T. C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI ÇED VE PLANLAMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Y T.C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI ÇED VE PLANLAMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Y.Erdal KAYAPINAR Planlama ve SÇD Daire Başkanı Ankara Haziran 2006

ULUSAL ÇEVRE STRATEJİSİ EYLEM PLANI UÇEP’in hazırlanma süreci - UÇEP Devlet Planlama Teşkilatı koordinatörlüğünde Bakanlığımız teknik desteği ve Dünya Bankasının mali katkısı ile 1995 yılında başlatılmış ve 2000 yılında tamamlanmıştır. Kamu ve özel sektörün yanında üniversiteler, sivil toplum örgütleri, yerel yönetimler, meslek kuruluşları de UÇEP çalışmalarına katılmışlardır. Bu süreçte 19 çalışma grubu oluşturulmuştur ve bu gruplar; Hava kalitesi Gürültü kirliliği Toprak ve su kaynakları Doğal, tarihsel ve kültürel değerler Nüfus ve halk sağlığı Katı atıklar ve tehlikeli atıklar Atık sular Deniz kaynakları Arazi kullanımı ve kıyı alanlarının yönetimi Ekonomik ve mali konular Hukuksal ve kurumsal düzenlemeler Eğitim ve katılım başlıkları altında raporlar ve öneriler geliştirilmiştir.

UÇEP’in hazırlık sürecinde belirlenen hedefler Yaşam kalitesinin iyileştirilmesi Çevre bilinç ve duyarlılığının geliştirilmesi Çevre yönetiminin iyileştirilmesi Sürdürülebilir nitelikte bir ekonomik, toplumsal ve kültürel gelişme sağlanması Ulusal çevre politikalarının 1992 Rio Bildirgesi ile Gündem 21 gibi uluslararası belgelerde benimsenen yaklaşımlarla uyumlulaştırması

ULUSAL ÇEVRE STRATEJİSİ EYLEM PLANI Sürdürülebilir kalkınmanın temini için, ekonomik ve toplumsal politikaların yanı sıra çevresel stratejilerin geliştirilmesi, çevreye yönelik yatırım kararlarında önceliklerin belirlenmesi, ilgili kuruluşlar arasında işbirliği ve paylaşımın temellerinin oluşturulması, yatırım kararlarına çevresel değerlerin entegrasyonun sağlanması amacıyla rehber niteliğinde UÇEP hazırlanmıştır. UÇEP - Çevre yönetim sisteminin geliştirilmesi, - Enformasyon-duyarlılık düzeyinin geliştirilmesi - Çevre Yatırımları başlıkları altında eylemler geliştirmiştir. Bu eylemlerin 20 yıllık perspektif içerisinde kısa (1), orta (5-10) ve uzun (15-20) vadelerde gerçekleştirilmesi için zaman tablosu oluşturulmuştur.

UÇEP’in Amaçları Sürdürülebilir kalkınmanın temini için, ekonomik ve toplumsal politikaların yanı sıra çevresel stratejilerin geliştirilmesi Çevreye yönelik yatırım kararlarında önceliklerin belirlenmesi İlgili kuruluşlar arasında işbirliğinin temellerinin oluşturulması Çevreyle ilgili yatırım programlarına ilişkin verilerin sağlanması

UÇEP’in uzun dönemli çevresel hedeflere katkıları Etkili bir çevre yönetim sisteminin geliştirilmesi için bir dizi girişim önermekte Çevreyle ilgili enformasyonun ve duyarlılığın güçlendirilmesi gereğini vurgulamakta Değişik alanlarda bir dizi yeni yatırım önerisi getirmekte Avrupa Birliğinin çevre standartlarının ve yönetmeliklerinin makul bir hızda benimsenmesine yönelik ilk basamakları oluşturmakta

UÇEP’in Ulusal Politikaya Sağladığı Katkılar Çevre ile kalkınmayı birbiriyle bütünleştirecek somut eylemleri belirlemek Beş yıllık Kalkınma Planı için girdi sağlamak Türkiye'nin Ulusal Gündem 21'i için temel taşlardan birini oluşturmak Bölgesel ve daha kapsamlı uluslararası ilişkilerde Türkiye'nin çevreye ilişkin durumunun yansıtılmasına katkıda bulunmak

UÇEP'in Bakış Açıları Bakış Açıları Tanımlar Yaşam Kalitesi Bedensel, ruhsal, zihinsel ve kültürel gelişme üzerinde olumlu etkileri olan etmenlerin niteliği ve niceliği ile bu etmenlerden yararlanma biçimi ve düzeyi. Bilinç Bilgi, kültür, etik ve becerinin sonuçlarına ilişkin tutarlı ve sürekli bilgilenmenin yanı sıra çevresel değerlerin korunmasına ve geliştirilmesine yönelik tutum ve davranışlar. Yönetim Çevresel değerlerin korunmasına ve geliştirilmesine yönelik hukuksal ve kurumsal düzenlemelerin, finansman ve bilgilenme kaynaklarının, tekniklerin ve teknolojilerin tasarımı, hayata geçirilmesi, yönetimi, izlenmesi ve denetlenmesi. Kalkınma Ekonomik, toplumsal ve kültürel gelişmişlik düzeyinin, yaşam koşullarının ve bütün yaşama ortamlarının estetik özelliklerinin korunmasını ve daha da geliştirilmesini güvenceye alacak biçimde yükseltilmesi.

UÇEP’in Uygulama Stratejileri Çevrenin kalkınma planlarına entegre edilmesi, Demokratik ve katılımcı mekanizmaların kullanımı Bilginin yaygınlaştırılması, halkın bilinçlilik ve duyarlılığının arttırılması UÇEP’in öncelikli eylem programı ve temel stratejileri olup, UÇEP, "ulusal çevre stratejisinin" uygulanmasına yönelik bir belgedir. Bakanlımız ve DPT UÇEP uygulamasında ilerleme kaydedilip kaydedilmediğini düzenli ve resmi olarak değerlendirmekte yükümlü bulunmaktadırlar.

İzlenme ve Değerlendirme UÇEP kapsamındaki etkinliklerin eşgüdümü ve izlenmesi açısından Yüksek Çevre Kurulu etkili bir araçtır. Kalkınma planları, yıllık programlar ve fon tahsisleri de DPT için önemli izleme araçlarıdır. İlgili Bakanlıkların ve diğer kuruluşların UÇEP kapsamındaki eylemlere çalışma programında yer verilmesi hususu da bu görevin bir parçasıdır. İzleme ve değerlendirmenin yapılabilmesi için UÇEP kapsamında bir dizi *Ölçülebilir *politika temelli *mevcut verilere dayalı *zaman serisine dayalı *kolay gözlenebilir * geniş kabul görür *kolay anlaşılabilir *karşılaştırılabilir karakteristiklere sahip göstergeler oluşturulmuştur.