Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı ORMAN GENEL MÜDÜRLÜĞÜ SOY K&G Uygulamaları Yunus SEVEN Orman Mühendisi Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı Ekim 2010

SOY K&G Uygulamaları Pan-Avrupa Yakın Doğu

SOY K&G Uygulamaları Ülkemiz Pan-Avrupa sürecinde AOKB Konferansının 1993 yılı Helsinki toplantısında yapmış olduğu SOY tanımını kabul etmiştir. Bu tanıma göre; “Sürdürülebilir Orman Yönetimi: Ormanların ve orman alanlarının yerel, ulusal ve küresel düzeyde, biyolojik çeşitliliğini, prodüktivitesini, kendini yenileme kabiliyetini ve yaşama enerjisini, ekolojik, ekonomik ve sosyal fonksiyonlarını yerine getirebilme potansiyelini şimdi ve gelecekte koruyacak ve diğer ekosistemlere zarar vermeyecek bir şekilde düzenleme ve yararlanma biçimidir.

SOY K&G Uygulamaları Kriter ve Göstergeler; Küresel, Bölgesel, Ulusal, Uygulama Birimi K&G Ulusal K&G Bölgesel K&G Küresel K&G Kriter ve Göstergeler; Küresel, Bölgesel, Ulusal, Yerel veya Uygulama birimi düzeyinde belirlenirler. Küresel, Bölgesel ve Ulusal Kriter ve Göstergeler esas olarak izleme ve raporlama aracı olarak geliştirilmişlerdir.

ÇEVRE ve ORMAN BAKANLIĞIDIR. SOY K&G Uygulamaları Ülkemizde Durum Nedir? Ülkemizde henüz Sürdürülebilir Orman Yönetimi Ulusal K&G Seti belirlenmemiştir. Bu Konuda Muhatap Kimdir? Uluslararası ormancılık süreci ve SOY Ulusal Kriter ve Gösterge uygulamalarında muhatap; ÇEVRE ve ORMAN BAKANLIĞIDIR.

SOY K&G Uygulamaları Orman Genel Müdürlüğünün Yeri Neresidir ? OGM Ülkemizde ormancılık faaliyetlerinden sorumlu tek birim değildir. Ormancılık faaliyeti yürüten Bakanlığımız diğer ormancılık birimleri de vardır. ( AGM, ORKÖY, DKMP vb.) Kriterler ormancılık faaliyetinin yürütüldüğü her birim için geçerlidirler. Herhangi bir kriter farklı birimleri ilgilendiren göstergelerden oluşabileceği gibi aynı gösterge birden fazla birimin görev alanına girebilir. Dolayısıyla OGM için SOY K&G’den bahsederken esas olarak Ulusal K&G setinin bir alt setinden, hatta göstergelerin bir alt grubundan bahsediyoruz.

SOY K&G Uygulamaları SOY Ulusal K&G Seti Çevre ve Orman Bakanlığı Ülkemizde SOY Ulusal K&G Setinden bahsedebilmemiz için; OGM K&G AGM K&G ORKÖY K&G DKMP K&G AR-GE, ÖÇK, Tarım Bakanlığı Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Diğerleri…. Çevre ve Orman Bakanlığı SOY Ulusal K&G Seti

SOY K&G Uygulamaları Örnek Kriter 2 : Biyolojik Çeşitlilik Gösterge 1: Ormanların Parçalılık Durumu - OGM Gösterge 2: Rezervler ve Korunan Alanlar - DKMP Gösterge 3: Ormanlık Alanda Risk Altındaki Türler - DKMP Kriter 5 : Koruyucu ve Çevresel Fonksiyonlar Gösterge 1: Su Havzalarını Koruma Alanları - OGM Gösterge 2: Rekreasyon ve Dinl. Amaç. Ormanlar - OGM-DKMP Gösterge 3: Kumul Tespit Alanları - AGM Gösterge 4: Çölleşme İle Mücadele Çalışmaları - AGM

OGM SOY K&G Uygulamaları Orman Genel Müdürlüğü bu konudaki çalışmalarını; 1 - Kendi yetki ve sorumluluk alanı ile sınırlı olarak 1999 yılında başlatmış olduğu SOY K&G çalışmalarına Makamın 2009/6 Sayılı OLUR’u gereği Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığınca devam edilmektedir. 2- ULUSAL SOY K&G belirlenmesi çalışmalarının Bakanlık düzeyinde koordinasyon görevi de ÇOB - 2010/296 Sayılı Emri ile Genel Müdürlüğümüz Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığına verilmiştir. Bu Emir gereğince OGM SOY Ulusal K&G Belirleme Çalışmalarını da başlatmıştır.

OGM SOY K&G Uygulamaları İlgili OLUR’lar gereğince; OGM Merkez ve Bakanlığımıza bağlı diğer ormancılık birimlerinden konu ile ilgili olarak ayrı, ayrı çalışma grupları oluşturulmuş ve bu çalışma grupları buradaki hizmet içi eğitim programına dahil edilmiştir.

OGM SOY K&G Uygulamaları SOY K&G Çalışmaları Nasıl Başladı ? Kendi yetki ve görev alanı ile sınırlı olmak üzere 1999 yılında başlatmış olduğu; Kriter ve Gösterge Setinin katılımcı yaklaşımla belirlenmesi, ölçümlenmesi, izlenmesi, değerlendirilmesi ve raporlanması kapsamında; Öncelikle; OGM Merkezinde bir komisyon kuruluyor. Bu Komisyon aracılığı ile;

OGM SOY K&G Uygulamaları I. AŞAMA Pan-Avrupa Süreci ( 6 Kriter ve 36 Gösterge ) Yakın Doğu Süreci ( 7 Kriter ve 64 ) Gösterge ) Daha geniş bir yelpazeden oluşması, Pan-Avrupa K&G seti ile örtüşmesi, Temel alınmıştır. OGM kendi görev alanına giren göstergelerden oluşturulan formları orman işletme müdürlerince doldurulmak üzere Bölge Müdürlüklerimize gönderilmiş ve aynı zamanda kriter ve gösterge konusunu Gümüldür ve Bursa’da Hizmet İçi Eğitim Programına dahil etmiştir.

OGM SOY K&G Uygulamaları I. AŞAMA 1999-2003 yılına kadarki süreç’te; SOY K&G kavramının Teşkilatımıza tanıtılması, Formların doldurulmasında karşılaşılan güçlükleri, Belirlenen göstergelerin ülkemiz şartlarında uygulanabilir veya geçerli olup/olmadığının anlaşılması amaçlanmıştır. Bu deneme sürecinde elde edilen bulgular 2003 yılında Bursa’da yapılan bir çalıştay’da katılımcı yaklaşımla ele alınıyor. Plan Proje Şube Müdürleri, 11 sivil örgüt temsilcisi, Diğer ilgili kuruluşların Bursa ili temsilcileri,

OGM SOY K&G Uygulamaları Bursa çalıştayı ile OGM kendi SOY K&G Setini belirlemiştir. Ayrıca Uyg. Birimi düz. olarak’da Orman İşletme Müdürlüğü belirlenmiştir. Uygulama Birimi K&G Ulusal K&G Bölgesel K&G Küresel K&G I. AŞAMA

OGM SOY K&G Uygulamaları I. AŞAMA

OGM SOY K&G Uygulamaları Neden Uygulama Birimi olarak Orman İşletme Müdürlüğü belirlenmiştir. I. AŞAMA Tüm ormancılık faaliyetlerimiz ve bu faaliyetler ekseninde oluşan ilişkilerin orman işletme müdürlüğünde yoğunlaşması, Yetki ve Sorumluluğun daha ziyade İşletme Müdürlüğünde olması, İdari yapı olarak çoğu illerde kuruluşu olması, Bölge Şefliğine inilmesinin pratik ve ekonomik olmaması, Diğer kamu kurumlarının ve STK’ nın illerde kuruluşu veya temsilcisi olması(katılımcılık)

OGM SOY K&G Uygulamaları OGM SOY K&G Seti I. AŞAMA

OGM SOY K&G Uygulamaları OGM SOY K&G Seti I. AŞAMA

OGM SOY K&G Uygulamaları I. AŞAMA

OGM SOY K&G Uygulamaları I. AŞAMA Şu ana kadar bahsettiğimiz bu çalışmalar Bakanlığımıza ve uluslararası düzeyde yapılan toplantılara rapor edilmiştir. Bu kapsamda özellikle orman kaynaklarına ilişkin göstergeler için veri temin edilmesinde yaşanan sıkıntıların çözümlenmesi için Orman İdaresi ve Planlama Dairesi ile işbirliğine girilerek her yıl yapılan orman amenajman planları ile değişen orman kaynakları istatistiklerinin düzenli olarak güncellenmesi sağlanmıştır. (ENVANİS)

OGM SOY K&G Uygulamaları I. AŞAMA 2006 Yılında son şeklini almış olan SOY K&G çalışmaları Bölge düzeyine indirgenmiş ve bölge müdürlüklerince hazırlanan SOY K&G Raporlarının il düzeyinde yapılan çalıştaylarda katılımcı yaklaşımla değerlendirilmiştir. Mevcut raporların merkezde değerlendirilmesi sonucu hazırlanan “OGM, SOY K&G 2006 YILI TASLAK RAPORU” OGM Merkez birimleri ve bölge müdür. ÇOB birimlerine, Üniver. ve STK’lara Tüm kamu kurumlarına, Araştırma birim. görüşleri alındıktan sonra NİHAİ RAPOR olarak 2006 yılında yayınlanmıştır. Rapor Bakanlığımıza, diğer kamu kurum ve kuruluşlarına, üniver. ve diğer sivil toplum örgütlerine gönderilmiştir.

OGM SOY K&G Uygulamaları SOY K&G Çalışmalarında Neredeyiz ? Orman İşletme Müd. K&G Ulusal K&G Bölgesel K&G Küresel K&G II. AŞAMA OGM 2009 yılında ise Uygulama Birimi Olarak belirlenen 217 Orman İşletme Müdürlüğüne ait SOY K&G Setlerinin katılımcı yaklaşımla belirlenmesi, ölçümlenmesi, izlenmesi, değerlendirilmesi ve raporlanması çalışması aşamasına geçmiştir.

OGM SOY K&G Uygulamaları II. AŞAMA Bu aşamada 2009 yılında yapılan çalıştaylara önceki çalıştaylardan farklı olarak önemli bir gündem maddesi ilave edilmişti. Gündem maddesi ile; hazırlanacak Orman işletme müdürlüğü SOY K&G raporları çalıştaylarda sunulması ve değerlendirilmesi, Gündem Maddesi ile; Orman İşletme Müdürlüklerinin OGM, K&G setini temel kabul ederek kendi yerel ve lokal şartlarından kaynaklanan ilave gösterge önerileri varsa bunların çalıştaylarda ele alınması ve katılımcı yaklaşımla değerlen. ile kendi K&G Setini oluşturmaları hedeflenmişti.

OGM SOY K&G Uygulamaları II. AŞAMA Orman Bölge Müdürlükleri Koordinasyonunda 217 orman işletme müdürlüğünce hazırlanan SOY K&G Raporları 81 ili kapsayan 54 il merkezinde düzenlenen çalıştaylarda katılımcı yaklaşımla değerlendirilmiştir. Bu Raporların tamamının merkezde yapılan değerlendirilmesi sonucu hazırlanan “OGM, SOY K&G 2008 YILI TASLAK RAPORU” görüş için, OGM Merkez birimleri ve bölge müdür. ÇOB birimlerine, Üniver. ve STK’lara Tüm kamu kurumlarına, Araştırma birim. Gönderilmiştir.

OGM SOY K&G Uygulamaları II. AŞAMA Alınan görüşler doğrultusunda nihai halini alan “OGM, SOY K&G 2008 YILI RAPORU” ; OGM web sayfasında yayınlanmıştır. Başta ÇOB olmak üzere tüm teşkilatımıza, kamu kurumlarına, üniversitelere ve STK’lara gönderilmiştir. Bununla birlikte SOY K&G konusundaki ilgili tüm dokümanlar da Daire Başkanlığımız web sayfasında yayınlanmıştır. Ayrıca; SOY K&G konusunda Antalya da geçen yıl hizmet içi eğitim verilmiş, Daha önce ifade ettiğim gibi OGM bu konuda kendi içinde bir çalışma grubu da oluşturmuştur.

OGM SOY K&G Uygulamaları II. AŞAMA ANCAK; 2009 yılında yapılan çalıştaylarda hedeflediğimiz her orman işletme müdürlüğünün kendi kriter ve gösterge setini oluşturma çalışmalarında herhangi bir gelişme kaydedilememiştir. Bu nedenle önümüzdeki süreçte yapacağınız çalışmalarda sizlere yardımcı olması açısından hazırladığımız “SOY K&G Bilgi Notu ve Kılavuz” önümüzdeki hafta bölgelere gönderilecektir.

OGM SOY K&G Uygulamaları II. AŞAMA Kılavuz da yer alan ve önümüzdeki süreçte çalışmalarımızı daha sağlıklı yapabilmemiz için aşağıda yer alan hususların üzerinde durmamız faydalı olacaktır.

OGM SOY K&G Uygulamaları 1- Sürecin Sahiplenilmesi II. AŞAMA Bölge Müdürlerimiz için çalıştaylara katılmaya özen göstermelerine rağmen süreci sahiplendiklerini söylemek maalesef mümkün değildir. Makam iradesinin ortaya konması önemlidir. Bu Genel Müdürlüğümüz için de gereklidir. Çalışmalar genelde Plan Proje Şube Müdür. Üzerine kalmaktadır. Orman İşletme Müdürlüğü SOY K&G Setini geliştirme sürecinin odak noktasındadır. Sürece orman işletme müdürlüklerinin dahil edilmesi bir zorunluluktur. Orman Bölge Müdürlükleri sadece, denetim, koordinasyon ve eğitim faaliyetlerini yürüteceklerdir.

OGM SOY K&G Uygulamaları 2- Eğitim II. AŞAMA SOY K&G konusunda, önemli bir eğitim eksiğimiz var. 2009 yılı Antalya hizmet içi eğitim sonrası bölgelerde (orman işletme müdürlerini de kapsayan) eğitimler vermeyi planlamıştık. Ancak envanter ve raporlama çalışmalarımızın zaman alması ve eğitimin uzun zaman alacak olması nedeniyle gerçekleştiremedik. Bundan sonraki hizmet içi eğitime orman işletme müdürleri de dahil edilecektir. Bizim şu an için önerimiz çalışmaların devam etmesi nedeniyle eğitim dönüşü sizlerin bölgelerinizde ve işletmelerinizde hızlı bir şekilde bu eğitimleri vermenizdir. Biz bu konuda yardıma hazırız.

OGM SOY K&G Uygulamaları 3- Sürece gösterilen özen ve dokümantasyon faaliyetleri SOY K&G formlarının doldurulması ve Raporlarının hazırlanması, Bu raporların ve ekinde yer alan OGM faaliyetlerini ve çalıştay konusunu içeren özet raporların çalıştaya davet edilen taraflara gönderilmesinde, davetlilerin çalıştaya hazırlıklı katılmalarının sağlanmasında, çalışmaların, raporların ve ilanların web sayfasında yayınlanmasında, yazılı ve görsel tanıtım araçlarının kullanılmasında aksaklıklar olduğu, bazı dokümanların zamanında hazırlanıp gönderilmediği veya hiç hazırlanmadığı, II. AŞAMA

OGM SOY K&G Uygulamaları II. AŞAMA Ayrıca Genel Müdürlüğe gönderilmesi gereken İşletme SOY K&G raporlarının, İl çalıştay raporlarının ve çalıştay katılımcı listelerinin eksik veya geç gönderildiği, gönderilen K&G formlarında veri veya bilgilerde maddi hata, uyumsuzluk ve eksikler olduğu, bazı çalıştay raporlarının bir rapor formatında ele alınmadığı gelişi güzel yazıldığı, işletme SOY K&G formlarının işletmelerce doldurulmadığı anlaşılmıştır. Hazırlık sürecine göstereceğimiz dikkat kendimizi anlatmamıza ve tarafların sürece dahil olmasını sağlayacaktır.

OGM SOY K&G Uygulamaları 4- Açıklık ve Şeffaflık II. AŞAMA SOY K&G geliştirme faaliyetleri ve süreç yönetimi konusunda yeterince açık ve şeffaf olunamadığı çalıştayları kontrol etme kaygısı ile hareket edildiği gözlenmiştir. Bu yaklaşım raporların çalıştaylarda özgürce tartışılmasını ve tarafların katılımını olumsuz etkileyebilecektir. Dolayısıyla bu kaygılardan mümkün olduğunca kaçınmak gerekir. Çalıştaylarda yapılan tartışmaların, alınan kararların ve önerilerin sınırını ancak yasal mevzuat belirler.

OGM SOY K&G Uygulamaları II. AŞAMA 5- Çalıştaylar SOY kriter ve göstergelerinin belirlenmesinde ve uygulanmasında katılımcılık çok önemli bir yere sahiptir. Çalıştaylar ise; katılımcılığı sağlayan en önemli araçlardan biridir. Bu SOY için çok önemli bir sac ayağıdır. Pan- Avrupa yaklaşımına göre Katılımcılık: Toplumun kişisel veya organize gruplar halinde bilgilerini paylaştığı, görüşlerini ifade ettiği, menfaatlerini dile getirdiği ve ilgili konu hakkında verilecek kararı etkileme potansiyeline eriştiği gönüllü bir süreçtir”

OGM SOY K&G Uygulamaları Katılımcılık Neden Önemlidir? İdare, herhangi bir yerde, bir faaliyette bulunduğunda, şayet o yerde bu faaliyetten herhangi bir şekilde etkilenen kişi ve kurumların mutabakatını sağlarsa, faaliyeti sorunsuz bir şekilde başarıya ulaşır. Bu mutabakat, anlaşmazlık konularının çözümlerini de içerir. Böylece idarenin kapasitesi gönüllü katkılarla güçlenir. Katılımcıların sorumluluklara ortak olması, taraflar arasında güven ortamı oluşturur. Mahallinde yaratılan bu sinerji ile merkezi idarenin iş yükü azalır. Ancak uzmanlara göre katılımcılığın başarılı olabilmesi için; Gönüllülük, Yeterli yasal düzenlemelerin olması, Bütün taraflara açık ve şeffaf olması, Faydaların ve Sorumlulukların paylaşılması, Sunulan her türlü bilgi doğru, eksiksiz ve güncel olmalı, II. AŞAMA

OGM SOY K&G Uygulamaları 5- Çalıştaylar devam…….. II. AŞAMA 2009 yılında il düzeyinde yapılan toplam 54 çalıştaya katılım 2006 yılı çalıştaylarına göre yaklaşık % 100 artış göstermiştir. Bu artış Bölge Müdürlüklerimizin bu konuda önemli bir mesafe aldığını ortaya koymakla birlikte çalıştaylarla ilgili olarak; 5.1 Protokol konuşmaları; kısa ve amaca uygun olmalıdır. Uzun süreli konuşma ve Bölge/İşletme Müdürlüğünün Faaliyetlerini detaylıca anlatmaktan ziyade, Bölge ve İşletme Müdürlüklerinin tanıtımına ağırlık veren, taraflara hitap eden kısa sunumlarının yapılması amaca hizmet edecektir. Yoksa katılımcıların dikkati dağılacak ve daha çalıştayın başında konudan uzaklaşacaklardır.

OGM SOY K&G Uygulamaları II. AŞAMA 5.2 İşletmelerin SOY K&G Raporları; idare değerlendirmesi yapılmalı ve çalıştaylarda değerlendirme bu rapor üzerinden yapılmalıdır. 5.3 Çalıştay raporları; çalıştay raporları çalıştay sırasında hazırlanmalı ve hazırlanan raporlar çalıştay katılımcılarına sonradan gönderilerek görüşleri alınmalıdır.

OGM SOY K&G Uygulamaları II. AŞAMA 5.4 Değerlendirme Yöntemleri; serbest olmalı Akademik değerlendirme yöntemlerinden kaçınılmalıdır. Vatandaşın, köy muhtarlarının, orman kooperatiflerinin veya özel sektörün ağırlıklı katıldığı bir çalıştayda Akademik bir değerlendirme yapmak katılımcıların sıkılmasına, konudan uzaklaşmasına ve düşüncelerini ifade edememesine neden olacaktır.

OGM SOY K&G Uygulamaları II. AŞAMA 5.5.Divan seçimi; Bölge Müdürlüğü kontrol kaygısı ile hareket etmektedir. Bu da şeffaflığı ortadan kaldırmaktadır. Asıl olan divanın katılımcılar arasından açık ve şeffaf bir şekilde oylamayla seçilmesidir. Burada yetki divandadır. Açık ve şeffaf olmayan bir divan oluşumu çalıştayı idarenin bir toplantısı haline çevirebilecektir. 5.6.Çalıştayın yapıldığı mekanlar; çalıştayların çoğu teşkilatın idare binalarında yapılmıştır. Mümkünse Çalıştayların kamuoyuna açık merkezi yerlerde(şehir merkezlerinde) yapılması konunun gündem edilmesine daha fazla katkı sağlayacaktır. Genel Müdürlüğümüzce çalıştaylar için bir bütçe ayrılması bu konuya yardımcı olacaktır.

OGM SOY K&G Uygulamaları II. AŞAMA 5.7 Çalıştay gündemi: 2. gündem maddesi olarak önerilen OGM SOY K&G setinin temel kabul edilerek orman işletme müdürlükleri SOY K&G setinin oluşturulması için ilave gösterge önerilerinin tartışılması konusunun tam anlaşılmadığı, daha ziyade OGM K&G setinin tartışıldığı gözlenmiştir. Dolayısıyla ilave bir gösterge önerisi de çıkmamıştır. Kuşkusuz çalıştaylarda OGM K&G seti tartışılıp bu konuda eleştiri ve öneriler varsa bunlar raporda dile getirilebilir. Bunlar da zaten çalıştay raporlarına yansımış. Bunlar iler de OGM SOY K&G setinin revize edilmesin de dikkate alınacaktır. Bu da ancak ulusal düzeyde yapılacak bir çalıştayla mümkün olabilecektir.

OGM SOY K&G Uygulamaları II. AŞAMA Yeni Çalıştay gündemi 1 - Orman İşletme Müdürlüğünce hazırlanan SOY K&G Raporunun çalıştay da sunulması ve değerlendirilmesi, 2 - OGM SOY K&G Setinin orman işletme müdürlüğü için yeterli olup olmadığının tartışılması ve yeterli ise çalıştay da karara bağlanması,

OGM SOY K&G Uygulamaları II. AŞAMA Yeni Çalıştay gündemi 3 – Şayet OGM SOY K&G Seti orman işletme müdürlüğü için yeterli değilse ve orman işletme müdürlüğünün kendi yöresel ve lokal şartlarından kaynaklanan ve izlenmesi gereken ilave göstergeler varsa bunlar mevcut sete eklenerek orman işletme müdürlüğünün kendi K&G seti belirlenmelidir. Bu SET çalıştay da karar altına alınmalıdır. Bu konuda Pan-Avrupa ve Yakın Doğu göstergelerinden ve ülkemizde yapılmış doktora çalışmalarından faydalanılabilir.

OGM SOY K&G Uygulamaları II. AŞAMA Yeni Çalıştay gündemi 4 - Önceki çalıştay raporunun kısa bir değerlendirmesinin yapılarak yeni çalıştay raporunun tanzim edilmesinde dikkate alınması sürekliliğin sağlanması açısından önemlidir. Bu gündemle beklentimiz her orman işletme müdürlüğünün kendisine ait SOY K&G SETİ oluşturulmasıdır.

OGM SOY K&G Uygulamaları Çalıştay Gündem Mad. 3; Her bir ilave Gösterge için; Mevcut 6 kriter ile ilgili mi? Hayır ÇIKAR Evet Ölçülebilir mi?, Uygulanabilir mi? Hayır ASKIYA AL Evet Tedbirleri Belirle Uygula İzlenmesi gerekli mi? Hayır ASKIYA AL Evet Detaylandır uyarla ve ilgili kriterin altına ekle Görüşleri Al Değerlendir. Veri toplamada sorun var mı? Hayır Evet RAPORLA YAYINLA Derle Dosyala Tanımla, izah et askıya al.

OGM SOY K&G Uygulamaları SOY K&G Çalışmalarında Ne Yapacağız ? 1 – ULUSAL SOY K&G çalışmalarında; Bakanlığımız diğer ormancılık birimleri ile eşgüdüm içerisinde 2012 yılına kadar bu birimlerin kendi K&G Setlerini oluşturmaları planlanmaktadır. Diğer ormancılık birimlerinin kendi K&G Setlerini oluşturmasından sonra yapılacak ULUSAL ÇALIŞTAY’ la ULUSAL K&G SETİ belirlenecektir.

OGM SOY K&G Uygulamaları SOY K&G Çalışmalarında Ne Yapacağız ? 1 - OGM SOY K&G çalışmalarında; OGM 2010-2014 Stratejik Plan Stratejik Amaç 3: Orman Kaynaklarından Faydalanma Stratejik Hedef 3.3: SOY K&G Uygulamasına 2014 yılına kadar tüm orman işletme müdürlükleri bazında geçilecektir. Ancak 2012 yılı sonuna kadar biz bu konuda önemli bir aşama kaydetmek istiyoruz. Bu nedenle sürecin takipçisi olacağız. OGM çalıştayları 2 yılda bir(2011, 2013) olacak şekilde planlamaktadır. Yalnız bu tarihler bizlerin çalışmalarına engel değil. Bu konuda Bölgelerimiz katılımcı olmak koşuluyla çalışmalarına (Toplantı, Komisyon çalışması, dar kapsamlı çalıştaylar vb.) devam edebilirler.

OGM SOY K&G Uygulamaları 1 - OGM SOY K&G çalışmalarında; Ayrıca Ulusal SOY K&G Setinin belirlenmesi ile birlikte OGM K&G setide güncellenmiş olacaktır. Mevcut OGM, SOY K&G formları Genel Müdürlüğün geliştireceği yazılım programlarına entegre edecektir. Ancak bu sıkıntılı bir süreç olup, entegrasyon sağlanana kadar K&G formlarındaki bilgilerin sağlıklı ve güvenilir olarak doldurulması önemlidir. OGM, SOY K&G 2008 yılı Raporu ingilizce ye çevrilerek uluslar arası kuruluşlara gönderilecektir.

OGM SOY K&G Uygulamaları OGM SOY K&G RAPORLARI 2006 Yılı Raporu 2008 Yılı Raporu Her iki Raporun hazırlık süreci aynıdır. Aynı aşamalardan geçmiş ve nihai rapor olarak yayınlanmışlardır.

OGM SOY K&G Uygulamaları Her İki Rapor’da; İşletme Müd. Rp. İl Çalıştay Rp. Değer. Ayrıca; OGM Merkez Birim ve Bölge Md. ÇOB Birim, Üniver. ve STK’lar Tüm kamu kurum ve Araştırma birimlerinden alınan görüşler yansıtılarak KATILIMCI olarak hazırlanmıştır.

OGM SOY K&G Uygulamaları 2006 ; Top. 1761 -- 2009; Top. 3534

OGM SOY K&G Uygulamaları

OGM SOY K&G Uygulamaları 1- Kriter ve Göstergelerin uygulamadaki mevcut durumunu, yapılan çalışmaları ve bunların gelişim trendlerini ortaya koymaya, 2- Bölge Müdürlüklerinin durumunu kıyaslamaya, 3- Çalıştaylar da ortaya konan sorun ve çözüm önerilerini yansıtmaya, 4- Diğer ilgili tarafların ( Kamu kurumları, Üniversiteler, STK vb.) görüşlerini yansıtmaya, 5- Her bir kriterin de ayrıca değerlendirmesini yapmaya çalıştık.

OGM SOY K&G Uygulamaları

OGM SOY K&G Uygulamaları

OGM SOY K&G Uygulamaları K1: Orman Kaynakları, G1: Ormanlar ve Diğer Ağaçlık Alanlar 1963-72 1997 2006 2007 2008 TOPLAM ORMAN ALANI 20 199 296 20 712 896 21 295 170 21 328732 21363 215 KORU 10 934 607 14 283 312 15 699 347 15 949 261 16 122 635 BALTALIK 9264689 6429584 5595823 5379471 5240580 VERİMLİLİĞİNE GÖRE 1 Verimli orman 8 856 457 9 963 864 10 713 753 10 774 251 10 855 209 2 Verimsiz orman 11 342 839 10 759 032 10 581 417 10 554 481 10 508 005 İDARE ŞEKLİ GÖRE …. -1972 1 Yaş sınıfı   12 670 339 11 755 097 12 090 903 12 392 965 2 Seçme 291484 594761 588319 568615 3 Baltalık 4168976 5143093 4959982 4836885 4 Muhafaza 3582097 3802219 3689528 3564750 4.1 Muhafaza Ormanı 130529 212479 230041 4.2 Korunan Alan (2873) 107062 343406 408333 415271 420025 4.3 Muhafaza Karek. 3026212 3181509 3044216 2914684

OGM SOY K&G Uygulamaları Ülkemizde istikrarlı bir orman alanı artışı vardır. 1963 - 2008 dönem. 1163919 ha artışla 21363215 ha olmuştur. Bu ülke alanının % 27,2’sidir. 2008 yılı artış oranı % 0.16’dır. Verimli orman alanı oranı; 1972 yılında % 43.8 iken 2008 yılında % 50.8’e yükselmiştir. Bu süreçte Orman alanı % 5.8,verimli alan ise % 22.5 oranında artmıştır. 2008 yılı artış oranı (% 0.78) Str. Pl. 2014 yılı hedefi bu oranı % 30’a çıkarmaktır.

OGM SOY K&G Uygulamaları Ancak; Ülkemizde kişi başı verim. Orm. Ala. 1972’de 0,24 ha, 2008’de ise 0,15 ha olup dünya ort. Altındadır. Bu Dünya genelinde 0,64 ha. Ülke. %1,31 nüfus artış oranı bunu düşürebilecektir. Muhafaza açısından bakıldığında bir azalış trendi olduğu görülecektir. 2006 yılında 3.802.219 ha’dan 2008 yılında 3.564.750 ha’a düşmüştür. Bu ormanların genel ormanlık alanına oranı % 17 civarındadır.

OGM SOY K&G Uygulamaları Orman Bölge Müdürlükleri düzeyinde değerlendirme yapıldığında; En fazla orman alanı artışı; % 1,5 (28358 ha) ile Amasya, % 1,1 (6022 ha) ile Trabzon, % 1 (4509 ha) ile Giresun En fazla orman alanı azalışı ise % 1,6 (10946 ha) ile Balıkesir, % 0,7 (6729 ha) ile İzmir

OGM SOY K&G Uygulamaları Amasya, Çorum, Bursa, Bilecik ve Yalova çalıştaylarında; orman işletme şeflik alanlarının küçültülerek 5000 ha’a düşürülmesi, bozuk orman alanlarında bulunan yabani zeytin alanlarının ıslah edilerek yöre halkına tahsis edilmesi ifade edilmiştir. Trabzon, Rize, Bayburt, Gümüşhane, Adana ve Sinop, Adıyaman çalıştaylarında; özellikle 3 ha’dan küçük parçalı yapıdaki orman alanlarında özel ormancılık yapılabilmesi için yasal değişikliğe gidilmesi ve bunun için kredi verilmesi önerilmiştir. Karabük çalıştayında; sosyal baskının kalkması nedeniyle orman olan alanlarda özel ormancılığın teşvik edilmesi gerektiği ifade edilmiştir.

OGM SOY K&G Uygulamaları K2G1: Ormanların Parçalılık Durumu   Önceki Env. Yılı Son Env. Yılı Değ.(%) Orman parçalarının sayısı 94882 100628 6,1 10 ha küçük parçaların sayısı 52099 55484 6,5 10-99 ha parçaların sayısı 34699 33829 -2,5 100 ha büyük parça sayısı 10376 11163 7,6 Parçalar arası ort. Mesa. (m) 1.392 1.414 1,6

Ormanların Parçalılık Durumu OGM SOY K&G Uygulamaları Ormanların Parçalılık Durumu   Önc. Env. Yılı (adt.) Son Env. Yılı (adt.) Değişim (%) TRABZON 829 2534 205,7 İSTANBUL 1410 1956 38,7 ANKARA 709 891 25,7 ADAPAZARI 4531 5536 22,2 İZMİR 2156 2619 21,5

Ormanların Parçalılık Durumu OGM SOY K&G Uygulamaları Ormanların Parçalılık Durumu   Önc. Env. Yılı (adt.) Son Env. Yılı (adt.) Değişim (%) ERZURUM 2152 1583 -26,4 KÜTAHYA 2184 1649 -24,5 KONYA 1764 1502 -14,9 SİNOP 4005 3407 MUĞLA 3398 3268 -3,8

OGM SOY K&G Uygulamaları Yapılan çalıştaylarda bu gösterge ile ilgili olarak; Topoğrafik yapı ve iklim koşullarına bağlı olarak halkın yerleşim şeklinin bu konuda etkili olduğu, ekonomik rantın yüksek olduğu bölgelerde ve orman köylerinin yoğun olduğu alanlarda parçalılığın önemli bir sorun olduğu ve artmaya devam ettiği kaydedilmiştir. Ayrıca her türlü yol ve otobanlar, ana elektrik hatları, büyük su kanalları, çitler ve duvar yapılarının da bu konuda etkili olduğu,

OGM SOY K&G Uygulamaları Çanakkale çalıştayında; orman alanlarındaki parçalılığın tespit edilebilmesi için 6 no’lu tablonun yeni amenajman planlarında yer alması gerektiği, Trabzon, Bartın, Ardahan, Ankara, Çankırı ve İzmir çalıştaylarında; Orman parçaları arasının ağaçlandırma ve rehabilitasyon çalışmaları ile birleştirilebileceği, Trabzon, Rize Bayburt, Gümüşhane, Sinop çalıştaylarında; orman parçaları arasındaki ormanlaştırma çalışmalarında ve mevcut parçalarla ilgili ormancılık hizmetlerinin yürütülmesinde özel ormancılığın teşvik edilebileceği,

OGM SOY K&G Uygulamaları K4G1: Entegre amenajman planları ile yönetilen alanlar. Bu gösterge ile kastedilen, iç ve dış entegrasyonu sağlanmış planlardır. İç entegrasyon; SOY ilkeleri çerçevesinde planlama, Dış entegrasyon ise; mevcut amenajman planının ulusal veya bölgesel diğer makro planlara uyumun sağlanmasıdır. Türk-Alman Projesi, FRİS (Türk-Finlandiya) Projesi, GEF II (BÇ ve Doğal Kay. Yön. Projesi),

OGM SOY K&G Uygulamaları Amenajman Planlarını fonksiyonel olarak 2004/2005 yılından itibaren GIS tabanlı ve sayısal ortamda yapılmaktadır. Bu nedenle 2004/2005 yılını milat olarak kabul etmemiz uygun olacaktır. Ayrıca; “Orman Amenajman Yönetmeliği“ 2008 yılında değiştirilerek Ekosistem tabanlı Çok Amaçlı Fonksi. Plan. altyapısı kurulmuştur. Yeni Yönetmeliğe göre; orman kaynakları ile ilgili olarak envanter aşağıdaki bölümleri kapsayacaktır.

OGM SOY K&G Uygulamaları Orman Envanteri, Alan Envanteri, Yetişme Ortamı Envanteri, Biyolojik Çeşitlilik Envanteri, Ağaç Serveti ve Artım Envanteri, Ürün Dışı Fonksiyonlarının Envanteri, Sosyo-Ekonomik Durum Envanteri, Sağlık Durumu Envanteri,

OGM SOY K&G Uygulamaları Orman Bölge 2007 Yılına kadar 2008 Yılı Toplam Müdürlüğü Adet Alanı(ha) Amasya 11 142711 12 142827 23 285538 Ankara 132792 5 66050 16 198842 Antalya 14 215228 2 24670 239898 Artvin 147738 1 17163 17 164901 Balıkesir 13 159488 61299 18 220787 Bolu 33 224386 72866 44 297252 Bursa 219916   Çanakkale 209066 34244 243310 Erzurum 13226 Giresun 10 91194 4 42191 133385 Isparta 8 117280 52395 169675 İzmir 251954 7 117180 24 369134 Kastamonu 15 115752 Sinop 8750 55879 64629 Trabzon 178011 31552 209563 Zonguldak 110919 26757 21 137676 TOPLAM 194 2222659 82 860825 276 3083484

OGM SOY K&G Uygulamaları Yapılan çalıştaylarda; planlamada katılımcı yöntemlerin zorunlu hale getirilmesi, biyolojik çeşitlilik ve odun dışı orman ürünlerine ait envanter ve planlamanın yapılarak amenajman planlarına eklenmesi ve buna göre üretim yapılması, Trabzon, Gümüşhane, Bayburt, Rize çalıştaylarında; orman alanlarında yer alan korunan alanların orman amenajman planında yer alması,

OGM SOY K&G Uygulamaları Çanakkale çalıştayında; Ayvacık orman işletme müdürlüğüne ait amenajman planlarının kesinleşen orman kadastro sınırları esas alınarak yapıldığı, bu durumun uygulamada birçok problemi çözdüğünün altı çizilmiştir. Bartın ve Karabük çalıştayında; planların fonksiyonel olmakla birlikte uygulamanın klasik planlama yaklaşımı ile yapılmasının eksik bir uygulama olduğu bu nedenle uygulayıcı personele eğitim verilmesi gerektiği üzerinde durulmuştur.

OGM SOY K&G Uygulamaları K4G4: Odun Dışı Orman Ürünleri Üretimi ODOÜ konusundaki veriler yetersiz olup yıllara göre de istikrarsız bir üretim söz konusudur. Bugün ODOÜ’leri tarife bedeli karşılığında, orman köylülerince toplanmaktadır. Yapılan çalıştayların tümünde; odun dışı orman ürünlerinin envanter, planlamasının yapılarak faydalanmanın bu planlara göre düzenlenmesi ve biyolojik çeşitliliğin korunması vurgulanmıştır.

OGM SOY K&G Uygulamaları Sivas çalıştayında; ODOÜ üretiminde Orman Genel Müdürlüğünün üretici ve tüketici arasında bağlantı unsuru olması gerektiği, Bursa-İnegöl-Yalova çalıştayında; ODOÜ kaçakçılığı ile mücadele edilmesi ve bu ürünlerin orman köylüsünün istifadesine sunulması gerektiği, Denizli-Uşak çalıştaylarında; ODOÜ üretiminin kayıt altına alınması gerektiği,

OGM SOY K&G Uygulamaları Manisa çalıştayında; rehabilitasyona konu sahalarda, ağaçlandırma ve suni tensil yapılan alanların uygun yerlerinde, yanık saha ağaçlandırmalarında orman köylüsüne alternatif geçim kaynağı oluşturabilecek tıbbi ve aromatik bitkiler yer verilmesi ve bu konuda yürütülecek projelere Ege İhracatçılar Birliği, diğer kurumlar ve STÖ’lerin desteğinin alınması gerektiği,

OGM SOY K&G Uygulamaları Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğince; 1 - Ülkemizde kaliteli odun dışı orman ürünleri ile tıbbi ve aromatik bitkilerin üretilmesi için pilot bölgelerin belirlenmesinin kırsal kalkınmaya katkıda bulunacağı, 2 - Bu pilot bölgelerdeki köylüye uzmanlarca eğitim verilerek belgelendirilmesi ve belgelendirilen köylülerce bu ürünlerin toplanmasının faydalı olacağı belirtilmiştir.

OGM SOY K&G Uygulamaları Dış Ticaret Müsteşarlığı, Ege İhracatçı Birlikleri’nce; Odun dışı orman ürünlerinin korunması, çeşitlendirilmesi, orman içi ve bitişiğindeki açıklıklar ve tarım arazilerinde üretiminin teşvik edilmesinin orman parçalılığı ve dağınıklığının oluşturduğu olumsuzlukları asgariye indirecek bir tedbir olarak önerilmiştir.

Odun Dışı Ürün ve Hizmet OGM SOY K&G Uygulamaları K6G2: Odun Dışı Orman Ürünlerinin Değeri: Dünya Bankası- Orm. Sek. İnce. Proj. (1998-2001); Camille Odun Dışı Ürün ve Hizmet Değer (ABD $) Odun Dışı Ürünler 110.459.070 Doğal Hayat 17.363.615 Yem 1.333.300.000 Turizm 6.914.049 Rekreasyon 2.000.000 Genetik Kaynaklar 112.500.000 Karbon Biriktirme Değeri 7.212.906.818 Su Havzası Koruma 64.266.435 TOPLAM 8.859.709.987

OGM SOY K&G Uygulamaları 2005 2006 2007 2008 MİKTAR Ton TUTAR TL 40.546 468.036 171.857 1.861.679 87.128 1.581.712 56.495 1.961.030 Yaklaşık 1.300.000 Dolar

OGM SOY K&G Uygulamaları Bölge Müd. 2007 2008 Değişim (TL) ADANA 134142 322064 187922 İSTANBUL 126259 249152 122893 BALIKESİR 457020 502858 45838 ANTALYA 129363 162881 33518 Bölge Müd. 2007 2008 Değişim (TL) AMASYA 91009 5408 -85601 BURSA 180326 109335 -70991 KÜTAHYA 65264 5407 -59857 ZONGULDAK 30672 17537 -13135

OGM SOY K&G Uygulamaları Sinop çalıştayında; kestane, mantar ve defne alanlarının tespit edilerek, bu ürünlerle çalışan sanayinin teşvik edilmesi gerektiği, Zonguldak ve Bartın çalıştaylarında; yöredeki arıcılığın geliştirilmesi için ballı bitkilerin dikimine ağırlık verilmesini, enerji nakil hatları altındaki orman alanlarının bakımları masraflı olması nedeniyle yapılamadığı bu alanların bakımlarının yapılması karşılığı kullanımının orman köylüsüne verilmesini, Çanakkale çalıştayında; fıstıkçamı kozalağı ve kök odunu 2008 yılı ODOÜ satışlarında önemli bir artış yaşanması nedeniyle bunların üretiminin planlı olarak yapılması gerektiği,

OGM SOY K&G Uygulamaları Kars çalıştayında; potansiyel su havzalarının belirlenerek buraların başta kapari olmak üzere bitkilendirilmesini, orman içi açıklıkların kullanım için köylüye verilmesini, üretim artıklarının köylüye verilmesini ve köy sınırlarındaki alanların köylü tarafından korunmasını, Karabük çalıştayında; kayıtdışı toplanan mantar, sahlep, kızılcık, kuşburnu, çıra, kekik vb.ürünlerin kayda alınarak planlı üretimlerinin yapılması gerektiği, İlin kalkınmada öncelikli yöre kapsamına alınması, Halk Eğitim Müdürlüğünce orman köylüsüne ağaç işlerine yönelik eğitimler verilmesini belirtmişlerdir.

OGM SOY K&G Uygulamaları K6G4: Orman Köyleri ve Sivil Toplum Örgütleri OGM son yıllarda genç ormanların ve ağaçlandırma sahalarının korunmasında bekçilik sisteminden vazgeçerek köy tüzel kişilikleri ile koruma faaliyetlerinde işbirliğine gitmesinin başarılı bir politika olduğu öne çıkmaktadır. 2008 yılında bekçi ile koruma tamamen kaldırılmıştır. 2007 yılına göre köy tüzel kişiliği ile koruma sayısı % 8 artmıştır. 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Bekçi Kor. Adet 7418 7238 6648 6311 5014 KTK Koruma 965 1051 1137 1385 1530 1650

OGM SOY K&G Uygulamaları Erzurum çalıştayında; orman köylülerinin üretim ücretlerinin artırılması, sosyal güvencelerinin sağlanması, zati yapacak miktarının artırılması ve konunun yeniden düzenlenmesi, orman köylerinde yaylacılık yapan çiftçilere kolaylık sağlanması, Kars çalıştayında; üretimde çalışan köylülerin sosyal güvenceye kavuşturulması, ormanların korunmasının köylü tarafından yapılmasını,

OGM SOY K&G Uygulamaları Afyon çalıştayında; ormanların korunmasının ücreti karşılığında belde belediye başkanlıklarına da verilmesini, Bursa-Bilecik-Yalova çalıştayında; köy mülki hudutlarında üretilen emvalden elde edilen gelirin bir kısmının ilgili köy bütçesine aktarılması, baraj ve su koruma havzalarında kalan alanlarda üretim kaybına uğranması nedeniyle içme suyu kullanan ve satan belediyelerin aldıkları paranın bir kısmını köy bütçesine aktarmaları,

OGM SOY K&G Uygulamaları Bundan sonra ne olacak ? Netice olarak elimizde iki rapor ve bunların çıktıları var 1- İl çalıştay raporları, 2- OGM SOY K&G Raporu, Teşekkür eder. SAYGILAR SUNARIM