ARAŞTIRMA YÖNTEM VE TEKNİKLERİ Doç. Dr. Ergün Koca e.koca06@gmail.com

Bilim Adamı ve Bilimsel Problem

BİLİMSEL METODTA İZLENECEK YOLLAR

Bilim adamı toplumdaki problemleri algılayabilmelidir Bilim adamı toplumdaki problemleri algılayabilmelidir. Problemi göremezsek araştırma yapamayız.

Bilimsel Araştırma bir problemin tespitiyle başlar. Araştırma Problemi (Research Question) 1.Problemi ortaya koymak veya konu tespiti yapmak: Bilimsel Araştırma bir problemin tespitiyle başlar. Merak edilen bir konu hakkında neden, niçin şeklinde yapılan soru önermeleri bilimsel problemi ortaya koyar.

Araştırma Problemi Nedir? Nasıl Belirlenir? Çözüm bulunması için üzerinde çalışılan, planlama yapılan soruna ‘araştırma problemi’ denir. Araştırma soruları ise araştırma probleminin alt problemleri olarak düşünülebilir. Problemi çözmek için cevaplandırılması gereken sorulardır.

Ne-Nerede-Ne Zaman-Nasıl-Kim 5N 1 K gibi. Ne-Nerede-Ne Zaman-Nasıl-Kim 

Araştırma Fikri Ve illaki gözlem Problemi belirlemek için öncelikle araştırma fikri bulunmalıdır. Fikirler;  günlük yaşam ( Karşılaşılan ya da gözlemlenen sorunlar),  uygulamalar (öğrenme süreçlerinde karşılaşılan)  geçmiş araştırmalar ve  kuramlar veya yöntem tekniklerdeki gelişmeler gibi kaynaklar yoluyla belirlenebilir. Ve illaki gözlem

Araştırılabilir iyi bir problem:

Araştırma yaparken problemin cevaplandırılabilir ve incelenebilir olmasına dikkat edilmelidir.

Araştırma problemi orijinal / özgün / yeni olmalıdır Araştırma problemi orijinal / özgün / yeni olmalıdır. Bilinen doğrular üzerine araştırma, bilime ve topluma bir yarar sağlamaz.

Yaptığınız araştırma, bilime katkıda bulunmalı veya bir problemimizi çözmelidir.

Eldeki problemi, konuyu ve araştırma coğrafyasını mutlaka sınırlandırmalıyız.

 Yasal ve Etik olmalıdır.  Akla yatkın (nitel ve nicel ayrıntıları ile ) olmalıdır.  Açık, seçik ve anlaşılır olmalıdır.  Sınanabilir, test edilebilir, ölçülebilir olmalıdır.  Çok geniş veya çok dar kapsamlı olmamalıdır.  İfadeleri olasılık veya emir kipi şeklinde kurulmamalıdır.  Yasal ve Etik olmalıdır.

Bunlar dışında şu hususlarlar da çok önemlidir: Araştırmacının; Alanında yeterli donanıma sahip olması, Bilimsel araştırma yöntem ve tekniklerinde yeterlilik, Veri toplama izni alınması, Zaman ve olanak yeterliliği gibi. Biz bunlara özel ölçütler diyoruz.

Televizyon dizilerindeki dil yanlışları Türkçeyi bozuyor mu? Problem Cümlesi… 3G ya da 4G telefonların medya sektöründe kullanımı haberleşmeyi kolaylaştırmış mıdır? Televizyon dizilerindeki dil yanlışları Türkçeyi bozuyor mu? İnternet üzerinden dil eğitim-öğretimi yapılabilir mi? Küreselleşme bağlamında Türkçenin geleceğini tayin için internet ortamında neler yapılabilir?

Spor yorum programlarında kullanılan sözlü dilin sporseverler üzerindeki etkileri nelerdir? Kitle iletişim araçlarında ayrımcılık unsuru taşıyan dil kullanımlarının toplum üzerindeki etkileri nelerdir? TRT Avaz kanalı Türk Dünyasında Türkçeye olan ilgiyi artırabilir mi? Kitle iletişim araçlarında dil kullanımının nesiller arası kültür taransferine etkileri nelerdir? Sanal dünyanın aileye olumlu / olumsuz etkileri nelerdir?

Problem üzerinde etkili olan tüm değişkenleri kontrol altına almamız gerekir. (Identify Variables) Peki Değişken nedir?

Değişken, bir durumdan diğerine farklılık gösteren özelliktir. En az iki değer alabilen her şey değişkendir. Örneğin Cinsiyet ( K – E ) Yaş (3, 7, 33, 56, vb.) Tedavi yöntemi (ilaç, terapi) Öğretim yöntemi (düz anlatım, soru cevap, problem çözme, vb.) Okul türleri (resmi, özel, mesleki, vb.)

Değişken Türleri Süreksiz (geçişsiz) değişkenler: Belirli bir aralık içinde sadece belirli değerleri alabilen değişkenlerdir. İki ölçüm arasında sınırlı sayıda değer alırlar. (Örneğin cinsiyet) Sürekli (geçişli) değişkenler: Alt ve üst sınırları içinde herhangi bir değer alabilen değişkenlerdir. Sonsuz sayıda eğer alabilirler. (Ağırlık, başarı, tutum)

Değişkenler, özelliklerine göre nicel ve nitel olarak sınıf landırılabilirler. Eğer değişkenin özelliği, düzeyleri sayı ve miktar olarak açıklanabiliyorsa buna nicel değişken, değişkenin özelliği, düzeyleri sınıflandırılıyorsa buna nitel değişken denir.

Proplem… Problem ortaya konduktan sonra , bu problemin önemi de tartışılır. Problem, kuramsal açıdan ve / veya uygulama açısından önemli olmalıdır. Araştırmada üzerinde çalışılan problem neden önemlidir? Bu probleme çözüm bulmanın ne faydası vardır? gibi Sorular sorulmalı ve cevapları bulunamıyorsa, araştırma problemi değiştirilmeldir.

Konuyla İlişkili Kaynakların Taranması Problem ortaya konduktan sonra, konuyla ilişkili kaynaklar taranır; elde edilen kuramsal bulgulara ve araştırma bulgularına dayalı bilgiler bir araya getirilerek kaynak taraması bölümü yazılır. Araştırma raporlaştırılırken kaynak taramasına ilişkin bilgiler, problemle en az ilişkili olandan en çok ilişkili olana doğru, diğer bir deyişle, genelden özele doğru sıralanmalıdır.

Bilimsel Bilgiye Ulaşım

“Gelecekte, cahil olarak tanımlanan kimseler okuma-yazma bilmeyenler değil bilgiye nasıl ulaşılacağını bilmeyenler olacaktır....” Alvin Toffler

Bilgi Kaynağı Türleri Birincil Kaynakar Kitaplar (Basılmış kitaplar ve e-kitaplar) Bilimsel dergi makaleleri Konferans sunumları Bilimsel raporlar Patentler Tezler ( Yök Ulusal Tez Merkezi, ProQuest Digital Dissertations) Resmi belgeler ( Resmi Gazete, TUİK Raporları vb.) İnternet Kaynakları

İkincil Kaynaklar: Birincil kaynaklardaki bilgiye ulaşmada yol gösterici kaynaklar Kütüphane Katalogları ( Üniversie Kütüphaneleri ve Ulusal Katalog Bibliyografik veritabanları Ansiklopediler Ders notları, el kitapları Alana özgü kitaplar İnternet kaynakar vb.

Alan Literatür Tarama Süreci Konuyla ilgili ön bilgiler edinme Araştırma Problemini Anlama Online Tarama Yapma İkincil Kaynaklar Birincil Kaynaklar İçin İndeks Belirleme Birincil Kaynaklar Anahtar Kelimeler ve Alanları Belirleme Formatlar

Online Tarama Ortamları Kütüphane ( Ulusal Toplu Katalog / To-kat) Web de Tarama (Google ve Akademik Google) Ulakbim (Ulusal Veri Tabanı) Tezler (YÖK Ulusal Tez Merkezi) Online Üniversite ve devlet kütüphaneleri Alan siteleri

Dünyanın Anahtarı GOOGLE ve diğer arama motorları (Arabul, Yahoo, Altavista, Yandeks, Copernic, Infoseek…)

Taramalarda anahtar kelime iyi seçilmeli Taramalarda kullanılacak anahtar kelimeler seçilirken mümkün olduğunca yalın kelimeler kullanılmalı, eklerden ve tam cümle ibarelerinden laçılmalıdır. Örneğin: Küresel ısınmayla ilgili bir yazı: Küresel ısınma Hedeflenen bilgiye en kestirme yoldan ulaşmakiçin spesifik anahtar elimeler ilave edin. Örneğin: İletişim hakkında power point bir sunu arıyorsak İletişim filetype:ppt Word dosyası için,filetype:doc, acrobat dosyası için filetype:pdf gibi

Altarnetif anahtar kelimeler de aranmalıdır. Örneğin işaretbilim kelimesini taamak için ayrıca göstergebilim, Medya kelimesini tramak için basın-yayın vb.

ULAKBİM ( Ulusal veri tabanları) www. http://ulakbim.tubitak.gov.tr/ SBVT (Sosal Bilimler Veri Tabanı)

Milli Kütüphane http://www.mkutup.gov.tr/ http://makale.mkutup.gov.tr/ Türkiye Makaleler Bibliyografyası

YÖK Ulusal Tez Merkezinden Tezlere Erişim https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ Basit ve Ayrıntılı Arama