Akciğer Grafisi ve Toraks Tomografisi Değerlendirme

Posteroanterior (PA) veya arka ön grafi Sol yan akciğer grafisi İnspiryum sonu çekim yapılır. X-ışın tüpü ile film uzaklığı 180-185 cm olmalıdır.

Posteroanterior (PA) akciğer grafisi X-ışın tüpü

Lateral (sol yan) akciğer grafisi X-ışın tüpü Sol yan akciğer grafisinde x-ışınları sağ taraftan girip sol taraftan çıkar. Kalbin yaklaşık 2/3’ü orta hattın solunda yer alır

OblikŞüpheli nodül ApikolordotikApikal ve orta lob EkspirasyonPnömotoraks LateralPleural efüzyon,Pnömotoraks

Akciğer grafilerinin değerlendirilmesi Akciğer grafileri değerlendirilirken ilk olarak hastanın adı, soyadı kontrol edilmelidir. Filmler çekim tarihlerine göre sıralanmalıdır. Filmlerin uygun teknik ile çekilmiş olmaları gerekmektedir. Uygun teknik ile çekilmemiş olan grafiler yanıltıcı olabilir. Hastaların yaşı, cinsiyeti ve hikayesinin bilinmesi filmlerin doğru olarak değerlendirilmesine yardımcı olur.

Projeksiyon (AP/PA) Projeksiyonun bilinmesi özellikle kalp ve mediastinum boyutları açısından önemlidir AP: – kalp ve mediasten daha geniş – diyafragmalar daha yukarda – kostofrenik sinüsler daha künt görülebilir.

Pozisyon Ayakta-yatarak Acil servislerde, yataklı servislerde veya yoğun bakımlarda Olası problemler: – kardiomegali – mediasten geniş – optimum film kalitesinden uzaklaşılması (yetersiz insp.)

Penetrasyon Penetrasyonu fazla grafiler patolojik dansiteleri maskeleyebilir Penetrasyonu yetersiz grafiler diffüz dansite artışı izlenimi yaratırlar

Penetrasyon Vertebra detayı seçilmeyecek Kalbin arkasındaki damarlar görülebilecek AC periferinde damar görülecek Vertebra alta doğru koyulaşacak Sternum seçilecek

Rotasyon Klavikülanın medial uçlarının vertebra spinöz proseslerine uzaklığı Rotasyon varlığında; – mediasten ve kalbin görünümü değişir – hemitorakslardan kasete yakın olanı daha lüsen,uzak olanı daha opak görünür.

İnspirasyon Yeterli inspiryumda arkada 8-10. kotlar ve önde 5-6. kotlar diafragma kubbesinin üzerinde bulunmalı Yetersiz insp.; – diffüz pulmoner hastalığı taklit eder. – diyafragmalar, kalp ve mediyasteni komprese edecek şekilde yükselir – kalp ve mediasten gölgelerini genişletir.

Teknik olarak kabul edilebilir PA akciğer grafisi Simetri: T3’ün spinöz çıkıntısı sternoklaviküler eklemlere eşit mesafede olmalı

Teknik olarak kabul edilebilir PA akciğer grafisi Alt lobların büyük damarları ve torakal vertebralar kalp arkasında görülebilmeli (x-ışın dozunun az olmadığının göstergesi)

Sağ skapula medial kenarı akciğer alanı içinde yer alıyor Skapulalar akciğer alanı dışında olmalı

İnspirasyon derecesi Ön 6.kot Arka 9.kot

Bazı durumlarda inspiryum grafisine ilave olarak ekspiryum sonu grafi de çekilebilir

Pnömotoraks (az miktarda olan pnömotoraksı göstermek için) İnspiryum grafisi sonrası ekspiryum fazında da grafi çekilmesi gereken durumlar: Hava hapsi Pnömotoraks (az miktarda olan pnömotoraksı göstermek için)

Kalbin ağırlığı nedeniyle sol diafragma sağ diafragmadan daha aşağıda yer alır

Yan akciğer grafisinde normal anatomi

Arkus aorta Sağ üst lob bronşu Sol üst lob bronşu Sol pulmoner arter Sağ pulmoner arter Sağ pulmoner arter Sol üst lob bronşu

Sol üst lob bronşu sol pulmoner arter gölgesi altında yer alır Sağ üst lob bronşu Sağ üst lob bronşu Sol pulmoner arter Sol üst lob bronşu Sol üst lob bronşu Sol üst lob bronşu sol pulmoner arter gölgesi altında yer alır

Arkus aorta Arkus aorta, sağ ve sol pulmoner artere ait opasiteler dışında inferiyor pulmoner venler de yan grafide opasite oluşturur Sol pulmoner arter Sağ pulmoner arter İNFERİYOR PULMONER VENLER

Yan akciğer grafisi: trakea lümeni

Skapulalar (siyah ve yeşil oklar)

Sol diafragma Sağ diafragma Mide fundus gazı Yan grafide sağ ve sol diafragma ayırımı nasıl yapılır? Genellikle bu ayrımı yapmak çok önemli değildir. Kalp solda olduğundan yan grafide sol diafragmanın ön kısımı çoğunlukla silinir . Sağ diafragma ise arkadan öne doğru rahatça görülebilir. Mide fundus gazı sol diafragma altında yer alır (mide fundus gazı situs inversus totalis anomalisinde sağ diafragma altındadır). Mide fundus gazı Sol diafragma Sağ diafragma

Vena kava inferiyor arka duvarı

Hiluslar Radyolojik olarak hilusları esas olarak pulmoner arterler oluşturur ve süperiyor pulmoner venlerde bu opasitelere katkıda bulunur

Sol pulmoner arter daha yukarıda olduğundan sol hilus daha yukarıda yer alır. Sağ hilusun sol hilusdan daha yukarıda oluşu patolojiktir

Hiluslar Normal Anatomi Sol hilus yaklaşık olarak sağ hilustan 25 mm daha yukarda yer alır Hilusların dansitesi aynı olmalı Hilusların dış konturu konkav veya düz olmalıdır

normal patolojik Konveks dış kenar

Normal grafi Sarkoidoz: Hiler lenfadenopatiler. Dansiteleri aynı ancak konveks dış kenar

Birinci kostlara ait kosto-kondral birleşim yeri kalsifiye olabilir ve nodül gibi görünüm oluşturabilir

Arka aksiller çizgiler

Ön aksiller çizgiler

meme meme Arka aksiller ve ön aksiller çizgiler

Radyolojik Anatomi ve Radyolojik Değerlendirme Sistematik değerlendirme – AC grafisindeki tüm oluşumların değerlendirilmesi – Dıştan içe/içten dışa

1. Halka: göğüs duvarı yumuşak dokuları ve ABDOMEN

1. Halka: Alt boyun bölgesi, omuzlar ve göğüs duvarının yumuşak dokuları değerlendirilmeli Erkeklerde pektoral kaslar ve kadınlarda meme gölgeleri, zayıf dansiteli bir infiltrasyon izlenimi verebilir Diyafragma altı alanlar intraperitoneal hava açısından değerlendirilmelidir. – Pnömoperitonium – subdiafragmatik abse, – karaciğer apsesi – Chiliaditi sendromunu düşündürür.

2. Halka: kemikler, diyafram

2. Halka: Kırıklar, primer veya metastatik lezyonlar, osteomiyelitler … Kemik yapılar akciğer lezyonlarını taklit edebilirler (1. kosta ossifikasyonları) İki diyafragma arasındaki yükseklik farkı 3 cm’yi geçmemelidir. Diyafragma konturunun seçilememesi en sık olarak – plevral sıvı ve – alt lobların bazal segmentlerinde konsolidasyon düşündürür.

2. Halka: Kostofrenik sinüsler: – Normalde derin ve belirgindirler; • amfizem, • plevral efüzyon, • plevral yapışıklıklar • parankimal infiltrasyon ve • kitle durumlarında küntleşir ve silinirler. – PA akciğer grafisinde 150-250 ml'den az serbest plevral sıvı saptanamaz Kardiyofrenik sinüsler: – plevral efüzyon, parankimal infiltrasyon durumlarında küntleşir ve silinirler

3. HALKA

3. HALKA Mediasten: kabaca klavikulaların medial uçlarından aşağıya doğru çekilen çizgilerin arasında kalan boşluk Yatarak çekilen filmlerde, AP filmlerde dikkat

4. Halka: parankim yukardan aşağıya

1 Tek taraflı hiperlüsent akciğer (opere meme ca), hiatal herni (kalb arkasında herniye mideye ait hava sıvı seviyesi, kırmızı oklar), her iki omuz ekleminde dejeneratif değişiklikler ve sol humerusta eski kırık

2 Mediastinal kitle: Tiroid bezi

3 Milier patern. Milier patern yapan hastalıklardan bazıları: miler TB, sarkoidoz, metastazlar, viral pnömoniler, silikozis…

4 İdyopatik pulmoner fibrozis: Her iki akciğer hacminde azalma ve yaygın retiküler dansiteler

5 Pnömoperitonyum. Solda mide fundus gazı ile diafragma altı serbest hava karıştırılmamalıdır. mide

6 Sağ paratrakeal lenfadenopati Hiler lenfadenopatiler Tanı: sarkoidoz

7 Sol apikal nodül: Kist hidatik Birçok benign ve malign hastalık nodül görünümü oluşturabilir

9 İyileşmekte olan sağ klaviküla kırığı. Açılı olarak kaynamakta (kötü kaynama).

10 Solda (kaynamamış) eski klaviküla kırığı Siyah çizgiler sol klaviküla parçalarını göstermektedir

11 Yeni travma sonrası solda yaygın kosta kırıkları, iki taraflı plevral sıvı (muhtemel hemotoraks), solda cilt altı amfizemi. Yaygın kosta kırıkları yelken göğüse neden olabilir.

13 Pnömotoraks hidrotoraks Sol hidropnömotoraks

15

15 Sol akciğerde hacim kaybı ve yaygın kistik bronşektazi. Çizgiler kesitlerin geçtiği düzeyi göstermektedir

16 Opere akciğer kanseri. Sağ pnömonektomi. Bu görünüm sağ akciğer atelektazisi ile de karışabilir. Hikaye ayırıcı tanıda yardımcıdır.

17 Opere kolon kanseri. Sağ hidropnömotoraks ve her iki akciğerde metastatik nodüller.

20 Sağ akciğer alt lobda konsolidasyon. Klinik tanı pnömoni Konsolidasyon malignasiler de dahil olmak üzere birçok durumda görülebilir.

21 Konsolidasyon: Sol akciğer üst lob pnömonisi. Siluet işareti vardır (sol kalb kenarı silinmiş). Sağda yer alan grafi başka bir hastaya ait olup sol kalp kenarının görünümünü karşılaştırmak için konulmuştur.

24 Pnömotoraks

24

Akciğer Grafisi Bulguları ve İlgili olası Yaralanmalar

Akciğer Grafisi Bulguları ve İlgili olası Yaralanmalar (Devam)

Birinci ve ikinci kot kırıkları, Sternum kırığı, GÖĞÜS TRAVMASINDA DİREK AKCİĞER GRAFİSİNDEN SONRA İLERİ RADYOLOJİK GÖRÜNTÜLEME YAPILMASI GEREKEN DURUMLAR Geniş hemotoraks, Birinci ve ikinci kot kırıkları, Sternum kırığı, Klavikulanın posterior kırıklı çıkığı, Ezici göğüs yaralanması ile birlikte multipl kot kırıkları, Brakial pleksus yaralanması, Üst ekstremitelerde nabız ya da tansiyonun yokluğu ya da azlığı, Sistolik üfürüm

Bilgisayarlı Tomografi - Konvansiyonel BT(Bir nefeste 1 kesit) - Spiral BT(Bir nefeste tüm toraks)

Çok kesitli BT’nin getirdikleri Sanal bronkoskopi Nodül hacmi ve takip ile tümör ikiye katlanma zamanını hesaplama Alınan ince kesitler ile anatomik ve patolojik bölgeleri sagital, koronal ve üç boyutlu planda izleyebilme Pulmoner emboliyi subsegmental dallarda dahi görebilme En küçük nodülleri bile tanıma

BT TERİMLERİ İzodens: Karşılaştırılan doku veya yapı ile aynı dansitede olma Hipodens: Karşılaştırılan dokuya göre daha düşük dansitede olma, daha koyu Hiperdens: Karşılaştırılan dokuya göre daha dens olma, daha açık

Sol ventrikül

Septum

Sağ ventrikül

Sağ atrium

Pulmoner arter ve venler

Özofagus

Kotlar

İnferior Vena Kava

İnen aorta

Azigos Ven

Akut Pulmoner emboli CT anjiogramda sağ alt lob anterior bazal segmental defekt (Hampton hörgücü)

Bilateral plevral efüzyon

Pulmoner pencerede sol alt lobda neoplazm olma ihtimali olan opasite

Astım HRCT inspirasyon CT: Normal

Astım HRCT (ekspirasyon): Mozaik görüntüsü

Diyafragma, yaralanma ve parezi Hava sıvı seviyesi mide sol hemitoraksa hernie olmuş. Mediastende sağa deviasyon.

Plevral Efuzyon

pnomotoraks

TEŞEKKÜRLER