İl Çevre ve Orman Müdürlüğü T. C. İZMİR VALİLİĞİ İl Çevre ve Orman Müdürlüğü ATIK YÖNETİMİ Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010 SUNUMUN İÇERİĞİ Atık Yönetimi - Genel Esaslar Tehlikeli Atıklar Atık Yağlar Atık Pil-Aküler Tıbbi Atıklar Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010 SUNUMUN İÇERİĞİ - Ulusal Atık Taşıma Formları - Muafiyetler - Uygulamada Yaşanan Sorunlar Yasal Prosedür ve Yaptırımlar Soru-Cevap Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010 ATIK YÖNETİMİ Atığın toplanması, taşınması, geri kazanılması, bertaraf edilmesi ve bu tür faaliyetlerin gözetim, denetim ve izlenmesi işlemlerini kapsayan bir faaliyetler bütünüdür. Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010 ATIK NEDİR? Herhangi bir faaliyet sonucu oluşan, çevreye atılan ya da bırakılan maddelerdir. Standart dışı ürünler (üretim fireleri) Niteliği bozulmuş maddeler Faaliyet sonucu kirlenmiş/kontamine olmuş boya tenekesi, ilaç kutusu vb. kullanılmış kaplar, İşlem kalıntıları (cüruf, tortu vb.) Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010 ATIK NEDİR? Yüzey işlemleri kalıntıları (torna, freze kırıntıları) Saflığı bozulmuş malzemeler Sahibi tarafından artık kullanılmayan ürünler Son kullanım süresi geçen ürünler Kullanılmayan kısımlar Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

ATIK YÖNETİMİNİN AMACI Atıkların oluşumundan bertarafına kadar çevre ve insan sağlığına zarar vermeden yönetimlerinin sağlanmasına yönelik genel esasların belirlenmesidir. Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010 ATIK YÖNETİMİ Yönetmelik, 5/07/2008 tarihli Resmi Gazete Kapsamı, tehlikeli ve tehlikesiz tüm atıkların oluşumundan bertarafına kadar çevreye zarar vermeden yönetiminin sağlanmasıdır. Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010 ATIK YÖNETİMİ Atık Ek IV listesi Atıkların sınıflandırılması, kaynağı, oluşumları ve özelliklerine göre 20 bölüm 839 adet atık kodu - 405 tehlikeli atık - 434 tehlikesiz atık Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

ATIK YÖNETİMİ GENEL ESASLARINA İLİŞKİN YÖNETMELİK Atık kodu 20 bölüm -- Bölüm 1-12, 17-19 kaynağa dayalı -- Bölüm 13-15 madde ve malzemeye dayalı -- Bölüm 20 evsel atıklar -- Bölüm 16 listede başka türlü tanımlanmayan atıklar Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010 YÖNETMELİK KAPSAMI Ek IV atık listesi… Kesin tehlikeli atık ………………………… (A) Muhtemel tehlikeli atık………………….. (M) Tehlikesiz atık………………………………. ( ) Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

ATIK KODU NASIL BELİRLENİR? Yönetmelik Ek-IV’te yer alan atık listesinden, Atığın kaynağı öncelikle, 01’den 12’ye ya da 17’den 20’ye kadar olan bölümlerde aranır.. Bu bölümlerde bulunamazsa 13, 14 ve 15nci bölümlere geçilir. Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

ATIK KODU NASIL BELİRLENİR? Bu bölümlerde de bulunamazsa 16ncı bölüme göre değerlendirme yapılır. 16ncı bölümde de uyarlama yapılamazsa ana faaliyet listesindeki, sonu “99” ile biten atık kodu Bakanlığın onayı ile kullanılır. Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010 ÖRNEK 04 02 22 Elyaf atıkları 04 Deri, kürk ve tekstil endüstrisinden kaynaklanan atıklar 04 02 Tekstil endüstrisinden kaynaklanan atıklar 04 02 22 İşlenmiş tekstil elyafı atıkları Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010 ÖRNEK 10 05 03* Baca tozu (A) 10 Isıl işlemlerden kaynaklanan atıklar 10 05 Çinko ısıl metalurjisinden kaynaklanan atıklar 10 05 03 Baca gazı tozu Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010 ÖRNEK 12 01 20* Tehlikeli mad. içeren öğütme maddeleri (M) 12 Metallerin/plastiklerin yüzey işlemlerinden kaynak. atıklar 12 01 Fiziki/mekanik işlemden/ biçimlendirmeden kaynak. atıklar 12 01 20 Teh. mad. içeren öğütme parçaları Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010 (*) İŞARETLİ ATIKLAR (M) İle işaretli olanlar 08 01 11* Atık boya ve vernik 08 01 12 08 01 11 dışındaki atık boya ve vernik Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010 ATIK MEVZUATI Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

PLANLANAN MEVZUAT Düzenli Depolama Yönetmeliği Yakma Yönetmeliği Atıkların Taşınımı Yönetmeliği Atık Elektrik-Elektronik Ekipmanlara İlişkin Yönetmelik Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği (revizyon) Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010 19

Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010 TEHLİKELİ ATIKLAR Yönetmelik ilk olarak 1995 yılında yayımlandı. 1995 tarihli Yönetmelik, 14/03/2005 tarihinde yayımlanan yeni Yönetmelikle yürürlükten kaldırıldı. 04/09/2009 tarihinde revize edildi. Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

TEHLİKELİ ATIK ÖRNEKLERİ Sıvı yakıt atıkları Elektronik atık Hastanelerde kullanılan kimyasallar Bazı arıtma çamurları Tehlikeli madde içeren atık toz boya Madeni yağ varili Röntgen banyo suyu Yağlı metal talaşı Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

TEHLİKELİ ATIKLAR- Tanımlar Atık üreticisi, Faaliyetleri sırasında tehlikeli atığı üreten, Atığı üretenin bilinmemesi durumunda ise tehlikeli atığı mülkiyetinde bulunduran gerçek ve tüzel kişiler Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

TEHLİKELİ ATIKLAR- Esaslar Atığın kaynağında en aza indirilmesi esastır. Atıkların yarattığı zararlardan dolayı atık üreticileri, taşıyıcıları, bertaraf edicileri kusur şartı aranmaksızın sorumludur. Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

TEHLİKELİ ATIKLAR- Esaslar Atıkların yönetiminden kaynaklanan her türlü çevresel zarar “kirleten öder” prensibine göre, atık yönetiminden sorumlu olan gerçek ve tüzel kişilerden tahsil edilir. Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

TEHLİKELİ ATIKLAR- Esaslar Atıkların, - lisanslı bertaraf tesisleri dışında ticari amaçlarla toplanması, satılması ve bertaraf edilmesi, diğer yakıtlara karıştırılarak yakılması, - doğrudan başka bir maddeyle veya atıkla karıştırılması ya da seyreltilmesi, yasaktır.. Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

TEHLİKELİ ATIKLAR- Yükümlülükler Atık üreticisi, Yapılacak olan denetimlerde denetçilere her türlü kolaylığı sağlamakla, Atık üretimini en az düzeye indirecek tedbirleri almakla, Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

TEHLİKELİ ATIKLAR- Yükümlülükler Atıklarını Yönetmeliğe uygun depolamakla, Ayda 1 tondan fazla tehlikeli atık üretmesi durumunda “geçici depolama izni” almak üzere Müdürlüğümüze başvurmakla, Atığın kaydını tutmakla, Atığın niteliğinin belirlenmesi için gerekli harcamaları karşılamakla, Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

TEHLİKELİ ATIKLAR- Yükümlülükler Atıklarını gerekli harcamaları karşılayarak ve atık türüne uygun lisanslı araçlarla, lisanslı tesislerde bertaraf etmekle, Düzenlenecek olan ulusal atık taşıma formlarının yeşil renk olan D nüshasını bertaraf sonrasında Müdürlüğümüze göndermekle, Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

TEHLİKELİ ATIKLAR- Yükümlülükler Üç yıllık Atık Yönetim Planını Müdürlüğümüze sunmakla, Atıklarını, Mart ayı sonuna kadar Bakanlığımızın internet sayfasındaki Tehlikeli Atık Beyan Sisteminden (TABS) beyan etmekle, Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

TEHLİKELİ ATIKLAR- Yükümlülükler Beyan işleminin yapılabilmesi için Müdürlüğümüzden kullanıcı kodu ve şifre almakla, Beyana ilişkin belgeyi, denetime açık tutmak üzere 1 (bir) yıl saklamakla, yükümlüdür. Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

TEHLİKELİ ATIKLAR- Yükümlülükler Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010 BEYAN SİSTEMİ Atıkların beyanı için: http://www.atikyonetimi.cevreorman.gov.tr onlineişlemler http://cbs.cevreorman.gov.tr/cevre Beyan kılavuzu için: http://www.atikyonetimi.cevreorman.gov.tr/belge/ kilavuzfirma.pdf Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

İzmir İl Çevre ve Orman Müdürlüğü BİLGİ İÇİN.. İzmir İl Çevre ve Orman Müdürlüğü Tel: 4613377- 4614477 -4610141 Faks: 4614443 www.atikyonetimi.cevreorman.gov.tr www.lab-cevreorman.gov.tr cevre@izmir-cevreorman.gov.tr Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010 ATIK PİL VE AKÜMÜLATÖR ATIK YAĞ TEHLİKELİ ATIK ÖTA TIBBİ ATIK Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010 ATIK YAĞLAR Yönetmelik, 30/07/2008 tarihli Resmi Gazete Atık yağların üretiminden itibaren çevreye zarar vermeden geri kazanılmasına ve bertaraf edilmesine yönelik esasları kapsar. Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010 ATIK YAĞLAR- Tanımlar Atık üreticisi, Faaliyetleri sırasında atık yağ oluşumuna neden olan, Kaynağın bilinmemesi durumunda ise atık yağı mülkiyetinde bulunduran gerçek ve tüzel kişiler Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010 ATIK YAĞLAR- Tanımlar Atık sanayi yağı: Her türlü sanayi dalından atık endüstriyel yağ Atık motor yağı: Belirli bir kullanım sonunda motorlu araçlardan kaynaklanan atık yağ Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010 ATIK YAĞLAR- Tanımlar Yetkilendirilmiş kuruluş Atık motor yağlarının toplanması amacıyla motor yağı üreticileri tarafından kurulan ve Bakanlıkça yetkilendirilen atık motor yağı toplama organizasyonu PETDER Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

ATIK YAĞLAR- Yükümlülükler Atık üreticisi, Atık üretimini en az düzeye indirecek tedbirleri almakla, Atık yağ analizini yaptırmakla, Atık yağları Yönetmeliğe uygun olarak depolamakla, Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

ATIK YAĞLAR- Yükümlülükler Atık yağları lisanslı araçlarla, lisanslı işleme/bertaraf tesislerine göndermekle, Düzenlenecek olan formların D (yeşil) nüshasını Valiliğe göndermekle, Atıkların kayıtlarını tutmak ve 5 (beş) yıl süreyle saklamakla, Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

ATIK YAĞLAR- Yükümlülükler Yönetmelik Ek-2’de yer alan Atık Yağ Beyan Formunu Şubat ayı sonuna kadar Müdürlüğümüze sunmakla, Tehlikeli atık niteliğindeki atık yağların beyanını, verilen kullanıcı kodu ve şifreyle TABS üzerinden de yapmakla, yükümlüdür. Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010 ATIK YAĞLAR- Esaslar Atık yağların geri kazanım/bertaraf yöntemi, yapılacak kategori analizi sonrasında belirlenir. Analizler yalnızca Bakanlıkça yetkilendirilen laboratuvarlar tarafından yapılabilir. (www.lab-cevreorman.gov.tr) Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010 ATIK YAĞLAR- Esaslar Atık motor yağları yalnızca motor yağı üreticisi tarafından ya da yetkilendirilmiş kuruluş (PETDER) tarafından toplanabilir. İşleme/bertaraf tesisleri kendi adlarına kendi lisanslı araçlarıyla atık motor yağı toplayamaz. Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010 ATIK YAĞLAR- Örnekler Atık motor yağı Atık sanayi yağı 1302 1301-1308 (1307 hariç) Benzinli motor Dizel motor Transmisyon Gres Şanzıman/diferansiyel Diğer özel taşıt yağları Hidrolik sistem Kompresör Kızak/dişli yağı İzolasyon yağı Trafo yağı Isı transfer yağı Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010 ATIK YAĞLAR- Örnekler 1301 Hidrolik yağlar 1302 Motor, şanzıman ve yağlama yağları 1303 Yalıtım ve ısı iletim yağları 1304 Sintine yağları 1305 Yağ/su ayırıcısı atıkları 1307 Sıvı yakıt atıkları 1308 Başka şekilde tanımlanmamış yağ atıkları Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

Yetkilendirilmiş kuruluş Lisanslı araç 13 02 Atık motor yağı Atık yağlama yağı Yetkilendirilmiş kuruluş Lisanslı araç Lisanslı işleme/bertaraf tesisi Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

Atık yağ taşıma lisanslı araç Geri kazanım/bertaraf 130206 Atık yağlama yağı Atık yağ taşıma lisanslı araç Geri kazanım/bertaraf Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010 49

Geri kazanım/bertaraf tesisi 130206 Atık motor yağı PETDER Geri kazanım/bertaraf tesisi Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010 50

ATIK PİLLER VE AKÜMÜLATÖRLER Yönetmelik, 31/08/2004 tarihli Resmi Gazete Atık pil ve akümülatörlerin oluşumundan itibaren çevreye zarar vermeden geri kazanılmasına ve bertaraf edilmesine yönelik hukuki ve teknik esasları kapsar. Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

YÖNETMELİK- Yükümlülükler Tüketici, Atık pilleri evsel atıklardan ayrı olarak toplamakla ve toplama noktalarına teslim etmekle, Atık akümülatörleri, aracınınkini değiştirirken eskisini akü dağıtımı/satışı yapan yerlere ücretsiz teslim etmekle, Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

ATIK AKÜMÜLATÖRLER- Yükümlülükler Eskisini teslim etmeden yeni akü alması halinde depozito bedelini ödemekle, - Tüketici olan sanayi kuruluşları, forklift gibi araçlarında, güç kaynaklarında ve trafolarda oluşabilecek atık aküleri, fabrika sahası içinde sızdırmaz bir zeminde 90 (doksan) günden fazla bekletmemekle, Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

ATIK AKÜMÜLATÖRLER- Yükümlülükler Tüketici olan sanayi kuruluşları, oluşan atık aküleri üreticiler tarafından yetkilendirilen en yakın geçici depolama alanına ya da akü ürünlerinin dağıtım ve satış noktalarına “atık akümülatör taşıma lisansına sahip” araçlarla ulusal atık taşıma formu düzenleyerek göndermekle, yükümlüdür. Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

ATIK PİLLER - Yükümlülükler Atık pillerin kırmızı renkte ve kapalı kasalı araçlarda, 210 litrelik HDPE fıçılarla taşınması zorunludur. Atık piller İlimizde Harmandalı Düzenli Depolama Alanında depolanmaktadır. Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010 TIBBİ ATIKLAR Yönetmelik, 22/07/2005 tarihli ve 25883 sayılı Resmi Gazete Sağlık kuruluşlarında oluşan tıbbi atıkların oluşumundan itibaren çevreye zarar vermeden bertaraf edilmesine yönelik hukuki ve teknik esasları kapsar. Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010 TIBBİ ATIKLAR Küçük miktarda tıbbi atık üreten sanayi kuruluşları, Tıbbi atıkları kırmızı renkli torbalarda (kesici-delici atıklar ayrı olmak üzere) toplayarak en yakın sağlık kuruluşunun konteynırına ya da geçici atık deposuna teslim etmekle, yükümlüdür. Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

ULUSAL ATIK TAŞIMA FORMLARI Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010 C D A C Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010 59

Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010 C Atık Bertaraf Tesisi Atık Üreticisi B C1 D A2 Taşıyıcı C2 D B A1 İl Müdürlüğü Bakanlık Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

50 kg. altındaki tüm tehlikeli atıklar Ömrünü tamamlamış lastik (ÖTL) MUAFİYET 50 kg. altındaki tüm tehlikeli atıklar MUAFİYET Ömrünü tamamlamış lastik (ÖTL) Röntgen banyo suları Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

UYGULAMADA YAŞANAN SORUNLAR Ulusal atık taşıma formlarında “miktar” yazılmaması Ulusal atık taşıma formlarında birim olarak “adet” kullanılması Ulusal atık taşıma formlarında tahrifat yapılması Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

UYGULAMADA YAŞANAN SORUNLAR Atık türüne uygun araç kullanılmaması Yetkisi olmayan kişiler/kurumlarca alınan numuneler Yetkilendirilmiş kuruluşların yalnızca motor yağı toplayabileceğinin bilinmemesi Belgelerin dilekçesiz gönderilmesi Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

YASAL PROSEDÜR VE YAPTIRIMLAR Tehlikeli atıklara ilişkin aykırılıklarda Çevre Kanunu 20 (v) bendi (kurum kuruluşlara üç kat) Bilgi/belge verme yükümlülüğüne ilişkin aykırılıkta Çevre Kanunu 20 (g) bendi Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

YASAL PROSEDÜR VE YAPTIRIMLAR Tehlikeli atıkları mevzuata aykırı olarak toplayan, taşıyan, geçici ve ara depolayan, geri kazanan ve bertaraf eden, Gerçek kişiler için 132.275 TL.’den başlayan Kurum, kuruluş ve işletmeler için de 396.815 TL’den başlayan idari para cezası uygulanır. Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

YASAL PROSEDÜR VE YAPTIRIMLAR Tehlikeli atıkları mevzuata aykırı olarak geçici ve ara depolayan, bertaraf eden ve ithal edenlere idari para cezası uygulanmasının yanısıra Türk Ceza Kanununun 181nci ve 182nci maddelerine göre de suç duyurusunda bulunulmaktadır. Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

BİLGİ İÇİN.. İzmir İl Çevre ve Orman Müdürlüğü Tel: 4613377- 4614477 -4610141 Faks: 4614443 www.atikyonetimi.cevreorman.gov.tr www.lab-cevreorman.gov.tr cevre@izmir-cevreorman.gov.tr Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010