Dr. Taylan Kıymaz Kalkınma Bakanlığı Tarım Dairesi Başkanı 18.01.2017 "Tarım Teknolojilerinde İngiltere-Türkiye İşbirliğini Desteklemek için Kapasite Geliştirme ve Ağ Oluşturma Projesi" Kamunun Tarım ve Gıda Alanında Ar-Ge ve İnovasyon Destek Politikaları ve Tarımda Teknoloji Kullanımına Katkılar Dr. Taylan Kıymaz Kalkınma Bakanlığı Tarım Dairesi Başkanı 18.01.2017

İçerik Onuncu Kalkınma Planında Ar-Ge Türkiye’de Tarımsal Ar-Ge Sistemi Destekler TÜBİTAK Kalkınma Bakanlığı Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Başarılar Atılım Beklenen Konular

Onuncu Beş Yıllık Kalkınma Planı “Yenilikçi Üretim, İstikrarlı Yüksek Büyüme” Ar-Ge ve yenilik politikasının temel amacı; teknoloji ve yenilik faaliyetlerinin özel sektör odaklı artırılarak faydaya dönüştürülmesine, yeniliğe dayalı bir ekosistem oluşturularak araştırma sonuçlarının ticarileştirilmesine ve markalaşmış teknoloji yoğun ürünlerle ülkemizin küresel ölçekte yüksek rekabet gücüne erişmesine katkıda bulunmaktır.

Onuncu Beş Yıllık Kalkınma Planı (2016 Yılı Fiyatlarıyla, Milyon TL) 9. Kalkınma Planı (2008-2013 verileri) 10. Kalkınma Planı (2014-2016 verileri) Merkezi yönetim bütçesinden Ar-Ge faaliyetlerine harcama (*) 29.930 20.575 Tarım Ar-Ge faaliyetlerine harcama 955 740 Kaynak: TÜİK (*) Üniversite fonları ve diğer kaynaklar dahil Dokuzuncu Kalkınma Planında ve Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu kararlarında belirlenen öncelikli teknoloji alanları başta olmak üzere, kamu kurumları ve üniversitelerde araştırma altyapıları oluşturulması amacıyla yaklaşık 6,9 milyar TL ödeneğin 2,4 milyar TL’si harcandı (Kalkınma Bakanlığı). Kurulan araştırma merkezleri ağırlıklı olarak biyoteknoloji dâhil yaşam bilimleri, malzeme, havacılık ve uzay, bilgi ve iletişim, savunma teknolojileri ile nanoteknoloji alanlarında. Üniversitelerin araştırma kapasitesini geliştirmek üzere kamu üniversitelerinde merkezi araştırma laboratuvarları kurulmakta.

Onuncu Beş Yıllık Kalkınma Planı Ar-Ge Alanında Gelişmeler ve Hedefler 2006 2013 2015 2018 Ar-Ge Harcamalarının GSYH’ya Oranı 0,60 0,92 1,06 1,80 Ar-Ge Harcamalarında Özel Sektörün Payı 37,0 46,0 50,0 60,0 Kaynak: KB; TÜİK

Onuncu Beş Yıllık Kalkınma Planı Tarım ve Gıda Gelişmeler: Tarımsal Ar-Ge faaliyetlerinde gen bankalarının kurulması, yeni ürün çeşitleri ile biyoteknoloji ve nanoteknoloji alanlarındaki faaliyetlerin geliştirilmesi, tarımsal teknoparkların oluşturulması ile yenilenebilir enerji kullanımı konularında gelişmeler kaydedildi. Hedef: Katma değeri yüksek ürünlerin geliştirilmesine, gen kaynaklarının korunmasına, ıslah çalışmalarına, nanoteknoloji ve biyoteknolojiye yönelik araştırmalara öncelik verilecek, tarım ve gıda odaklı teknoparklar ile sektörel teknoloji platformlarının tesis edilmesi sağlanacak.

Türkiye’de Tarımsal Ar-Ge Sistemi Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü (TAGEM 49 Araştırma Enstitüsü) Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) Üniversiteler Ziraat Fakülteleri Veteriner Fakülteleri Gıda Mühendisliği Bölümleri Su Ürünleri Fakülteleri Özel Sektör ve STK’lar Fonlama 1. Kalkınma Bakanlığı -Yatırım Bütçesi 2. Maliye Bakanlığı -Bütçe 3- Diğer

TÜBİTAK-Araştırma Destek Programları Başkanlığı (ARDEB) Kaynak: TÜBİTAK

ARDEB-Tarım, Ormancılık ve Veterinerlik (TOVAG) Ar. Des ARDEB-Tarım, Ormancılık ve Veterinerlik (TOVAG) Ar. Des. Grubu KAMAG 1007-Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projelerini Destekleme Programı Kamu kurumlarının Ar-Ge ihtiyacı için 2005 yılında Program başlatıldı. Program ile; Kamu kurumları tarafından tespit edilen sorunların çözümüne ve/veya ihtiyaçlara yönelik olarak  ilan edilen çağrılarla kuruluşların bilgi birikimi, yetişmiş insan gücü ve alt yapı imkanları kullanılarak planlanan Ar-Ge nitelikli projeler desteklenmektedir. kamu, özel kuruluş ve üniversite işbirliği teşvik edilmekte, üniversitelerde yapılan temel ve uygulamalı araştırmaların sonuçları ürün geliştirmede kullanılarak, bilgi ve yüksek teknolojiye dayalı sanayi üretimi hedeflenmekte, ülkemizdeki Ar-Ge personeli istihdamına katkı sağlanmaktadır.

TÜBİTAK TEYDEB (Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı) bünyesinde; altı Teknoloji Grubu ve dört Destek Grubu -BİYOTEG Biyoteknoloji, Tarım, Çevre ve Gıda Teknolojileri Grubu Kaynak: TÜBİTAK

TÜBİTAK ve Diğer Uygulamalar Ulusal Gıda Ar-Ge ve Yenilik Stratejisinde TÜBİTAK destekleri arasında en çok bütçeye sahip konu başlıkları ve odak grup değerlendirmesi sonucunda öncelikli görülen faaliyet konuları Biyoteknoloji • Gıda Bilimleri • Tarla Bitkileri • Zootekni ve Hayvan Besleme (Yetiştirme) • Su Ürünleri Yetiştiriciliği • Gıda Teknolojisi Ufuk 2020’nin 3 ana önceliklerinden Toplumsal Sorunlara Çözümler (Tackling Societal Challenges) altında yer alan Gıda Güvenliği, Sürdürülebilir Tarım ve Ormancılık, Deniz ve İç Su Araştırmaları ve Biyoekonomi alanına ait 3 ana çağrıda; sürdürülebilir gıda güvenliği, biyoekonomi ve deniz ve okyanuslar temaları bulunuyor.

Kalkınma Bakanlığı Araştırma Altyapıları 6550 sayılı “Araştırma Altyapılarının Desteklenmesine Dair Kanun” 2000’li yıllardan itibaren üniversiteler ile kamu kurum ve kuruluşları bünyesinde Kalkınma Planı ile Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu kararlarında belirlenen öncelikli teknoloji alanları Kamu ve özel sektörün ihtiyaçları göz önüne alınarak yatırım programları kapsamında “tematik ileri araştırma laboratuvarları (kurulmakta olanlar dahil 180 adet)” ve “merkezi araştırma laboratuvarları (kurulmakta olanlar dahil 94 adet)” olmak üzere iki tür araştırma altyapısı desteği

Gıda, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı - TAGEM Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı (yıllık 16 milyon TL): Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın ve tarım sektörünün ihtiyaç duyduğu öncelikli konularda bilgi ve teknolojilerin geliştirilmesini, bunun çiftçiler, tarımsal sanayiciler ve ihracatçılara aktarılmasını ve tarım ve gıda sektöründeki örgütlerin Ar-Ge kapasitelerinin geliştirilmesini sağlamak. Tarım sektöründe Ar-Ge projesi yürüten üniversiteler, Ar-Ge projesi yürüten firmalar, Meslek Kuruluşları ve Örgütleri 300 bin TL’ye kadar hibe desteği

Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı 2016 YILI ÖNCELİKLİ AR-GE KONULARI (Çağrılı) Bahçe Bitkileri Bitki Sağlığı Tarım Ekonomisi Gıda ve Yem Hayvan Sağlığı Hayvancılık ve Su Ürünleri Tarla Bitkileri Toprak-Su Kaynakları ve Tarım Teknolojileri

TAGEM 2023 önerilen öncelikli stratejik alanlar Tohumculuk, damızlık ıslahı, mekanizasyon, biyoteknoloji, genetik ve doğal kaynakların korunması, değerlendirilmesi ve yerli girdi üretimi

TARIMSAL ARAŞTIRMALAR VE POLİTİKALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TAGEM-Yatırım Bütçesinden Desteklenen Projeler 2008-2016 döneminde 2016 fiyatlarıyla 1,7 milyar TL’nin en büyük kullanıcısı 1. Tarımsal Ekonomi Araştırma Projesi 2. Toprak ve Su Kaynakları Araştırma Projesi 3. Bitkisel Üretim ve Bitki Hastalıkları Araştırma Kapasitesinin Desteklenmesi Projesi 4. Türkiye Patentli Büyük Ebeveyn ve Ebeveyn Geliştirme Projesi 5. Kültür Irkı Sığırların Islahı ve Adaptasyonu Projesi 6. Hayvansal Üretim ve Hayvan Hastalıkları Araştırma Kapasitesinin Desteklenmesi Projesi 7. Ülkesel Merinos Geliştirme Projesi 8. Su Ürünleri Araştırma Kapasitesinin Desteklenmesi Projesi 9. Ulusal Su Ürünleri Gen Bankası (DOKAP) 10. Su Ürünleri İleri Araştırma ve Geliştirme Merkezi Projesi 11. Limnolojik Araştırmalar Merkezi Projesi 12. Bitkisel Biyolojik Çeşitlilik ve Korunması Projesi 13. Biyogüvenlik Ar-Ge Projesi 14. Meyve-Asma Baz Materyalleri Ar-Ge Merkezi 15. Milli Botanik Bahçesi 16. Ülkesel Gıda ve Yem Araştırmaları Programı 17. Ulusal Gıda Starter Kültür Gen Bankası

TAGEM Bölgesel Araştırma Enstitüleri Konu Araştırma Enstitüleri Merkez Araştırma Enstitüleri Veteriner Kontrol Enstitüleri Ulusal Gıda Referans Laboratuvarı

Başarılar Tohum ıslahı ve üretiminde gelişmeler Mobil güneş pilli sulama makinası Hassas tarım Mikrobiyal gübre üretimi Yeni su ürünleri türleri Aşı ve anti-serum üretimi Yumurta tavukçuluğunda damızlık hat Tarım makinaları Genetik ve biyoteknolojik araştırmalar

GTHB Tarım Reformu Genel Müdürlüğü Tarım Bilgi Sistemi (TARBİL) Kaynak: İTÜ

Bölgesel Kalkınma İdareleri GAP, DAP ve KOP BKİ bölgelerinde yeni teknoloji ve tekniklerin kullanımının yaygınlaştırılması için projelere destek verilmektedir. GAP Bölgesinde Hassas Tarım ve Sürdürülebilir Uygulamaların Yaygınlaştırılması Projesi KOP Bitkisel Üretimin Geliştirilmesi DAP Hayvansal Üretimin Geliştirilmesi

Atılım Beklenen Konular Araştırma projelerinin mükerrerliğini önleyecek bir veritabanına ihtiyaç var. Kamu-üniversite-sanayi işbirliği artmalı. Tüm kuruluşların güdümlü projeleri bir temel hedefi gerçekleştirecek ölçüde birbirini tamamlayabilir. Kamu araştırmacıların mali sorunları beşeri kapasiteyi olumsuz etkiliyor. Uluslararası işbirliğini artırmak üzere daha üretken olmalıyız.

Dinlediğiniz için teşekkürler…. tarim. kalkınma. gov. tr taylan Dinlediğiniz için teşekkürler… tarim.kalkınma.gov.tr taylan.kiymaz@kalkınma.gov.tr