KOLUN HAREKETİ İLE İLGİLİ GÖVDE KASLARI VE ÜST EKSTREMİTE KASLARI Prof. Dr. Yalçın KIRICI 1

M. TRAPEZIUS Omzumuzda yük taşırken omzun çökmesini önleyen esas kastır. Kolun hiperabduksiyonuna yardım eder. Siniri; n. accessorius Sinirin felcinde omuz düşüklüğü olur. 2

M. LATISSIMUS DORSI Vücudun en geniş kasıdır. Pelvis’e tutunup üst ekstremiteye hareket yaptıran tek kastır. Solunumun iki fazında da çalışır. Gövdeyi yukarı çeken esas kastır (temel tırmanma kası). Kola; ekstensiyon, adduksiyon, iç rotasyon. Siniri; n. thoracodorsalis Sinirin felcinde kişiler koltuk değneği kullanamaz. 3

M. RHOMBOIDEUS MAJOR VE MINOR Sinirleri; n. dorsalis scapulae M. trapezius’un altındadırlar. Scapula’yı geriye çekerler (retraksiyon). Kaldırılmış üst ekstremitenin kuvvetle indirilmesinde kullanılırlar. 4

Siniri; n. dorsalis scapulae M. LEVATOR SCAPULAE Siniri; n. dorsalis scapulae Omzun çökmesini önlemede m. trapezius’a yardım eder. 5

M. PECTORALIS MAJOR Kola; fleksiyon, adduksiyon ve iç rotasyon. Siniri; n. pectoralis lateralis et medialis 6

M. PECTORALIS MINOR Omzu öne ve aşağıya çeker. Üst ekstremiteyi öne uzatırken kullanılır. Siniri; n. pectoralis medialis 7

M. SUBCLAVIUS Üst ekstremitenin hareketleri sırasında clavicula’yı tespit eder. Siniri; n. subclavius 8

M. SERRATUS ANTERIOR Kola hiperabduksiyon yaptıran esas kastır. Yumruk atma sırasında aktif olduğu için “boksör kası” olarak bilinir. Scapula’yı öne çeken (protraksiyon), toraks duvarında tutan kastır. Bu nedenle romboid kaslarla antagonisttir. Siniri; n. thoracicus longus Aksilla cerrahisinde sinir yaralanır (kanat skapula). 9

M. DELTOIDEUS Omzun karakteristik kabarıntısını oluşturan kastır. Kolun esas abduktor kasıdır (15-900 yaptırır). Adduksiyon hariç, kolun bütün hareketlerinde fonksiyon gören TEK kastır. Siniri; n. axillaris (sinirin felcinde omzun karakteristik kabarıntısı kaybolur). MD 10

M. TERES MAJOR Kola; ekstensiyon, adduksiyon, iç rotasyon (m. latissimus dorsi ile benzer fonksiyon). Siniri; n. subscapularis 11

ROTATOR CUFF KASLARI (SItS) M. SUPRASPINATUS Kola abduksiyonu başlatan kastır (ilk 150). Kolun rotasyon hareketinde çalışmayan kastır. Siniri, n. suprascapularis Tendon yırtığı en çok görülen rotator cuff kasıdır. 12

ROTATOR CUFF KASLARI (SItS) M. INFRASPINATUS Kola dış rotasyon yaptırır. Siniri, n. suprascapularis M. SUBSCAPULARIS Kola iç rotasyon ve adduksiyon yaptırır. Siniri, n. subscapularis M. TERES MINOR Kola dış rotasyon yaptırır. Siniri, n. axillaris 13

KOLUN ÖN BÖLGE KASLARI N. MUSCULOCUTANEUS M. CORACOBRACHIALIS; kola fleksiyon ve adduksiyon. N. musculocutaneus kası deler. M. BRACHIALIS; önkolun esas fleksor kası M. BICEPS BRACHII; hem kola hem de önkola fleksiyon yaptırır. 14

KOLUN ÖN BÖLGE KASLARI A. brachialis ve n. medianus, aponeurosis bicipitalis (lacertus fibrosus)’in altından geçer (tansiyon ölçümü, pronator sendrom). 15

KOLUN ARKA BÖLGE KASI M. TRICEPS BRACHII (MTB) Ön kolun esas ekstensor kası Olecranon’a insersiyo yapar. Siniri, n. radialis “Baston” kullanımında kuvvetlendirilmesi gereken kas. MTB

EPICONDYLUS MEDIALIS’TEN BAŞLARLAR. ÖNKOL ÖN BÖLGE KASLARI EPICONDYLUS MEDIALIS’TEN BAŞLARLAR. Üç tabaka oluşturur YÜZEYEL TABAKA; dört tanedir M. flexor carpi radialis M. palmaris longus M. pronator teres M. flexor carpi ulnaris 17

ÖNKOL ÖN BÖLGE KASLARI ORTA TABAKA M. flexor digitorum superficialis 18

ÖNKOL ÖN BÖLGE KASLARI DERİN TABAKA; üç tanedir M. flexor pollicis longus M. flexor digitorum profundus M. pronator quadratus 19

ÖNKOL ÖN BÖLGE KASLARI M. FLEXOR CARPI RADIALIS Kasın tendonu a. radialis için bir kılavuzdur. A. radialis, bu kasın tendonunun lateralindedir. Radial nabız oluğu, bu kasın tendonu ile m. brachioradialis’in tendonu arasındadır. 20

ÖNKOL ÖN BÖLGE KASLARI M. PALMARIS LONGUS Sonuç tendonu, aponeurosis palmaris’e insersiyo yapar. N. medianus, tendonunun altında. Rekonstrüktif cerrahide kullanılır. 21

ÖNKOL ÖN BÖLGE KASLARI M. PRONATOR TERES Pronasyona hız ve güç katan kastır. Önkola fleksiyon ve pronasyon yaptırır. N. medianus, bu kasın başları arasından geçer. M. FLEXOR CARPI ULNARIS Önkolda n. ulnaris tarafından uyarılan TEK kastır. Kübital tünel bu kastadır. A. ulnaris ve n. ulnaris, bu kasın tendonunun lateralindedir. 22

FOSSA CUBITALIS Lateralde; M. brachioradialis’in medial kenarı SINIRLARI Lateralde; M. brachioradialis’in medial kenarı Medialde; M. pronator teres’in lateral kenarı Yukarıda (tabanı); Humerus’un epikondillerini birleştiren hayali çizgi Döşemesinde; m. supinator ile m. brachialis var İÇİNDEKİLER N. medianus A. brachialis ve uç dalları olan a. ulnaris ile a. radialis M. biceps brachii’nin esas tendonu N. radialis ve derin dalı 23

“DIGITORUM” KASLAR “DIGITORUM” sözcüğü içeren kaslar, ön kol, bacak ve ayakta bulunur. 2-5 parmaklarla ilgilidirler. “longus” veya “profundus” sözcüğü içerenler distal falankslara, “brevis” veya “superficialis” sözcüğü içerenler orta falankslara insersiyo yapar. 24

ÖNKOL ÖN BÖLGE KASLARI M. FLEXOR DIGITORUM SUPERFICIALIS 2-5. parmaklara hızlı ve kuvvetli fleksiyon yaptırır. M.FLEXOR DIGITORUM PROFUNDUS (MFDP) 2-5. parmaklara yavaş ve nazik fleksiyon yaptırır. Lumbirikal kaslar, tendonlarından başlar. Önkolda n. medianus ile n. ulnaris tarafından uyarılan olan TEK kastır. Elin kavrama hareketinde çok önemli bir kastır. MFDP 25

ÖNKOL ÖN BÖLGE KASLARI TRABZON HASIRI M. PRONATOR QUADRATUS (MPQ) Pronasyonun esas kasıdır. Bir ucu ile ulna’ya, diğer ucu ile radius’a tutunur (TEK KASTIR). Böylece ulna ve radius’un distal uçlarını bir arada tutar. MPQ 26

ÖNKOL ARKA BÖLGE KASLARI 27

ÖNKOL ARKA BÖLGE KASLARI MBR M. BRACHIORADIALIS (MBR) Tam pronasyondaki ön kolu MİDPRONASYON pozisyonuna getiren kastır. Radius’un processus styloideus’unun tabanına insersiyo yapar. El bilek eklemini geçmez, bu nedenle ELE HAREKET YAPTIRMAZ. 28

ÖNKOL ARKA BÖLGE KASLARI M. EXTENSOR DIGITORUM Kasın tendonları arasındaki transvers fibröz bağlantılara connexus intertendineus (CIT) denir. CIT 29

ÖN KOL (FLEKSİYON – EKSTENSİYON) FLEKSORLAR M. brachialis (esas) M. brachioradialis (hız ve güç) M. biceps brachii M. pronator teres EKSTENSORLAR M. triceps brachii 30

ÖN KOL (SUPİNASYON; DIŞ ROTASYON PRONASYON; İÇ ROTASYON) SUPİNATORLAR M. supinator (esas) M. biceps brachii (hız ve güç) PRONATORLAR M. pronator quadratus (esas) M. pronator teres (hız ve güç) 31

EL (FLEKSİYON – EKSTENSİYON) FLEKSORLAR M. flexor carpi radialis M. flexor carpi ulnaris M. palmaris longus EKSTENSORLAR M. extensor carpi radialis longus M. extensor carpi radialis brevis M. extensor carpi ulnaris 32

EL (ABDUKSİYON; RADIAL DEVİASYON) ADDUKSİYON; ULNAR DEVİASYON) ABDUKTORLAR M. flexor carpi radialis M. extensor carpi radialis longus radialis brevis ADDUKTORLAR M. extensor carpi radialis longus M. extensor carpi radialis brevis M. extensor carpi ulnaris 33

ANATOMİK ENFİYE ÇUKURU (FOVEA RADIALIS) Maria Esteban Pançez Lopez SINIRLARI Arkada (içte) M. extensor pollicis longus’un tendonu (MEPL) Önde (dışta) M. extensor pollicis brevis’in tendonu (MEPB) M. abductor pollicis longus’un tendonu (MAPL) İÇİNDE; A. RADIALIS ÇATISINDA; V. CEPHALICA TABANINDA; OS SCAPHOIDEUM ve OS TRAPEZIUM bulunur. Maria Esteban Pançez Lopez MEPL MEPB MAPL 34 34

CANALIS CARPI M.palmaris longus ve M.flexor carpi ulnaris’in tendonları karpal tünelden geçmez. 35

APONEUROSIS PALMARIS - EL KASLARI Dupuytren kontraktürü N. MEDIANUS N. ULNARIS Dupuytren kontraktürü 36 36

EL KASLARI TENAR KASLAR El baş parmağının hareketleri ile ilgilidirler M. opponens pollicis M. abductor pollicis brevis M. flexor pollicis brevis Hepsini N. MEDIANUS uyarır. “Pollicis” sözcüğü içerip n.ulnaris ile uyarılan tek kas, M. ADDUCTOR POLLICIS’dir. 37

Ben bir garip solucanım EL KASLARI Ben bir garip solucanım MM. LUMBRICALES; 4 tanedir M. flex. digit. prof.’un tendonlarından başlarlar. Birinci falankslara fleksiyon, ikinci ve üçüncü falankslara ekstensiyon yaptırırlar. Birinci ve ikincisini n. medianus, üçüncü ve dördüncüsünü n. ulnaris uyarır. Yazı yazarken, daktilo yada klavye kullanırken fonksiyon görürler. 4 1 3 2 38 38

EL KASLARI PAD DAB İnterosseus kasların hepsini N. ULNARIS uyarır. Sinirin felcinde parmaklara ABD – ADD YAPTIRILAMAZ. ADD ABD PAD DAB PALMAR PLANTAR DORSAL ABDUKSİYON ADDUKSİYON 39

ALT EKSTREMİTE KASLARI Prof. Dr.Yalçın KIRICI 40

UYLUK ÖN BÖLGE KASLARI MIP M. ILIOPSOAS (MIP) M. iliacus ile m. psoas major’un birleşmesinden oluşur. Uyluğun en kuvvetli ve esas fleksor kasıdır. Supin pozisyonundan oturma pozisyonuna geçerken gövdeyi kaldırır. M. gluteus maximus’la antagonisttir. MIP 41

UYLUĞA ve BACAĞA FLEKSİYON… EFE’LER GİBİ UYLUK ÖN BÖLGE KASLARI UYLUĞA ve BACAĞA FLEKSİYON… EFE’LER GİBİ M. SARTORIUS EFE KASI Vücudun en uzun kasıdır. A. femoralis’i örter. Siniri; n. femoralis 42

UYLUK ÖN BÖLGE KASLARI PES ANSERINUS (KAZ AYAĞI), diz ekleminin medialindedir. Üç kasın tendonları ile oluşturulur. Gracilis Sartorius Semitendinosus G S St 43

UYLUK ÖN BÖLGE KASLARI PEHLİVAN KASI M. QUADRICEPS FEMORIS Vücudun en büyük kasıdır. Dört başlıdır (m. vastus medialis, m. vastus lateralis, m. vastus intermedius ve m. rectus femoris). Bacağın esas ekstensor kasıdır. Siniri; n. femoralis PEHLİVAN KASI 44

UYLUK LATERAL BÖLGE KASI M. TENSOR FASCIAE LATAE Esas fonksiyonu uyluğa fleksiyondur. Ayrıca; bacağa ekstensiyon da yaptırır. N. gluteus superior ile uyarılır. Bu ne lan, TEFAL tava gibi UF-BE UF BE TEFAL; TEnsor FAsciae Latae 45

TRIGONUM FEMORALE (SCARPA ÜÇGENİ) İÇİNDEKİLER A. femoralis ve dalları (a.profunda femoris) V. femoralis ve v. saphena magna N. femoralis ve dalı olan n. saphenus N. cutaneus femoris lateralis N. genitofemoralis’in femoral dalı İnguinal lenf düğümleri ve damarları LI S AL 46

CANALIS ADDUCTORIUS (SUBSARTORYAL KANAL) SINIRLARI Lateralde; m. vastus medialis (VM) Posteromedialde; m. adductor longus (AL) ve m. adductor magnus (AMg) Anteriorda (çatı); m. sartorius (MS) İÇİNDEKİLER A. femoralis V. femoralis N. saphenus Kanalın uyluk arkasındaki açıklığına HIATUS ADDUCTORIUS denir. S AL AMg VM Hiatus adductorius 47

UYLUK ADDUKTOR KASLARI (MEDIAL BÖLGE KASLARI) Pubis’ten başlarlar, femur gövdesine insersiyo yaparlar. Uyluğa esas olarak ADDUKSİYON, ikincil olarak da FLEKSİYON yaptırırlar. N. obturatorius tarafından uyarılırlar. Sinirin felcinde uyluğun adduksiyonu bozulur (uyluk uyluk üstüne atılamaz). 48 48

UYLUK ADDUKTOR KASLARI (MEDIAL BÖLGE KASLARI) M. GRACILIS (OTOSTOPÇU KASI) Uyluğa adduksiyon, bacağa fleksiyon yaptırır. Anal sfinkter tamirinde kullanılır. UA BF 49 49

GLUTEAL KASLAR M. GLUTEUS MAXIMUS Vücudun en kalın kasıdır. Bu nedenle intramuskuler injeksiyonlarda kullanılır. Uyluğun esas ekstensor kasıdır. M. iliopsoas’ın antagonistidir. N. gluteus inferior tarafından uyarılan TEK kastır. Koşma, merdiven çıkma veya yokuş çıkarken çok aktiftir. En çok oturur pozisyondan kalkarken kullanılır. 50

NE ZAMAN İŞEYEN BİR KÖPEK GÖRSEM GLUTEAL KASLAR NE ZAMAN İŞEYEN BİR KÖPEK GÖRSEM UYLUĞA ABDUKSİYON YAPTIRAN M. GLUTEUS MEDIUS’U HATIRLARIM Uyluğa abduksiyon yaptıran en kuvvetli kastır. Uyluğa İÇ ROTASYON yaptıran esas kastır. (m. gluteus minimus, her iki harekette de yardım eder). 51

GLUTEAL KASLAR M.GLUTEUS MEDIUS, YÜRÜYÜŞ SIRASINDA PELVIS’İ YERE BASAN AYAK TARAFINA ÇEKEN KASTIR. 52

TRENDELENBURG BELİRTİSİ GLUTEAL KASLAR Kasın fonksiyon kaybında TRENDELENBURG BELİRTİSİ OLUR. Bu belirti, kalça çıkığı, coxa vara ve femur boynu kırıklarında da görülür. Doğuştan kalça çıkığının en önemli belirtisi uyluk abduksiyonunda kısıtlanmadır (Hert belirtisi). Adduktor kaslardaki gerginlik nedeniyle. TRENDELENBURG BELİRTİSİ HERT BELİRTİSİ 53

UYLUĞUN DIŞ ROTATOR KASLARI M. PIRIFORMIS M. GEMELLUS SUPERIOR M. OBTURATORIUS INTERNUS M. GEMELLUS INFERIOR M. QUADRATUS FEMORIS (en güçlüsü) M. OBTURATORIUS EXTERNUS (sadece bu kasın siniri, n. obturatorius’dur) P GS OI GI QF OE 54

UYLUK (ABDUKSİYON – ADDUKSİYON) ABDUKTORLAR M. gluteus medius M. gluteus minimus (yardım) ADDUKTORLAR M. pectineus M. gracilis Adduktor sözcüğü içeren tüm kaslar 55

UYLUK (FLEKSİYON – EKSTENSİYON) FLEKSORLAR M. iliopsoas EKSTENSORLAR M. gluteus maximus 56

UYLUK (İÇ ROTASYON – DIŞ ROTASYON) İÇ ROTATORLAR M. gluteus medius M. gluteus minimus DIŞ ROTATORLAR M. piriformis Mm. gemelli Mm. obturatorii 57

UYLUK ARKA BÖLGE KASLARI BF Hamstring yada iskiyokrural kaslar olarak bilinirler. Bacağın esas fleksor kaslarıdır. Uyluğa ekstensiyon da yaptırırlar. N. tibialis ile uyarılırlar. M. BICEPS FEMORIS N. ischiadicus tarafından uyarılır. ST SM 58

FOSSA POPLITEA’NIN SINIRLARI VE İÇİNDEKİLER N. tibialis; en yüzeyelde ST BF SM N. fibularis communis N. tibialis; en yüzeyelde P V. poplitea; ortada A. poplitea; en derinde GCM GCL V. saphena parva 59

BACAK (FLEKSİYON – EKSTENSİYON) FLEKSORLAR Hamstring kaslar M. sartorius M. gracilis M. gastrocnemius EKSTENSORLAR M. quadriceps femoris 60

BACAK ÖN BÖLGE KASLARI M. TIBIALIS ANTERIOR M. EXTENSOR DIGITORUM LONGUS M. EXTENSOR HALLUCIS LONGUS M. FIBULARIS TERTIUS MTA Ayak ve parmaklara dorsal fleksiyon (ekstensiyon) Siniri; n. fibularis profundus MEHL NFP MFT M. EXTENSOR HALLUCIS LONGUS (MEHL) A. dorsalis pedis’in pulsasyonu bu kasın tendonunun lateralinde alınır. M. FIBULARIS (PERONEUS) TERTIUS (MFT) Ayağa ek olarak EVERSİYON da yaptırır. 61

BACAK LATERAL BÖLGE KASLARI M. FIBULARIS LONGUS M. FIBULARIS BREVIS Ayağa eversiyon (iç rotasyon) Siniri; n. fibularis superficialis MFL NFS MFB FIBULARIS = PERONEUS; EŞ ANLAMLIDIR 62

BACAK ARKA BÖLGE KASLARI BAZEN, M. PLANTARIS’DE KATILIR Ayağa ve parmaklara plantar fleksiyon (fleksiyon) yaptırırlar. N. tibialis tarafından uyarılırlar. M.TRICEPS SURAE (M.SOLEUS+M.GASTROCNEMIUS) Sonuç tendonu, tendo calcaneus’u (Achilles tendonu; AT) yapar. Soleus Gastrocnemius BAZEN, M. PLANTARIS’DE KATILIR M. GASTROCNEMIUS; hem BACAĞA hem AYAĞA fleksiyon yaptıran kastır. AT AT 63

BACAK ARKA BÖLGE KASLARI (DERİN TABAKA) M. POPLITEUS M. TIBIALIS POSTERIOR M. FLEXOR HALLUCIS LONGUS M. FLEXOR DIGITORUM LONGUS 64

AYAK (FLEKSİYON; PLANTAR FLEKSİYON) (EKSTENSİYON; DORSAL FLEKSİYON) FLEKSORLAR Bacak arka bölge kasları EKSTENSORLAR Bacak ön bölge kasları 65

AYAK (İÇ ROTASYON; EVERSİYON) (DIŞ ROTASYON; İNVERSİYON) İÇ ROTATORLAR M. fibularis longus M. fibularis brevis DIŞ ROTATORLAR M. tibialis ant. M. tibialis post. 66

ALT EKSTREMİTENİN İKİ PARÇASINA HAREKET YAPTIRAN KASLAR M. gracilis; uyluğa adduksiyon, bacağa fleksiyon M. sartorius; uyluğa ve bacağa fleksiyon M. tensor fasciae latae ve m. rectus femoris; uyluğa fleksiyon, bacağa ekstensiyon M. gastrocnemius; bacağa ve ayağa fleksiyon İskiyokrural kaslar (m. biceps femoris, m. semi- tendinosus ve m. semimembranosus); uyluğa ekstensiyon, bacağa fleksiyon 67

AYAK BİLEĞİNDEKİ RETİNAKULUM’LAR Ayak bileği önündeki ekstensor retinakulumların (ER) önünden (yüzeyelinden); n. saphenus, v. saphena magna ve n. fibularis (peroneus) superficialis geçer. ER 68

MALLEOLUS’LAR Bacak arkasındaki kasların tendonları (Achilles hariç) ve nörovasküler yapılar, malleolus medialis’in arkasından geçer. 69

MALLEOLUS’LAR N. suralis, v. saphena parva ve m. fibularis longus (MFL) ile brevis (MFB)’in tendonları malleolus lateralis’in arkasından geçer. MFL MFB N. suralis V. saphena parva 70

AYAK SIRTI KASLARI M. EXTENSOR DIGITORUM BREVIS M. EXTENSOR HALLUCIS BREVIS Ayak parmaklarına dorsal fleksiyon (ekstensiyon) Siniri; n. fibularis profundus 71

AYAK TABANI KASLARI 4 tabaka yapar 2. tabaka 1. tabaka 3. tabaka 72

AYAK TABANI KASLARI M. abductor hallucis M. flexor digitorum brevis M. flexor hallucis brevis M. lumbricalis I N. PLANTARIS MEDIALIS ile uyarılırlar. Bu kasların dışındaki tüm plantar kasları n. plantaris lateralis uyarır. Birinci dorsal interosseus kasın başları arasından a. dorsalis pedis geçer. DAB PAD 73

MOTOR UYARISI 2 (İKİ) SİNİRLE OLAN KASLAR M. DIGASTRICUS = VENTER ANTERIOR; N. TRIGEMINUS, VENTER POSTERIOR; N. FACIALIS M. BRACHIALIS = N. MUSCULOCUTANEUS ve N. RADIALIS M. FLEXOR DIGITORUM PROFUNDUS = N. MEDIANUS ve N. ULNARIS M. FLEXOR POLLICIS BREVIS = YÜZEYEL BAŞI N. MEDIANUS, DERİN BAŞI N. ULNARIS M. ADDUCTOR MAGNUS = ÖN PARÇASI; N. OBTURATORIUS, ARKA PARÇASI; N. TIBIALIS M. BICEPS FEMORIS = UZUN BAŞI; N. TIBIALIS, KISA BAŞI; N. FIBULARIS COMMUNIS 74