SİNDİRİM SİSTEMİ

Besinler ve Özellikleri

a- Karbonhidratlar: Vücudumuzda ilk olarak kullanılan enerji kaynağıdır. Unlu yiyeceklerde, patates ve bal gibi gıdalarda bol miktarda bulunur.

b- Yağlar: Vücudumuzda ikinci sırada kullanılan enerji kaynağımızdır. En fazla enerji yağlarda bulunur. Süt, Zeytin, Ceviz, Mısır gibi besinlerde bol miktarda bulunur.

c- Proteinler Vücudumuzda üçüncü sırada kullanılan enerji kaynağıdır. Vücutta yapıcı ve onarıcı olarak görev yaparlar. Et, yumurta, süt, balık gibi yiyeceklerde bol miktarda bulunurlar.

d- Vitaminler: Enerji vermezler. Vücutta düzenleyici olarak görev yaparlar. A, B, C, D, E ve K gibi çeşitleri vardır. Meyve ve sebzelerde bol miktarda bulunur. e- Su ve Mineraller: Bütün besinlerin yapısında bulunur.

Sindirim Olayı Büyük moleküllü besinlerin hücrelerde kullanılabilecek kadar küçük parçalara ayrılmasına sindirim denir. a- Fiziksel (Mekanik) Sindirim: Büyük besinlerin dişler veya midedeki kaslar ile daha küçük parçalara ayrılması olayıdır.

b- Kimyasal Sindirim: Büyük moleküllü besinlerin enzimlerin etkisiyle küçük molekülere ayrılması olayıdır. Ağızda salgılanan tükürükte, Mide’den salgılanan mide özsuyunda, Pankreastan salgılanan pankreas özsuyunda enzimler bulunur.

Sindirim Sistemini Oluşturan Yapılar

1- Ağız: İçinde diş, dil ve tükürük bulunur. Hem fiziksel hem de kimyasal sindirim gerçekleştirilir. 2- Yutak: Çiğnenen besinleri yemek borusuna iletir. 3- Yemek Borusu: Yutaktan aldığı besinleri mideye taşır. 4- Mide: Besinleri bulamaç haline getirir. Midedeki kaslar ile fiziksel sindirim, mide özsuyu ile de kimyasal sindirim gerçekleştirilir. Ayrıca mide asidi (HCl) besinlerdeki mikropları yok eder.

5- İnce Bağırsak: Hem Karaciğer hem de Pankreasla bağlantılıdır. Karaciğerden safra sıvısı salgılanarak yağların fiziksel sindirimi gerçekleştirilir. Pankreas, pankreas özsuyunu salgılayarak karbonhidrat, yağ ve proteinlerin kimyasal sindirimine yardımcı olur. Sindirimi İnce bağırsaktaki villus denen yapılar sağlar. Villuslar besinlerin emilerek kana geçirilmesini sağlar.

Sindirime Yardımcı Organlar Karaciğer Safra salgılayarak sindirime yardımcı olur. Çok zehirli olan amonyağı daha az zehirli olan üreye çevirir. Kandaki fazla şekeri depolar. Pankreas Pankreas özsuyu salgılayarak sindirime yardımcı olur. İnsülin ve glukagon hormonlarını salgılayarak kan şekerini düzenler.

Sindirilmeyen besin atıklarını anüse yollar. Not: Karbonhidratların kimyasal sindirimi ağızda başlar, ince bağırsakta sona erer Proteinlerin kimyasal sindirimi midede başlar ince bağırsakta sona erer. Yağların kimyasal sindirimi ince bağırsakta başlar, ince bağırsakta sona erer. 6- Kalın Bağırsak: Sindirilmeyen besin atıklarını anüse yollar. Ayrıca besin atıklarında bulunan su, mineral ve bazı vitaminleri emerek vücuda geri kazandırır. 7- Anüs: Kalın bağırsağın vücut dışına açılan son kısmıdır. Sindirilmeyen besin artıklarını vücut dışına atar.

Çok tuzlu ve çok baharatlı yiyeceklerden uzak durmalıyız. Sindirim Sisteminin Sağlığı Sindirim sisteminin sağlıklı kalması için yeterli ve dengeli beslenmeliyiz. Düzenli spor yapmalı ve sigara-alkol gibi zararlı alışkanlıklardan uzak durmalıyız. Çok tuzlu ve çok baharatlı yiyeceklerden uzak durmalıyız. Günde en az 2 litre su içmeliyiz. Ağız ve diş temizliğine özen göstermeliyiz. Sindirim sistemi sağlığına dikkat edilmezse gastrit, ishal, kabızlık, reflü, kusma gibi rahatsızlıklar görülebilir.

Aşağıdaki Soruları Cevaplayalım  1- Besinler ve özellikleri hakkında kısaca bilgi veriniz? 2- Sindirim nedir? 3- Fiziksel sindirim nedir? 4- Kimyasal sindirim nedir? 5- Ağzın sindirimdeki görevi nedir? 6- Yutak ve yemek borusunun sindirimdeki görevi nedir? 7- Midenin sindirimdeki görevi nedir? 8- İnce bağırsağın sindirimdeki görevi nedir? 9- Kalın bağırsak ve anüsün sindirimdeki görevi nedir? 10- Sindirim sistemimizin sağlığı için nelere dikkat etmeliyiz?