İETT İŞLETMELERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ “Ulaşım ve Erişilebilirlik Hakkı” www.iett.gov.tr

“Ulaşım ve Erişilebilirlik Hakkı” İÇİNDEKİLER 1- Giriş 2- Erişilebilirlik 3- Yerel Yönetimlerin Sorumluluk Alanları ve Yetkileri 4- Ulaşım ve Erişilebilirlik Hakkı ve Yerel Yönetimler 5- Kanun 6- Başbakanlık Genelgesi 7- İETT Hakkında Kısa Bilgi 8- Özürlüler İçin Satın Alınan İlk Alçak Tabanlı Otobüsler 9- Ulaşımda Ücretsiz Beyaz Kart Uygulaması 10- Hat, Durak ve Otobüs Sayıları 11- Metrobüs 12- Sonuç www.iett.gov.tr

“Ulaşım ve Erişilebilirlik Hakkı” Giriş Özürlü bireylerin toplum yaşamının tüm alanlarına tam katılımının sağlanması sosyal devlet anlayışının temelini oluşturmaktadır. Dünyadaki son gelişmeler insan hakları temelinde her bireyin hiçbir ayrımcılığa uğramadan tüm hizmetlerden aynı ölçüde yararlanabilmesini öngörmektedir. Bu bakış açısıyla Genel Müdürlüğümüzün vizyonu, özürlü bireylerin fırsat eşitliği ilkesi çerçevesinde toplumdaki diğer tüm bireylerle eşit koşullarda sosyal yaşamın tüm alanlarından yararlanmasının sağlanmasıdır. Özürlü insanların ihtiyaçları özürlü olmayanlarla farklı olmakla birlikte benzerdir aslında. Özürlü olarak tanımlanan bireyleri, toplumun ayrı bir kesimi olarak niteleme yerine bütünleşmiş bir parçası olarak algılamak ve fiziksel çevreye erişebilirliğini sağlamak gerekmektedir. Tüm insanlar gibi, özürlü insanların da ulaşım hizmetlerinden eşit fırsatlarda yararlanması; işine, okuluna, alışverişe, spor alanlarına, parklara, özürlü olmayan insanların kullandığı yollarla ve taşıtlarla gidebilmesi gerekmektedir. Herkes yaşam içinde bağımsız olarak hareket edebilme hakkına sahiptir. www.iett.gov.tr

“Ulaşım ve Erişilebilirlik Hakkı” İnsan hak ve onuruna uygun kalitede bir yaşam standardının sağlanmasının temel koşulu: bilgi ve hizmet sunumunun ulaşılabilir ve erişilebilir olmasıdır. Toplum hizmetlerinin eşitlik zemininde tüm vatandaşlar için ulaşılabilir olması “Herkesin bağımsız olarak istediği her yere ulaşabilmesi ve orayı etkin şekilde kullanabilmesi” anlamına gelmektedir. Bu anlamıyla ulaşılabilirlik; fiziksel çevreye ve bu çevredeki bilgi, mesaj ve hizmetlere ulaşabilmek anlamını taşımaktadır. Tüm insanlar; Evinden çıkabilmeli Kaldırımda hareket edebilmeli Toplu taşıma araçlarına binebilmeli Okula, hastaneye, alışveriş binalarına girebilmelidir. Bütün bunları temin edebilmek için; Özürlüler Kanunu’yla mevcut tüm umumi ve resmi yapılar, sokak, kaldırım, yaya geçidi, otobüs durakları ve toplu taşıma araçlarının 2012 yılına kadar özürlülerin ulaşım ve kullanımına uygun olması zorunluluğu getirilmiştir. www.iett.gov.tr

“Ulaşım ve Erişilebilirlik Hakkı” Yerel Yönetimlerin Sorumluluk Alanları ve Yetkileri Herkes, tüm yaşamsal alanlara erişim hakkına sahiptir. Bu, çağdaş toplum olmanın önemli bir gereğidir ve yerel yönetimlere bu konuda çok büyük sorumluluklar düşmektedir. Yerel yönetimler, yaptıkları sosyal ve teknik alt yapı yatırımlarıyla kent mekanının şekillenmesinde önemli role sahiptir. Şehir içi ulaşım hizmetlerinin, kentteki her türlü açık alan ve yapının özürlüler için erişebilirliğinin yerel yönetimlerce sağlanıyor olması, özürlülerin sosyal yaşama katılmasında fırsat eşitliğini sağlayan en önemli unsurdur. Özürlülerin fiziksel çevreye erişebilirliklerinin sağlanmasının yanında, çevre faktörlerinin özre neden olması da bir diğer konuyu oluşturmaktadır. Özellikle trafik kazaları ve trafik kurallarına uyulmaması, bu sistemlerin bir bütün olarak sunulamaması, özre neden olduğu gibi özürlülerin ulaşılabilirliğini de kısıtlamaktadır. www.iett.gov.tr

“Ulaşım ve Erişilebilirlik Hakkı” Ulaşım ve Erişilebilirlik Hakkı ve Yerel Yönetimler Yerel yönetimler erişilebilirlik ve kullanım açısından kamusal binalara (kamunun kullanımına açık resmi ve özel tüm yapılar), açık alanlara (sokak, cadde ve meydanlar, park alanları vb.), konutlara,otobüs duraklarına, toplu taşıma araçlarına erişim ve trafik düzenlemeleri konularında yasal sorumlu ve yetkili olarak çözüm getirmek zorundadırlar. www.iett.gov.tr

“Ulaşım ve Erişilebilirlik Hakkı” Kanun ÖZÜRLÜLER VE BAZI KANUN VE KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMELERDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN Kanun Numarası                : 5378 Kabul Tarihi                     : 1/7/2005 Yayımlandığı R.Gazete     : Tarih: 7/7/2005 Sayı : 25868   Geçici Madde 3- Büyükşehir belediyeleri ve belediyeler, şehir içinde kendilerince sunulan ya da denetimlerinde olan toplu taşıma hizmetlerinin özürlülerin erişilebilirliğine uygun olması için gereken tedbirleri alır. Mevcut özel ve kamu toplu taşıma araçları, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren yedi yıl içinde özürlüler için erişilebilir duruma getirilir. www.iett.gov.tr

“Ulaşım ve Erişilebilirlik Hakkı” Başbakanlık Genelgesi KAMU BİNALARI, KAMUYA AÇIK ALANLAR VE TOPLU TAŞIMA ARAÇLARININ ÖZÜRLÜLERİN KULLANIMINA UYGUN DURUMA GETİRİLMESİ İLE İLGİLİ 2006/18 SAYILI BAŞBAKANLIK GENELGESİ Resmi Gazete Tarihi: 12 Temmuz 2006 Resmi Gazete Sayı : 26226   www.iett.gov.tr

“Ulaşım ve Erişilebilirlik Hakkı” Genelge Metni-1 BAŞBAKANLIKTAN KONU: Kamu Binaları, Kamuya Açık Alanlar ve Toplu Taşıma Araçlarının Özürlülerin Kullanımına Uygun Duruma Getirilmesi GENELGE 2006/18 Özürlü vatandaşlarımızın toplumsal yaşama tam katılımlarının sağlanması hedefine ulaşabilmek için kamu kurum ve kuruluşlarının kullandıkları binalar, kamuya açık alanlar ve toplu taşıma araçlarının özürlülerin kullanımına uygun duruma getirilmesi büyük önem taşımaktadır. Bu amaçlarla yürürlüğe konulmuş bulunan 5378 sayılı Kanunun geçici 2'nci maddesinde, kamu kurum ve kuruluşlarına ait mevcut resmî yapıların, mevcut tüm yol, kaldırım, yaya geçidi, açık ve yeşil alanlar, spor alanları ve benzeri sosyal ve kültürel altyapı alanları ile gerçek ve tüzel kişiler tarafından yapılmış ve umuma açık hizmet veren her türlü yapıların özürlülerin erişebilirliğine uygun duruma getirileceği; geçici 3'üncü maddesinde de, Büyükşehir belediyeleri ve belediyelerin, şehir içinde kendilerince sunulan veya denetimlerinde gerçekleştirilen toplu taşıma hizmetlerinin özürlülerin kullanımına uygunluğunu sağlayacağı hüküm altına alınmıştır. Bu uygulamaların gerçekleştirilmesi için tanınan 7 yıllık süre 7/7/2005 tarihinde başlamıştır. www.iett.gov.tr

“Ulaşım ve Erişilebilirlik Hakkı” Genelge Metni-2 Bu konudaki en büyük görev yerel yönetimlere düşmektedir. Bu düzenlemeler, belediyeler ve ilgili diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca hazırlanacak eylem planları doğrultusunda gerçekleştirilecektir. Eylem planları, kısa vadeli (2005-2007), orta vadeli (2008-2010) ve uzun vadeli (2011-2012) olarak belirlenecek, bu planlar dahilinde hazırlanacak yıllık raporlar İçişleri Bakanlığı ve Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı tarafından takip edilerek değerlendirilecektir. Belediyeler bu düzenlemelerin Türk Standardları Enstitüsünün ilgili standartlarına uygun olmasına dikkat edecekler, satın alacakları, kiralayacakları veya denetimlerinde bulunan toplu taşıma araçlarının özürlülerin kullanımına uygun olmasını sağlayacaklardır. Ayrıca, kamu kurum ve kuruluşlarının kullandıkları yapılar da anılan süre içerisinde özürlülerin kullanımına uygun hale getirilecektir. Çalışmalar sırasında tereddüt edilen hususlarla ilgili bilgiler Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığından istenebilecektir. Bilgilerini ve gereğini önemle rica ederim. Recep Tayyip ERDOĞAN Başbakan www.iett.gov.tr

“Ulaşım ve Erişilebilirlik Hakkı” İETT Hakkında Kısa Bilgi İstanbul kent içi ulaşımı 1869 yılında Dersaadet Tramvay Şirketi`nin kurulması ve Tünel Tesisleri`nin inşasıyla başlar. 1871 yılında ilk atlı tramvay hizmete girer. Şubat 1914`te elektrikli tramvay işletmeciliğine geçilir. Bir süre muhtelif yabancı şirketler tarafından işletilen Elektrik, Tramvay ve Tünel İşletmeleri 1939 yılında millileştirilerek 3645 sayılı yasa ile İstanbul Elektrik Tramvay ve Tünel (İETT) İşletmeleri Umum Müdürlüğü adı altında bugünkü hüviyetine kavuşur. 1945 yılında Yedikule ve Kurbağalıdere havagazı fabrikaları ile bu fabrikaların beslediği İstanbul ve Anadolu havagazı dağıtım sistemleri İETT’ye devredilir. 1961’de işletmeye alınan Troleybüsler, 1984’e kadar İstanbullulara hizmet verir. 1982 yılında çıkarılan bir yasa ile tüm elektrik hizmetleri, hak ve vecibeleriyle Türkiye Elektrik Kurumu’na (TEK) devredilir. Daha sonra 1993 yılında havagazı üretim ve dağıtım faaliyetleri sona erdirilir. Bugün yalnızca kent içi toplu ulaşım hizmeti sunan İETT; otobüs, tramvay ve tünel işletmeciliğinin yanında Özel Halk Otobüsleri’nin yönetim, yürütüm ve denetiminden sorumludur. İETT ayrıca İstanbul`daki raylı sistemlerin (Metro, Hafif Metro) bir bölümünün yapımını (Eminönü-Kabataş, Sultançiftliği-Edirnekapı, Edirnekapı-Topkapı, Otogar-Başakşehir) üstlenmiştir. www.iett.gov.tr

“Ulaşım ve Erişilebilirlik Hakkı” Özürlüler İçin Satın Alınan İlk Alçak Tabanlı Otobüsler İETT 1995 yılında 1 adet, 1996 yılında ise 6 adet olmak üzere, toplam 7 adet alçak tabanlı "Berkhof-Premier" marka solo otobüsleri bünyesine katmıştır. Bu araçlar, özürlülerin yoğun olarak seyahat ettiği belirli hatlarda çalıştırılmıştır. Önceleri sadece özürlü vatandaşlarımız seyahat edebiliyorken, özürlüleri topluma kazandırmak ve farklılıkları ortadan kaldırmak amacıyla sonradan herkes bindirilmeye başlanmıştır. Berkhof marka otobüsler sonraki yıllarda yerini yüzde yüz alçak tabanlı Citaro marka otobüslere devretmiştir. www.iett.gov.tr

“Ulaşım ve Erişilebilirlik Hakkı” İstanbullular Yüzde Yüz Alçak Tabanlı Otobüslerle Tanışıyor Şehir içi ulaşımda konforu ve güvenliği artıran İETT, satın aldığı Mercedes Citaro marka yeni otobüsleri 2006 yılının Ocak ayında üretici firmadan teslim alarak bölgelere dağılımını yaptı. Soğuk kış şartlarında sefere çıkarılan ısıtmalı araçlar İstanbulluları sevindirmiştir. Yüzde yüz alçak tabanlı olan otobüslere tekerlekli sandalye kullanan özürlüler başkasının yardımı olmadan tek başlarına binebiliyor. www.iett.gov.tr

“Ulaşım ve Erişilebilirlik Hakkı” Ulaşımda Ücretsiz Beyazkart Uygulaması İETT; Haziran 2006 tarihinden itibaren %40 ve daha yukarı derecede özürlü olan vatandaşlarımıza Beyazkart, ağır derecedekilere de Refakatli Beyazkart uygulaması başlatmıştır. Beyazkart’a sahip kişiler toplu taşıma araçlarımızdan ücretsiz faydalandırılmaktadır. Bugüne kadar 90.343 Beyazkart, 29.098 adet de Refakatli Beyazkart düzenlenmiştir. www.iett.gov.tr

“Ulaşım ve Erişilebilirlik Hakkı” Hat, Durak ve Otobüs Sayıları Hat Sayısı: 520 Durak Sayısı: 10.007 İETT Otobüs Sayısı: 2.818 Ö.H.O Sayısı: 2.059 Engellilerin de Kullanabildiği Araç Sayısı: İETT: 794 ÖHO: 89 Çift Katlı Araçlar İETT’de Çalışan Özürlü Sayısı 26 M+189 İş= 215 www.iett.gov.tr

“Ulaşım ve Erişilebilirlik Hakkı” Engelsiz Duraklar (Dar Duraklar) İETT 928 adet durağı erişilebilirlik çerçevesinde özürlüler için rehabilite edecek. Avrupa’da Dar Durak Modeli İstanbul’da Yeni Dar Durak Modeli Araç içi bilgilendirme ekranları (Metrobüs) www.iett.gov.tr

“Ulaşım ve Erişilebilirlik Hakkı” Metrobüs Avcılar-Söğütlüçeşme Metrobüs hattında 33 adet istasyon bulunmaktadır. Metrobüs hattı anayolun orta kısmında bulunduğundan, istasyonlara erişim üstgeçit veya alt geçitlerden merdiven sistemiyle yapılmaktadır. Yalnızca Söğütlüçeşme istasyonuna erişim düzayak olarak yapılmaktadır. Metrobüs hattı üzerinde bulunan istasyonlarımıza engelli vatandaşlarımızın ulaşımını kolaylaştırmak amacıyla 7 istasyonumuza (Kuleli, Zeytinburnu, Cennet Mah, İncirli, Topkapı, Söğütlüçeşme, Edirnekapı) İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından asansör yapılmış, 4 istasyonumuza ( Avcılar, Sefaköy, Zincirlikuyu, Şirinevler) daha asansör konulması için çalışmalara başlanmıştır. Kısa bir süre sonra eksiklerin tamamlanmasını müteakip kullanıma açılacaktır. www.iett.gov.tr

“Ulaşım ve Erişilebilirlik Hakkı” İETT ve Ulaşımda Erişebilirlik İETT; hasta, yaşlı veya engelli yolcularının durak ve otobüslere erişimlerini kolaylaştırmak, yolcu memnuniyetini daha da arttırmak için yeni düzenlemelere gitmektedir. Kendi bünyesinde engelli vatandaşlara doğrudan hizmet veren birimlerin eksikleri tespit ederek gerekli tedbirleri almalarını, bu yolcuların mağdur edilmemesini, verilen hizmetler de kolaylık gösterilmesini, diğer yolcularla birlikte eşit şartlarda seyahat etmelerinin sağlanmasını önemsemektedir. Bu amaçla; 1995 te özürlü vatandaşlarımızın beklentilerine cevap veren ilk alçak tabanlı otobüsleri ülkemize kazandıran ve ülkemizde ilk kez özürlülere özel toplu taşıma hizmeti veren kurum unvanına sahip bulunmaktadır. Evinden çıkan görme engelli veya tekerlekli sandalye kullanıcısı özürlü bir vatandaşımızın çıkış ve inişlerde rampası bulunan, renkli ve kabartma taşlarla döşenmiş özel yaya yolunu izleyerek otobüs durağına gelmesi, üst geçitleri asansör kullanarak aşması, Metrobüs istasyonuna ulaşması, elindeki çipli kart sayesinde şoföre sinyal göndermesi, buradan da otobüse araç rampasını kullanarak başkasından yardım almadan binmesi, kısaca hiçbir engelle karşılaşmadan otobüse ulaşması için kendi iç birimleri başta olmak üzere tüm ilçe belediyeler ve İBB’yle sürekli iletişim kurarak ve işbirliğine giderek engelleri ortadan kaldırmaya çalışmaktadır. www.iett.gov.tr

“Ulaşım ve Erişilebilirlik Hakkı” İETT ve Ulaşımda Erişebilirlik Otobüs içerisinde görme engelli ve tekerlekli sandalye kullanan özürlü vatandaşlarımıza yönelik özel alan oluşturulması ve bu alanların başkaları tarafından işgal edilmemesi için bilgilendirici levhalar hazırlattırmaktadır. Metrobüs hattında durak isimlerinin anons edilmesi için ses sistemi kurulmuştur. Gelecekte yaygınlaştırması düşünülmektedir. Engelli yolcularımıza daha iyi hizmet verebilmek için tüm personel eğitilmektedir. www.iett.gov.tr

“Ulaşım ve Erişilebilirlik Hakkı” İETT ve Ulaşımda Erişebilirlik Teşekkür Ederiz www.iett.gov.tr