TİCARET MESLEK LİSELERİ ALAN VE DALLAR BÜŞRA UZUN PSİKOLOJİK DANIŞMAN VE REHBER ÖĞRETMEN

TİCARET MESLEK LİSELERİ Muhasebe ve Finansman Pazarlama ve Perakende Büro Yönetimi ve Sekreterlik Bilişim Teknolojileri Elektrik – Elektronik Teknolojileri Ulaştırma

A) MUHASEBE VE FİNANSMAN Günümüzde işletme ve kurumların başarısı ve kârlılığın artması etkin bir muhasebe ve finans yönetimi ile mümkündür.

Ülkemizde muhasebecilik yasalarla düzen- lenmiş bir meslektir.  Muhasebe ile ilgili ilk kanun 26.05.1927 tarih ve 1050 Sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanunudur. 3568 sayılı Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu bu unvanlara meslek içerisinde kademelendirme getirmiştir. Anadolu ticaret meslek lisesi ve ticaret meslek liseleri Muhasebe ve Finansman alanından mezun olanlar kanunda belirtilen şartları yerine getirmek suretiyle bu unvanları kazanabilirler.

Muhasebe ve finansman alanında ikinci, üçüncü ve dördüncü seviye olarak üç seviye eğitim programı bulunmaktadır. İkinci seviye eğitim programını tamamlayanlar “Muhasebe Yardımcı Elemanı”, Üçüncü seviye eğitim programını tamamlayanlar “Kooperatif Büro Elemanı” ya da “Kasa Sorumlusu” Dördüncü seviye eğitim programını tamamlayanlar ise “Bilgisayarlı Muhasebe Elemanı”, “Dış Ticaret Ofis Elemanı” veya “Finans Hizmetleri Elemanı” olurlar.

ALANIN ALTINDA YER ALAN MESLEKLER Muhasebe ve finansman alanında; Ø Bilgisayarlı Muhasebe, Ø Dış Ticaret Ofis Hizmetleri Ø Finans ve Borsa Hizmetleri dalları yer almaktadır.

BİLGİSAYARLI MUHASEBE ELEMANI Tanımı Bilgisayarlı muhasebe elemanı; hesap planı sistemini oluşturan, beyannameye esas teşkil eden bilgi ve belgeleri hazırlayan, beyannameleri düzenleyen, bilgisayar konusunda yeterli bilgiye sahip olan, defterleri tutan, firmanın kredi ve cari hesap durumunu takip eden, koordinasyon sağlayan, yazışmaları yapan, Sosyal Güvenlik Kurumu ve mali kuruluşlar ile ilgili işlemleri yapan nitelikli kişidir. Görevleri Ø Hesap planı sistemini oluşturmak, Ø Beyannameye esas teşkil eden bilgi ve belgeleri hazırlamak, Ø Beyannameleri düzenlemek, Ø Bilgisayar konusunda yeterli bilgiye sahip olmak, Ø Defterleri tutmak, Ø Firmanın kredi ve cari hesap durumunu kontrol etmek, Ø Koordinasyon sağlamak, Ø Yazışmaları yapmak, Sosyal Güvenlik Kurumu ve mali kuruluşlar ile ilgili işlemleri yapmaktır.

DIŞ TİCARET OFİS ELEMANI Tanımı Dış ticaret ofis elemanı; ihracat / ithalat operasyonları olan firmalarda siparişleri alan, sipariş formları ve proforma faturaları hazırlayan, siparişleri üretim-planlama birimine bildiren, üretilen ürünlerin nakliye, gümrük işlemleri, ürün bedellerinin tahsilâtı sürecindeki işleri takip eden ve bu işlemlerle ilgili muhasebe kayıtlarını yapan kişidir. Görevleri Ø Çalışma planı ve iş organizasyonu yapmak, Ø Siparişlerle ilgili gerekli formları doldurmak, Ø Planlama ve operasyon birimi ile koordinasyon sağlamak, Ø İhracat ve ithalat belgelerini hazırlamak, Ø Nakliye firması ile gümrük müşaviri arasında iletişimi sağlamak, Ø Yapılan ithalat/ ihracat işlemi sonrası ilgili birimler ve müşteri ile iletişim kurmak, Ø Müşteri cari hesaplarının ve sevkiyatların kontrolünü yapmak, Ø Raporlar oluşturmak, Ø Dış ticaret muhasebe kayıtlarını yapmaktır.

FİNANS HİZMETLERİ ELEMANI Tanımı Finans hizmetleri elemanı; borsa seansından önceki, seans esnasındaki ve sonrasındaki işlemleri yapan, müşterilere kredi ayarlayan, ekonomi ve şirket haberlerini takip ederek müşterilere danışmanlık hizmeti veren, raporlama ve analiz yapan, muhasebe kayıtları yapan nitelikli kişidir. Görevleri Ø Günlük para hareketlerini takip etmek, Ø Günlük satışları ve kayıtları kontrol etmek, Ø Banka işlemlerini yürütmek, Ø Satıcılar ile ticari ilişkileri düzenlemek, Ø Stokları yönetmek, Ø Tahsil ve tediye işlemlerinin ön muhasebesini gerçekleştirmek, Ø Alımları sevk ve idare etmek, Ø Sosyal Güvenlik Kurumu belgelerini düzenleme ve ödemelerini yapmak, Ø Seans öncesi işlemleri yapmak, Ø Seans esnasındaki işlemleri yapmak, Ø Kredisi uygun olmayan müşterilere kredi ayarlamak, Ø Ekonomi ve şirket haberlerini takip etmek, Ø Müşterilere danışmanlık yapmak, Ø Seans sonu işlemleri yapmak, Muhasebe kayıtları yapmaktır

ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI Muhasebe hizmetleri genellikle iş yeri ortamında yürütülmektedir. Büro ortamlarında, işçi sağlığı ve işçi güvenliği açısından önemli bir risk bulunmamaktadır. Muhasebe meslek elemanı, genellikle masa başında veya bilgisayar önünde oturarak,  defter işleyip fiş ve fatura keserek, iyi aydınlatılmış, temiz ve sakin ortamlarda çalışır. İş yoğunluğunda veya işletmelerin bilanço çalışmaları dönemlerinde hafta sonları veya gece de çalışabilirler.    Görev sırasında birinci derecede verilerle ilgilidirler. Çalışma koşulları düzenlidir. Kişi çalışırken zaman zaman işletme sahipleriyle, vergi daireleri personeliyle, Sosyal Güvenlik Kurumu personeliyle, bağlı olduğu meslek kuruluşlarıyla ve meslektaşlarıyla etkileşim halindedir.

Meslek eğitimini tamamlayan öğrenciler lisans diplomasıyla Milli Eğitim Bakanlığına bağlı ilgili okullarda öğretim hizmetleri sınıfında belirlenen kadrolara atanırlar.    Özel sektörde çalışan meslek mensuplarının kazançları, muhasebe ve mali müşavirlerin yasalarla düzenlenmiş olan SMMMO (Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odaları) tarafından bir tarife ile belirlenmektedir. Alt meslek gruplarının kazançları ise iş yerlerine göre değişiklik göstermektedir.  

İŞ BULMA İMKÂNLARI  Meslek mensupları; muhasebe ve mali müşavirlik bürolarında, dış ticaret ve finans kuruluşlarının ilgili bölümleri ile ticarî işletmelerin muhasebe servislerinde çalışabilirler. Ayrıca her türlü kuruluşun mali işlerle ilgili bölümlerinde çalışabilirler. Mesleğin oldukça geniş bir çalışma alanı mevcuttur.    Ülkemizde,  muhasebecilik yasalarla düzenlenmiş bir meslektir.  Anadolu ticaret meslek lisesi ve ticaret meslek lisesinden mezun olanlar kanunda belirtilen şartları yerine getirmek suretiyle bu unvanları kazanabilirler.

EĞİTİM VE KARİYER İMKÂNLARI Meslek eğitimi; meslek liseleri, ticaret meslek liseleri ile Anadolu ticaret meslek liselerinin Muhasebe ve Finansman alanı diploma programlarında verilmektedir. Mesleki ortaöğretimden sonra yüksek öğrenime geçiş sınavında yeterli puan alanlar; muhasebe-finansman öğretmenliği veya diğer muhasebe lisans programlarına devam edebilirler. Sınavda yeterli puanı alamayanlar ön lisans programlarının ilgili bölümüne sınavsız geçiş yapabilirler.

Muhasebe ön lisans programını tamamlayanlar dikey geçiş sınavı (DGS) ile aşağıdaki lisans programlarına geçiş yapabilirler: Ø   Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri  Ø   İşletme  Ø   İşletme Bilgi Yönetimi Ø   İşletme Enformatiği Ø   İşletme-Ekonomi  Ø   Lojistik Yönetimi Ø   Muhasebe Ø   Muhasebe Bilgi Sistemleri  Ø   Muhasebe ve Finansal Yönetim  Ø   Muhasebe ve Finansman Öğretmenliği  Ø   Uluslararası Finans  Ø   Uluslararası İşletmecilik  Ø   Uluslararası Ticaret  Ø   Uluslararası Ticaret ve Finansman  Ø   Uluslararası Ticaret ve İşletmecilik 

Dış ticaret ön lisans programını tamamlayanlar dikey geçiş sınavı (DGS) ile aşağıdaki lisans programlarına geçiş yapabilirler: Ø   Bankacılık Ø   Bankacılık ve Finans Ø   Bankacılık ve Finansman Ø   Bankacılık ve Sigortacılık Ø   Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri  Ø   Ekonomi Ø   Ekonomi ve Finans Ø   İktisat Ø   İşletme Ø   İşletme Bilgi Yönetimi Ø   İşletme Enformatiği  Ø   İşletme-Ekonomi Ø   Lojistik Yönetimi  Ø   Sermaye Piyasası Ø   Uluslararası Finans Ø   Uluslararası İşletmecilik Ø   Uluslararası Ticaret  Ø   Uluslararası Ticaret ve Finansman Ø   Uluslararası Ticaret ve İşletmecilik 

Borsa ve finans ön lisans programını tamamlayanlar dikey geçiş sınavı (DGS) ile aşağıdaki lisans programlarına geçiş yapabilirler: Ø   Bankacılık Ø   Bankacılık ve Finans Ø   Bankacılık ve Finansman Ø   Bankacılık ve Sigortacılık Ø   Ekonometri  Ø   Ekonomi Ø   Ekonomi ve Finans Ø   İktisat Ø   İşletme Ø   İşletme Enformatiği Ø   İşletme-Ekonomi  Ø   Lojistik Yönetimi  Ø   Sermaye Piyasası Ø   Uluslararası Finans Ø   Uluslararası Ticaret ve Finansman  Ø   Uluslararası Ticaret ve İşletmecilik 

Meslek yüksekokulları ve açık öğretim ön lisans programları mezunları Açık Öğretim Fakültesi İktisat-İşletme lisans programlarına sınavsız kayıt yaptırabilirler. 

Eğitim sürecinde, yeterlik sertifikalarını alarak ve sektörde iş başında eğitimini tamamlayarak muhasebe ve mali müşavirlik bürolarında, dış ticaret ve finans kuruluşlarının ilgili bölümleri ile ticari işletmelerin muhasebe servislerinde kariyer yapabilirler. İş yerlerinde belli bir süre çalışarak idari yönden de ilerleme sağlamaları mümkündür.

Ayrıca, 3568 Sayılı Kanun ile düzenlenmiş olan Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir, Yeminli Mali Müşavir unvanlarını da belirli çalışma şartlarını yerine getirerek alabilirler.  

B) ULAŞTIRMA HİZMETLERİ Lojistik, 21. yüzyılda amaca ulaşmak için tüm organizasyonu ve kaynaklarını en uyumlu şekilde hareket ettirebilme yeteneği olarak iş dünyasının gündemine girmiştir.

Bu çerçevede satın alma, nakliye (kara, hava, deniz, demir yolu), gümrük, sigorta, elleçleme, depolama, tedarikçi sipariş izleme, talep tahminleri, envanter yönetimi, lojistik bilgi sistemi, yedek parça desteği, dağıtım, iade işlemleri, üretime malzeme verme, katma değerli işlemler (etiketleme, fiyat- barkot, paketleme, birleştirme-ayırma, müşteri taleplerine göre ürün hazırlama vs.), rota planlaması ve araç optimizasyonu ile sevkiyat (yükleme ve varış zamanı planlama) gibi çok çeşitli faaliyetler günümüzde lojistik ile eş anlamlı hâle gelmiştir.

ALANIN ALTINDA YER ALAN MESLEKLER Ulaştırma hizmetleri alanında; Ø Lojistik

LOJİSTİK ELEMANI Tanımı Lojistik elemanı; madde-malzeme akışını ve depolanmasını, üretimdeki stokları, tamamlanan mamulleri, bunlarla ilişkili hizmet ve bilgileri, müşteri ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla üretim noktasından tüketim noktasına planlayan, uygulayan ve etkinliği kontrol eden nitelikli kişidir. Görevleri Ø Dağıtım yapmak, Ø Depo yönetim işlemlerini gerçekleştirmek, Ø Depo tasarımı işlemlerini yapmak, Ø Stok yönetimi işlemleri yapmak, Ø Bilgisayarda ofis programlarını kullanmak, Ø Bilgisayarda yazı hazırlamak, Ø Temel lojistik işlemlerini gerçekleştirmek, Ø Taşımacılık işlemlerini gerçekleştirmek, Ø Lojistikte kullanılan belgeleri düzenlemek, Ø Lojistikte satın alma işlemleri gerçekleştirmek, Ø Depodaki araç ve malzemeleri kullanabilmek, Ø Gümrük işlemlerini gerçekleştirmek, Ø Sigorta işlemlerini yapmak, Ø Toplam kalite yönetimini uygulamaktır.

ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI Lojistik elemanı çoğunlukla fabrika ve depoları, iş yeri ortamı, araç yükleme-boşaltma alanı gibi açık ve kapalı ortamlarda çalışırlar. Çalışma ortamı yükleme yapılacak araçların fiziksel kontrolü, depolarda mal giriş ve çıkışlarının sistemli bir şekilde sağlanması, belgelerin düzenlenmesi, malların hızlı, güvenli ve zamanında ulaşımının ve müşteri memnuniyetinin sağlanması (CRM) çalışmalarının yapıldığı farklı ortamlardır. Çalışma, ağırlıklı olarak ofis ortamında yapıldığından ortam lojistik elemanı için rahat ve uygundur. Fabrika sahaları ve depo ortamlarında iş güvenliği kurallarına uygun şekilde hareket edilmesi gerekmektedir.   E. İŞ BULMA İMKÂNLARI    Lojistik alanında çalışacak meslek elemanı, lojistik işletmeleri, fabrikalar, gümrük işletme, ithalat ve ihracat yapan firmalar, depolar, büyük mağazalar gibi iş piyasasının ihtiyacına göre istihdam edilmektedir. Geniş bir iş ve çalışma alanı vardır.

EĞİTİM VE KARİYER İMKÂNLARI Lojistik alanında dört yıl süre ile eğitim verilmektedir. Eğitim okulda teorik, atölye ortamında ve işletmelerde uygulamalı olarak yapılmaktadır. Bu dört yıllık eğitimi bitirenler teknisyen unvanı alırlar.   Lojistik alanından mezun olan öğrenciler aşağıdaki meslek yüksekokulu programına sınavsız geçiş yapabilirler.   Mesleki eğitim merkezleri, çıraklık eğitimi uygulama kapsamına alınan illerde ve meslek dallarında aday çırak, çırak, kalfa ve ustalara eğitim vermek ve çeşitli meslek kursları açmak suretiyle sanayinin ihtiyaç duyduğu nitelikli ara insan gücünü yetiştirmek amacıyla açılan eğitim kurumlarıdır.  Halk eğitimi merkezleri yaşam boyu öğrenme perspektifi içerisinde her zaman ve her yerde uygulanabilecek yaygın eğitim programları ile her yaş ve düzeyde bireylere eğitim sunmaktadır. Mesleki eğitim merkezlerinde, Ulaştırma alanında eğitim verilmektedir. Modüler programlarla meslek liseleri arasında paralellik sağlandığından dolayı yatay ve dikey geçişler olabilecektir.  

C) PAZARLAMA VE PERAKENDE Pazarlama, ürünün üretim öncesinden başlayıp satışı ve satış sonrası faaliyetlerini içine alan geniş kapsamlı bir işletme faaliyetidir. Ülkemizde yakın dönemlere kadar önem verilmeyen bir alandır. Bütün işletmelerde amaç kâr sağlamak olduğuna göre bu amacın gerçekleşmesi iyi bir pazarlama ve perakende faaliyetine bağlı olmaktadır. Pazarlama kavramında pazarlama faaliyetleri daha üretim yapılmadan önce başlar.    Sektör, gelecek yıllar için yeni yapılan ve yapılması planlanan alışveriş merkezlerinin kapasitelerini hesaba katarak personel açığını belirtmektedir. Bu açık da bölümden mezun olacakların işsiz kalmayacakları anlamına gelmektedir.

ALANIN ALTINDA YER ALAN MESLEKLER Ø Satış Elemanı Ø Sigortacı Ø Emlak komisyoncusu

SATIŞ ELEMANI (PERAKENDECİ) Tanımı; Satış elemanı; satış işlemlerini yürüten, stok faaliyetlerini yapan ve bunlarla ilgili belgeleri düzenleyen sorumluluk sahibi kişidir. SİGORTACI  Tanımı; Sigortacı; mal, can ve diğer sigorta edilebilir riskleri belirleyip sigorta poliçesi üreten, hasar takip işlemleri yapabilen, sorumlu nitelikli kişidir. EMLAK KOMİSYONCUSU Tanımı; Emlak komisyoncusu; alım, satım, kiralama vb. aracılık işleri yapan sorumluluk sahibi kişidir.

ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI Bu mesleklerde çalışan kişiler işletmenin faaliyet gösterdiği çeşitli bölgelerde bulunan mağazalarda ve ofislerde sabit, açık mekânlarda aktif olarak çalışabilecekleri gibi bölgeler arası seyahatlerde otomobil kullanmaları da gerekebilmektedir.    Çalışma ortamında sürekli insanlarla diyalog hâlinde olacaklarından, insan sevgisi, hoşgörü ve sabırlı olmak gibi kişilik özelliklerine sahip olunması gerekir, ayrıca bilgisayar, faks, telefon gibi araçları kullanabilmelidirler.

İŞ BULMA İMKÂNLARI  Ø   Bu meslek görevlileri hem kamu sektöründe hem özel sektörde iş bulabilirler.  Ø   Özellikle özel sektörde iş alanı daha geniştir.  Ø   Seyahati gerektiren işlerde sürücü belgeli erkek elamanlar daha avantajlı durumda olup, ofis ortamında yabancı dil bilen, bilgisayar kullanabilen bayan elamanlar da tercih sebebidir. 

EĞİTİM VE KARİYER İMKÂNLARI Meslek eğitimi; meslek liseleri, Anadolu ticaret meslek liseleri ve ticaret meslek liselerinde verilmektedir.  Bu okullardan mezun olanlar meslek yüksekokullarının ilgili bölümlerine sınavsız geçiş yaparak ön lisans düzeyinde eğitim alırlar.    Ön lisans programını tamamlayanlar ÖSYM tarafından yapılan dikey geçiş sınavında başarılı oldukları takdirde alanları ile ilgili lisans programlarına geçebilirler veya  Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesine başvuruda bulunarak iki yıl daha eğitim alıp lisans diploması alabilirler.   Ayrıca Lise eğitiminden sonra ÖSYM'nin yapacağı sınav neticesinde başarılı olanlar lisans düzeyinde eğitim de alabilirler.

D) BÜRO YÖNETİMİ ve SEKRETERLİK ALANIN ALTINDA YER ALAN MESLEKLER Büro yönetimi ve sekreterlik alanında;    Hukuk Sekreterliği,    Ticaret Sekreterliği,    Tıp Sekreterliği,    Yönetici Sekreterliği  

E) BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ ALANIN ALTINDA YER ALAN MESLEKLER    Ağ İşletmenliği    Web Programcılığı    Veri Tabanı Programcılığı    Bilgisayar Teknik Servisi

F) ELEKTRİK – ELEKTRONİK TEKNOLOJİSİ ALANIN ALTINDA YER ALAN MESLEKLER    Bobinajcılık     Büro Makineleri Teknik servisi    Elektrikli Ev Aletleri Teknik Servisi     Elektrik Tesisatları ve Pano Montörlüğü     Elektromekanik Taşıyıcılar    Endüstriyel Bakım Onarım    Görüntü ve Ses Sistemleri    Güvenlik Sistemleri    Haberleşme Sistemleri    Otomasyon Sistemleri    Yüksek Gerilim Sistemleri

Daha ayrıntılı bilgi; REHBERLİK SERVİSİNDE  Teşekkür ederİm…. Daha ayrıntılı bilgi; REHBERLİK SERVİSİNDE 