BTP206 – Görsel Programlama II Basit Kontroller

İçerik Genel Kontroller Gelişmiş Kontroller Labels, Text Boxes, Buttons, Check Boxes, List Boxes, Combo Boxes Gelişmiş Kontroller Timers, Tabbed Dialog Boxes, Image Lists, List View, Tree View

Etiketler(Labels) Label Kontrolleri kullanıcı için statik textleri göstermek için kullanılır. Statik textler direk olarak değiştirilemezler ancak kod ile değiştirilebilirler. Label Kontroller text boxes gibi diğer kontroller için açıklayıcı metini sağlamak için sıklıkla kullanılır. Label Kontroller bir form üzerindeki genel talimatları vermenin yanında bir de bir kullanıcıya durum tipi bilgisini de verir.

Labels Ayarları Etiketlere(Labels) anlamlı isimler verilmelidir. Bu işlem Text özelliğinin değiştirilmesiyle labelin texti özel yapılabilir. Çoklu label oluşturmak için, açılır kapanır pencereden Text özelliklerine tıklanır ve sağdaki resimde görüldüğü gibi Text editörüne tıklanır. Çoğu durumda, tek bir hat üzerinde etiket metnini yerleştirmek en iyisidir, ancak seçenek olması güzel bir fikirdir.

Kısayol (Hotkey) Ayarları Bir label ile ilişkili bir kısayol olabilir. Kısayol label textin içinde altı çizili bir karakter olarak görülür. Örn: First Name:. Kullanıcı için kısayol (bu örnekte Alt + F) Alt ile birlikte F tuşuna bastığında, odak etikete taşınır ve sonrasında sekme sırasında sonraki denetime taşınır. Bir label için kısayol belirlerken, (&) işareti ile label’in Text özelliklerinde bir kısa yol belirlenebilir. Örneğin; First Name label için F kısayolunu atamak için, labelin Text özelliklerine şöyle yazılmalıdır: &First Name.

Text Box Label kontrolu bir kullanıcının değiştirmeyeceği metin için kullanılacak en iyi kontroldür. Ancak, eğer kullanıcıların Text’i değiştirme veya texte bir şeyler yazmak isterse o zaman devreye text box giriyor. Bu işlem için text box kullanılır. Eğer bir form üzerinde şimdiye kadar yazdıklarınız varsa belirli bir text box kullanmışsınız demektir.

Bir Label ve Bir Text Box

Metin Hizalama Hem Text Box hem de label kontroller bir tane TextAlign özelliğine sahiptirler(bir çok kontrol de olduğu gibi…). TextAlign özelliği kontrol içerisinde metni hizalamayı belirtir. Örn: Bir kelime işlemcisindeki hizalama ayarı gibi… Bu özellikle metin için formda sağ, sol ve ortayı seçebilinir. Uygulama: Bir label ve text box’daki metni hizalamaya çalışalim.

Multiline(Çoklu) Text Box Varsayan olarak text box’ın genişliğini değiştirebilirsiniz ancak yüksekliğini değiştiremezsiniz. Çünkü, text box single-line(tekli-çizgi) text box olarak belirlenmiştir. Eğer siz text box’ın multiline(çoklu) özelliğini aktif(True) ederseniz yüksekliğini değiştirebilirsiniz.

Kısayol Menüsü (Shortcut Menu) Özellikler penceresi yanında bir text box’ın shortcut menu kullanılarak da değişiklikler yapılabilir. Bunun için yapılması gereken text box seçilerek ve üst kısmında görünen küçük siyah ok simgesine tıklamak yeterlidir. Birçok kontrol shortcut menüye sahiptir ancak seçilen kontrolün çeşidine bağlı olarak içerikler farklıdır.

Text Box’a Erişimi Engellemek Bazen bir kontrolün kullanıcıya görünmesini istemezsiniz. Bu durumda yapmanız gereken, Enabled özelliğini kullanmaktır. Bu özellik Disable olarak değiştirildiğinde artık text box’ın text kısmı kapanır ve bu alanda artık değişikliğe izin verilmez.

Bir Pasif(Disabled) Text Box

Bir Text Box’a Scrollbar Eklemek Text Box’ın ScrollBars(Metin Kaydırma) özelliğinin değerinin değişmesiyle artık metin kaydırma işlemi yapılabilir. ScrollBars özelliği yatay, düşey veya her ikisini veya hiçbir değer almayabilir. Bazı Notlar: Sadece Çoklu Text Boxlarda Scrollbars özelliği olabilir. Eğer text box’ın WordWrap özelliği aktif(True) ve ScrollBars özelliği de Both seçeneğine ayarlıysa o zaman yatay scrollbar hiçbir zaman görünmez çünkü metin(text) otomatik olarak kontrolle sığdırılır.

Bir Yatay ScrollBar ile Text Box

AcceptsReturn ve AcceptsTab Özellikleri Eğer text box’ın AcceptsReturn özelliği aktif ise kullanıcı text box’ın içinde Enter tuşuna baştığında alt satıra geçebilir(Aksi takdirde Enter tuşuna basıldığında varsayılan düğme aktive edilir). AcceptsTabs özelliği aktif olduğunda kullanıcı kolon oluşturmak için kontrolün içinde Tab tuşuna basabilir.

Bir Text Box’ın İçinde Karekter Sayısını Sınırlamak Bir Text Box’ın MaxLength özelliğini kullanarak kullanıcının girebileceği maksimum karakter sayısını belirlenebilir. Varsayılan MaxLength üst sınırı 32767’dir. MaxLength özelliği genellikle text box’ın içeriği bir veri tabanına yazılmak istendiğinde, alan boyutlarının sınırlı olduğu durumlarda kullanılr.

Şifre Alanı Oluşturma(Creating Password Fields) PasswordChar özelliğine bir karakter atanır. Eğer bu atamaya yıldız işareti(*) atanmışsa o zaman tüm harfler yıldız işareti olarak görülürler. Kullanıcı text box’ın içeriğinin asıl kısmını görememesine rağmen kod kısmında asıl harfleri görür. Bir Text Box şifre karakterlerini gösterebilmesi için Multiline özelliği kapalı (False) olmalıdır.

Text Box’ın Genel Olayları(Events) TextChanged: Kullanıcının text box’ın içine metin yapıştırdığında veya içerisindeki metni değiştirdiği durumlarda olan olaylardır. Click: Text Box’a tıklandığındaki olaylardır. MouseDown: Text Box’ın üzerine farenin basılı tutmasında oluşan olaylardır. MouseUp: Text Box’ın üzerine farenin tuşu bırakılmasında oluşan olaylardır. MouseMove: Text Box’ın üzerine farenin hareketinden doğan olaylardır.

Tamam ve İptal Butonları(OK and Cancel Buttons) Genellikle, bütün diyalog box’ların Tamam ve İptal tuşları vardır. Tamam buttonu kullanıcı değerlerini kabul eder ve formu kapatır. Cancel buttonu kullanıcının değerlerini dikkate almadan direk olarak formu kapatır. Bir Button nesnesinin DialogResult özelliği OK olarak ayarlanmışsa bu buttona tıklandığında form kapatılır. Formun ShowDialog() metodu buttonun DialogResult value değerini döndürür.

Kabul Buttonu(Accept Button) Diyalog Box’ler oluşturulurken, genellikle bir button varsayılan button olarak ayarlanır. (Accept button olarak adlandırılır) Eğer bir fomda Accept Button varsa, kullanıcı Enter’a bastığında Accept butonun tıklanma olayı çalışır. Accept button, formun AcceptButton özelliğinden bir button seçilerek ayarlanabilir.

İptal(Cancel) Buttonu İptal butonu Esc (Enter Tuşunun tersine )tuşunu basıldığında harekete geçer ve bu İptal butonun olayları çalışır. Genel olarak, kullanıcı yaptığı değişiklikleri kaydetmeden formu kapatmak istediğinde İptal butonu kullanılır. İptal butonu formun CancelButton özelliğinden bir button seçilerek ayarlanabilir.

Kontrol (Check) Boxes Check box bir form üzerinde evet/hayır ve doğru/yanlış şeklindeki ifadeleri göstermek için kullanılırlar. Check box’ın CheckState özelliği check box’ın durumunu gösterir. Check box’ın işaretlenip işaretlenmediğini kontrol eder. Check box’ın Checked özelliği doğru veya yanlış değerlerini alır. Check box’ın CheckState özelliği Checked, Unchecked, veya Indeterminate değerlerini alır. ThreeState özelliği ikiden farklı olarak üç kontrol kullanılmak istendiğinde kullanılır.

Paneller(Panels) ve Gurup Box’lar Kontroller bir form üzerine yerleştirilebilirler çünkü formlar konteyner nesnedir. Bazı kontroller konteyner gibi hareket ederler ve bir konteyner, bir ya da daha fazla başka konteyner barındırabilir Panel ve Group Box kontrolleri benzer amaca hizmet eden birer konteyner kontrolleridir. Group box kontrolu genellikle radio button’ları gruplamak için kullanılır.

Group Box and Panel Arasındaki Farklar Panel kontrolü Group Box kontrolünün farklı bir versiyonudur. Panel sınır ve başlık özelliğine sahip değildir. Panel kaydırma özelliğine sahipken bu durum Group Box için geçerli değildir.

Radio Buttonlar Radio buttons karşılıklı olarak birbirini pasifleştiren veya devre dışı bırakan butonlardır. Başka bir ifade ile, konteyner başına sadece bir radio button aynı zamanda seçilebilir. Aynı konteyner üzerinde bir radio button seçildiğinde otomatik olarak diğer radio button’lar devre dışı kalır. Uygulama: Formun üzerine bir GroupBox yerleştirin ve bunun üzerine bazı Radio button’ları sürükleyin.

Radio Button’lar

Liste Kutuları(List Boxes) List Box’lar, kullanıcıya öğelerin bir listesini sunmak için kullanılır. Bu listeye öğe eklenebilir, kaldırılabilir, ve bu işlemler çok az bir Visual C # kodu yapılabilir. Kullanıcıya sadece tek bir öğe veya birden çok öğe seçmeye olanak veren bir List Box (liste kutusu) oluşturabilir. Bir liste kutusu boyutundan daha fazla öğe içeriyorsa otomatik olarak bir kaydırma çubuğu görünür.

Karma Menü(Combo Box) Bir combo box sağ tarafında bir ok ile açılan bir text box gibi görünür. Açılır kapanır listi görüntüntülemek için bir combo box buttonuna tıklanır. Bir combo box listesi ile çalışmak hemen hemen bir liste kutusu ile çalışmayla aynıdır.

Tasarım Aşamasında Öğeleri kurgulama(Manipulating Items in Design Time) Bit list box’ın içeriğini değiştirmek için Items özelliği kullanılır. Özellikler penceresinde Items özelliği seçildiğinde, üç noktalı bir button görüntülenir. Bu buttona tıklandığında String Collection Editor açılır. Bu editöre Items(Öğeler) girilebilir.

String Collection Editor

Yürütme Esnasında Elemanları Ayarlama Eleman ekleme: List box’ın Items özelliğinde Add() metodu kullanılır. lstAlbums.Items.Add("The Division Bell"); Eleman ekleme: Insert() metodu: lstAlbums.Items.Insert (0, "The Division Bell"); Eleman kaldırma: Remove() metodu: lstAlbums.Items.Remove("The Division Bell"); lstAlbums.Items.RemoveAt(0); Listeyi silme: Clear() metodu: lstAlbums.Items.Clear();

Seçilen Öğe(Item) Hakkında Bilgi İki özellik seçilen öğe(Item) hakkında bilgi verir: SelectedItem ve SelectedIndex. SelectedItem seçilen Stringi döndürür. Eğer Item seçili değilse boş bir String döndürür. SelectedIndex seçilen Item’ın indeksini döndürür. Indisler sıfırdan başlar. Eğer item seçili değilse -1 değerini döndürür.

Uygulama Yeni bir proje oluşturun ve ana form üzerine iki tane list box yerleştirin İlk list box’a bazı elemanlar ekleyin. İki list box arasında iki buton ekleyin. Butonlardan biri seçili elemanı ilkinden silsin ikincisine eklesin. Diğer buton ilk butonun tersine çalışsın.

Liste Sıralama List boxlar ve combo boxlar sıralama yapılabilir. Bu Sorted özelliği ile yapılır. Visual C# da Sorted özelliğini True yapmak, alfabetik olarak listenin içeriğini sıralar. Tüm elemanlar Add() metodunu veya Insert() metodunu kullanarak otomatik olarak uygun sırayla yerlerine eklenirler.

Combo Boxes Combo box’ların Items koleksiyonları tam olarak list box’lar gibi davranırlar. Combo boxların Text özelliği vardır. Seçilen elemanın değeri bu özelliğe yerleştirilir. Combo box kontrolü metin parçasında herhangi bir metinin girilmesine izin verir. Uygulama: DropDownStyle ve AutoCompleteSource özelliklerini inceleyelim.