FİNLANDİYA Mesleki Eğitim Ezgi ŞEN Rabia TÜRKÜCÜ Serap Derya DURUSOY

Başken t Helsinki Resmi Diller Fince,İsveçce Etnik Nüfus Fin, Rusya İsveç ve Estonya kökenli azınlıklar GSMH 238.128 milyar $ Kişi Başına Düşen Milli Gelir 44.491 $ Para Birimi Euro (€) Eğitim Dili Fince, İsveçce Okulların Açık Olduğu Gün Sayısı Ağustosun ortasından Haziranın sonuna kadar 190 gün

GÖLLER ÜLKESİ (NETHERLAND) Finlandiya’da 188 .000 göl bulunmaktadır.Buraya Göller ülkesi anlamına gelen Netherland da denir. Aynı zamanda ülke topraklarının %70 ‘i ormandır. Avrupa’da orman yoğunluğunun en fazla olduğu ülkedir.

Temel eğitim 7-16 yaş aralığındaki çocukları kapsamaktadır ve 9 yıl sürer. Ortaöğretim ikinci devre 16-19 yaş aralığındaki öğrencilere genel ve mesleki eğitim verilir. Ortaöğretim ikinci devre olgunluk sınavı ile sona erer. Başlangıç mesleki eğitimi meslek kurumlarında ve hemen hemen tüm alanlarda çıraklık eğitimi şeklinde sağlanır. Başlangıç mesleki yeterliliğin tamamlanması 2-3 yıl sürer ve öğretim çok alanlı ya da uzamanlaşmış meslek kuruluşlarında verilir. 3 yıllık mesleki yeterlilik yüksek öğretiminin her türü için uygunluk kazanılmasını sağlar.

FİNLANDİYA’DA MESLEKİ EĞİTİM (VET’’Vocational Education and Training’’) Finlandiya’da ortaöğretim genel ve mesleki eğitim olarak ikiye ayrılır. Öğrencilerin genel ve mesleki ortaöğretimden hangisine devam edeceğini belirleyen genel bir sınav yoktur. Veliler, öğrencisinin temel eğitimdeki başarı durumunu dikkate alıp öğretmenlerin ve okul yönetiminin görüşünü alarak, ortak ulusal başvuru sistemi vasıtasıyla ortaöğretim ikinci devre eğitimi veren herhangi bir genel veya mesleki ortaöğretim okuluna başvuru yapma hakkına sahiptirler

Öğrencilerin % 90’ından fazlası temel eğitimin ardından eğitimlerine devam etmektedirler. Bu öğrencilerin yaklaşık % 54’ü genel ortaöğretimi tercih ederken %36’sı mesleki eğitimi tercih etmektedir. Kısa vadede bir kısım pratik beceriler elde ederek iş piyasasında yer edinmek isteyen öğrenciler genelde mesleki ortaöğretimi ve sonrasında teknik eğitimi tercih etmektedirler. Genel liselerden mesleki eğitime geçiş mümkündür. Bu bakımdan süreç içerisinde kararlarını değiştirerek mesleki liselere geçiş yapmak isteyen öğrenciler yatay geçişle fark dersleri vererek mesleki eğitime geçiş yapabilmektedirler.

Üç yıllık mesleki lise eğitimi Politekniklerde ve Üniversitelerde yüksek öğretim için genel yeterlliik sağlamaktadır. Mesleki eğitim ve öğretimde kredili sistem uygulanmaktadır. Öğrencilerin mezun olabilmeleri ve mesleki yeterlilikleri için 3 yıl ve toplam 120 kredi gerekmektedir. Her mesleki yeterlilik en az 20 kredilik kısmı şirketlerde uygulama olmak üzere, dil, bilim(Fizik, kimya Biyoloji), sağlık eğitimi gibi temel ve seçmeli konuları içermektedir. Mesleki yeterlilikler hem okul tabanlı eğitim yoluyla hem de usta-çırak öğretimi yoluyla elde edilebilir.

Finlandiya Yüksek Öğretim Sistemi iki paralel sektörü içermektedir: üniversiteler ve politeknikler. Üniversiteler bilimsel araştırma ve bilimsel arastırmaya dayanan en yüksek eğitim birimleridir. Politeknikler çalışma hayatına yöneliktir ve işlemlerini kendi belirlediği yüksek mesleki beceri gerekliliklerine dayandırır. Politeknik çoğunlukla ya olgunluk sınavını ya da bir ortaöğretim ikinci devre yeterliliğini tamamlayanlar için çok alanlı bir ortamda mesleki yüksek eğitim sağlamaktadır.

Politeknik Eğitimi Politeknikler daha çok uygulamaya yönelik mesleki bir eğitimi esas almaktadırlar. Fin Politeknik sistemi 1990 yılında yüksek öğretimde bir üniversite dışı sektör yaratmak için oluşturuldu. Lise dönemindeki Mesleki eğitim kurumlarından alınan eğitime dayandırılmıştır. Ülke çağında bir yüksek öğretim ağı şeklinde geliştirilmiştir. Ülke genelinde 29 tane Politeknik vardır. Politeknikler; doğal kaynaklar, teknoloji, iletişim, iş ve yönetim, turizm, yemek hizmeti, kurumsal yönetim, sağlık ve sosyal hizmetler, kültür ve insan bilimleri, eğitim gibi sektörlerde uzmanlık fonksiyonunda eğitim sağlar.

Politeknik derecesi almak için 3,5-4 yıl eğitim almak gerekir Milli Eğitim Bakanlığı lisans programlarını onaylar fakat program bağımsız bir şekilde Politeknikler tarafından hazırlanır.

Öğretmenlik Mesleği Öğretmen yetiştirme süreci, araştırma temelli oryantasyon, ulusal ve uluslar arası değerlendirmeler ve pedagojik bir programı içeren yapıyı arz eder. Bu bakımdan öğretmen yetiştirme oldukça zorlu ve yoğun bir öğretim sürecine tabidir. Öğretmenlik mesleği Finlandiya’da oldukça önemsenen bir alandır. Öğretmenlik mesleğinin statüsü oldukça yüksektir. Popüler bir çalışma alanı olarak yüksek yeterlikler gerektirmektedir. Bütün kademe öğretmenlikleri için tezli yüksek lisans düzeyinde öğrenim zorunludur.

Bu durum Finli öğretmenlerin araştırma tabanlı bir eğitimle sorgulayıcı bir bakış açısına sahip olmalarını sağlıyor. Aynı zamanda çocukların her türlü gelişimini gözlemleyebilmelerini ve esnek çözümler yaratabilmelerini sağlıyor Öğretmenler haftada iki saat mesleki gelişim derslerine tabi tutuluyor. Finlandiya’da öğretmenlik mesleği saygın mesleklerin başında gelmekte olup, ülkenin en başarılı öğrencileri öğretmen olmak için yarışmaktadır. Toplum gözünde statüsü en yüksek mesleklerden biri.

Öğretmenlik mesleğine karşı bu pozitif toplumsal ve kültürel bakış, öğretmenlik mesleğinin saygınlığını artırmakta ve nitelikli öğretmenlerin eğitim kadrosuna katılmasını sağlamaktadır. Eğitim fakülteleri kontenjanlarını öğretmen ihtiyacına göre sınırlayarak hem nitelikli öğrencilerin tercihini sağlamakta hem de iş güvencesi yüksek öğretmen adayları yetiştirmektedir.

öğretmen olmak için üniversitelere başvurulduğunda, öğrenciler yazılı giriş sınavı, yetenek testi, bireysel mülakat ve grup tartışmasının gözlenmesi aşamalarını içeren bir seçme sistemine tabi tutulur. Bu sınavların sayısı, şekli ve içeriği üniversiteden üniversiteye değişebilmektedir. Müracaat edenlerin yaklaşık %10 ‘u öğretmen yetiştirme programına kabul edilir%

Öğretmen Yetiştirme Sistemi Finlandiya öğretmen yetiştirme programlarının en dikkat çekici özelliği, uygulama ve teorinin bir sentez oluşturmuş olmasıdır. PISA sınavlarında çok önemli başarılar gösteren Finlandiya’da, öğretmen adayları eğitimleri sürecinde dört aşamadan oluşan ve iki yıl süren bir staj (öğretmenlik uygulaması) eğitimine tabi tutulmaktadır. Bu stajların üçü eğitim fakültelerine bağlı uygulama okullarında, biri ise uygulama okulu dışındaki devlet okullarında yapılmaktadır

Staj eğitimi süresince öğretmen adaylarının etkileşimi için çok önemli rolü ve etkisi olan dört bileşen vardır. Bunlar, öğretmen adayının kendisi, diğer öğretmen adayı akranlar, üniversitedeki danışman öğretim elemanı ve staj yapılan okuldaki danışmandır.

Staj Eğitimi Stajların ilki uygulama okulunda “uyum stajı” adı altında yapılmaktadır (eğitim yapısını tanımakta, öğrenci ve öğretmenler arasındaki ilişkileri gözlemleme imkânı). Staj eğitiminin “temel staj” olarak tanımlanan ve uygulama okulunda yapılan ikinci aşamasında, öğretmen adaylarının kısa dersler anlatmasına olanak tanınmaktadır. Staj eğitiminin üçüncü aşamasında ise öğretmen adayı, uygulama okulu dışında bir devlet okulunda eğitim faaliyetlerini gözlemler ve orada pratik yapar. Buradaki amaç nispeten eğitim kalitesi ve donanımı ile normalin üstünde bulunan uygulama okulunun dışında diğer okulları ve eğitim ortamlarını tanıtmak, okullardaki eğitim ve öğretim faaliyetlerini kendi gerçek ortamlarında gözlemleme imkânı vermektir.

Staj eğitiminin son aşaması tekrar uygulama okulunda yapılmaktadır Staj eğitiminin son aşaması tekrar uygulama okulunda yapılmaktadır. Burada öğretmen adayı, eğitim fakültesinden danışman öğretim elemanının gözetiminde, uygulama okulundaki danışman öğretmenin rehberliği ve kontrolünde eksiklerini giderme ve kendini geliştirme olanağına kavuşmaktadır.

Uygulama okullarının öğretmen yetiştirmeye bakan temel yanı, sistemin bir usta çırak şeklinde işlemesidir. Okuldaki öğretmen sadece sorumlu olduğu derslerin işleyişinden değil, aynı zamanda öğretmen adaylarının yetiştirilmesinden sorumludur. Birçoğu doktoralı olan uygulama okulu öğretmenleri öğretmen adaylarının yetişmesinde en az eğitim fakültesindeki hocaları kadar katkı sunmaktadır. Başarısız görülen öğretmen adayı staj eğitimin tekrar almak zorundadır. Staj eğitimi hem üniersitedeki öğretmenler hem de öğrenciler tarafından değerlendirmeye tabi tutulur ve staj değerlendirmesi mezunıyet yeterliliğinde çok önemlidir.

Kaynakça http://duabpo.dicle.edu.tr/oygem/dosya/Finlandiya_Raporu.pdf http://www.kto.org.tr/d/file/Mesleki_Egitim_Raporu.pdf http://egitim.bartin.edu.tr/files/sunular/egitimdeinovasyonvebasari.pdf http://tr.wikipedia.org/wiki/Finlandiya