ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ Ayşe Şeyma YILDIRIM Aslınur ÜRE Alaattin KURT

SORU CEVAP YÖNTEMİ

SORU-CEVAP YÖNTEMİ Bu yöntemin esası öğretilmek istenen bilgilerin soru sorularak öğrencinin kendisine buldurulmasıdır. Öğretmenin sorduğu sorulara öğrencilerin sözel olarak cevap vermelerine dayanır. Çoğunlukla anlatım yöntemi ile birlikte kullanılır. Soru-cevap yöntemi; anlatım yönteminin sıkıcılığını ve monotonluğunu az da olsa ortadan kaldırarak öğrencileri aktif hale getirmeye çalışır. Anlatma yönteminden sonra eğitimde en çok kullanılan öğretme metodudur.

Soru cevap yöntemi öğretmenin işlenen konu ile ilgili olarak; öğrencilerin bilgilerini yoklamaktan çok; öğrencileri düşündürmek, önemli noktalara öğrencilerin dikkatini çekmek, cevapları öğrencilere buldurmak gayelerini taşır.

SORU-CEVAP YÖNTEMİNİN KULLANIM AMAÇLARI Öğrencileri düşünmeye yöneltmek, Öğrencileri derse katmak, Anlaşılmayan noktaları ortaya çıkarmak, Öğrencilerin bildiklerini ve bilmediklerini ortaya çıkarmak, Önemli olan noktayı vurgulamak, Pekiştirme işlemini yapmak yani pekiştireç vermek, Konuyu tekrar etmek için kullanılır.

SORU-CEVAP YÖNTEMİNİN FAYDALARI Ezberlemeyi ortadan kaldırarak gerçek öğrenmeyi sağlar. Öğrenme geç olmasına karşın; öğrencilerin hatırlama, düşünme, muhakeme, analiz, sentez ve değerlendirme yeteneklerini geliştirir. Bu yöntem canlılığı sağladığı için fikir eğitiminde büyük avantajlar sağlar.

SORU-CEVAP YÖNTEMİNİN FAYDALARI Sorular öğretimde tekrar ve pekiştirmeyi sağlar. Sorular, öğrencilerin derse ve konuya karşı dikkat ve ilgilerini arttırır, onların derse istekle katılmalarını sağlar. Öğrencilerin derse aktif olarak katılmalarını sağlayarak konuların anlatılmasında öğrencilerin birinci derecede rol almaları; onlara, toplum önünde konuşmayı, liderliği, kendine güveni, girişim duygusunu, konuşma kurallarını, fikir alışverişini, demokratik düzende konuşmayı ve yaşamayı kazandırır.

SORU-CEVAP YÖNTEMİNİN FAYDALARI Öğretim sürecinde öğretmene dönüt-düzeltme sağlar. Sorular bilgi, kavrama, uygulama, analiz, sentez ve değerlendirme düzeylerindeki öğrenmeyi ölçme amacıyla kullanılabilir. Öğretmen soru cevap yöntemini bir anlamda kontrol aracı olarak kullanabilir. Öğrenci her an kendisine soru sorulacağını bildiği için sürekli dersle ilgilenir.

SORU-CEVAP YÖNTEMİNİN SINIRLILIKLARI Bilgi vermek için anlatım yöntemine göre daha yavaş, daha fazla zaman alıcıdır. Soru-cevap yönteminin kalabalık sınıflarda uygulanması güçtür. Belirli tip öğrenmeyi ölçmek için soru hazırlama güçtür.

SORU-CEVAP YÖNTEMİNİN SINIRLILIKLARI Sorulara sürekli, tam ve doğru cevap verememe öğrencinin kendine güvenini azaltır. Öğrencilere soru sorma fırsatları tanıma: zaman zaman konunun dışına çıkılmasına ve dersin gerçek amaçlarından uzaklaşılmasına neden olabilir.

SORU HAZIRLARKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR Sorular istenilen cevaplara göre şekillendirilmelidir. Sorular basit, kolayca takip edilir ve anlaşılır olmalıdır. Açık bir amacı olmalıdır. Eğer soru belirsizlik taşıyorsa cevabı da bir anlamı olmaksızın belirsiz olacaktır. Sorunun cevabının genel, kişisel, fikir veya tutumları gerektirmesinden kaçınılmalıdır. Soru asla cevabı ima etmemelidir. Her soruda yalnızca bir fikir kapsanmalıdır. Evet yada Hayır cevabıyla geçiştirilecek soruların iyi soru türü olmadığı bilinmelidir. Sorular öğrencilerin kabiliyetlerine uygun olmalıdır. Öğrencinin cevaplayamayacağı kadar zor sorular sorulmamalıdır. Kim, niçin, hangisi, neden, nasıl, ne zaman, nerede gibi kilit soru kelimelerinin kullanılmasına özen gösterilmelidir.

SORU SORMA TEKNİĞİNİ BİLME Sorular tüm sınıfa sorulmalı, öğrencilerin düşünmeleri için bir süre beklendikten sonra cevap vermesi istenen öğrencinin ismi söylenmelidir. Sorular tüm sınıfa dağıtılmalıdır. Öğrencilerin isimlerini alfabetik olarak sıradan sınıfın önünden yada arkasından başlayarak söylemek gibi sabit kalıplardan kaçınılmalıdır. Soruları sınıfta yaymak öğrencilerin başka şeyle meşgul olmalarını önleyecektir. Soruyu yalnızca bir öğrencinin cevaplamasına izin verilmelidir. Cevap için uygun zaman tanınmalıdır.

SORU SORMA TEKNİĞİNİ BİLME Soruların cevapları hep aynı öğrencilerden istenmemelidir. Parmak kaldırmadığı halde cevap verebileceklerden, ilgisiz ve başka şeyle meşgul olanlardan veya sınıfın konuşmasını istediği öğrencilerden de cevap istenmelidir. Öğrencilere ad ve soyadları ile hitap edilerek cevap istenmeli, öğrencilere cevap vermediği zaman fazla ısrar edilmemeli başka bir öğrenciden cevap istenmelidir. Öğretmen soruları samimi ve tatlı bir dille sormalı, öğrencilere güveni olduğunu belirten tavırlar takınmalıdır.

SORU SORMA TEKNİĞİNİ BİLME Öğrencilerin sorulara verdikleri cevapların sınıftaki bütün öğrenciler tarafından işitilmesi sağlanmalıdır. Sorular sık sık tekrar edilmemelidir. Çünkü sorunun tekrarlanacağını bilen öğrenci sorulduğunda dikkatle dinlemez. Öğrencilerden tam cevap beklenmelidir.

SORU SORMA TEKNİĞİNİ BİLME Öğrenciler soru sormaya isteklendirilmelidir. Sık sık sınıfça cevaplamalara izin verilmemelidir. Doğru cevap veren öğrencinin davranışı “iyi”, “güzel” gibi sözlerle pekiştirilmeli ancak yanlış cevap veren öğrencinin sınıf önünde utandırılmasından sakınılmalıdır. Sorulan soru sınıfça cevapsız kalırsa soru birkaç parçaya ayrılarak yeniden sorulmalı böylece öğrencilerin soruyu cevaplamalarına yardım edilmelidir.

ÖĞRETMENİN ROLÜ Sorular öğretmen tarafından sorulur. Kontrol edicidir. Öğrencilerin seviyelerini soru sorarak kontrol edebilir. Yol göstericidir ve esnek olmalıdır.

ETKINLIK

EĞİTSEL OYUNLAR

OYUN NEDİR? Oyuncunun belirli kurallara uyarak belirlenen hedeflere ulaşma mantığına dayalı olarak oluşturulmuş eğlence aracıdır.

EĞİTSEL OYUN NEDİR? Öğrenilen bilgilerin pekiştirilmesini ve daha rahat bir ortamda tekrar edilmesini sağlayan bir öğretim tekniğidir. Bireysel yetenekleri ortaya çıkaran, geliştiren; takım oyunlarında, yarışma hırsı kazandırarak, kuralları uymayı, sevinci ve üzüntüyü paylaşmayı öğreten, oynarken eğitmeyi amaçlayan bir araçtır.

Temelde ikiye ayrılır: 1) Gerçek hayat benzeşim oyunları: Günlük hayattan roller ve senaryolar içerir. 2) Akademik oyunlar: Öğrencinin motivasyonunu daha az dikkat çekici başlıklarla bütünleştirmeye çalışan ve çoklu öğretim ortamı sağlayan yazılımlardır.

EĞİTSEL OYUNLARIN TEMEL HEDEFLERİ Eğlenerek Öğrenme Problem Çözme Kritik Düşünme Kavram Öğretimi Strateji Geliştirme Olgunlaşma

EĞİTSEL OYUNLARIN TEMEL HEDEFLERİ Oyunlar, bütün öğrencilerin rahatça anlayıp, etkin katılımlarını sağlayacak düzeyde basit, kolay ve gerçekten ilginç olmalıdır. Bu nedenle seçilen oyunlar öğrencilerin farklı düzey ve yeteneklerine uyarlanabilecek bir esneklikte olmalıdır. Oyunun kuralları sınıftaki herkesin katılımına izin vermeli ve oyunun belli bir amacı olmalıdır. Bu nedenle oyunun kuralları açık ve net bir şekilde anlatılmalıdır.

EĞİTSEL OYUNLARIN ÖZELLİKLERİ Kurallar Hedefler Kazanma/Kaybetme Birden fazla oyuncu Yarışma Sıralı hareket Eğlence Donanım ve araç-gereç kullanımı

İYİ BİR OYUN NASIL OLMALIDIR? Kısa bir tanıtım yapılmalı, Kullanın yönergesi ve kuralları hazırlanmalı, Güdülenmeyi sağlayıcı bir olay (senaryo) seçilmeli, Farklı seviyedekiler için aynı başarının gerçekleştirilmesine olanak verilmesi, Güdülenmeyi sağlayıcı etkenlerin kullanılması, Oyunun bireyin çabasını arttırıcı olması, Öğrenene ödül olanağının verilmesi, Uygun olan dönüt yollarının ve tekniklerinin kullanılması, Kazanan yarışmacının tanımlanması gerekir.

OYUNLARIN YARATILMASINDA VE KULLANILMASINDA OLUŞABİLECEK SORUNLAR Gerçekten eğlendirici olan oyunları yaratma güçlüğü Eğitim hedefleri ve oyun özellikleri arasında tutarsızlık Oyundan öğrenmenin etkililiği Oyunların içsel veya dışsal güdüleyici özelliğinin farkına varılması Eğitimcilerin oyunlar hakkındaki olumsuz görüşlerinin giderilmesi Oluşan tüm sorunların çözülmesi

EĞİTSEL OYUNLARDA SONUÇ Kazananın belirlenmesi Ödül Bilgi sunulması Final mesajı

ETKINLIK

KAYNAKÇA 1. cevap-yontemi/

BİZİ DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER