Amasya Üniversitesi Semih ÇAKIR semih.cakir@amasya.edu.tr Kablosuz Geniş Bant Teknolojisi: Amasya İli ve Civarında Wimax Teknolojisinin Kullanılabilirliği Amasya Üniversitesi Semih ÇAKIR semih.cakir@amasya.edu.tr

İçerik Özet Giriş WiMAX ve IEEE 802.X Dünya’ da Wimax Amasya İli ve Çevresinde Wimax Uygulanabilirliği Sonuç ve Öneriler WIMAX 10.05.2019

Özet Wi-MAX, Mikrodalga Erişimi için Evrensel Uyumluluk, IEEE 802.16 standardında IP temelli kablosuz erişim olanağı sunan bir teknolojidir. İlk olarak 2004 yılında tanıtılan Wi- Max, sabit olmanın yanı sıra mobil kullanıcılara da yüksek hızda kablosuz veri transferi sağlamaktadır. WIMAX 10.05.2019

Özet Bu çalışmada, Amasya ili ve çevresinde Wimax teknolojisinin, şehrin fiziki yapısı itibariyle kullanılabilirliği araştırılmıştır. Amasya ili gözetilerek Wimax teknolojinin Türkiye ve dünyada ki güncel gelişmeleri hakkında bilgi verilmiştir. . WIMAX 10.05.2019

GİRİŞ İnternet tabanlı hizmet ve uygulamaların yaygınlaştığı ve geliştiği günümüz teknolojisinde bu teknolojiyi kullanacak cihaz ve aygıtlarda da eşzamanlı bir gelişme meydana gelmiştir. Akıllı telefon, mobil cihazlar (Tablet, PDA vb.) ve akıllı Ultra görünüme sahip TV’ lerin yaygınlaşması ve geniş kitleler tarafından kullanılması beraberinde servis kalitesi (QoS), veri güvenliği, düşük maliyet, iletim hızı, kapsama ve kullanım alanı gibi parametrelerin kullanıcıyı tatmin edecek boyutta olmasını gerektirmektedir. WIMAX 10.05.2019

GİRİŞ Bu nokta da ifade edilen parametreleri bünyesinde bulunduran ve 2001 yılından günümüze kadar adından daima söz ettiren WiMAX ( Worldwide Interoperability for Microwave Access, Mikrodalga erişimi için Evrensel Uyumluluk) teknolojisi ön plana çıkmaktadır. 4. nesil (4G) teknolojilerinden biri olan WiMAX, açık alan kablosuz sistem özellikle yüksek kalitede ses-görüntü- hareketli video ve yüksek hızda veri aktarımı olanağı sağlayan sabit (fix) veya taşınabilir (mobil) teknolojidir. WIMAX 10.05.2019

GİRİŞ Wimax teknolojisi sabit (fix) istasyonlar yaklaşık 50 km, taşınabilir istasyonlar için 15 km çapında 75 Mbps hızında internet erişimi sağlamaktadır. Günümüzde kullanılan Wi-Fi teknolojisinin 30m-100m mesafede internet erişim olanağı sağladığı bilinmektedir. Ülkemizde olduğu gibi diğer ülkelerde ulaşımın dahi güçlükle sağlandığı kırsal bölgelerde veri alış-verişi sağlama açısından WiMAX teknolojisi Wi-Fi ve kablolu internet erişimi sağlayan teknolojilere göre daha uzun menzil ve yüksek bant genişliğine sahip kablosuz(wireless) internet erişimi sağlar. WIMAX 10.05.2019

Wi-MAX ve IEEE 802.X Kablosuz Ağ Standartları WIMAX 10.05.2019

Wi-MAX ve IEEE 802.X Günümüzde yaygın olarak kullanılan Wi-Fi kablosuz (wireless) LAN (Local Area Network, Yerel Alan Ağı) teknolojisi IEEE 802.11 kodu ile tanımlanırken değişik hız değerlerinde 802.11b,g,a biçimlerinde görülmektedir. WiMAX, MAN (Metropolitan Area Network- Metropol Alan Ağı) gibi geniş kapsamlı ağlar için geliştirilen teknolojilerin uygunluğunu belirleyen standartlar topluluğudur ve IEEE802.16 olarak bilinir. WIMAX 10.05.2019

Wi-MAX ve IEEE 802.X Wi-Max, kablosuz sabit (fix) istasyonlar üzerinde verici antenin bulunduğu uzun bir direkten, bir sinyalin minik alıcılarla alınmasına dayalı bir sistemdir. Sinyal, yaklaşık 50 km gibi büyük bir alanda yüksek hızda (75 Mb/s kadar indirme hızı) ve gelişmiş güvenlikte kablosuz internet bağlantısı sağlamaktadır. Diğer teknolojiler ile kıyaslandığında QoS (Quality of Service), hareket kabiliyeti (mobility), maliyet, hız ve veri güvenliği parametreleri bakımından WiMAX’ in üstünlüğü ve avantajı net bir şekilde görülmektedir. WIMAX 10.05.2019

Wi-MAX – Kullanım Nedenleri Kablosuz internete ve haberleşmeye olan ihtiyacın günden güne artması. Wi-Fi kablosuz internet, hızı ve fiyatı açısından avantajlı iken, kapsama alanı konusunda, QoS ve hizmet sürekliliği (mobility) konusunda dezavantajlıdır. Daha güvenli bir kablosuz ağ teknolojisine ihtiyaç duyulması. Sabit anten olarak WiMAX bir GSM operatörünün verici direğini farklı frekanslarda çalıştıklarından kullanabilir, bu özelliği ile de maliyeti azaltabilir. WIMAX 10.05.2019

Wi-MAX – Kullanım Nedenleri Wi-Max bir şehirde, cep telefonu baz istasyonları, telefon şebekeleri ve geniş bant internet ağlarını kapsayan bir ağ yapısına sahip olduğundan bahsedilen tüm ağları tek bir hat üzerinden verebilir. Bu da şehirlerde alt yapı çalışmalarını hızlandırabilir. Kırsal bölgelerde kapsamanın oluşturulamadığı güç olan noktalarda yüksek bant genişliğine sahip 10-66 Ghz frekeans aralığını kullanarak kablosuz internet olanağı sağlayabilir. WLAN gibi kablolamaya gereksinimi yoktur. Ekonomik kazanç sunmaktadır. WIMAX 10.05.2019

Wi-MAX – IEEE802.X Standartları Frekans Aralığı Açıklama 802.16a 2-11 GHz LOS koşullarına gerek duymaz. Mesafe: 50 km 75 Mb/s 802.16b 5-6 GHz QoS desteği sağlanmıştır. Gerçek zamanlı ses ve görüntü sağlar. 802.16c 10-66 GHz Farklı üreticilere ait sistemlerin bir arada çalışmasına olanak tanır. 802.16d 2-11 GHz Kablo döşemenin ekonomik olmadığı yerde 50 km uzaklığa 75 Mb/s iletim hızı sağlar. Göçebe taşınabilir hizmetlerdir. LOS ses, veri ve görüntünün iletimini yapmak mümkündür. 802.16e Kullanıcının hareket halinde iken hizmet almasını sağlar. WIMAX

Wi-MAX – LOS ve NLOS Kavramları LOS: Görüş hattının gerekli olduğu (line of sight) hizmet şeklidir. Burada bir çatıdan veya direkten doğrudan Wi- Max kulesini gören sabit bir anten bulunmaktadır. Görüş hattı içindeki bağlantı daha güçlü ve daha dayanıklıdır NLOS: Görüş hattının zorunlu olmadığı (non-line of sight) hizmet şeklidir. Bilgisayar üzerindeki küçük bir antenin kule ile bağlantı kurduğu Wi-Fi türü bir hizmettir. Bu modda, Wi- Max daha düşük bir frekans alanı (2 GHz - 11GHz) kullanır. WIMAX

Dünya’ da Wimax WiMAX teknolojisi Amerika, bazı Avrupa ülkeleri (OECD) ile uzak doğu ülkelerinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu ülkelerde lisans alıp baz istasyonu kurmuş ve sabit (fix) WiMAX ile ses, data ve görüntü hizmeti vermiş çok sayıda genişband kablosuz operatörü(WISP) bulunmaktadır. 2010-2014 yılları arasında WiMAX abone sayısının milyon olarak gösterimi WIMAX

Türkiye’ de Wimax Wimax’in ülkemizdeki durumu ile diğer ülkelerdeki durum arasında fark yoktur. Diğer ülkeler için sertifikasyonsuz kurulan Wimax şebekeleri dışında diğer ülkelere verilen test izinleri Türkiye için de verilmiştir. Başvuruları test ve deneme için yapan ülkemizde şu ana kadar yapılan 10 başvuru kabul edilmiş olup Ankara, İstanbul, Gebze, Eskişehir ve Yozgat illerinde çeşitli denemeler gerçekleştirilmiştir. WIMAX

Türkiye’ de Wimax WIMAX

Türkiye’ de Wimax Türkiye Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı 24.12.2010 tarihinde TTAŞ (Türk Telekom A.Ş.) ile arasında imzaladıkları “Elektronik Haberleşme Alt Yapısı Olmayan Köy, Mezra ve Benzeri Yerleşim Yerlerine Telefon ve İnternet Alt Yapısının Kurulması ve İşletilmesine İlişkin Sözleşme” kapsamında elektronik haberleşme altyapısı olmayan 2526 adet köy, mezra ve benzeri yerleşim yerlerine erişim hizmetinin sağlanması planlanmıştır. Strateji Geliştirme Başkanlığı 2015 yılı performans programına göre WiMAX projesi için 25.020.000 TL bütçe ayırmıştır. Söz konusu proje ile Elektronik haberleşme alt yapısı olmayan yerleşim yerlerine ve askeri birliklere alt yapı kurulacaktır. WIMAX

Türkiye’ de Wimax Strateji Geliştirme Başkanlığı 2015 yılı performans programına göre WiMAX projesi için 25.020.000 TL bütçe ayırmıştır. Söz konusu proje ile Elektronik haberleşme alt yapısı olmayan yerleşim yerlerine ve askeri birliklere alt yapı kurulacaktır. WIMAX

Amasya İli ve Çevresinde Wimax Uygulanabilirliği Amasya ve çevresinin genel görünümünde, dağlar ve dağları derin bir şekilde yaran vadiler dikkati çeker. WiMAX teknolojisini şehrin dağlık yapısından dolayı kullanmak oldukça güçtür. Ancak sabit(fix) vericiler kullanarak Wi-Max daha düşük bir frekans alanı (2 GHz - 11GHz) kullanılabilir. Çünkü 10bant genişliğindeki iletimler fiziksel engeller tarafından kolayca aksatılamamaktadır. Çalışmamızın asıl amacını Amasya iline bağlı bölgenin sosyo-ekonomik (hayvancılık, sanayi) , askeri hava üssü (5. Jet Ana Üssü) ve havaalanını içerisinde barındıran geniş bir ovaya yerleşmiş Merzifon ilçesi oluşturmaktadır. WIMAX

Amasya İli ve Çevresinde Wimax Uygulanabilirliği Konum itibari ve askeri radar üssünün bulunması nedeniyle büyük önem arz etmektedir. Şehirde yüksekokul ve fakülte (yapım aşamasında), havaalanı, Türkiye’ nin 5. Ana Jet Üssü Komutanlığı ve önemli sanayi kuruluşları yer almaktadır. WiMAX uygulama noktasında çok elverişli bir yapıya sahiptir. Çalışmada 50m yükseklikten şehrin önemli noktaları arasından ölçümler yapılarak WiMAX istasyonlarının sabit (fix) ve mobil (göçebe) olarak kullanılabileceği ifade edilmiştir. WIMAX

Amasya İli ve Çevresinde Wimax Uygulanabilirliği Tavşan Dağı – Merzifon şehir merkezi Mesafe: 2,58 km Ölçüm Yükseklik: 50 m WIMAX

Amasya İli ve Çevresinde Wimax Uygulanabilirliği 1. ve 2.Organize Sanayi Bölgesi Mesafe: 3,55 km Ölçüm Yükseklik: 50m WIMAX

Amasya İli ve Çevresinde Wimax Uygulanabilirliği Organize Sanayi Bölgesi Hava Sahası (sivil-askeri) Mesafe: 4.96 km Ölçüm Yükseklik: 50m WIMAX

Sonuç ve Öneriler WiMAX kablosuz sabit (fix) istasyonlar üzerinde verici antenin bulunduğu uzun bir direkten, bir sinyalin minik alıcılarla alınmasına dayalı bir sistemdir. Kapsama alanı ihtiyacına göre baz istasyonları ve kullanıcı cihazları ile çalışır. Sinyal, yaklaşık 50 km gibi büyük bir alanda yüksek hızda (75 Mb/s kadar indirme hızı) ve gelişmiş güvenlikte kablosuz internet bağlantısı sağlamaktadır. Dünya’ da yaygın kullanım ağına sahiptir WIMAX

Sonuç ve Öneriler WiMAX kablosuz sabit (fix) istasyonlar üzerinde verici antenin bulunduğu uzun bir direkten, bir sinyalin minik alıcılarla alınmasına dayalı bir sistemdir. Kapsama alanı ihtiyacına göre baz istasyonları ve kullanıcı cihazları ile çalışır. Sinyal, yaklaşık 50 km gibi büyük bir alanda yüksek hızda (75 Mb/s kadar indirme hızı) ve gelişmiş güvenlikte kablosuz internet bağlantısı sağlamaktadır. Dünya’ da yaygın kullanım ağına sahiptir WIMAX

Sonuç ve Öneriler Bu çalışmada Amasya ili ve çevre ilçelerdeki WiMAX teknolojisinin uygulanabilirliği incelendi. Amasya ilinin coğrafi olarak dik ve dağlık olması bu teknolojinin uygulanabilirliğini güç duruma sokmaktadır. Ancak daha düşük bir frekans ve band genişliğinde kullanılabilir. Coğrafi, sosyo-ekonomik ve askeri anlamda en uygun yerin Merzifon ilçesi olduğu düşünülmektedir. Şehrin önemli noktalara olan uzaklığı ve ova üzerinde kurulması sistemden maksimum verim alınabileceğini göstermektedir. WIMAX

Sonuç ve Öneriler Ayrıca şehrin diğer önemli ilçelerine olan mesafeleri Merzifon- Suluova 18,24 km , Merzifon-G.Hacıköy 19,3 km ve sinyal engelleyici bir coğrafik etmenin olmaması sebebiyle WiMAX teknolojisinin uygulanabilir olduğu savunulabilir. Türkiye genelinde stratejik olarak bu projeye önemli kaynak sağlanmalı özellikle konum itibariyle Merzifon gibi elverişli noktalar tespit edilip WiMAX teknolojisi yaygınlaştırılmalıdır. WIMAX