22 Ocak 2010, Mustafa Kemal Üniversitesi, Hatay T.C. Yükseköğretim Kurulu Mimarlık Çalıştayı 22 Ocak 2010, Mustafa Kemal Üniversitesi, Hatay Prof. Dr. Hasan MANDAL Prof. Dr. Nebahat SARI Doç. Dr. Burak ARIKAN 1

BOLOGNA SÜRECİ KAPSAMINDA NE YAPMAMIZ GEREKİYOR? Öğrenci Merkezli Eğitim son yıllarda Bologna Sürecinde ortaya çıkan en önemli gelişmelerden birisidir. Üniversitelerin, oluşturulan Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi ve çalışmaları başlatılan Alana Özgü Yeterlilikler’i gözönünde bulundurarak tüm programları için “program çıktıları” nı tanımlamaları gerekmektedir. Bunun için programdaki her bir dersin “öğrenme çıktıları” belirlenmelidir.

YETERLİLİKLER PROGRAM ÇIKTILARI ÖĞRENME ÇIKTILARI Avrupa Yükseköğretim Alanı için Yeterlilikler Çerçevesi Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi Alana Özgü Yeterlilikler Program Çıktıları Öğrenme Çıktıları Tamamlandı İşlem sırası gerekenler Yapılması

YETERLİLİKLER VE YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ Yeterlilik bir yükseköğretim kademesini başarı ile tamamlayan bir kişinin neleri bileceğinin, neleri yapabileceğinin ve nelere yetkin olacağının tanımıdır. Yeterlilikler çerçevesi bunları organize eden ve sınıflandıran yapıdır. Yeterliliklerin kazanılma derecesi, her ders esnasında ve sonunda uygun ve nesnel yöntemlerle “öğrenme çıktıları” olarak ölçülür. Yükseköğretim Kademeleri: Ön lisans, lisans, yüksek lisans, doktora

YETERLİLİKLER PROGRAM ÇIKTILARI ÖĞRENME ÇIKTILARI Eğitim amaçları , bir programın eğitsel misyonunu nasıl planlamayı sağladığını ve paydaşlarının gereksinimlerini nasıl karşılayacağını bildiren açık, genel ifadelerdir. Programın eğitim amaçları, mezunların bir programı bitirmelerini izleyen birkaç yıl içinde gerçekleştirmeleri beklenenleri tanımlayan ifadelerdir. Programın öngörülen eğitim amaçlarını sağlayabilmesi için programdan beklenen “program çıktıları” nın belirlenmesi gerekir.  Ulusal düzeyde yükseköğretim yeterlilikleri arasındaki ilişkiyi açıklayan, ulusal ve uluslararası paydaşlarca tanınan ve ilişkilendirilebilen, yeterliliklerin belirli bir düzen içerisinde yapılandırıldığı bir sistemdir. Ulusal düzeyde yükseköğretim yeterlilikleri gözönünde bulundurularak herhangi bir meslek alanındaki yeterliliklerin ilgili paydaşların görüşleri alınarak belirli bir düzen içerisinde yapılandırıldığı bir sistemdir. Ulusal Yeterlilikler Çerçevelerinin ilgi tutulabileceği ve bu sayede farklı ülkelerin yeterliliklerini birbirleriyle ilişkilendirilebileceği şemsiye (üst) çerçevelerdir. Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi Bölüm Misyonu Alana Özgü Yeterlilikler Paydaş Görüşleri Eğitim Amaçları Program Çıktıları Dış paydaş görüşleri (Mezunlar, işverenler, meslek odası temsilcileri, danışma kurulu) İç paydaş görüşleri (Öğretim üye ve elemanları, bölüm personeli, öğrenciler, ..) Program çıktıları; öğrencilerin programdan mezun oluncaya kadar kazanmaları gereken bilgi ve becerileri tanımlayan ifadelerdir. Ders Öğrenme Çıktıları

TYYÇ 6. Düzey (Lisans Eğitimi) Yeterlilikleri TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ (TYYÇ) TYYÇ DÜZEYİ BİLGİ Kuramsal Uygulamalı BECERİLER Kavramsal/Bilişsel YETKİNLİKLER Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği Öğrenme Yetkinliği İletişim ve Sosyal Yetkinlik Alana Özgü Yetkinlik 6 LİSANS _____ EQF-LLL: 6. Düzey QF-EHEA: 1. Düzey Alanındaki güncel bilgileri içeren ders kitapları, uygulama araç-gereçleri ve diğer kaynaklarla desteklenen ileri düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgilere sahip olma. - Alanında edindiği ileri düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgileri kullanabilme. - Alanında edindiği ileri düzeydeki bilgi ve becerileri kullanarak verileri yorumlayabilme ve değerlendirebilme, sorunları tanımlayabilme, analiz edebilme, araştırmalara ve kanıtlara dayalı çözüm önerileri geliştirebilme. - Alanı ile ilgili ileri düzeydeki bir çalışmayı bağımsız olarak yürütebilme. - Alanı ile ilgili uygulamalarda karşılaşılan ve öngörülemeyen karmaşık sorunları çözmek için bireysel ve ekip üyesi olarak sorumluluk alabilme. - Sorumluluğu altında çalışanların bir proje çerçevesinde gelişimlerine yönelik etkinlikleri planlayabilme ve yönetebilme. Alanında edindiği ileri düzeydeki bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirebilme, - Öğrenme gereksinimlerini belirleyebilme ve öğrenmesini yönlendirebilme. -Yaşamboyu öğrenmeye ilişkin olumlu tutum geliştirebilme. - Alanı ile ilgili konularda ilgili kişi ve kurumları bilgilendirebilme; düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini yazılı ve sözlü olarak aktarabilme. - Alanı ile ilgili konularda düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini nicel ve nitel verilerle destekleyerek uzman olan ve olmayan kişilerle paylaşabilme. -Toplumsal sorumluluk bilinci ile yaşadığı sosyal çevre için proje ve etkinlikler düzenleyebilme ve bunları uygulayabilme. - Bir yabancı dili en az Avrupa Dil Portföyü B1 Genel Düzeyi’nde kullanarak alanındaki bilgileri izleyebilme ve meslektaşları ile iletişim kurabilme. - Alanının gerektirdiği en az Avrupa Bilgisayar Kullanma Lisansı İleri Düzeyinde bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilme. - Alanı ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, uygulanması ve sonuçlarının duyurulması aşamalarında toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik değerlere uygun hareket etme. - Sosyal hakların evrenselliği, sosyal adalet, kalite kültürü ve kültürel değerlerin korunması ile çevre koruma, iş sağlığı ve güvenliği konularında yeterli bilince sahip olma.

ÖRNEK DERS Ders Amaç ve Hedefleri ; Öğrenme sürecinde öğrencinin öğrenme çıktılarına dayalı öğreneceklerini ölçülebilir biçimde ifade eden geniş ve genel beyandır. Amaç : Genellikle öğretenin bakış açısından dersin genel içeriğini ve yönünü belirtmek üzere yazılır. Hedef : Öğretme niyetinin özel bir ifadesidir ve öğretenin bir derste veya öğrenme bloğunda işleyeceği alanlardan bir tanesini gösterir Ders Öğrenme Çıktıları, Öğrenim sürecinin tamamlanmasından sonra başarılı olmuş bir öğrencinin, Ne bileceğini Ne anlayabileceğini Ne yapabileceğini ifade eden yetkinliklerdir.

DERS ÖĞRENME ÇIKTILARI Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi Alana Özgü Yeterlilikler Program Çıktıları Müfredat Ders A Ders B Ders C Ders D Öğrenme Çıktıları Öğrenme çıktıları Öğrenme Çıktıları Öğrenme Çıktıları (Öğretenin ne anlattığına değil, öğrenenin ne kazandığına dayanan öğrenme)

MİMARLIK BÖLÜMÜ PROGRAM ÇIKTILARI (1) Program Çıktıları P.Ç.1 Konuşma ve yazma becerileri: etkin okuma, yazma, dinleme ve konuşabilme becerisi P.Ç.2 Eleştirel düşünme becerisi: Açık ve net soru geliştirme, soyut düşünceleri düşünceyi ifade için kullanma, karşıt görüşleri değerlendirebilme, iyi sorgulanmış sonuçlara ulaşabilme ve bunları benzer ölçüt ve standartlarla test edebilme becerisi P.Ç.3 Grafik anlatım becerisi: uygun sunumlar yapmak için el çizimleri ve bilgisayar teknolojilerinin de kullanıldığı çeşitli tekniklerle programlama ve tasarım sürecinin her aşamasını biçimsel olarak ifade edebilme becerisi   P.Ç.4 Araştırma becerisi:  Mimari süreçlerde ilgili bilgileri elde etme, değerlendirme, kayıt etme ve uygulama becerisi   P.Ç.5 Biçimsel kompozisyon sistemleri: İki ve üç boyutlu tasarım, mimari kompozisyon ve kentsel tasarımda görsel algı ve düzenleme sistemlerinin oluşum, gelişim ve uygulamalarını anlama P.Ç.6 Tasarım becerileri: Temel mimari ilkeleri bina, iç mekân ve yerleşim tasarımı düzeyinde uygulama becerisi P.Ç.7 Takım çalışması becerileri: Bireysel yetenekleri arttırıcı farklı rolleri teşhis etme ve üstlenme yolu ile tasarım ekibinin bir üyesi olarak ve diğer ortamlarda başarı ile birlikte çalışma becerisi

MİMARLIK BÖLÜMÜ PROGRAM ÇIKTILARI(2) Program Çıktıları P.Ç.8 Batı mimarlığı: Mimarlık, peyzaj ve kentsel tasarımda batı mimarlığının kuralları ile bunları şekillendiren ve sürdüren iklimsel, teknolojik, sosyo-ekonomik ve diğer kültürel faktörleri anlama P.Ç.9 Batı dışı mimarlık: Batı mimarlığı dışında kalan mimarlık, peyzaj ve kentsel tasarımda batı mimarlığının kuralları ile bunları şekillendiren ve sürdüren iklimsel, teknolojik, sosyo-ekonomik ve diğer kültürel faktörleri anlama P.Ç.10 Ulusal ve bölgesel mimarlık: Yöresel mimarlık da dahil olmak üzere ulusal ve bölgesel mimarlık, peyzaj ve kentsel tasarımda ulusal gelenekler ve tarihi mirasın etkilerini anlama P.Ç.11 Tarihi çevre koruma ve restorasyon: Tarihi çevreyi tanıma ve koruma bilinci kazanma; tarihi anıtları ve yapıları belgelemek ve restorasyon projelerini hazırlamak için gerekli temel teknikleri anlama P.Ç.12 Örneklerden yararlanma becerisi: Mimari ve kentsel tasarım projelerinin oluşturulması ve geliştirilmesinde programa yönelik ve biçimsel olarak uygun örnekleri ortaya çıkarabilme becerisi P.Ç.13 İnsan davranışları: Fiziksel çevre ile insan arasındaki etkileşimi anlama P.Ç.14 Kültürel farklılıklar: Farklı kültürleri karakterize eden gereksinim istek, davranış kalıpları, sosyal ve mekânsal örüntülerin farklılığını anlama

MİMARLIK BÖLÜMÜ PROGRAM ÇIKTILARI(3) Program Çıktıları P.Ç.15 Erişilebilirlik: Değişik fiziksel engellilerin yaşamasına uygun bina ve yerleşme tasarımı becerisi P.Ç.16 Sürdürülebilir tasarım: sürdürülebilirliğin mimari ve kentsel tasarım kararlarında doğal ve kültürel açıdan önemli bina ve alanları da kapsayan yapay kaynakların korunması ve sağlıklı bina ve yerleşimlerin oluşturulmasını anlama P.Ç.17 Program hazırlama: Kapsamlı programı olan bir mimari projenin müşteri ve kullanıcı ihtiyaçlarına, uygun emsallere, mekân ve ekipman ihtiyaçlarına, saha koşullarına, ilgili yasa ve standartlara tasarım kriterlerine göre değerlendirebilme becerisi P.Ç.18 Arazi koşulları: Arazilerin doğal ve yapay özelliklerinin dikkate alınarak yerleşme ve bina tasarımı becerisi P.Ç.19 Taşıyıcı sistemler: Düşey ve yanal kuvvetlerle ayakta duran strüktürlerin davranış ilkeleri ile çağdaş taşıyıcı sistemlerin gelişim ve uygulamalarını anlama P.Ç.20 Çevresel sistemler: Çevresel sistemlerin tasarımında aydınlatma, akustik, iklimlendirme ve enerji kullanımı konularının temel ilkelerini anlama P.Ç.21 Yaşam güvenliği: acil kaçış konusuna vurgu yaparak yaşam güvenliği sitemlerinin temel ilkelerini anlama

MİMARLIK BÖLÜMÜ PROGRAM ÇIKTILARI(4) Program Çıktıları P.Ç.22 Bina kabuğu sistemleri: Bina kabuğu malzemeleri ve sistemleri tasarımının temel ilkelerini  ve doğru uygulama şekillerini anlama P.Ç.23 Bina servis sistemleri: Tesisat, elektrik, düşey sirkülasyon, iletişim, güvenlik ve yangın koruma sistemlerinin oluşturduğu bina servis sistemleri tasarımının temel ilkelerini anlama P.Ç.24 Bina sistemlerinin entegrasyonu becerisi: Bina tasarımında, strüktürel, çevresel, güvenlik, yapı kabuğu, bina servis sistemlerini değerlendirme, seçme ve entegre edebilme becerisi   P.Ç.25 Yapı malzemeleri ve uygulamaları: Yapı malzemeleri ve bileşenlerinin üretim, kullanım ve uygulamalarıyla ilgili ilke ve standartları anlama P.Ç.26 Yapım maliyeti kontrolü: Tasarım projesi çerçevesinde; finans, bina ekonomisi ve maliyet kontrolünün temel bilgilerini anlama P.Ç.27 Teknik dokümantasyon: İnceleme ve yapım amacıyla; bir projenin tam ve doğru teknik tanımı ve dokümantasyonu becerisi P.Ç.28 Mimarlıkta müşterinin rolü: Mimarın müşterinin, mal sahibinin ve kullanıcının gereksinimlerini bulma, çözümleme sorumluluğunu anlama

MİMARLIK BÖLÜMÜ PROGRAM ÇIKTILARI(5) Program Çıktıları P.Ç.29 Geniş kapsamlı tasarım yapma becerisi: Geniş kapsamlı programı olan bir mimari projeyi şematik tasarım aşamasından detaylı sistem geliştirme aşamasına kadar (Strüktürel ve  çevresel sistemler, güvenlik, bölücü sistemler gibi) geliştirme ve değerlendirme becerisi P.Ç.30 Mimarın yönetimsel rolü: Görevlendirme, sözleşme yapma, personel yönetimi, danışman belirleme, proje dağıtım yöntemleri ve hizmet sözleşmelerini anlama P.Ç.31 Mimari uygulama: Mimarlık mesleğini destekleyen ofis organizasyon, iş planlama, pazarlama, finansal yönetim, proje yönetimi, risk azaltma, düzeltme ve liderlik konularının temel ilkelerini ve mesleği etkileyen küreselleşme, outsourcing, proje dağıtımı, genişleyen uygulama alanı, çeşitlilik konularını anlama P.Ç.32 Profesyonel gelişme: Mesleki gelişimde stajın rolünü, işveren ve stajyerin karşılıklı hak ve sorumluluklarını anlama P.Ç.33 Liderlik: Sözleşme yönetimi için proje başlangıç, tasarım ve tasarım geliştirme süreçlerinde mimarın liderlik rolünü anlama P.Ç.34 Yasal sorumluluklar: Kamu sağlığı, güvenliği ve refahı için, mülkiyet haklar, imar ve iskan yönetmelikleri, kullanıcı hakları gibi bina tasarımını, yapımını ve mimari çalışmaları etkileyen konularda mimarın yasal sorumluluklarını anlama P.Ç.35 Etik ve mesleki hükümler: Mimari tasarım ve uygulamada mesleki hüküm vermeyle ilgili etik konularını anlama

PROGRAMA YÖNELİK BAZI DERSLER MİM129 Architectural Design Studio I MİM121 Mimari Anlatım MİM133 Temel Tasarım I MİM135 Mimarlıkta Bilgisayar Uygulamaları I MİM130 Architectural Design Studio II MİM132 Yapı Bilgisine Giriş MİM134 Temel Tasarım II MİM136 Mimarlıkta Bilgisayar Uygulamaları II MİM207 Yapı ve Yapım Yöntemleri I MİM209 Strüktür Analizi I MİM211 Mimarlık Tarihi I MİM213 Yapı Malzemeleri MİM235 Architectural Design Studio III MİM208 Yapı ve Yapım Yöntemleri II MİM210 Strüktür Analizi II MİM212 Mimarlık Tarihi I MİM215 Maket MİM236 Architectural Design Studio IV

PROGRAMA YÖNELİK BAZI DERSLER MİM311 Strüktür Analizi III MİM313 Architectural Design Studio V MİM314 Architectural Design Studio VI MİM315 Mimarlık Tarihi III MİM319 Mimari Koruma I ŞPL301 İmar Hukuku MİM335 Yapı Tesisatı ŞPL302 Kentsel Tasarım Stüdyosu MİM415 Architectural Design Studio VII MİM416 Architectural Design Studio VIII MİM417 Organizational Aspects of Construction MİM419 Mimarlık Tarihi III ŞPL403 Yapı Hukuku MİM418 Financial Aspects of Construction

UYGULAMA 2) Program çıktısı matriksini oluşturmak x Ders 1- ÖÇ. 1

Ders öğrenme çıktıları Dersin Adı: ŞPL302 Kentsel Tasarım Stüdyosu Dersin Amaçları: Kentlerin ve mekanların kentsel tasarım stratejilerinin kavranması Kentsel mekâna yönelik kuramsal bilgi düzeyinin artırılması Kentsel mekânın biçimlenmesi ve Mekânsal kalitesinin geliştirilmesine yönelik uygulama becerilerinin kazandırılmasıdır. Öğrenme Çıktıları: Dersin sonunda başarılı olan öğrenciler: Eleştirel ve analitik düşünme becerisini kazanır, ortaklaşa çalışmaya yatkınlık sağlar. 1.1.Kentsel tasarım çalışma konularıyla ilgili bilgilenir,araştırır,sorulara yanıt verir. 1.2.Kentsel tasarım projelerinin olusturulması için uygun örnekleri ortaya koyar, kıyaslar, eleştirir. 1.3. Grup çalışması yapar. Planlama ve Kentsel Tasarım İlişkisini kurar, farklılıkları ortaya koyar. 2.1. Planlama ve kentsel tasarım Sürecini betimler. 2.2. Kentsel Plan ve kentsel tasarım arasındaki ölçek farkını ortaya koyar. 2.3. Kent planı ve kentsel tasarım projelerine ait örnekleri analiz eder.

Ders öğrenme çıktıları Dersin Adı: ŞPL302 Kentsel Tasarım Stüdyosu Dersin Amaçları: Kentlerin ve mekanların kentsel tasarım stratejilerinin kavranması Kentsel mekâna yönelik kuramsal bilgi düzeyinin artırılması Kentsel mekânın biçimlenmesi ve Mekânsal kalitesinin geliştirilmesine yönelik uygulama becerilerinin kazandırılmasıdır. Öğrenme Çıktıları: Dersin sonunda başarılı olan öğrenciler: 3. Kentsel Mekana Yönelik Öneriler Geliştirme Becerisi Kazanır. 3.1. Kentsel Mekan Tanımı, çevreleyen elemanlar, ölçek-oran kavramlarını betimler. 3.2. Şehir form ve estetiğini değerlendirir. 3.3. Tasarım alanının fiziksel, sosyal ve estetik özelliklerini analiz eder. 3.4.Kentsel Mekan Organizasyonu yapar. 3.5. Kentsel Mekan Tasarımına Yönelik Alternatif Geliştirir. 4.Tasarımını iki ve üç boyutlu teknik anlatım yöntemlerini kullanarak sunar. 4.1.Tasarladığı alanı bilgisayar tekniklerini de kullanarak iki ve üç boyutlu olarak çizer. 4.2.Tasarladığı alanda özgün mekanları detaylandırır. 4.3.Tasarladığı alanın çalışma maketlerini ve ölçekli modellerini yapar.

UYGULAMA 2) Program çıktısı matriksini oluşturmak ŞPL302 Kentsel Tasarım Stüdyosu PÇ.2 PÇ.3 PÇ.5 PÇ7 PÇ8 PÇ12 PÇ13 PÇ15 PÇ16 .PÇ18 ÖÇ. 1 : Eleştirel ve analitik düşünme becerisini kazanır, ortaklaşa çalışmaya yatkınlık sağlar. X ÖÇ. 2 : Planlama ve Kentsel Tasarım İlişkisini kurar, farklılıkları ortaya koyar. ÖÇ. 3 :Kentsel Mekana Yönelik Öneriler Geliştirme Becerisi Kazanır. ÖÇ. 4 :Tasarımını iki ve üç boyutlu teknik anlatım yöntemlerini kullanarak sunar.

ÖĞRENME ÇIKTISI YAZMAK İyi bir öğrenme çıktısının özellikleri nelerdir: Ölçülebilir olmalı Öğrenci ve öğreten açısından açık ve anlaşılır olmalı Derlenebilmeli, geliştirilebilmeli ve aktarılabilmeli Alana özgü yeterlilikler (bilgiler) bir temel olarak alınmalı, nihâi hedef olarak değil Benzer kapsam ve ölçekte olmalı Bloom öğrenme seviyelerine göre yazılmalı

ÖĞRENME ÇIKTISI YAZMAK KULLANILAN FİİLLER BİLGİ KAVRAMA UYGULAMA ANALİZ SENTEZ DEĞERLENDİRME Tanımlamak, listelemek, adlandırmak, hatırlamak Açıklamak, özetlemek, arasında ayırt etmek, yeniden ifade etmek Göstermek, düzenlemek, ilgilendirmek, uygulamak, uyarlamak Ayırmak (farklılığını ortaya koymak), tahmin etmek, çıkarmak, ortaya koymak Birleştirmek, yaratmak, formüle etmek, yapılandırmak Karar vermek, kritik etmek, doğrulamak ve ayırmak

İLGİNİZE TEŞEKKÜR EDERİZ. http://bologna.yok.gov.tr