68 KUŞAĞI VE DEMOKRASİ SAVAŞI

... konulu sunumlar: "68 KUŞAĞI VE DEMOKRASİ SAVAŞI"— Sunum transkripti:

1 68 KUŞAĞI VE DEMOKRASİ SAVAŞI

2 1960'lı yılların içinde bulunduğu ve tüm dünyada esen özgürlük akımından ve savaş karşıtlığından etkilenmiş ve Türkiye'de sol görüşlü 60 gençliğinin oluşturduğu bir akım olarak bilinir Aynı dönemde kapitalist birçok ülkede ve özellikle ABD'de sisteme aykırı hareketleriyle ön plana çıkan Hippiler gibi özgürlükçü ve antimilitarist takımlar oluşmuştu.

3 68 kuşağını başlatan olayların ilki Fransa'daki Sorbonne Üniversitesi'nde meydana gelen öğrenci isyanıdır. Ayrıca Latin Amerikalı devrimciErnesto Che Guevara'nın La Higuera'da yakalanıp 9 Ekim 1967 tarihinde Bolivya Ordusu'nun elinde öldürülmesi de bu olayların başlangıcına neden olarak gösterilebilir.

4 Amerikadaki 60 kuşağının en önemli hareketi o zaman Amerika'nın yürüttüğü Vietnam Savaşı'na karşı yaptıkları protestolardı ve hem Amerika'nın verdiği kayıpların aşırı artması hem de hippiler ile birlikte tüm Amerikada ve dünyada yayılan savaş ve Amerikan karşıtı gösteriler sayesinde Amerika Savaşı sonuçlandırmadan geri çekilmek zorunda kalmıştı. Ayrıca Amerika'da 68 kuşağı,2. dünya Savaşı'nı görmeyip onun etkisini hissetmeyen savaştan sonraki ilk nesildir.

5

6 Bu yüzden Amerika'da bu jenerasyonun döneminde lüks malların tüketimi(büyük amerikan arabaları) ve doğum oranlarında patlama görülmüştür.Bu kuşağa bu özelliği nedeniyle 'baby boom generation' denilmektedir.

7 Amerikan üniversite gençliğinin Vietnam savaşına karşı çıkan eylemleriyle başlayan ve oradan Avrupa’ya sıçrayan, “üniversite reformu” ve gençlerin güvenli bir gelecek için iş ve özgür bilim talepleriyle kurulu sisteme tepki olarak gelişen 68’in gençlik eylemleri, ülkelerin kendi özelliğine göre de biçimlenmiştir. Bu eylemler, ABD’de siyah-beyaz çatışmasına (ırkçılığa) ve Vietnam Savaşı’na karşı biçimlenirken, Almanya ve Fransa’da ise gençliğin gelecek talebi ve barış isteği öne çıkmıştır

8 Türkiye’de ise; “üniversite ve eğitimde reform” talebiyle başlayan eylemler hızla anti- emperyalist bir karakter kazanmış, öte yandan demokrasi isteği yanı sıra iş, özgürlük ve toprak talepleriyle birleşerek demokratik devrim talepleriyle bütünleşen bir safhaya geçmiştir.

9 68 KUŞAĞI; Deniz GEZMİŞ, İbrahim KAYPAKKAYA, Mahir ÇAYAN, Hüseyin İNAN, Yusuf ASLAN, Harun KARADENİZ gibi devrimci önderlerin liderliğinde oluşturulan marksist-sosyalist ve Kemalizm sentezli hareketin adıdır.

10

11 Deniz Gezmiş ile Mahir Çayan'ın önderliğini yaptığı iki fraksiyon o dönemde hedef seçilmiştir bunun üstüne mahir çayan önderliğindeki THKPC (Türkiye halk kurtuluş partisi cephesi) silahlı mücadele kararı almıştır. Deniz Gezmiş önderliğindeki THKO ise silahlı mücadeleye uzak kalmıştır. Ancak emniyetin yakalanan devrimcilere şiddet uygulaması bu gruptada anarşizm hareketini ateşlemiştir yılında ki Muhtıra sonrasında devrimci gençler öldürülmüş, yakalananlar idam edilmiştir.

12 Devrimci gençlik hareketi o dönemde ne istediğini açıkça belirtmişti: Emperyalistlerin tahakkümünden kurtulmuş, kendi halkının iradesiyle yönetilen bir Türkiye. Yani "tam bağımsız ve gerçekten demokratik Türkiye".

13 İkinci olarak, Denizler amaçlarına ulaşmak için Türkiye'deki siyasal mekanizmadan herhangi bir beklenti içine girmeyerek, tarihsel bir geleneğe yani Kuvayı Milliye geleneğine dayandılar. Güvendikleri toplumsal kuvvet ise parlamentarizm içinde asla özlemine ulaşamayacak olan emekçi halktı.

14 1969 yılının 10 Şubat’ında Dolmabahçe açıklarına demirleyen 6
1969 yılının 10 Şubat’ında Dolmabahçe açıklarına demirleyen 6. Filo’nun temsil ettiği Amerikan emperyalizmine karşı, yurtsever öğrenci eylemleri başlatılır. 16 Şubat Pazar günü, ‘Emperyalizme ve Sömürüye Karşı İşçi Yürüyüşü’ düzenlenir.

15

16

17 Türkiye tarihinde, 31 Mart Olayından sonra yaşanan en büyük gerici ayaklanma olarak nitelenen ve tarihe ‘Kanlı Pazar’ olarak geçen saldırı, 6. Filo’nun Türkiye’ye gelişini protesto eden antiemperyalistlere karşı yapılmıştı yılından itibaren Türkiye’ye gelmeye başlayan Amerikan 6. Filo’sunun her ziyaretinde, öğrenciler antiemperyalist protestolar düzenlemişlerdi. ‘Kanlı Pazar’ da, böyle bir gündü...

18

19

20 Ceza alan yok! İki kişinin öldürüldüğü, yüzlerce insanın yaralandığı saldırıyla ilgili olarak cezalandırılan kimse yoktur. Öldürülen Ali Turgut Aytaç’ın bıçaklanma anını gösteren fotoğraftaki bıçaklı kişi ve izleyen polis sorgulanır. “Bıçağı yerde buldum” diyen Seyit Atmaca serbest kalırken, polis Haşim Bozkurt önce tutuklanır daha sonra mahkeme tarafından suçsuz bulunarak serbest bırakılır.

21 arasındaki dönemde; Emperyalizme bağımlı olarak hızlı bir gelişme içine giren Türkiye kapitalizminde, bir yandan sınıf çelişkileri yoğunlaşırken öte yandan işçi sınıfının gelişimi hem nicelik hem nitelik açısından hızlanmıştı. Sınıflar arası çelişki ve çatışmanın belirginleştiği bu dönemde toplumsal muhalefet de hızla yükseldi. Türkiye işçi sınıfı ise, bu muhalefetin en önemli parçası olarak siyaset sahnesinde yerini almıştı.

22 1960 sonrası işçi sınıfı, dönemin gelişmelerinin de etkisiyle kendi aydınları ile buluşmaya ve kendi mücadelesini yükseltmeye başlamıştır. Giderek bilinç düzeyi yüksek bir öncü işçi kitlesinin ortaya çıkması ve sosyalist düşünceler ile buluşması eylemlerin sertleşmesine ve yoğunlaşmasına neden olmuştur. Böylece, 1960’lı yıllara kadar örgütsel planda burjuvazinin hegemoyasında kalan işçi sınıfı, bu tarihten başlayarak bağımsızlaşma yolunda önemli mesafeler kat etmiştir.

23 İşçi sınıfı, grevler, fabrika işgalleri,direnişler ve mitingler gibi radikal eylemler yoluyla siyasallaşırken, öğrenci gençlik ile köylüler de boykot, yürüyüş, protesto gösterileri ile toprak ve üniversite işgalleriaracılığıyla siyasal taleplerini dile getiriyorlardı. Emekçi sınıfların sendikal örgütlülüğü giderek yoğunlaşmış, aynı zamanda sosyalist aydınlar YÖN ve TİP etrafında biraraya gelmişti.

24 Sol yönelimli bir muhalefet, ülke tarihinde ilk kez gerçek anlamda yaygınlık kazandı.1961’de TİP’in 1967’de DİSK’in kuruluşu bu koşullar altında gerçekleşti; her iki örgüt de kurulduktan sonra sınıf mücadelesi içinde kendi yerlerini edinecek ve özgün etkilerde bulunacaktı.

25 Özellikle, 1968 sonrası, işçi hareketinin hızla radikalleştiği ve sınıfın özsavunma pratiklerini geliştiren eylem biçimlerinin ortaya çıktığı bir dönem oldu. 1968–71 arası 2 dönemin en karakteristik özelliği, sınıf mücadelesinin en militan pratiklerinden biri olan fabrika işgal eylemlerinin ortaya çıkması ve yaygınlaşmasıdır. Bu eylemler, içinde gerçekleştikleri toplumsal ortam ve koşulların ana çizgilerini yansıtmaktadır. İşçi sınıfının bilinç durumu ve toplumsal psikolojisi, hem bu koşulların, hem de sol-sosyalist hareketin toplumsal etkisinin izlerini kaçınılmaz olarak taşımaktadır.

26 Toplam açısından bakıldığında; “Türkiye’nin ’68’i” diyebileceğimiz dönemde biçimlenen gençlik eylemlerinin başlıca özelliklerini şöyle sıralayabiliriz:

27 Anti-emperyalizm: ABD’ye, NATO’ya ve bunların şahsında tarif edilen emperyalizme karşı, ‘68’i yaşayan diğer ülkelerde görülmedik ölçüde radikal bir karşı çıkıştır ve bu karşı çıkış kısa bir süre sonra, gençlik örgütlerinin lideri genç devrimcilerin kurup yönettiği örgütler tarafından yürütülen silahlı mücadeleye dönüşmüştür.

28 İşbirlikçiler: Amerikan işbirlikçisi Adalet Partisi hükümeti ve tüm işbirlikçilere karşı mücadele ABD emperyalizme karşı mücadele kadar önemlidir. Çünkü emperyalizm işbirlikçileri aracılığı ile hegemonyasını sürdürmektedir.

29 ’61 Anayasası: Bu mücadele bir bağımsızlık ve demokrasi mücadelesidir
’61 Anayasası: Bu mücadele bir bağımsızlık ve demokrasi mücadelesidir. ABD üsleri kovulmalı, ABD ile ikili anlaşmalar iptal edilmeli, 1961 Anayasası uygulanarak toprak ağalığı ve gerici güç odakları tasfiye edilmeli ve ülkede “tam demokrasi” gerçekleştirilmelidir.

30 Parlamentarizm: Parlamento toprak ağalarının, aşiret reislerinin ve işbirlikçi sermayenin halkı aldatmasının bir aracıdır ve dolayısıyla parlamenter mücadeleye hapsolmak demek, sistemle uzlaşarak devrimi, devrimci atılımları parlamentonun koridorlarında boğmak demektir. ‘68’in parlamentarizm karşıtlığı, parlamentoyu reddetmeye varan bir radikalizm olarak görülür.

31 Sosyalizm ve gerilla: Bu dönemin anlayışına göre; “Devrimci gençlik demek sosyalist gençlik demektir. Sosyalist olunmadan devrimci olunamaz. Ya da sosyalist olunmadan devrimci kalınamaz”.

32 ’68 ve işçi sınıfı mücadelesi: Türkiye ‘68’i; aslında bir işçi ‘68’i de diyebileceğimiz, işçi sınıfının sendikal mücadelesi, sendika seçme özgürlüğünü kullandığı ve işçilerin inisiyatif kullandığı eylemlerle mücadele sahnesinde yer aldığı bir döneme de karşılık gelmiştir.

33 68 öğrenci olayları sonucunda ortaya çıkan 68 kuşağının sloganlarıdır
68 öğrenci olayları sonucunda ortaya çıkan 68 kuşağının sloganlarıdır. çoğu unutulmazlar arasına girmiştir. - gerçekçi ol, imkansızı iste! - bir şey talep etmeyeceğiz, bir şey istemeyeceğiz. alacağız, işgal edeceğiz. - yasaklamak yasaktır. - patron sana muhtaç, sen ona değil. - insanlığın özgürleşmesi ya toptan olacak ya da olmayacak. - lütfen çıkarken komünist parti yi bulmak istediğiniz gibi temiz bırakın!

34

35 6 Mayıs 1972; Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan’ın katledildiği tarihtir. haksız-hukuksuz işleyen bir sıkıyönetim mahkemesinin ve meclisin “üçe üç” çığlıklarıyla (27 Mayıs’ın idam ettiği Adnan Menderes, F. Rüştü Zorlu ve Hasan Polatkan’a karşı Deniz, Yusuf, Hüseyin), intikamcı bir duyguyla kararı onaylamasına ve bu üç devrimcinin idam edilmesine halk yığınlarının tepkisidir.

36 Ancak ’68 hareketinin bir gençlik başkaldırısı olarak kalıp tecrit olmasının ve nispeten kolayca bastırılmasının asıl nedeni, kapitalist ülke yönetimlerinin aldıkları sert önlemler ya da gençlik yığınlarını kazanacak kimi reformcu yaklaşımlar değildi. Tersine gençlik başkaldırısını asıl soyutlayan ülkelerdeki komünist partilerin tutumu oldu.

37 6 Mayıs 1972, Türkiye 68’nin sonu; ama aynı zamanda 68’in devrimci atılımının, sınıflar mücadelesi içindeki yerinin anlaşılması ve deneyimlerinden dersler çıkarılarak ilerlenmesinin de “başlangıcı”dır.

38

39 6 Mayıs 1972’nin şafağında, Deniz, Hüseyin ve Yusuf’un son sözleri şöyledir:   
Yaşasın Tam Bağımsız Türkiye! Yaşasın Marksizm-Leninizm Yaşasın Türk ve Kürt Halklarının Kardeşliği! Yaşasın İşçiler, Köylüler Kahrolsun Emperyalizm Deniz GEZMİŞ

40 Ben şahsi hiçbir çıkar gözetmeden halkımın mutluluğu ve bağımsızlığı için savaştım. Bu bayrağı bu ana kadar şerefle taşıdım. Bundan sonra bu bayrağı Türk halkına emanet ediyorum! Yaşasın İşçiler, Köylüler ve Yaşasın Devrimciler! Kahrolsun Faşizm! Hüseyin İNAN

41 Biz halkımızın hizmetindeyiz. Sizler Amerika’nın hizmetindesiniz
Biz halkımızın hizmetindeyiz! Sizler Amerika’nın hizmetindesiniz! Yaşasın Devrimciler! Kahrolsun Faşizm! Yusuf ASLAN

42 DİKKATİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİZ
MERVE UZUN BURCU ŞAHİN CEM ÖZEN