Probleme Dayalı Öğrenme M.RİDA ÇELİK Probleme Dayalı Öğrenme

PROBLEMİ NASIL TANIMLARSINIZ?

Problem: bireyin karşılaştığı güçlükler, içinden çıkılmaz gibi görünen durumlardır. Dewey problemi; şüphe ve belirsizlik uyandıran herhangi bir şey olarak tanımlamaktadır.

Probleme dayalı öğrenme, yeni bilgi öğrenimi için problemleri çıkış noktası olarak kullanma prensibine dayalı bir yöntemdir.

PDÖ; 1. öğrencilerin önceden edindikleri bilgilerini ortaya çıkarmada, 2. gerçek yaşamlarında karşılaşabilecekleri bağlamlarda öğrenmenin gerçekleşmesini sağlamada ve, 3. Bilgiyi organize etme anlamlandırarak kalıcı bilginin edinilmesinde etkin rol oynamaktadır.

Kullanılacak olan kaliteli bir problemde şu özelliklerin bulunması gerekir Öncelikle kaliteli bir problem öğrencinin ilgisini hemen çekebilmeli, tüm öğrencileri harekete geçirmelidir. Bunun için gerçek dünya ile mutlaka bir yönden bağ kurmalıdır. Kaliteli bir problem, mantığı yani akıl yürütmeyi temel almalıdır. Mantığın ana konusu bilginin elde ediliş formları olduğuna göre bilgiyi de temel alan bir yaklaşım içinde olmalıdır. Öğrencilerin her aşamada kararını belirtmesine elverişli olmalıdır.

Kimi problemler grupla çözüleceğinden problem, işbirliğine müsait olmalıdır. Problem, grup üyeleri tarafından alt problemlere indirgenebilir bir özellik taşımalıdır. Problem, açık uçlu olmalı, tek cevaplı olmamalıdır. Öğrencinin önceki bilgileriyle bağlantılı ve onları destekler nitelikte olmalıdır. Problem, farklı bakış açılarını ortaya çıkarmalıdır. Daha sonra öğrenilecek konularla veya bilgilerle bağlantı kurmak için köprü vazifesi görmelidir.

Öğrenenler problem çözme becerilerini kullanarak bilgilerini organize etmek ve kalıcı bilgi edinmek için bilimsel araştırma sürecinde aşağıdaki basamakları izler 1. problem üzerine düşünme , açık olmayan kavram ve konuları netleştirme. 2.Problemi tanımlama 3. önceki bilgilere dayalı olası açıklamaları belirleme bilinmesi gerekenler üzerinde fikir birliğine varma 4.problemin çözümüne yardımcı olabilecek çözüm yollarını hipotezleri belirleme,

5. öğrenme hedeflerini belirleme 6. olası çözüm yollarına ilişkin bilgi toplama. 7. elde edilen sonuçların problemi çözümlemeye katkı getirip getireeyeceğine karar verme, katkı getirmediği düşünüldüğünde başa dönme 8. açıklamları sentezleme, sonuçları raporlaştırma.

PDÖ’nün Özellikleri a)Öğrencilerin başlangıç noktası bir problemdir b) Problem, öğrencilerin gelecekteki mesleklerinde karşılaşacakları uygunlukta olmalıdır

c) Öğrencilerin mesleki eğitimleri süresinde edinmeyi bekledikleri bilgi, konulardan ziyade problemler etrafında düzenlenir, d) Öğrenciler, bireysel veya grup olarak, kendi öğrenme ve eğitimleri için büyük oranda sorumluluk alırlar, e) Öğrenmenin büyük çoğunluğu, derslerden ziyade küçük grup çalışmaları ile meydana gelir.

Problem Dayalı Öğrenme İle İlgili Örnek Problemler 1.Siz bir nükleer santralin güvenlik biriminde çalışan tek bilim adamısınız, nükleer santralin yakın çevresinde bulunan insanlar santralin çevreye bıraktığı atıkların insan sağlığını tehlikeye attığı düşüncesindeler, böyle bir durumda ne yapardınız? 2. Siz bir tatil şirketinde yöneticisiniz. İnsanlar size gelip sizden kendi bütçelerine uygun bir tatil programı düzenlemenizi istiyorlar. Sizde onlara bazı sorular sorarak onlar için en uygun tatil planını hazırlıyorsunuz. Planı nasıl hazırlardınız?

Siz bir bilgisayar şirketinde teknik sorumlusunuz ve müşteriler size gelerek istedikleri özelliklere sahip, hızlı ve ucuz bir bilgisayar toplamanızı istiyorsa en verimli ve ucuz bir sistemi onlar için nasıl toparlardınız?

PDÖ EĞİTİM DURUMLARI

PDÖ’ ye uygun düzenlenmiş eğitm durumlerında öğrenciler senaryo- problem durumu ile karşılaştıklarında öğrenme başlar. PDÖ senaryoları programın temelini oluşturur. Öğretmen tüm öğrencilere aynı senaryo-problem durumunu verir. Senaryoda,öğrencilerin öğrenmesine uyarıcı olması amacıyla “gercek” durumlar ele alınır. PDÖ sürecinde öğrenenler farklı öğretim yöntem ve tekniklerini kullanırlar. En sık kullanılanlar ;problem çözme, tartışma, grup çalışmaları, bireysel çalışma, örnek olay, beyin fırtınası, soru- cevap ve benzetimdir.

Probleme dayalı öğrenme süreceinin düzenlenmesinde bazı noktalar belirlenmiştir. 1. öğrenci grupları oluşturma 2. öğrencilere bir problem durumu sunma. 3. öğrenme ve öğretme sürecinde çoğunlukla yapılandırılmamış problemler kulanma. Yapılandırlmamış problem; Problemler basit değil karmaşıktır. Senaryo gerçeğe yakın akıl yürütmeyi gerektirecek nitelikte problemler yer alır. Öğrencinin gelişim düzeylerine uygundur. Tek doğru yanıtı yoktur.

4. öğrenciler problemin önemli noktalarını belirler 4. öğrenciler problemin önemli noktalarını belirler. Ve çözüm için iş birliği yaparlar. 5. öğrenciler tüm problemleri araştırırken, öğretmen öğrencileri ulaşabildikleri tüm kaynakları kulanmaları; aynı zamanda konu ile ilgili uzman kişiler ile görüşmeleri konusunda yönlendirir. 6.problemin çözümü için tek doğru yerine çoklu çözümler vardır.

PROBLEME DAYALI ÖĞRENMEDE ÖĞRENCİLERİN ROLÜ VE YARARLARI

1) Probleme dayalı öğrenme, öğrencilere, öğrenme deneyimi başlangıcında iyi yapılandırılmamış problemlerle öğrencileri karşılaştıran bir eğitim modelidir. 2) Öğrenciler problem hakkında farklı bakış açılarına göre durumu değerlendirerek daha önceden çok az çözdükleri gerçek hayat problemlerini öğrenirler.

PDÖ’nün öğrencilere yararları: 1) Uygulanan problem veya senaryonun kullanımı süresince öğrenciyi motive eder, 2) Öğrenciler aktif öğrenme derinliğine öğrenenler olarak ulaşırlar, 3) Öğrencilerde var olan bilgi ve becerilerin üzerine yenilerini oluşturmaya imkan tanır, 4) Gruplar içinde tartışma ve diyaloglarla anlamayı kolaylaştırır, 5) Öğrencilerin kendi değerlerini anlamaya imkan tanır, 6) Program, öğrenme ürünleri, öğrenme etkinlikleri ve değerlendirme ile bağlantı kurarak daha iyi düzenlenebilir.

PROBLEME DAYALI ÖĞRENMEDE ÖĞRETMENLERİN ROLÜ VE YARARLARI

1) Öğretmenler, öğrencilerin kendi başlarına öğrenmelerine yardımcı olan bir rol üstlenir. 2) Öğretmenler, Öğrencilerin bir problem çözme uzmanı gibi düşünmeleri konusunda cesaret verir. 3) Öğretmenler, probleme dayalı öğrenme ile ilgili dersleri veya üniteleri işlerken ve bu konuda öğrencilerine rehberlik ederken verilen etkinlikleri yaparak, etkili öğrenmenin oluşmasını sağlamalıdırlar

Öğretmenlere yararları 1) Probleme dayalı öğrenme, öğrenciler kadar öğretmenlerin de kendilerini geliştirmelerine ve farklı bir bakış açısı kazanmalarına yardımcı olur. 2) Bu tür derslerde konuyu en iyi öğrenen kişinin öğretmen olduğu bilinir. 3) PDÖ, öğretmenlerin sınıflarında daha zevkli ve verimli ders işlemelerine imkan sağlar.

PROBLEME DAYALI ÖĞRENMENİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Değerlendirme, test sonuçları kadar öğrencilerin sınıftaki davranışlarını gözlemeye dayanarak öğrencilerin performansı hakkında karar vermeyi kapsayan bir kavramdır . Probleme dayalı öğrenme, bu çalışmaların bütününü kapsayan bir değerlendirmenin yapılmasını gerektirir. Bunun için de iki tip çalışma yapmak gerekir. Bunlar; a) Standart testler, b) Öğrencilerin çalışmalarını gözlemek

PDÖ ye yönelik 7 kişiye uyguladığım görüşme formunda, 3 türkçe 2 matematik 1 fen teknolojı 1 ingilizce öğretmenlerine aşağıdaki soruları yöneltim PDÖ kuramını hangi sıklıkta kullanıyorsunuz? 5 kişi bazen 1 kişi nadiren 1 kişi de sık sık cevaplarını vermiştir. PDÖ nün sınırlılıkları ve faydaları nelerdir? Tüm öğretmenler çocukların aktif katılımına vurgu yapmış,çoğu öğretmen analatik düşünme, eleştirel düşünme,yaratıcı düşünme becerilerine katkı sağladığını vurgulamıştır.

PDÖ yü baz alarak yaptığınız bir etkinlik örneği yazınız? Fen teknoloji öğrt; öğrencilerin okul dışında konuya yönelik yaşadıkları bir problemi seçerek sınıf içerisinde biyük grup oluşturarak gerçekleştiriyorum. 2 Türkçe öğrt;metindeki örnek olaydan yada durumdan yola çıkarak gerçekleştiriyorum. Matemetik öğrt; herhangi bir matemetik problemine öğrendikleri doğrultusunda yeni, çözüm yolları üretmesine yönelik yapıyorum.

PDÖ üzerine yapılan araştırmalar WEB ORTAMLI PROBLEME DAYALI ÖĞRENMEDE BİLİŞSEL ESNEKLİK DÜZEYİNİN ÖĞRENCİ BAŞARISI VE TUTUMLARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ Ayfer ALPER* Deniz DERYAKULU** Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Eğitim ve Bilim Education and Science 2008, Cilt 33, Sayı 148 2008, Vol. 33, No 148

Bu araştırmada web ortamında gerçekleştirilen öğrenci yönlendirmeli probleme dayalı öğrenmede bilişsel esneklik düzeyinin öğrencilerin başarıları, tutumları ve öğrenmenin kalıcılığı üzerindeki etkisi incelenmiştir. Araştırma, Ankara Fen Lisesi birinci sınıfına devam eden toplam 30 öğrenci (14‐16 yaşları arasında) üzerinde yürütülmüştür. Öğrencilerin konuya ilişkin ön bilgi düzeylerini ölçmek amacıyla bir öntest ve bilişsel esneklik düzeylerini saptamak üzere renk‐kelime testi uygulanmıştır. Bu iki ölçekten elde edilen veriler öğrencilerin deneysel gruplara yansız olarak atanmasında kullanılmıştır. WebCT (Web Course Tools) ortamında geliştirilen probleme dayalı öğrenme uygulaması sonunda sontest ve 3 hafta sonra kalıcılık testi uygulanmıştır. Yapılan analizler sonucunda web ortamlı probleme dayalı öğrenme uygulaması sonucunda öğrencilerin öntest‐sontest ve öntest‐kalıcılık testi puanları arasında anlamlı bir farklılaşma olduğu, diğer bir ifadeyle deneysel işlemin öğrenci başarısını ve öğrenmenin kalıcılığını anlamlı bir şekilde artırdığını ortaya koymuştur.

BİLİM VE SANAT MERKEZLERİNDE MATEMATİK ÖĞRETİMİNDE PROBLEME DAYALI ÖĞRENME Ali İhsan BORAN∗ Recep ASLANER İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt: 9 Sayı: 15 Bahar 2008 s:15–32

Bu çalışmada, üstün yetenekli öğrencilerin matematik öğretiminde Probleme Dayalı Öğrenme (PDÖ)’nin yeri ve öneminin gerekliliği, gerekçeleriyle birlikte ele alınıp, Malatya Bilim ve Sanat Merkezi’nde matematik öğretiminde PDÖ ile yapılan etkinlik örnekleri verilmektedir.

1. Bal arıları neden bal peteklerini düzgün altıgen şeklinde inşa edip, ballarını düzgün altıgen prizmalara depoluyor? Tartışınız. 2. Arılar peteklerini neden daire, beşgen,dörtgen, üçgen, sekizgen,… şeklinde inşa etmiyor? Başka bir geometrik şeklin olmamasının sebepleri neler olabilir? (Aynı boyutta ölçekli kağıtlar dağıtılır.) 3. Arılar ballarını neden düzgün altıgen prizmalar yerine silindir veya diğer tip prizmalara depolamıyor? Sebepleri neler olabilir? (Aynı hacimdeki kağıtlardan yapılmış cisimler verilir.) 4. Türkiye’de bahçe ve tarlaların etraflarını çevirmek için kullanılan tel örgülerin eşkenar dörtgen yerine altıgen örgüler şeklinde yapılması durumunda, bir m2 tel örgüde ne kadar tel ve para kazancı olur? 5. Türkiye’deki buğday ambarları olarak kullanılan silindir şeklindeki depolar yerine, düzgün altıgen prizmalardan örülmüş depolar kullanılırsa başta Türk ekonomisine getireceği katkılar olmak üzere, diğer avantajlarının neler olacağını tartışınız. (Karton, makas, yapıştırıcı verilip; aynı miktar malzemelerle oluşturulan maket depolar karşılaştırılarak ilişki kurmalarına ortam hazırlanır.)

Bu PDÖ oturumunun ilk üç sorusu sonunda; öğrenciler altıgen hücrenin en fazla bal depolarken, inşası için en az miktarda bal mumu gerektiren şekil olduğunu ve hücrelerin diğer hücre tiplerine göre çok dayanıklı olduğunu kendilerin yaptıkları çalışmalar ve birbirleriyle olan istişareleri sonunda öğreneceklerdir. Öğrenciler bu bilgiyi dördüncü ve beşinci soru ile gerçek hayat problemine taşıyacak ve uyarlamaya çalışacaklardır.

PROBLEME DAYALI ÖĞRENMENİN ÖĞRENCİLERİN ELEŞTİREL DÜŞÜNME BECERİLERİNE ETKİSİ* Berna CANTÜRK-GÜNHAN** Neşe BAŞER*** Türk Eğitim Bilimleri Dergisi Bahar 2009, 7(2), 451-482

Araştırmada ön test-son test kontrol gruplu deneme modeli kullanılmıştır. Araştırmada uygulanan deneysel yöntemde, deney grubu üzerinde etkisi incelenen yöntem “Probleme Dayalı Öğrenme” (PDÖ) dir. Kontrol grubunda ise “Geleneksel Öğretim Yöntemleri” kullanılmıştır. Araştırmada uygulanan yöntemlerin öğrencilerin eleştirel düşünme becerileri üzerindeki etkileri incelenmiştir. Araştırma, özel bir okulda 7. sınıfa devam eden 46 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonunda PDÖ yönteminin matematik dersinde öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerini geliştirmede geleneksel öğretim yöntemlerine göre daha etkili olduğu ortaya koyulmuştur.

Fen Bilgisi Öğretiminde Probleme Dayalı Öğrenme Yaklaşımının Yaratıcı Düşünme Becerisine Etkisi Dr. Süleyman YAMAN OMÜ, Amasya Eğitimi Fakültesi, İlköğretim Böl. syaman@gazi.edu.tr Prof. Dr. Necati YALÇIN GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi, İlköğretim Böl. necyal@gazi.edu.tr İlköğretim-Online, 4(1), 42-52, [Online]: http://ilkogretim-online.org.tr

PDÖ yaklaşımının öğretmen adaylarının yaratıcı düşünme düzeylerine etkisi değerlendirilmiştir. Araştırma 2002-2003 öğretim yılında Gazi Eğitim Fakültesinde yapılmıştır. Çalışmada deney ve kontrol gruplu deneysel tasarım kullanılmıştır. Araştırmada öğrencilerin cinsiyet ve mezun oldukları lise türlerine göre yaratıcı düşünme düzeylerinde uygulama öncesi ve sonrasında anlamlı farklılık olup olmadığı incelenmiştir. Uygulama sonunda, deney grubundaki öğretmen adaylarının yaratıcı düşünme düzeylerinin kontrol grubundaki öğrencilerden daha fazla geliştiği görülmüştür. Bu sonuçlar, PDÖ yaklaşımın, yaratıcı düşünmeyi geleneksel öğretim yöntemlerinden daha fazla geliştirdiğini göstermektedir.

Kaynaklar Demirel, Ö. “Eğitimde Yeni Yönelimler”, Pegem Akademi, 2011. Keleş. Ö. “Probleme Dayalı Öğrenme”, ppt. Cantürk-Günhan,B.,Başer, N. “Probleme Dayalı Öğrenmenin Öğrencilerin Eleştirel Düşünme Becerilerine Etkisi”, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi,Bahar 2009, 7(2), 451-482. Alper, A., Deryakulu, D. “Web Ortamlı Probleme Dayalı Öğrenmede Bilişsel Esneklik Düzeyinin Öğrenci Başarısı Ve Tutumları Üzerindeki Etkisi”, Eğitim ve Bilim Education and Science, 2008, Cilt 33, Sayı 148 Boran, A.İ., Aslaner, R. “Bilim Ve Sanat Merkezlerinde Matematik Öğretiminde Probleme Dayalı Öğrenme”, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt: 9 Sayı: 15 Bahar 2008 s:15–32 Yaman S.,Yalcın,N. “Fen Bilgisi Öğretiminde Probleme Dayalı Öğrenme Yaklaşımının Yaratıcı Düşünme Becerisine Etkisi”, İlköğretim-Online, 4(1), 42-52.

TEŞEKKÜRLER