KADIN GİRİŞİMCİLİĞİ

Girişimci ve Girişimcilik Kavramı Girişimci(müteşebbis), toplumun gereksinim duyduğu bir malı ya da hizmeti bulup onu üretmeye girişen ve yaratıcılığıyla buna ön ayak olan kişi olarak tanımlanabilir. Bir başka tanıma göre girişimci, ekonomik gördüğü bir iş için emeğini ve sermayesini risk ederek pazara katılmak cesaretini gösteren kişidir.

Girişimci ve Girişimcilik Kavramı Girişimciliğin 2 türü vardır: Fırsat Girişimciliği: Pazardaki fırsatları görerek ya da potansiyel fırsatları sezinleyerek mevcut olan bir mal ya da hizmeti pazara sunmaktır. Bu fırsat, mevcut mal ya da hizmetin pazara yeterince sunulmaması veya pazarda hiç olmaması ya da pazardaki işletmelerin pazara istenilen kalitede hizmeti sunamaması nedeniyle ortaya çıkar.

Girişimci Olmayı Etkileyen Faktörler Demografik Faktörler: Yaş, eğitim durumu, gelir düzeyi, sermayenin olup olmadığı, aile yapısı, kültür, bireyin yaşadığı çevrenin girişimcilik algısı. Psikolojik Faktörler: Güç güdüsü, başarma ihtiyacı ve başarma güdüsü, bağlılık güdüsü,motivasyon düzeyi, öğrenme kapasitesi. Ekonomik Faktörler: Bireyin ve ailenin sermaye gücü ve desteği, girişimciliği sermaye olarak destekleyen kurum ve kuruluşların varlığı, girişimcilere sağlanan hibe, kredi vb. uygulamalar. Politik Faktörler: Yasaların girişimcilikle ilgili teşvikleri, girişimciliğe sağlanan olanaklar. Diğer Faktörler: Bağımsızlık duygusu, arkadaş desteği vb.

Girişimcilik Süreci Girişimcilik 4 aşamalı bir süreçtir: Fırsatların tanımlanması ve belirlenmesi Gerekli kaynakların belirlenmesi İş planının geliştirilmesi İşletmenin kurulması ve yönetimi

Girişimci ve Girişimcilik Kavramı 2. Yaratıcı Girişimcilik: Yeni bir fikir veya buluşu ya da mevcut olan bir mal ya da hizmeti dizayn, fiyat , kalite gibi yönlerden iyileştirerek kar elde edecek biçimde pazara sunulmasıdır.

Kadın girişimciliği 1970’li yıllardan itibaren gündeme gelmiş (OECD, 1997:3) 1980’li yıllar da kadın girişimciliği on yılı olarak adlandırılmıştır (Megginson, 2000:38)

1980’lerde neden kadın girişimciliği önem kazandı? Birincisi; liberal ekonomi ve serbest piyasa anlayışının beraberinde getirdiği, özel teşebbüsün değer kazanmasıdır. Ekonomik faaliyetler çeşitlenmesi, teknoloji ve iletişim olanaklarının artması da etkili olmuştur. İkincisi sosyo-kültürel yapıda ve kadının konumuna ilişkin algıdaki değişimdir. Üçüncüsü kadın hareketinin güç kazanması, yayılması ve etkileridir. Dördüncüsü ise, artan hayat standardı beklentisine bağlı gelir ihtiyacının artmasıdır.

kendi hesabına çalışan kadın girişimci işveren kendi hesabına çalışan serbest çalışan evde çalışan

Kadın girişimciliğin gelişimine bakıldığında “kendi işinde çalışma” veya “kendi hesabına çalışma” biçiminin girişimciliğin ön türü veya öncüsü olduğu bilinmektedir. Kadın girişimciler genelde bütün ülkelerde serbest meslek çalışanı ve küçük işletme sahibi konumundadır. Dolayısıyla, kadınlar enformel ekonominin önemli aktörleri olarak, formel mikro işletmeye daha az oranda sahiptir.

Kadın girişimcilik türleri Geleneksel girişimci; hem girişimcilik ideallerini hem de geleneksel cinsiyet rollerini üstlenen ve ikisini de aynı ölçüde yerine getirmeye çalışarak iş-aile görevlerini dengeleyen ve işini de fazla büyütmeyi düşünmeyen kişilerdir ( Lokanta, yemek fabrikası, kuaför salonuna sahip olan girişimciler)   Yenilikçi girişimci; İkinci olarak belirtilen tip ise, girişimcilik ideallerini geleneksel cinsiyet rollerinin çok daha üstünde tutan ve işletmesinin büyümesini öncelikli hedefleri arasına koyan “yenilikçi girimci” tipidir. (Pazar araştırmacıları, reklam ajansı, halka ilişkilerle ilgili işler), Evcimen girişimci; Üçüncü kadın girişimci tipi, geleneksel cinsiyet rollerini girişimcilik ideallerinin üstünde tutan ve adeta girişimciliği yan işmiş gibi gören “evcimen girişimci” tipidir. (sipariş üzerine çalışan işletmeler), Köktenci girişimci; Son olarak da iş-aile dengesini kurmaktan çok kadınların ikinci plana itilmelerini önlemeye çalışan ve işini de bu amaca hizmet eden bir araç olarak görerek organize eden “köktenci girişimci” tipi olarak tanımlanmıştır. iş-aile dengesini kurmaktan çok kadınların ikinci plana itilmelerini önlemeye çalışan ve işini de bu amaca hizmet eden bir amaç olarak gören kişilerdir ( perakende satış, eğitim kurumları ve küçük ölçekli işletmeler) (Kutaniş, 2003; Hancı, 2004: 37).

Girişimci Girişimcilik kavramı hakkında genel kabul görmüş bir tanımlamanın olduğu söylenemez. Sözlük anlamı olarak girişimci; “risk alarak kar elde etmeyi amaç edinmiş kimse” olarak ifadelendirilmektedir. 1800’lerde yaşamış olan ünlü iktisatçı Jean-Baptist Say girişimciyi: “iktisadi kaynakları verimliliği düşük yerden verimlilik düzeyi yüksek başka bir yere taşıyan ve bunu çoğaltan kimsedir” şeklinde tanımlar. Girişimciler teknoloji, hammadde ve işgücünü kullanarak bir değişim süreci içerisinde önemli bir değer yaratırlar.

başarma ihtiyacı, risk almak denetim odağı atak olma, yaratıcılık (Zhao, öngörü yeteneği, analiz yapabilme yeteneği, çabuk karar verebilme, özgüvene sahip olma, güven verebilme akılcılık içsel motivasyon, sıkı çalışma, olumlu düşünme, yaratıcılık işletme ve yönetim becerileri, mevcut kaynaklardan yararlanma yeni kaynak arama kapasitesi ve iş girişimlerinden yararlanmaya yönelik bilgi başkalarıyla etkin bir iletişim kurma iş geliştirmenin sosyal etkisini kavramaya yönelik kişilerarası beceriler

Kadın girişimci Ev dışı bir mekanda, kendi adına kurduğu bir işletmesi olan, bir işletmede tek başına veya çalıştırdığı diğer kişilerle birilikte çalışan veya sahibi olması sıfatıyla ortaklık kuran, iş ile ilgili olarak çeşitli kamu ve özel kuruluşlarla temaslara geçen, işletmenin geleceği ile ilgili planlar yapan, işletmeden elde ettiği kazancı, yatırım ve kullanım alanları üzerinde söz sahibi olan, işletmesi adına tüm riski üstlenen kadındır.

Girişimciler ile ilgili tanımlara göre Girişimci Kadın; Evinde veya ev dışı bir mekanda, kendi adına kurduğu bir (veya birkaç) işyeri olan, Bu işyerinde tek başına veya istihdam ettiği diğer kişilerle çalışan ve/ya işin sahibi olması sıfatıyla ortaklık kuran, Herhangi bir mal veya servisin üretilmesiyle ilgili faaliyetleri yürüten, bu mal veya servisin dağıtım, pazarlama ve satışını yapan/yaptıran, İşi ile ilgili olarak ilişkiye girmesi gereken kişi, örgüt, kurum ve kuruluşlarla kendi adına ilişki kuran, İş sürecinin örgütlenmesi, mal ve hizmet üretiminin planlaması, işyerinin işletilmesi, kapatılması veya işin geliştirilmesi konusunda kendisi karar veren, İşinden elde ettiği kazancın yatırım ve kullanım alanları üzerinde söz sahibi olan kadındır

Bu bağlamda kendi mesleğini icra eden kadınlar eğitimini gördükleri alanlarda herhangi bir riske girmeden çalıştıkları için girişimci olarak kabul edilmemektedirler. Ayrıca girişimcilik faaliyetini sürdüren kadınlar hırslı olma, risk alma, kendi işini kontrol etme gibi özellikler çerçevesinde de betimlenmektedir.

kadın girişimcileri tanımlayan kişisel karakteristikler dinamik, bağımsız, özgüvenli, rekabetçi ve amaç yönelimli olmalarıdır

Girişimciliğe iten nedenler İşsizlik Kadınlara uygun iş koşullarının olmaması Düşük ücret Ayrımcılık Aile sorumluluğu Potansiyellerini ortaya koyamama Cam tavan Mobbing İten faktörler Bağımsızlık isteği Kendini gerçekleştirme isteği Kendi işinin patronu olma Aile ve iş dengesi kurma Başarılı kadın girişimcilerin sayısının artması Çeken faktörler

Kadınları girişimciliğe yönelten nedenler ZORLAYICI FAKTÖRLER: • Zorunluluk (aile gelirinin yetersiz olması durumu) • Çalışılmakta olan işe karşı duyulan memnuniyetsizlik • Yeni bir iş bulmakta yaşanan zorluklar • İş saatlerinde esneklik arayışı (aile sorumluluklarını tam olarak yerine getirebilmek)   TEŞVİK EDİCİ FAKTÖRLER • Kendini gerçekleştirme • Girişimcilik güdüsü • Zengin olma arzusu • Sosyal statü edinme • Güç elde etme şeklinde karşımıza çıkmaktadır.

Kadın girişimciliği, bireysel düzeyde (serbest meslek olma yani seçim) ve firma düzeyinde ( sahibi kadın ve yönetilen firmaların performans) erkek ve kadın girişimciliği arasındaki farkları ve kadın girişimciliğinin dinamiklerini anlamak için tahlil edilmelidir. Bir iş kurmada kadın ve erkeği motive eden veya harekete geçiren unsurların bir kısmı benzerlik göstermektedir. Erkek girişimciler gibi kadınlar da bağımsız olmayı, otonomiyi, yüksek gelir elde etmeyi ve kendi işlerinin patronu olmayı istemektedirler (McKay, 2001:149). Bu noktada kadın ve erkekler arasındaki farklılık erkekler için özellikle ekonomik nedenler ön planda iken, kadınlar için önceliğin aile ihtiyaçlarının karşılanması önem taşımaktadır. Erkekler için girişimcilik bir iş kararı olarak görülürken kadınlar için bu durum bir yaşam tercihi-aile ve kariyer beklentilerinin ortak bir paydada buluşturulması olarak farklı bir anlam kazanmaktadır. Aile sorumluluğu ve annelik rollerinin etkisiyle kadınlar genellikle kariyerlerine ara vermek zorunda kalırlar. İşte bu noktada “girişimcilik”, kadına kariyerine farklı bir noktadan devam etme imkanı sunarken annelik rolünü de sağlıklı bir biçimde oynamasına imkan vermektedir (Orhan& Scott 2001:233).

Kadın girişimcilerin engelleri Birincisi, kadınlara yönelik tutum ve çalışmanın kadına daha az uygun görülmesinin uzantısıdır. İkincisi ise, cinsiyet-nötr engellerdir. İşletme açma ve kapamada cinsiyet-farklılaştırmasını kasıtsız da olsa etkiler. Üçüncüsü ise, yasalardaki belirsizliktir. Büyük ölçüde cinsiyet nötr veya cinsiyet körüdür. Kadın girişimcilere yönelik tutumlar cinsiyet-nötr olsa bile kadınların mücadelesi daha ağırdır ve sosyal norm ve algılarla bütünleşen zorluklar kadınları girişimcilik arzularını ve çabalarını zorlaştıran unsurlar olarak belirginleşir.  

Kadın girişimciliğinde yeni eğilimler Sosyo-ekonomik yapıdaki değişime bağlı olarak kadının eğitim düzeyinin yükselmesi, işgücüne katılım oranının artması, işsiz kalma kaygısıyla özelikle yönetici kadınların kendi işini kurmak isteği, kadın girişimciliğindeki artışa bağlı olarak iyi örneklerin ve yol göstericilerin artması, kadının kariyer sürecinde yükselmesini engelleyen cam tavan olgusuna bağlı olarak, kendini gerçekleştirme ve kanıtlamak için kendi işini kurma isteği ortaya çıkmaktadır, Kriz zamanları da kadının girişimci olmasını tetikleyen unsurlardan biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Krize birlikte kadınların “dayanıklılık” avantajlarının ortaya çıktığı çeşitli araştırmalarla tespit edilmiştir

Kadın girişimci türleri  Bunlardan ilki, hem girişimcilik ideallerini hem de geleneksel cinsiyet rollerini üstlenen ve ikisini de aynı ölçüde yerine getirmeye çalışarak iş-aile görevlerini dengeleyen ve işini de fazla büyütmeyi düşünmeyen “geleneksel girişimci” tipidir. İkinci olarak belirtilen tip ise, girişimcilik ideallerini geleneksel cinsiyet rollerinin çok daha üstünde tutan ve işletmesinin büyümesini öncelikli hedefleri arasına koyan “yenilikçi girimci” tipidir. Üçüncü kadın girişimci tipi, geleneksel cinsiyet rollerini girişimcilik ideallerinin üstünde tutan ve adeta girişimciliği yan işmiş gibi gören “evcimen girişimci” tipidir. Son olarak da iş-aile dengesini kurmaktan çok kadınların ikinci plana itilmelerini önlemeye çalışan ve işini de bu amaca hizmet eden bir araç olarak görerek organize eden “köktenci girişimci” tipi olarak tanımlanmıştır.  

Cinsiyetten Kaynaklanan Engeller Sermaye ve finansman sorunu Toplumsal baskı ve gelenekler Cinsiyete Dayalı Rol Dağılımı Cinsel ve Duygusal Taciz Cam Tavan Sosyal Pozisyon ve İletişim Eksikliği Yasal Engeller Basmakalıp Yargılar (Güvensizlik, Tecrübe Eksikliği ve Başarısızlık Beklentisi) Rol Çatışması Eğitim Düzeyinin Yetersizliği Zaman Yetersizliği Sosyal Sorunlar Sağlık ve Psikolojik Sorunlar Girişimcilikte Rol Modellerinin Eksik Olması

Örgüt ve Çevresel Şartlardan Kaynaklanan Engeller Örgüt İklimi ve Kültürü Liderlik Bütüncül Bakışın Sağlanamaması ve Örgütlenememe Kurumsal Çeşitlilik ve Koordinasyon Zorlukları Politika Geliştirme ve Uygulama ile İlgili Engeller

KADIN GİRİŞİMCİLİĞİ KİMLER TARAFINDAN DESTEKLENİYOR? Hem Dünya’da hem Türkiye’de dört belli başlı destekleyici: 1. Devlet ve kamu kuruluşları 2. Özel sektör 3. Sivil toplum kuruluşları 4. Uluslararası kuruluşlar ve sivil toplum kuruluşları

avantajları Daha fazla çalışır Daha dikkatlidir Daha hassastır Daha ciddidir Daha sorgulayıcıdır Daha sakin ve daha az dikkat çekicidir İnsanlarla iletişim konusunda daha iyidir dezavantajları Muhtemelen acizliği daha kabullenicidir Muhtemelen daha fazla öğüt arar ve dikkate alır Daha endişelidir Kendini önemini küçümser Yanlış yaptığı şeyler için kendini daha fazla suçlar Kendi kendini itme konusunda daha az isteklidir

Kadın girişimcinin başarı faktörleri

Kadın girişimcilerin başarı için bir mentore ihtiyaç duymasının beş nedeni vardır 1.Gerçekçi hedefler koymak ve etkin zaman kullanımı öğrenmek, 2. Kısa ve uzun vadeli hedeflerini tanımlamak ve ulaşılmasına yardımcı olmak, ulaşılabilir hedefler için stratejilerinin geliştirilmesi, iş ve aile baskılarını tanımlamaya ve aşmaya yardımcı olmak, 3. Bir mentor dışarıdan bakan olarak yeni bir potansiyel getirecektir. Büyüme hedefinin daha net bir görünüm kazanmasına yardımcı olmak, 4 . Sorunlarını tartışmak ve çözüm bulmak için güvenilir bir bakış açısı sunmak, 5. İşi büyütmeye yardımcı olmak için iş deneyim zenginliği ile katkı sağlamak.

İşveren+Kendi Hesabına Çalışan Tablo1: Türkiye’de Toplam Girişimci İçinde Kadın ve Erkek Girişimci Sayısı Yıl Toplam Girişimci İşveren+Kendi Hesabına Çalışan (Bin) Kadın Girişimci İşveren+Kendi Hesabına Çalışan % Erkek Girişimci 1989 5498 458 %8,3 5040 %91,7 1990 5734 515 %9,0 5219 %91,0 1991 5750 505 %8,8 5245 %91,2 1992 5933 651 %11,0 5282 %89,0 1993 5659 411 %7,3 5248 %92,7 1994 6061 614 %10,1 5447 %89,9 1995 6167 534 %8,7 5633 %91,3 1996 6102 509 5593 1997 6320 581 %9,2 5739 %90,8 1998 6424 555 %8,6 5869 %91,4 1999 6338 644 %10,2 5694 %89,8 2000 6434 730 %11,3 5704 %88,7 2001 6505 809 %12,4 5696 %87,6 2002 6275 824 %13,1 5451 %86,9 2003 6301 758 %12,0 5543 %88,0 2004 5570 539 %9,7 5031 %90,3 2005 5790 717 5073 2006 5717 729 %12,8 4988 %87,2 2007 5575 692 4883 2008 5572 693 4879 2009 5638 826 %14,7 4812 %85,3 2010 5749 904 %15,7 4845 %84,3 2011 5931 903 %15,2 5028 %84,8 2012 882 %14,9 5051 %85,1 Kaynak: TÜİK, 1923-2009 İstatistik Göstergeler, s.142, TÜİK 1923-2010 İstatistik Göstergeler, s.143, TÜİK Türkiye İstatistik Yıllığı 2011, s.171, TÜİK, Türkiye İstatistik Yıllığı 2012, s.183.

Tablo 3: Türkiye’de Çalışan Kadın İçinde İşveren ve Kendi Hesabına Çalışan Yıl İşveren (Bin) % Kendi Hesabına Çalışan (Bin) Kendi Hesabına Çalışan % 1989 15 %0,3 443 %7,8 1999 38 %0,6 606 %9,6 2008 77 %1,4 616 %11,0 2009 78 %1,3 749 %12,8 2010 83 822 2011 87 %1,2 816 %11,7 2012 94 788 %10,8 Kaynak: TÜİK, 1923-2009 İstatistik Göstergeler, s.142, TÜİK Türkiye İstatistik Yıllığı 2010, s.184, TÜİK Türkiye İstatistik Yıllığı 2011, s.171, TÜİK, Türkiye İstatistik Yıllığı 2012, s.183.

Kendi Hesabına Çalışan % Tablo 4: Türkiye’de İşveren ve Kendi Hesabına Çalışan Kadınların Sektör Bazında Dağılımı %   İşveren % Kendi Hesabına Çalışan % Yıllar Tarım Sanayi Hizmetler 2007 13,3 73,4 70,5 11,7 17,8 2008 18,2 70,1 64,9 14,0 21,1 2009 9,0 11,5 79,5 54,5 17,5 28,0 2010 12,1 10,8 77,1 51,8 18,9 29,3 2011 9,2 79,3 53,2 19,0 27,8 2012 8,5 12,8 78,7 52,4 17,3 30,3

Kendi Hesabına Çalışan % Tablo 4: Türkiye’de İşveren ve Kendi Hesabına Çalışan Kadınların Sektör Bazında Dağılımı %   İşveren % Kendi Hesabına Çalışan % Yıllar Tarım Sanayi Hizmetler 2007 13,3 73,4 70,5 11,7 17,8 2008 18,2 70,1 64,9 14,0 21,1 2009 9,0 11,5 79,5 54,5 17,5 28,0 2010 12,1 10,8 77,1 51,8 18,9 29,3 2011 9,2 79,3 53,2 19,0 27,8 2012 8,5 12,8 78,7 52,4 17,3 30,3

Tablo5 : Kent ve Kırsal Alanda Çalışan İşveren ve Kendi Hesabına Çalışan Kadın Sayısı -2012 (Bin) Kent Kır Toplam Çalışan   İşveren Kendi Hesabına 4193 80 367 2872 14 421

Kendi Hesabına Çalışan Tablo 6: Türkiye’de İşveren ve Kendi Hesabına Çalışan Kadınların İşyeri Büyüklüğüne Göre Dağılımı-2011(Bin) İşyeri Büyüklüğü Toplam Kent Kır İşveren Kendi Hesabına Çalışan 1-4 63 810 55 385 8 425 5-9 14 6 12 1 2 5 10-24 4   3 25-29 50+

Tablo 7: İşveren ve Kendi Hesabına Çalışan Kadının Sosyal Güvenlik Kurumlarına Kayıtlı Olup-Olmama Durumu-2011 % Sosyal Güvenlik Durumu İşveren % Kendi Hesabına % Kayıtlı Değil 23,0 89,6 Kayıtlı 77,0 10,4

Tablo 8: Kadın Girişimcilerin Eğitim Durumu Türkiye % OECD Orta Öğretim %79 %34 Lise %13 %43 Üniversite %8 %23 Kadın Girişimci Oranı %9 %25

kendi hesabına çalışan kadınların 3şekilde ortaya çıkmaktadır Miras yoluyla işi devralan, Eşi ile ortak çalışan, Kendi imkanları ile iş sahibi olan.

YAKLAŞIM FARKLILIĞI Bu grupların hepsi kadın girişimcilğini teşvik etmekle beraber, kadınların girişimci olmaları konusunda farklı bakış açılarına ve yaklaşımlara sahipler ve teşvik politikalarını belirlerken de farklı amaçlar güdüyorlar. Bu yaklaşımlar sonuç olarak uygulamalarına ve teşvik için kullandıkları stratejilerine ve araçlarına da yansıyor.

TÜRKİYE’DE KADIN GİRİŞİMCİLİĞİNİ DESTEKLEME YOLLARI Eğitim/yetiştirme/beceri ve meslek kazandırma : Girişimciliğe teşvik için eğitim vermek ve beceri kazanmalarını sağlamak. Finansal destek: Mikro kredi sağlamak ( MAYA, Grameen Bank , Garanti bankası) Kurumsal destek : Başvurabilecekleri kurumlar oluşturmak. KOSGEB gibi, ABİGEM’ler gibi, TESK’in açtığı girişimcilik merkezleri gibi…Bu suretle bilgiye erişimlerini sağlamak ve danışmanlık vermek, mentoring ( yönderlik) Ağ kurma, geliştirme ( netwoking), kadın girişimciler arası sosyal ağları geliştirmek .

I. DÖNEM : 1990 ÖNCESİ Politika yok ! KOSGEB: henüz kurulmamış Halk Bankası Aile Kredisi, evde üretim yapmak için . TESK : kadın girişimciliği ile özel olarak ilgilenmiyor.

II. DÖNEM: 1990-2000 KURUMSALLAŞMA BAŞLIYOR Plan ve programlarda kadın girişimciliğinin desteklenmesi politika olarak benimseniyor. 1990 KSGM  Ulusal mekanizma 1990 KOSGEBKadın girişimcilerin yatırımları için kredi: Halk Bankası işbirliği ile. TESK: Kadın Girişimciliğini teşvik ( TESK Kadın Birimi

III. DÖNEM : 2000-2010 Kurumsallaşma devam ediyor. Kadın girişimciliği ile ilgilenen kurumların sayısı artıyor. Bu alana aktarılan kaynaklar artıyor ( Örnek: İŞKUR ve SRAP ) Özel sektör devreye giriyor. Kadın örgütlerinin ilgisi artıyor ve projeler ile kadınları girişimciliğe teşvik ediyorlar. Girişimciliğin teşvikinde alternatif modeller deneniyor

KADIN GİRİŞİMCİLİĞİNİ DESTEKLEYEN KURUMLAR Devlet Bakanlığı Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü Sanayi Bakanlığı: KOSGEB Milli Eğitim Bakanlığı Başbakanlık Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü Güneydoğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi İl özel idareleri Bankalar

KADIN GİRİŞİMCİLİĞİNİ DESTEKLEYEN KURUMLAR -2 SİVİL TOPLUM KURULUŞLARINDAN ÖRNEKLER : TOBB TESK KEDEV KAGİDER KADAV KAMER TKV GRAMEEN BANK

KADIN GİRİŞİMCİLİĞİNİ DESTEKLEYEN KURUMLAR -3 ULUSLAR ARASI KURULUŞLAR UNDP ILO

NE TÜR DESTEKLER ? Meslek ve beceri kazandırma için eğit.: Girisimciliğe teşvik için eğitim vermek ve beceri kazanmalarını sağlamak. Kadının insan hakları ve özgüven eğitimi Girişimcilik eğitimi ( işe başlama,finans,pazarlama,iletişim becerileri) KEDV, KOSGEB Finansal destek: Micro kredi sağlamak. (KEDV, SRAP, GRAMEEN BANK, TKV)  

NE TÜR DESTEKLER ? Kurumsal destek: Başvurabilecekleri kurumlar oluşturmak: KOSGEB , ABİGEM’ler gibi, TESK’in açtığı girişimcilik merkezleri İşletme sahiplerine destek, danışmanlık : KOSGEB İş geliştirme merkezleri/TOBB AB İşgeliştirme merkezleri İşbirliği için ağlar: Kadın girişimciler arası sosyal ağları geliştirmek. KAGİDER: iletişim ağı

Girişimcilere Sağlanan Finans Olanakları KOSGEB destekleri Kalkınma Ajansları TESK –TESKOMB(Türkiye Esnaf ve Sanatkar Kredi ve Kefaret Kooperatifleri Birlikleri Merkez Birliği) Türkiye Halk Bankası Kredi Garanti Fonu Mikro-Finans Girişim sermayesi(Venture Capital)

KOSGEB Destekleri KOSGEB- Girişimcilik Destek Programı:Bu program, Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi, Yeni Girişimci Desteği ve İŞGEM Desteği olmak üzere üç alt programdan oluşur.

Kredi Garanti Fonu Kredi Garanti fonu, İşletme ve Araştırma A.Ş., TOSYÖV, TESK, TOBB ve MEKSA vakfı tarafından ortaklaşa kurulan bir kuruluştur. KGF’nin amacı, küçük ve orta ölçekli işletmelerin bankalardan sağlayacakları kredilere belli koşullarda garanti vermektir.

Mikro-Finans Mikrofinans, belirli bir düzeyin altında gelire sahip bireylere yapılacak yardım ve bağıslar yerine, bankalar, sivil toplum kuruluşları, kredi kooperatifleri ve diğer resmi finansal sistem öğeleri aracılığı ile onların ihtiyaçlarını karşılayacak, onları üretime sevk edecek düşük tutarlardaki kredilerin kullandırılması, böylelikle bir yandan bu bireylerin mevcut refah seviyelerinin arttırılması, diğer yandan ise dolaylı olarak çok küçük değerlerinde üretim sürecinde kullanılması ile kişi basına düşen milli gelirin ve büyüme oranının yükseltilmesi amaçlarına hizmet eden ekonomik bir sistemi ifade etmektedir.

Mikro-Finans Mikro-finans uygulaması, kredi verme esasları bakımından geleneksel bankacılık sisteminden önemli ölçüde farklılaşır. Geleneksel bankacılıkta,tapu, teminat ve kefalet gibi maddi güvenceler kredi alabilmenin temel şartlarını oluştururken, mikro-finans uygulamasında söz konusu belgeler istenmez, bu uygulamada kişiye güven esastır.

Mikro-Finans Mikro-finans uygulaması, kredi verme esasları bakımından geleneksel bankacılık sisteminden önemli ölçüde farklılaşır. Geleneksel bankacılıkta,tapu, teminat ve kefalet gibi maddi güvenceler kredi alabilmenin temel şartlarını oluştururken, mikro-finans uygulamasında söz konusu belgeler istenmez, bu uygulamada kişiye güven esastır.

Mikro-Finans Mikro-finansın temel mantığı, yoksul kişilerin ekonomik açıdan kendi hayatlarının devamını sağlayabilecek yeteneğe ve potansiyele sahip oldukları, ancak iş kurmak için yeterli sermayeye ulaşma olanaklarının olmadığı şeklinde açıklanabilir.

TÜRKİYE DE MİKROFİNANS Halk bankası ve Ziraat Bankası’nın küçük ölçekli işletmelere, çiftçilere verdiği devlet destekli krediler mikro kredi benzeri uygulamalar arasında sayılabilir. Bunun yanı sıra Tarım Kredi Kooperatifleri ile Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri de mikro kredi benzeri uygulamalar gerçekleştirmektedirler. Mikro kredi uygulamasının ilk örneklerinden biri Maya mikro kredidir. Kadın Emeğini Değerlendirme Vakfı –KEDV-tarafından 2002 yılında kurulmuştur. Amacı evinde, tezgahında ya da dükkanında kendi işini yapan ya da bir iş kurmak isteyen dar gelirli kadınlara maddi destek vermektir. Maya’dan kredi alan kadınların çoğunun el işi, dantel, terzilik, takı üretim ve satışı, hediyelik eşya üretim ve satışı alanında faaliyet gösterdikleri gözlemlenmiştir.

Girişim Sermayesi(Venture Capital) Girişim sermayesi şirketleri, işletmenin farklı aşamalarında yatırımlara fon sağlamaktadır. Proje aşamasında finanslama: Bu aşamada işletme henüz kurulmamıştır. Girişimci fikir aşamasındaki ürünün projesi ile girişim sermayesi işletmesine başvurmuştur.

Girişim Sermayesi(Venture Capital) 2. Yatırım Aşaması:Girişim sermayesi şirketi bu aşamada yatırım yapmaktadır. Bu aşamada işletmenin kuruluşu gerçekleşmiş, üretilecek mal ve hizmetlerle ilgili projeler şekillenmiştir. 3- Gelişme ve Büyüme Aşaması: Bu aşamada girişim sermayesi şirketi tarafından işletmecilik alanında danışmanlık hizmeti verilir.

Girişim Sermayesi(Venture Capital) 4.Yatırımın Çözülmesi Aşaması: Genel olarak en az 7 yıl gibi uzun bir süre sonunda ortaya çıkacak olan yatırımın çözülmesi aşamasında girişim sermayesi ortaklığı, katılma paylarını pazarda satışa sunmaktadır. Katılma paylarının halka satışı, girişim sermayesi ortaklığının refinanse kaynağıdır.

TÜRKİYE’NİN AVANTAJLARI Türkiye’nin genc nüfus oranı çok yuksek ve buna paralel olarak çalışmak isteyen genç kadın potansiyeli de yüksek.   Kız ve erkek öğrenci oranları lise, lise dengi ve yüksek okullarda henüz dengelenmiş değil. Buna karşılık bu okullara devam edebilenler arasında kız öğrencilerin daha başarılı oldukları da araştırmalar tarafından saptanıyor. Yani eğitime erişen kızların girişimci olma yönünde motivasyonları yüksek . Politika yapıcılar ve uygulayıcılar kadın nüfus içindeki atıl kadın oranının yüksekliğinin, tersine söylemek istersek, işgücüne katılımın düşüklüğünün önemli bir sorun olduğunun farkında. Hükümetlerin ve politikacıların agendasında

TÜRKİYE’NİN AVANTAJLARI Toplumsal cinsiyet eşitliğine duyarlı bir çevre/iklim: Toplumsal cinsiyet eşitliğinin tartışıldığı , plan ve programlarda yer aldığı, kurumların toplumsal cinsiyeti ana akımlaştırma ( gender mainstreaming) fikrini benimsedikleri ve bunun için kendi bünyelerinde girişimlerde bulundukları bir ortam. Kadının insan hakları ile ilgili kurumsal gelişmeler: TBMM Kadın Erkek Eşitliği Konimsyonu gibi…   Küçümsenmeyecek ölçüde bir kurumsal destek ve potansiyel destek var: Kadınların girişimci olmasında onlara destek verebilecek kurum sayısı da az değil: KOSGEB,TESK, KSGM, GAP , BÖLGE KALKINMA AJANSLARI, ILO , SİVİL KADIN KURULUŞLARI

SORUNLAR/MÜDAHALE ALANLARI Hangi kadınlar için ne tür destekler? Yoksul? Orta sınıf? Halen bir iş sahibi? Yeni kuracak? Genç ve eğitimli? Orta yaşlı ve eğitimsiz? Girişimciliğin türü ve ölçek? Küçük işletme? Orta boy işletme ? Evde üretim? Teknoloji yoğun ve yenilikçi sektörler? Geleneksel sektörler?

GİRİŞİMCİLİK-GÜÇLENME İLİŞKİSİ Kadınların kendi işlerini kurma yoluyla güçlenmesi, girişimciliği desteklemenin en önemli gerekçesi olmalıdır. Çünkü kendi işini kurarak kazanç sağlayan kadın ekonomik olarak güçlenir. Bu güçlenme ailede ve kamusal alanda da güçlenme demektir. Kadınların politik güçlenmesi ekonomik güçlenmesi sayesinde olacaktır.

GİRİŞİMCİLİK-GÜÇLENME İLİŞKİSİ Kadınların kendi işlerini kurma yoluyla güçlenmesi, girişimciliği desteklemenin en önemli gerekçesi olmalıdır. Çünkü kendi işini kurarak kazanç sağlayan kadın ekonomik olarak güçlenir. Bu güçlenme ailede ve kamusal alanda da güçlenme demektir. Kadınların politik güçlenmesi ekonomik güçlenmesi sayesinde olacaktır.

TOPLUMSAL CİNSİYET KÖRÜ Her mikro kredi projesinin ve girişimcilikle ilgili diğer desteklerin, doğrudan kadın girişimcilerin başarılı olmalarını sağladığı düşünülemez; En yüksek bütçeli çalışmalar dahi TOPLUMSAL CİNSİYET KÖRÜ ise kadınların durumunda bir iyileşme yaratmaz. Hatta böyle uygulamalar kadınları güçsüzleştirebilir ve eşitsizliği artırabilir

KADIN GIRIŞIMCILIĞININ DESTEKLENMESI YOKSULLUK AZALTMA YAKLAŞIMI VERIMLILIK ARTIŞI YAKLAŞIMI GÜÇLENME YAKLAŞIMI Hangi Kuruluşlarca Benimsenmekte? SHÇEK, GAP-ÇATOM, Grameen Bank, TKV TOBB, TESK, KOSGEB Kadın Örgütleri Destekleme Gerekçesi Nedir? Kadınların gelirleri (/hane refahı)düşük Kadınların ekonomiye katkıları düşük Kadınların girişimcilik alanında ve istihdamda temsili yetersiz Araçlar Neler? Mikrokredi, ortak üretim ve satış mekanı tahsisi..vb. Inkübasyon merkezleri kurma, girşimcilik eğitimleri, koçluk, mentörlük, danışmanlık hizmetlerinin örgütlenmesi Ortaklık kurma, kolektif atölyeler, satış mekan ve kanalları geliştirilmesi, kooperatifleşme Kadın Güçlenmesine Yönelik Perspektifi Nedir? Gelir artışı ekonomik alanla sınırlı kalmayan, genişleyen bir sosyal alanda kadının güçlenmesini sağlayacaktır. Kadının ekonomik güçlenmesi kadını güçlendirecektir. Kolektif bir deneyim olarak iş kurma ve geliştirme, ve bu arada örgütlenme kadınları sadece ekonomik değil politik olarak da güçlendirecektir. Hangi Kadınları Hedefliyor? Yoksul kadınlar (yoksulun yoksulu) Orta ve üst düzeyde eğitim ve ekonomik güce sahip olanları Kadın örgütleri ile ilişkili yoksul ya da orta düzeyde ekonomik güce sahip kadınlar Güçlü ve Zayıf Yönleri Nelerdir? + En yoksulları hedefliyor - Kısmi çözümler sunuyor. Belirsiz iş biçimlerine yönlendiriyor. + Çoğunlukla büyük şirketleri mentörlük..vb. için harekete geçiriyor. + Süreç planlaması profesyonelce - Kadının güçlenmesi perspektifi zayıf - Birinci önceliği yoksullluğu hafiffletmek değil + Süreci sosyo-politik güçlenme süreci olarak kurguluyor + Kadın bakışı sağlam ­_ Teknik donanımı, iş planlaması zayıf Önerdiği Yöntem ve Strateji? Mikrokredinin artışı Işe yönlendirme politikalarının geliştirilmesi ve ekonomik kurumlar ve mekanizmaların girişimciliği desteklemesi Kadın istihdamı makro ekonomik politika genel başlığında ele alınmalı.

TEHLİKE ! Mikro finans konusunda uzmanlaşmış Linda Mayoux’a göre: Mikro krediler , finansal olarak sürdürülebilir olsalar bile toplumsal cinsiyet körü iseler kadınları güçsüzleştirebilir ve toplumsal cinsiyet eşitsizliğini de artırabilirler.

KADINLARIN ÖZNELİĞİNİN, KENDİ KENDİLERİNE VE KOLEKTİF OLARAK ÖRGÜTLENMELERİNİN ÖNEMİ Girişimciliği destekleyen programlarda katılımcılık, Kadınların kendi aralarındaki iletişimin artırılması, Kadınların işle ilgili kendi aralarındaki örgütlenme ve dayanışmanın sağlanması