Alp Eren YURTSEVEN TÜBİTAK-TEYDEB Proje Hazırlamada Dikkat Edilecek Hususlar Değerlendirme ve Karar Süreçleri Alp Eren YURTSEVEN TÜBİTAK-TEYDEB 27 - 28 Mayıs 2009 ANKARA

Proje nedir? “Proje eşsiz bir ürün, hizmet ya da sonuç yaratmak için üstlenilmiş geçici bir girişimdir. Eşsiz: Proje faaliyetlerinin rutin faaliyetlerden farkını, Ürün, hizmet ya da sonuç yaratmak: Projenin tanımlı hedefleri olduğunu, Geçici: Proje hedeflerine ulaşıldığında üstlenilen girişimin sonlanacağını ifade eder.

Proje üçgeni Kalite İK Risk İletişim Tedarik Bütünleştirme Zaman Maliyet Kapsam

Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı-1501 1995 yılından beri TÜBİTAK – DTM işbirliğinde Sanayi Ar –Ge projelerine %60’a varan oranlarda hibe şeklinde mali destek sağlanmaktadır.

Destek Oranları Temel Destek %50 %60 Ek Destekler Personel Öncelikli alan değerlendirmesi Özgün ürün hasılatı Yurtiçi Ar-Ge kurumlarına yaptırılan işler Projenin patentle sonuçlanması Ölçütlerine göre sağlanır. Projeler en fazla 36 ay süreyle desteklenmektedir. %50 %60 Ek destekler Destek üst sınırı

KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı-1507 16 Mart 2007 tarihinde yürürlüğe giren program ile; KOBİ’leri Ar-Ge projesi yaptırmaya özendirmek için bu firmalar tarafından sunulan ilk iki projenin avantajlı olarak desteklenmesi amaçlanmaktadır. Destek Oranı: %75 Proje Bütçesi: 400.000 YTL Proje süresi: 18 ay

Uluslararası Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı - 1509 08 Temmuz 2007 tarihinde yürürlüğe giren program ile; Avrupa ülkeleri arasında pazar odaklı Ar-Ge projelerinin yaratılması ve Avrupa çapındaki firmalar, üniversiteler ve araştırma kurumları arasındaki işbirliğinin artırılması amaçlanmaktadır. Destek Oranı: %50 - %75 Destek süresinde kısıtlama yoktur Proje, uluslararası programın kurallarına bağlı olarak en az bir yabancı ortakla beraber yürütülmelidir www.eureka.be www.eurostars-eureka.eu

Desteklenen Gider Kalemleri Personel giderleri Seyahat giderleri Alet, teçhizat, yazılım ve yayın alımları Danışmanlık hizmeti ve diğer hizmet alımları Malzeme ve sarf giderleri TPE’den alınacak ulusal patent tescili, faydalı model tescili ve endüstriyel tasarım tescili ile ilgili giderler Proje Hazırlama ve Hazırlatma Giderleri (1507) Yeminli Mali Müşavir Giderleri (1507, 1509)

Başvuru http://eteydeb.tubitak.gov.tr 9

Başvuru Destek başvurusu aşağıdaki bölümlerden oluşur Bölüm A Proje ve Kuruluş Bilgileri Bölüm B Projenin Endüstriyel Ar-Ge İçeriği, Teknoloji Düzeyi ve Yenilikçi Yönü Bölüm C Proje Planı ve Kuruluşun Altyapısı Bölüm D Projenin Ekonomik Yarara ve Ulusal Kazanıma Dönüşebilirliği Bölüm E Proje Bütçesi Bölüm F Ekler

Proje ve Kuruluş Bilgileri Proje Ön Bilgileri Kuruluş Ön Bilgileri

Projenin Endüstriyel Ar-Ge İçeriği, Teknoloji Düzeyi ve Yenilikçi Yönü Proje Tanıtımı Projenin Endüstriyel Ar-Ge İçeriği ve Teknoloji Düzeyi Yenilikçi ve Özgün Yönleri

Projenin Endüstriyel Ar-Ge İçeriği ve Teknoloji Düzeyi Projenin başlatılma gerekçeleri, amacı ve proje sonuçlarının başarı ölçütleri Projede kullanılacak yöntem ve teknikler Uyulacak ulusal/uluslararası standartlar

Yenilikçi Yönü Bu bölümde; Proje çıktılarının Yenilikçi ve Özgün yönlerini, farklılıkları, sağlanan avantajları ve üstünlükleri Firmanızın mevcut ürünlerine göre Ülkedeki ve dünyadaki mevcut benzerlerine göre kıyaslamalı olarak açıklanması, Yeniliklerinizi tanımlanmış ürün ve süreç yeniliği sınıfları altında açıklanması, Yeniliklerin getirdiği (teknik) riskleri açıklanması, Firma ürün çeşitliliğine etkisini açıklanması beklenmektedir.

Projenin Endüstriyel Ar-Ge İçeriği ve Teknoloji Düzeyi Teknolojik karmaşıklık düzeyi Projenin kapsadığı teknolojik uzmanlık konuları Kuruluşun sahip olduğu ve olmadığı teknolojik uzmanlık konuları Teknoloji, ürün/alt ürün ilişkisinden kaynaklanan sorunlar Dolaylı teknolojik etki Projenin ulusal ve uluslararası teknolojiye katkısı Projenin tetikleyebileceği yeni Ar-Ge projeleri

Proje Planı ve Kuruluşun Altyapısı İş Planı İş Paketi Tanımlama Formu İş-Zaman Çubuk Grafiği Ara Çıktılar Formu Proje Yönetimi ve Organizasyonu Kuruluşun Ar-Ge Olanakları Kuruluşun personel, laboratuar, alet/teçhizat/yazılım, kütüphane vb. imkanları Üniversiteler ve araştırma kurumlarıyla ilişkiler Geçmiş Ar-Ge tecrübesi ve uzun vadeli teknolojik hedefler

Projenin Ekonomik Yarara ve Ulusal Kazanıma Dönüşebilirliği Ekonomik Öngörüler Projenin sağlayacağı katma değer Proje çıktılarının ticarileşme potansiyeli ve kuruluşa sağlayacağı rekabet, verimlilik vb. avantajları Ulusal Kazanımlar Projenin yan sanayi oluşturma potansiyeli Proje ile üniversiteler ve araştırma kurumları ile kurulan işbirlikleri Proje sonucunda edinilen bilgi birikiminin kuruluş bünyesinde özümsenme potansiyeli

Proje Bütçesi Tahmini maliyet formları M011 Personel Giderleri M012 Seyahat Giderleri M013 Alet/Teçhizat/Yazılım/Yayın Alımları M014 Yurtiçi Ar-Ge Kuruluşlarına Yaptırılan İşler M015 Danışmanlık Hizmeti ve Diğer Hizmet Alımları M016 Malzeme Alımları Dönemsel ve Toplam Tahmini Maliyet Formu

Proje üçgeni ve Proje Öneri Bilgileri Proje Planı ve Kuruluşun Altyapısı Proje Bütçesi Başarılı proje belirlenen kapsamda, zamanında ve hesaplanan maliyet sınırları içinde tamamlanılan projedir. Zaman Maliyet Kapsam Endüstriyel Ar-Ge İçeriği Teknoloji Düzeyi ve Yenilikçi Yönü

Başvuru Süreci Proje Başvurusu TEYDEB Değerlendirmesi Hakem

3 Boyutlu Değerlendirme Proje önerilerini, her boyuta eşit ağırlık vererek 3 boyutta değerlendirmek için geliştirilen Tanımlara Bağlanmış Değerlendirme Ölçeği (Phrase-Anchored Rating Scale) (Likert Ölçeği – 1, 2, 3, ... yerine) Her 3 boyut için ayrı ayrı ÇOK İYİ İYİ İYİ DEĞİL / YETERSİZ yönleri tanımlayan ifadeler / kavramlar / hükümler

Sanayi Ar-Ge Projesi Değerlendirme Boyutları Projenin endüstriyel Ar-Ge içeriği, teknoloji düzeyi ve yenilikçi yönü Proje çıktılarının ekonomik yarara ve ulusal kazanıma dönüşebilirliği Proje planı ve kuruluşun altyapısının uygunluğu

TÜBİTAK Proje Değerlendirme Formu PROJE NO & BAŞLIK : YÜRÜTÜCÜ : 1- Projenin endüstriyel ar-ge içeriği, teknoloji düzeyi ve yenilikçi yönü □ ÇOK İYİ □ İYİ □ İYİ DEĞİL / YETERSİZ 2- Proje çıktılarının ekonomik yarara ve ulusal kazanıma dönüşebilirliği 3- Proje planı ve kuruluşun altyapısının uygunluğu Gerekçe: Gerekçe: Gerekçe:

Desteklenmeyen Projeler Ar-ge ve yenilikçi yönü zayıf, fonksiyonel değişiklik içermeyen rutin mühendislik uygulamaları, sadece şekil ve estetiğe yönelik değişikliklerden ibaret projeler Altyapının iyileştirilmesine yönelik, üretim altyapısına yönelik yatırım ağırlıklı projeler Firmanın özgün katkısının sınırlı olduğu ya da hiç olmadığı projeler Proje ekibinin nitelik veya nicelik olarak projeyi gerçekleştirecek yeterlilikte olmadığı projeler Proje çıktısının ekonomik yarara dönüşebilir nitelikte olmadığı projeler 24

Proje Başvurusunda Nelere Dikkat Edilmeli? Projenin endüstriyel Ar-Ge içeriği ve yenilikçi yönü iyi açıklanmalı ve öne çıkarılmalıdır. Projenin teknoloji düzeyi bilimsel/teknik literatür ve standartlar referans verilerek açıklanmalıdır. Gerekirse üniversitelerden, teknoloji merkezlerinden ve diğer Ar-Ge kuruluşlarından destek alınmalıdır. Disiplinler arası yaklaşım gerektiren projelerin bu özellikleri ayrıntılı açıklanmalıdır.

Proje Başvurusunda Nelere Dikkat Edilmeli? Projenin hedef ve çıktıları net ve ölçülebilir biçimde tanımlanmalıdır. Başarı ölçütleri tanımlanmalıdır. Projede kullanılacak yöntem ve teknikler açıklanmalıdır.

Proje Başvurusunda Nelere Dikkat Edilmeli? Proje süresi ve bütçesi gerçekçi tahmin edilmelidir. Proje iş paketlerine bölünmeli, iş paketleri arasındaki ilişkileri iyi kurgulanmalıdır. Projeyi gerçekleştirmek için gerekli işbirlikleri ve hizmet alımları tanımlanmalıdır. Proje ekibi projeyi gerçekleştirebilir nitelikte oluşturulmalıdır.

Değerlendirme Süreci Hakem Raporları TEYDEB Uzman Değerlendirmesi Teknoloji Grubu Komitesi Toplantısı Red Kabul

İzleme ve Destekleme Süreci Ar-Ge Yardımı İstek Formu Mali Rapor Dönem Raporu YMM İncelemesi İzleyici Değerlendirmesi TEYDEB Değerlendirmesi

Ödeme Süreci İzleyici Raporu TEYDEB Uzman Değerlendirmesi Destek oranı ve miktarının belirlenmesi 1501 Sanayi Ar – Ge Projeleri Destekleme Programı Dış Ticaret Müsteşarlığı uygunluk görüşü Firmaya ödemenin yapılması

TEKNOLOJİ VE YENİLİK DESTEK PROGRAMLARI BAŞKANLIĞI teydeb@tubitak.gov.tr www.teydeb.tubitak.gov.tr Teşekkürler...

Proje ve Kuruluş Bilgileri Yetkilendirme belgeleri ve AGY600 formuna buradan erişilebilir

Proje Tanıtımı

Desteklenen Ar-Ge Aşamaları Kavram geliştirme Teknolojik/teknik ve ekonomik yapılabilirlik etüdü Geliştirilen kavramdan tasarıma geçiş sürecinde yer alan laboratuar ve benzeri çalışmalar Tasarım, tasarım geliştirme ve tasarım doğrulama çalışmaları Prototip üretimi Pilot tesisin kurulması Deneme üretimi ve tip testlerinin yapılması

Başlatılma Gerekçesi, Uygulanacak Yöntemler ve Ar-Ge Aşamaları

Tanımlar Teknolojik açıdan yeni ürün, önceden üretilenlere göre teknolojik özellikleri veya amaçlanan kullanımları önemli derecede farklılık gösteren üründür. Teknolojik açıdan iyileştirilen ürün, performansı önemli derecede artırılan veya güçlendirilen üründür. Teknolojik süreç yeniliği, yeni veya önemli derecede iyileştirilmiş üretim yöntemlerinin (hizmet sunma da dahil) uygulanmasıdır.

Organizasyonel Yenilik Tanımlar Ürün Yeniliği Süreç Yeniliği Pazarlama Yeniliği Organizasyonel Yenilik Destek Kapsamında Kapsam Dışı

Ürün Yeniliği Sınıflandırması Firmada Mevcut Bir Ürünün Yeni Modellerinin Geliştirilmesi Firma İçin Yeni Bir Ürün Geliştirilmesi Firma İçin Yeni Bir Ürün Platformu Geliştirilmesi Ülke İçin Yeni Bir Ürün Geliştirilmesi Dünya İçin Yeni Bir Ürün Geliştirilmesi küçük yenilik BÜYÜK yenilik

Ürün Yeniliği Olmayan Durumlar Mal veya hizmetin işlevsel ve teknik özelliklerini değiştirmeyen tasarım değişiklikleri Rutin güncellemeler Küçük değişiklikler ya da iyileştirmeler Giyim sektöründe meydana gelen düzenli mevsimsel değişiklikler Tek bir müşteriye göre hazırlanan ve diğer ürünlerden önemli ölçüde farkı bulunmayan özel ürünler Diğer işletmelerden satın alınan yeni mal ve hizmetlerin yeniden ticareti

Süreç Yeniliği Sınıflandırması Maliyet Düşürücü veya Standart/Kalite Yükseltici Sonuçların Elde Edilmesi Amacıyla Yeni Tekniklerin Geliştirilerek Uygulanması Üretimle İlgili Olarak Yeni Bir Yöntem veya Teknoloji Geliştirilmesi

Süreç Yeniliği Olmayan Durumlar Küçük değişiklikler ya da iyileştirmeler Kullanılmakta olan imalat ve lojistik sistemlerinin çok benzerlerinin kurulması yoluyla imalat ve hizmet yeteneklerinin artırılması

İş Paketi Tanımlama Formu

İş-Zaman Çubuk Grafiği

Ara Çıktılar Formu

Ekonomik Bilgi Özeti

Personel Giderleri Tahmini Maliyet Formu

Seyahat Giderleri Tahmini Maliyet Formu

Alet/Teçhizat/Yazılım/Yayın Alımları Tahmini Maliyet Formu

Danışmanlık Hizmeti ve Diğer Hizmet Alımları Tahmini Maliyet Formu

Malzeme Alımları Tahmini Maliyet Formu

Dönemsel Tahmini Maliyet Formu