Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı Özel Sektöre Yönelik Ar–Ge Destek Programları Hasan GÖNENÇ TÜBİTAK-TEYDEB Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı 10 Aralık 2010 ANKARA YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLER ODASI

İçerik TÜBİTAK Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı Genel Bilgi Teknoloji Grupları Destek Programları Destek Programları Değerlendirme Süreci İstatistikler TÜBİTAK Araştırma Geliştirme Stratejisi ve Destek Programlarının Etkileri 2

TÜBİTAK Temel İşlevleri Bilim ve Teknoloji politikalarının belirlenmesine katkı vermek - BTYK Sekretaryası Araştırma Enstitüler (MAM, SAGE, UME, UEKAE, .....) Destek Akademik Proje Destekleri Araştırma Destek Programları Başkanlığı (ARDEB) Bilim İnsanı Destekleri Bilim İnsanı Destekleme Daire Başkanlığı (BİDEB) Sanayiye, Özel Sektöre yönelik Ar-Ge Destekleri Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı (TEYDEB) 3

Ülkemizin ekonomik ve sosyal refahını artırmak için, Misyonumuz Ülkemizin ekonomik ve sosyal refahını artırmak için, özel sektör kuruluşlarının araştırma – teknoloji geliştirme ve yenilikçilik yeteneği ile rekabet gücünü yükseltmek ve ülkemizde girişimcilik kültürünün oluşmasına katkıda bulunmaktır. TEYDEB, bu amaçla, ilgili kesimlerle işbirliği yaparak; Özel sektör kuruluşlarının, proje esaslı araştırma-teknoloji geliştirme faaliyetlerine kaynak ayırmalarını özendirecek, risk paylaşımlı destek mekanizmaları uygular ve geliştirir, Sanayi kuruluşlarının kendi aralarında, üniversitelerle ve araştırma kurumlarıyla ulusal/uluslararası işbirliği ve teknoloji transfer mekanizmaları oluşturmalarına katkıda bulunur, Ölçme, değerlendirme ve izleme sistemleri oluşturarak uygulama araçlarının etkinliğini ölçer, destek programlarının sosyo-ekonomik etkilerini analiz eder. T E Y D E B 4

T E Y D E B Vizyonumuz Ülkemiz özel sektör kuruluşlarının, Araştırma teknoloji geliştirme, teknoloji yönetimi ve yenilikçilikte uluslararası düzeyde rekabetçi bir yapıya ulaşmalarına katkı sağlamak, Bu alanda dünya çapında bilinen ve uygulamaları örnek alınan bir kuruluş olmak. 5

Mali Denetim ve Sözleşmeler Müdürlüğü Teknoloji Grupları Alanlarındaki Ar-Ge faaliyetlerini değerlendirmek, desteklemek ve izlemek amacıyla kurulan birimlerdir. Makine, İmalat Teknolojileri (MAKİTEG) Malzeme, Metalurji ve Kimya Teknolojileri (METATEG) Elektrik, Elektronik Teknolojileri (ELOTEG) Bilişim Teknolojileri (BİLTEG) Biyoteknoloji, Tarım, Çevre ve Gıda Teknolojileri (BİYOTEG) T E Y D E B Mali Denetim ve Sözleşmeler Müdürlüğü Destek programlarının mali faaliyetlerini yürütmek ve izlemek amacıyla kurulan birimdir. 6

TEYDEB Destek Programları 1501 -Sanayi Ar-Ge Projeleri Destek Programı 1503 -Ar-Ge Proje Pazarı Destekleme Programı 1507 -KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı 1509 -Uluslararası Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı 2007’de başlatıldı 7 7

1501 - Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı KİM BAŞVURABİLİR ? Sektör ve büyüklüğüne bakılmaksızın firma düzeyinde katma değer yaratan ülkemizde yerleşik tüm sermaye şirketleri DESTEK BİÇİMİ Harcama yapıldıktan sonra hibe şeklinde destek DESTEKLEME ORANI Ar-Ge proje giderleri toplamının en fazla %60’ı DESTEKLEME SÜRESİ En çok 36 ay 8

Destek Oranları Temel Destek %50 %60 Ek Destekler Personel Öncelikli alan değerlendirmesi Özgün ürün hasılatı Yurtiçi Ar-Ge kurumlarına yaptırılan işler Ortak Proje Başvurusu yapılması durumunda Ölçütlerine göre sağlanır. Projeler en fazla 36 ay süreyle desteklenmektedir. %50 %60 Ek destekler Destek üst sınırı 9 9

1503 - Ar-Ge Proje Pazarı Destekleme Programı AMACI Üniversite, araştırma kurumları veya sanayi şemsiye kuruluşlarının, proje fikirlerini hayata geçirmek için düzenleyecekleri ortaklık arayış toplantılarına finansal destek sağlamak SAĞLANAN DESTEĞİN TÜRÜ VE MİKTARI Etkinlik kapsamında; Basım, Kırtasiye, İletişim, Haberleşme, Tanıtım, Konaklama/Seyahat giderlerine ilişkin olarak en fazla 15.000.- TL ile destek verilmektedir. KİMLER BAŞVURABİLİR? Üniversiteler, araştırma kuruluşları ya da sanayi şemsiye Kuruluşları, Proje Pazarları, katılımcıların aktif olarak katılacak biçimde kurgulanmalı, bu kapsamda atelye çalışmaları, paralel oturumlar,katılımcıların proje önerilerini içeren sunumları ve proje ortaklıklarına yönelik ikili görüşme faaliyetlerini içermelidir. 10

1507-KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı İlk Ar-Ge’m !!! AMACI KOBİ’lerin ilk iki projelerine avantajlı bir şekilde destek sağlayarak araştırma - teknoloji geliştirme ve yenilik projesi yapmaya özendirmek SAĞLANAN DESTEĞİN TÜRÜ VE MİKTARI Proje giderlerinin %75’i hibe Proje bütçe üst sınırı 400.000 TL Proje (AGY101 ve AGY301) Hazırlama ve Hazırlatma Giderleri ile Yeminli Mali Müşavir Giderleri de desteklenecektir. DESTEK SÜRESİ Proje bazında en çok 18 ay KİMLER BAŞVURABİLİR? TÜBİTAK’tan hiç destek almamış ya da en fazla bir projesi desteklenmiş KOBİ’ler başvurabilir. 11

1509 - Uluslararası Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı AMACI EUREKA gibi işbirliği ağlarını kullanarak Avrupa ülkeleri arasında pazar odaklı Ar-Ge projelerini yaratmak ve Avrupa çapındaki firmalar, üniversiteler ve araştırma kurumları arasındaki işbirliğini artırmaktır. DİĞER PROGRAMLARDAN FARKI Katılımcı ülkelerden bir veya daha fazla ortağı olması, Proje destek süresinde kısıtlama olmaması, SAĞLADIĞI FIRSATLAR Uluslararası işbirliği yeteneğinin kazanılması, Diğer uluslar arası programlara daha kolay erişim ve adaptasyon, Uluslararası pazarlara erişim. 12

KOBİ, Büyük firma ayrımı yapılmaksızın temel destek oranı % 50 %60 1501-Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı KOBİ, Büyük firma ayrımı yapılmaksızın temel destek oranı % 50 %60 1507 – KOBİ Ar-Ge Başlangıç Programı destek oranı % 75 1509 –Uluslararası Sanayi Ar-Ge Destek Programı destek oranı Büyük firmalar % 50 %60 KOBİ % 75 Tüm programlarda “Ön Ödeme Sistemi” 13

Ön Ödeme (Transfer Ödemesi) Sistemi ÖN ÖDEME KOŞULLARI Tüm destek programlarına uygulanır. Desteklenmesi uygun bulunan projeye ilişkin sözleşmenin TÜBİTAK tarafından imzalanması gerekir. Firma tarafından talep edildiğinde bir defaya mahsus yapılır. Teminat karşılığı verilir. Destek kapsamına alınan bütçenin %25’ini (yüzde yirmi beşini) ve 500.000 TL sınırını geçemez. Ön ödeme, ön ödemenin yapıldığı dönem ve takip eden dönemin destek tutarından mahsup edilir. 14

Sanayi Ar-Ge Destek Programları Bilimsel ve teknolojik bilginin, ürüne, sürece, yönteme veya sisteme dönüştürme aşamalarında yapılan teknoloji ve yenilik odaklı araştırma, geliştirme, iyileştirme, faaliyetlerine ilişkin proje önerilerinin desteklenmesine yönelik risk paylaşımlı destek programlarıdır. Bilginin Teknolojiye Teknolojinin Ürüne Dönüştürülmesi

Proje nedir? “Proje özgün bir ürün, hizmet ya da sonuç yaratmak için üstlenilmiş geçici bir girişimdir. Özgün: Proje faaliyetlerinin rutin faaliyetlerden farkını, Ürün, hizmet ya da sonuç yaratmak: Projenin tanımlı hedefleri olduğunu, Geçici: Proje hedeflerine ulaşıldığında üstlenilen girişimin sonlanacağını ifade eder. 16 16

Ar-Ge Projelerinden Beklenen Hedefler Yeni ürün geliştirilmesi Ürün kalitesi veya standardının yükseltilmesi Maliyet düşürücü ve standart yükseltici yeni tekniklerin geliştirilmesi Yeni üretim teknolojilerinin geliştirilmesi 1 ve 2 ürün geliştirme, 3 ve 4 süreç geliştirme 17

Yenilik ve Ar-Ge Projelerin Değerlendirilmesinde OECD tarafından hazırlanmış olan Oslo ve Frascati kılavuzlarındaki tanımlar ve kavramlar esas alınmaktadır. Oslo Kılavuzu’na göre : Teknolojik açıdan yeni ürün, Teknolojik açıdan iyileştirilmiş ürün, Teknolojik süreç yeniliği Sanayi Ar-Ge’sinin çerçevesini çizmektedir. 18

Ürün Yeniliği Süreç Yeniliği Pazarlama Yeniliği Organizasyonel Yenilik Yenilik ve Ar-Ge Ürün Yeniliği Süreç Yeniliği Pazarlama Yeniliği Organizasyonel Yenilik DESTEK KAPSAMINDA KAPSAM DIŞI 19

Ürün Yeniliği Sınıflandırması Dünya İçin Yeni Bir Ürün Geliştirilmesi Ülke İçin Yeni Bir Ürün Geliştirilmesi Firma İçin Yeni Bir Ürün Platformu Geliştirilmesi Firma İçin Yeni Bir Ürün Geliştirilmesi Firmada Mevcut Bir Ürünün Yeni Modellerinin Geliştirilmesi 20

Desteklenen Ar-Ge ve yenilik aşamaları

Destek Programları Değerlendirme Süreci 22

Başvuru Süreci Proje Başvurusu TEYDEB Değerlendirmesi Hakem 23 23

e-TEYDEB https://eteydeb.tubitak.gov.tr e-TEYDEB projesi destek programlarının başvuru, değerlendirme ve izleme süreçlerinin elektronik ortama taşınarak tüm paydaşlar için daha hızlı, kolay kullanımlı ve sağlıklı bir yapıya kavuşması amacıyla sürdürülmektedir. “Proje Değerlendirme İzleme Sistemi” PRODİS (https://eteydeb.tubitak.gov.tr/login.htm) adı verilen Java tabanlı uygulama, mevcut TÜBİTAK Yönetim Bilgi Sistemi ile tam bir entegrasyon içinde çalışmaktadır. Uygulama, TÜBİTAK Yönetim Bilgi Sistemi içinde bulunmayan süreçleri kapsayarak karar destek işlevlerini de içeren yeni bir iş akış sistemi oluşturmaktadır. 24 24 24

Proje Değerlendirme ve İzleme Sistemi (PRODİS) e-Başvuru Kullanıcı Kaydı Firma Kaydı / Firma Şeçimi Proje Bilgilerinin Girilmesi İlgili Evrakların ve Çıktıların TÜBİTAK’a iletilmesi Kullanıcı Yetkilendirmesi Projenin TÜBİTAK’a İletilmesi https://eteydeb.tubitak.gov.tr 25

e-Başvuru

Proje Öneri Bilgileri Bölüm A Proje ve Kuruluş Bilgileri Destek Programları’na yapılan proje başvuru içeriği : Bölüm A Proje ve Kuruluş Bilgileri Bölüm B Projenin Endüstriyel Ar-Ge İçeriği, Teknoloji Düzeyi ve Yenilikçi Yönü Bölüm C Proje Planı ve Kuruluşun Altyapısı Bölüm D Projenin Ekonomik Yarara ve Ulusal Kazanıma Dönüşebilirliği Bölüm E Proje Bütçesi 27

Proje üçgeni ve Proje Öneri Bilgileri Proje Planı ve Kuruluşun Altyapısı Proje Bütçesi Başarılı proje, Kapsamını, belirlenen niteliklerde zamanında ve hesaplanan maliyet sınırları içinde tamamlayabilen projedir. Zaman Maliyet Kapsam Endüstriyel Ar-Ge İçeriği Teknoloji Düzeyi ve Yenilikçi Yönü 28

Proje İş-Zaman Çubuk Grafiği 29

Proje Başvurusunda Nelere Dikkat Edilmeli -1 Projenin endüstriyel Ar-Ge içeriği ve yenilikçi yönü vurgulanmalı. Projenin teknoloji düzeyi bilimsel/teknik literatür ve standartlar referans verilerek açıklanmalı. Projenin hedef ve çıktıları net ve ölçülebilir biçimde başarı kriterleri tanımlanmalıdır. Projede kullanılacak yöntem ve teknikler açıklanmalı. 30

Proje Başvurusunda Nelere Dikkat Edilmeli - 2 Proje süresi ve bütçesi gerçekçi tahmin edilmeli. Proje iş paketlerine bölünmeli, iş paketleri arasındaki ilişkileri iyi kurgulanmalı. Projeyi gerçekleştirmek için gerekli işbirlikleri ve hizmet alımları tanımlanmalı. Proje ekibi projeyi gerçekleştirebilir nitelikte oluşturulmalı. Değerlendirme sürecinde hakemlere proje faaliyetlerine ilişkin proje personelinin ve var ise teknik danışmanların sunum yapmaları. 31

Desteklenmeyen projeler Ar-Ge ve yenilikçi yönü zayıf, fonksiyonel değişiklik içermeyen rutin mühendislik uygulamaları, sadece şekil ve estetiğe yönelik değişikliklerden ibaret projeler Güncel teknolojinin gerisinde kalmış çalışmaları içeren projeler, Altyapının iyileştirilmesine, üretim altyapısına yönelik yatırım ağırlıklı projeler, Firmanın özgün katkısının sınırlı olduğu ya da hiç olmadığı projeler, Proje ekibinin nitelik veya nicelik olarak projeyi gerçekleştirecek yeterlilikte olmadığı projeler, Proje çıktısının ekonomik yarara dönüşebilir nitelikte olmadığı projeler. 32

3 Boyutlu Değerlendirme Proje önerilerini, her boyuta eşit ağırlık vererek 3 boyutta değerlendirmek için geliştirilen Tanımlara Bağlanmış Değerlendirme Ölçeği (Phrase-Anchored Rating Scale) (Likert Ölçeği – 1, 2, 3, ... yerine) Her 3 boyut için ayrı ayrı ÇOK İYİ İYİ İYİ DEĞİL / YETERSİZ yönleri tanımlayan ifadeler / kavramlar / hükümler 33

Değerlendirme Süreci Hakem Raporları TEYDEB Uzman Değerlendirmesi Teknoloji Grubu Komitesi Toplantısı Red Kabul 34 34

Projelerin Destek Süreci Ar-Ge Yardımı İstek Formu (AGY300) Dönem Raporu Ar-Ge Yardımı İstek Formu Hazırlama Kılavuzu 2. Mali Rapor Mali Rapor Hazırlama Kılavuzu 3. Yeminli Mali Müşavirlik Proje Harcamaları Değerlendirme ve Tasdik Raporu (AGY500) 4. Proje Sonuç Raporu (AGY350) (projenin son döneminde verilir) 35

Desteklenen Gider Kalemleri Personel giderleri, Alet, teçhizat, prototip, kalıp, yazılım ve yayın alımları, Malzeme ve sarf giderleri, Proje personeli ve varsa danışmanların seyahat kapsamındaki ulaşım giderleri, Yurtiçi ve yurtdışı danışmanlık hizmeti ve diğer hizmet alımları, Üniversiteler, kamu ve özel sektör Ar-Ge kuruluşlarına yaptırılan Ar-Ge hizmet giderleri, Türk Patent Enstitüsü’nden alınacak ulusal patent, faydalı model ve endüstriyel tasarım tescil başvuru süreçleri ile ilgili giderler (sadece 1508 kodlu program için geçerlidir). 36

İzleme ve Destekleme Süreci Ar-Ge Yardımı İstek Formu Mali Rapor Dönem Raporu YMM İncelemesi İzleyici Değerlendirmesi TEYDEB Değerlendirmesi 37 37

miktarının belirlenmesi Ödeme Süreci İzleyici Raporu TEYDEB Uzman Değerlendirmesi Destek oranı ve miktarının belirlenmesi Firmaya ödemenin yapılması 38 38

Teknoloji ve Yenilik Destek Programlarına İlişkin İstatistiki Bilgiler 39

3,30 Milyar TL* Ar-Ge Hacmi oluşturulmuş 1995-2009 Yılları Arasında Ne Yapıldı? 10.161 Proje Başvurusu Desteklenen 6.122 Proje Tamamlanan 3.595 Proje 1,65 Milyar TL* Destek 1,07 Milyar USD Destek 3,30 Milyar TL* Ar-Ge Hacmi oluşturulmuş 2,13 Milyar USD Ar-Ge Hacmi oluşturulmuş * 2008 yılı sabit fiyatlarıyla 40

Desteklenen Projelerin Teknoloji Alanlarına Göre Dağılımı 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Makina ve İmalat Teknolojileri 31% 29% 34% 28% 33% Bilişim Teknolojileri 25% 22% 20% 18% Elektrik-Elektronik Teknojileri 13% 12% 17% 21% Malzeme ve Metalurji Teknolojileri 10% 9% 8% 7% 6% Kimya 5% Gıda 3% 4% 2% Tekstil 0% 1% Yaşam Bilimleri Tarım Havacılık Diğer Toplam 100%

Başvuruların destek programlarına göre dağılımı 42 42

Proje Başvurularının Gruplara Göre Dağılımı 43

1995-2009 Yılları Arasında Önerilen Projeler (Birikimli) Proje başvuruları 1995-2009 Yılları Arasında Önerilen Projeler (Birikimli) 10.161 Proje 4.752 Firma KOBİ :7.291 %72 BÜYÜK:2.870 %28 KOBİ :4.316 %91 BÜYÜK:436 %9

1995-2009 Yılları Arasında Desteklenen Projeler (Birikimli) 2.947 Firma KOBİ :4.081 %67 BÜYÜK:2.041 %33 KOBİ :2.599 %88 BÜYÜK:348 %12

Başvuru sayısı 4 katına çıktı Destek Programları Kapsamında Önerilen Projelerin Ölçeklerine Göre Dağılımı %83 %81 %78 2004-2009 arasında Başvuru sayısı 4 katına çıktı 2009 başvurulardaki düşüşler: - Ekonomik kriz - Mevzuatta yapılan değişiklikler

Destek Programları Kapsamında Proje Başvurusu Öneren Firmaların Ölçeklerine Göre Dağılımı %91 %90 %86 2004-2009 arasında Başvuran firma sayısı 4,7 katına Yeni firma sayısı 5,2 katına

Verilen Hibe Destek Tutarı * %48 %40 %46 * 2008 yılı sabit fiyatlarıyla 2004-2009 arasında Hibe Destek 5,4 kat arttı. .

Destek Programlarına Önerilen Projelerin Şehirlere Göre Dağılımı 31.12.2003 itibariyle Destek Programlarına Proje başvurusu bulunmayan iller 1995-2003 Destek Programlarına Proje başvurusu yapan iller 49

Önerilen Projelerin Şehirlere Göre Dağılımı 31.12.2009 itibariyle Destek Programlarına Proje başvurusu bulunmayan iller 1995-2009 Destek Programlarına Proje başvurusu yapan iller

Önerilen Projelerin Şehirlere Göre Dağılımı (İlk 20 Şehir) Toplam 69 il Diğer (49 İl): ADIYAMAN, AFYON, AKSARAY, AMASYA, BALIKESİR, BARTIN, BİTLİS, BOLU, BURDUR, ÇANKIRI, ÇORUM, DİYARBAKIR,DÜZCE, EDİRNE , ELAZIĞ, ERZİNCAN, ERZURUM,GİRESUN, GÜMÜŞHANE, HAKKARİ, HATAY, ISPARTA, K.MARAŞ, KARABÜK, KARAMAN, KARS, KASTAMONU, KIRIKKALE, KIRŞEHİR,KİLİS, KÜTAHYA, MALATYA, MARDİN,MUĞLA, NEVŞEHİR, NİĞDE, ORDU, OSMANİYE, RİZE, SAMSUN, SİNOP, SİVAS, ŞANLIURFA, TOKAT, TRABZON, UŞAK, YALOVA, YOZGAT, ZONGULDAK . 51

Hibe Desteğin (TÜBİTAK+DTM) İllere Göre Dağılımı (İlk 20 İl /1995-2009 birikimli) 52 52

1995-2009 Yılları Arasında Önerilen Projelerin Bölgelere Göre Dağılımı (%) %1,7 %56,1 %0,5 %23,3 %13,3 %3,5 %1,6

1995-2009 Yılları Arasında Verilen Hibe Desteğin (TÜBİTAK+DTM) Bölgelere Göre Dağılımı (%) %1,3 %57,8 %0,3 %22,9 %13,3 %1,5 %2,9

Karar Süreci, Desteklenen, Kabul (Destekleme) Oranı 55 55

İzleme Süreci, Dönem Başvurusu, Destek Bildirim Sayısı 2004-2009 arasında ; Dönem Başvuru sayısı 3,4 kat Destek Bildirimi Dönem sayısı 4,3 kat arttı. 56

Değerlendirme ve İzleme Süreleri 57

TÜBİTAK TEYDEB DESTEK PROGRAMLARI KAPSAMINDA İÇ ANADOLU BÖLGESİ VE ANKARA İLİ AR-GE DESTEKLERİ

TÜBİTAK-TEYDEB Destek Programları Kapsamında İç Anadolu Bölgesi İllerine Ait Proje Verileri (1995-Ekim 2010)   Proje Başvuru Sayısı Başvuru Yapan Firma Sayısı Desteklenen Proje Sayısı Desteklenen Firma Sayısı Hibe Destek Tutarı (Milyon TL)* Aksaray 6 5 3 2 0,16 Ankara 1.859 926 1.214 618 427,26 Çankırı Eskişehir 153 79 98 55 43,56 Karaman 14 10 7 0,37 Kayseri 173 93 88 54 6,29 Kırıkkale 16 0,22 Kırşehir 4 0,23 Konya 343 237 186 143 40,01 Nevşehir 1 0,07 Niğde 0,08 Sivas 9 0,58 Yozgat 0,20 TOPLAM 2.599 1.379 1.624 896 519,2 *2009 sabit fiyatlarıyla 59

İç Anadolu Bölgesi Destek Programları Kapsamında Proje Başvuru Sayısı 2004-2009 yılları arasında proje başvuru sayısı yaklaşık 3 kat artış göstermiştir. 60

Ankara İli Destek Programları Kapsamında Proje Başvuru Sayısı 2004-2009 yılları arasında proje başvuru sayısı yaklaşık 3 kat artış göstermiştir. 61

TÜBİTAK-TEYDEB Destek Programları Kapsamında Proje Başvuruları Başvuru Yapan İller 2003 yılı sonu itibariyle, Aksaray, Nevşehir ve Niğde illerinden proje başvurusu bulunmamaktadır. 62 62 62

TÜBİTAK-TEYDEB Destek Programları Kapsamında Proje Başvuruları Başvuru Yapan İller 2009 yılı sonu itibariyle, İç Anadolu Bölgesi yer alan tüm illerden proje başvurusu yapılmıştır. 63 63 63 63

TÜBİTAK-TEYDEB Proje Başvuru Sayısı (1995-Ekim 2010) 1995-Ekim 2010 itibariyle; İç Anadolu Bölgesi Proje Başvuru Sayısı :2.599’dur. 64

Tüm bölgelere ait proje başvuruları içerisinde, İç Anadolu Bölgesi Destek Programları Kapsamında Proje Başvurusu Dağılımı (1995-Ekim 2010) Tüm bölgelere ait proje başvuruları içerisinde, Ankara ilinin proje başvuru payı %71,5’tir. 65

Ankara ili proje başvuru sayısına göre 2. sırada yer almaktadır. Destek Programlarına Önerilen Projelerin Şehirlere Göre Dağılımı (İlk 20 İl/1995-Ekim 2010 birikimli) Ankara ili proje başvuru sayısına göre 2. sırada yer almaktadır. 66 66

Ankara ili verilen hibe destek tutarına göre 2. sırada yer almaktadır.  Firmalara Verilen Hibe Destek Tutarının (TÜBİTAK+DTM) İllere Göre Dağılımı (İlk 20 İl /1995-Ekim 2010 birikimli) Ankara ili verilen hibe destek tutarına göre 2. sırada yer almaktadır. 67 67 67

Ankara İli Desteklenen Projelere Verilen Hibe Desteğin Ankara İli Desteklenen Projelere Verilen Hibe Desteğin*, Toplam Hibe Destek İçindeki Payı *2009 sabit fiyatlarıyla Ankara ilinde, 2004-2009 yılları arasında verilen hibe destek tutarı yaklaşık 4 kat artış göstermiştir. 68

İç Anadolu Bölgesi Desteklenen Projelere Verilen Hibe Desteğin, Toplam Hibe Destek İçindeki Payı *2009 sabit fiyatlarıyla İç Anadolu Bölgesi’nde, 2004-2009 yılları arasında verilen hibe destek tutarı yaklaşık 3 kat artış göstermiştir. 69

TÜBİTAK Destekleri TÜBİTAK Araştırma Geliştirme Stratejisi ve Destek Programlarının Etkileri

TÜBİTAK Araştırma Geliştirme Stratejisi BTYK’nun 10 Mart 2005 tarihli 11. toplantısında Ülke kalkınma hedefleri de dikkate alınarak belirlenen 2013’da Ar-Ge harcamalarının Gayri Safi Yurt İçi Hasıla içindeki oranının %2 ve özel sektörün Ar-Ge harcamalarındaki payının %50 olması, diğer bilim-teknoloji destek programları ile birlikte bu programların da hedefidir. (Ülkemizin 2009 yılı Ar-Ge Harcaması/GSYİH oranı %0,85 dir. Avrupa Komisyonunca bu hedef 2010 yılında GSYİH içindeki % 3 Ar-Ge payına ulaşılması hedeflenmekte (Yeni Lizbon Stratejisi) Şu an için bu oran bazı Avrupa ülkelerinde %3 ün üzerindedir.) 71

Sektörler Bazında Ar-Ge Harcamaları Oranı (%) 2002 2009 ABD (2007) AB27 TR 2013 Hedefi Yüksek Öğretim 64 47,4 13,3 21,8 26 Özel Sektör 29 40,0 71,9 63,4 60 Kamu 7 12,6 10,7 13,7 14 Kaynak: TÜİK , OECD (Bilim ve Teknolojileri Temel Göstergeleri 2009/1) Özel Sektörün Ar-Ge harcamaları içindeki payı artıyor. Ancak, hala AB ortalamasının %63’ü kadarıdır.

Destek Programlarının Etkileri -1 Ar-Ge kültürü ve Ar-Ge yapılanmasının oluşturulması Proje ve kaynak yönetimi yeteneğinin kazanılması Bilgi kazanımların dökümante edilerek kalıcılığının ve sürekliliğinin sağlanması Üniversite sanayi işbirliğinin oluşturulması Ar-Ge yapabilmenin ve başarabilmenin verdiği moral ve özgüven Ticari başarı Yeni açılım olanakları 73

Destek Programlarının Etkileri -2 Program ile yaklaşık 2,13 milyar Dolarlık bir Ar-Ge proje hacmi oluşturulmuş, Dünya pazarlarında rekabet edebilir başarılı firmalarımızın sayılarının artması, Bu firmaların rekabet güçlerini artırarak daha çok ihracat yapmaları, İthalatı azaltıcı yerli ürünler geliştirmeleri, Üretim teknolojilerini geliştirilerek verimliliklerini ve üretim kalitelerini artırmaları, Nitelikli işgücü istihdamının artırılması. 74

Destek Programlarının Etkileri -3 Özel sektör firmaları, yapacakları Ar-Ge faaliyetlerini bağımsız denetçilere ve kurullara ücretsiz denetletiyor, Desteklenen projeleri ücretsiz izleterek kendisi adına teknik ve mali anlamda disiplin sağlanıyor, Hibe destek alıyor, Sistematik Ar-Ge yapabilme kültürü ve bu kültürün kurumsallaşması 75

Ar-Ge’ye Gereksinim Hazır teknolojiyi taklit etme veya alıp kullanma döngüsü sadece ülkeye değil, bizzat sanayiye pahalıya mal olmaktadır. Teknolojiyi kendiniz üretmeniz ilk başta zor ve pahalıdır, ama daha yüksek maliyetli bir gelecek getiren kısır döngüden kurtaracaktır. Günümüzde işletmelerin başarıları tesadüfi olmaktan çıkmış olup, başarılar planlanarak gerçekleşmektedir. 76

Ar-Ge’ye Gereksinim Firmalarımızın kendi ürünlerini tasarlamaları, üretim teknolojilerine sahip olmalarında Ar-Ge yapmanın zorunluluğu bulunmaktadır. Firmaların Ar-Ge faaliyetlerine ilişkin teşvik ve hibe desteklerden azami yararlanma konusunda, gerektiğinde üniversitelerden veya deneyimli yetkin kişi ve kuruluşlardan danışmanlık hizmeti almaları önerilmektedir. 77

Teknoloji Üretimi Teknoloji Transferi Mevcut Teknoloji Ar-Ge Yatırımı Neden Farklıdır? (Teknoloji Temin Seçeneklerinin Kârlılığı) 80 60 40 20 M YTL 0 1 5 10 15 20 25 Yıl Teknoloji Üretimi Teknoloji Transferi Mevcut Teknoloji 78

Araştırma-Teknoloji Geliştirme, Yenilikçilik ile zirveye... Ar-Ge yapmayan Sanayici... Ar-Ge yapan Sanayici... 79

TEYDEB İletişim Bilgileri TÜBİTAK Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı (TEYDEB) Atatürk Bulvarı No: 221 06100, Kavaklıdere, ANKARA Tel: (312) 467 18 01 Faks: (312) 427 43 05 e-posta: teydeb@tubitak.gov.tr İnternet: www.teydeb.tubitak.gov.tr 80

Teşekkürler... www.teydeb.tubitak.gov.tr hasan.gonenc@tubitak.gov.tr 81