Safranbolu Turizm Master Planı 2015-2023 Karabük Üniversitesi Safranbolu Turizm Fakültesi

SUNUŞ Turizm dünyanın en büyük ekonomik sektörlerinden birisi olarak hızla gelişmektedir. Turizm; ekonomik büyüme, yoksulluğun azaltılması, doğal ve kültürel kaynakların korunması için iyi bir gelişme fırsatıdır.

Bununla birlikte turizm; ev sahibi toplulukların sosyo-kültürel özgünlüklerine zarar veren, doğal ve kültürel mirası tehdit eden bir unsur haline de gelebilmektedir. Bu nedenle turizm gelişimin akıllıca planlanması ve yönetimi önem arz etmektedir.

Safranbolu Turizm Master Planı; Safranbol’da turizm gelişimin planlanması ve yönetimi açısından önem arz eden bir çalışmadır. Bu çalışma; artan rekabet ortamında Safranbolu turizmini 2015-2023 yıllarını kapsayan dönemde destekleyebilecektir.

GİRİŞ Planda Safranbolu turizminin mevcut ve potansiyel durumu analiz edilmiştir. Plan çalışması; Safranbolu turizmine yönelik şu 6 alt kategori üzerinde ele alınmıştır:

-Mevcut Durum Analizi -Turizm ve Rekreasyon Analizi -Stratejiler -Turizm SWOT Analizi -Uygulama Planları -Strateji-Eylem Uygulama

SAFRANBOLU TURİZMİNE YÖNELİK TEMEL STRATEJİLER Turizm Ürünü Geliştirme Turizm Pazarlaması İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi Turizm İlgili Altyapının Geliştirilmesi Turizm Sektörünün Dönüşümü Turizmde Araştırma ve Bilgi Turistik Emniyet ve Güvenlik Turizm Sektörünün Yönetimi

Turizm Ürünü Geliştirme Eylem Planı Safranbolu ve çevresinde özellikle turistik açıdan çekiciliği bulunan köyler tur programlarına dahil edilmeli. Safranbolu'ya özgü, başta eski elişi ürünler olmak üzere yöresel yiyeceklerin de üretilmesi, tanıtılması ve satışındaki sorunlar ortadan kaldırılmalı.

Turizm Ürünü Geliştirme Yeni tur güzergahları tur programlarına dahil edilmeli. Örneğin; Yenice ve çevresi, Yöresel nitelikteki lokum, reçel, marmelat, pekmez, tarhana, yayım, asma yaprağı (salamura asma yaprağı) küçük atölyelerde canlı performansla ziyaretçilerle birlikte yapılarak satışa sunulmalıdır.

Turizm Ürünü Geliştirme Yöreye gelen yabancı ziyaretçilerinde damak zevkleri dikkate alınarak onlara yönelik menülerin sunulması. Safranbolu ve çevresindeki av turizmi olanakları geliştirilmeli.

Turizm Ürünü Geliştirme Safran yetiştiriciliği geliştirilmeli ve yıllık üretim miktarının arttırılarak turizmin alternatif alanlarında kullanılır hale getirilmesi. Safranbolu’da uygun bir bölgede kongre ve kültür merkezi yapılması. Somut olmayan kültürel miras, (hamam, kına gecesi, folklorik oyunlar ve kışın evlerde oynanan diğer oyun türleri gibi etkinlikler) drama edilerek ziyaretçilerin katılımı sağlanmalı.

Turizm Ürünü Geliştirme Kültürel dokunun önemli bir parçasını oluşturan demircilik, bakırcılık ve yemenicilik faaliyetleri turizm açısından da önemli bir çekim unsuru olup, bu unsurların turistik ürüne dönüştürülmesine yönelik çalışmalar yapılmalı.

Turizm Pazarlaması Eylem Planı Safranbolu turizmine yönelik ulusal ve uluslararası tanıtım çalışmaları (fuarlara katılım, broşür, yayınlar vb.) ortak akıl ve finans kaynağı ile gerçekleştirilmeli. Yerli ziyaretçi talebinde belirli düzeyde elde edilmiş olan tanıtıcı faaliyetlerin yabancı ziyaretçiler bakımından da yakalanabilmesi için iç turizme yönelik tanıtıcı faaliyetlerin devam ettirilmesi ile birlikte uluslararası tanıtım etkinlikleri de gerçekleştirilmeli.

Turizm Pazarlaması Eylem Planı Safranbolu'ya gelen ziyaretçilere sunulmak üzere tanıtım amaçlı "Seyahat Rehberi" kitabı ve yöre ile ilgili alternatif tanıtıcı yazılı ve görsel materyaller farklı dillerde hazırlanmalı.

Turizm Pazarlaması Safranbolu’da turizm işletmeleri turistlere çeşitli indirimler şeklinde promosyonlar uygulamalı. Yöreye yönelik tur programlarının geliştirilmesi için web tabanlı tanıtıcı faaliyetlerin yapılması. Safranbolu'nun marka şehir hüviyetinin sürdürülmesinde sosyal medyanın etkin bir şekilde kullanılması. Safranbolu’ya tur düzenleyen halihazırdaki ve potansiyel seyahat acentelerine yönelik info gezileri düzenlenmeli ve pazarlama stratejileri geliştirilmeli.

Turizm Pazarlaması Yöresel standartlara uygun bir şekilde yiyecek içecek ürün hizmeti satan işletmeler yöresel bir logo ile tescillenmeli. İstanbul ve Ankara’da her 3 yılda bir Safranbolu tanıtım günleri düzenlenmeli. Yöresel gıda ürünlerinden coğrafi işaret alınmamış olan ürünler tescillenmeli.

Turizm Pazarlaması Safranbolu ve çevresinde dizi ve film çekimlerine yönelik film platoları oluşturulmalı. Toplu taşıma alan ve araçlarında Safranbolu'yu tanıtıcı görseller yayınlanmalı. Konaklama işletmelerinin fiyat belirlemesinde rakip destinasyonların uyguladığı fiyatlar dikkate alınmalı.

Turizm Pazarlaması Altın Safran Belgesel Film Festivali'nin yanı sıra Uluslararası Mimari Proje Festivali bağbozumu ve safran hasadı ve geleneksel yöresel mutfak şenliği gibi yörenin sahip olduğu değerleri ön plana çıkarıcı etkinlikler düzenlenmeli. Tüm dünyada yaygın olarak seyahat eden üçüncü yaş gruplarına (60 yaş üzeri) yönelik pazarlama faaliyetleri (Örneğin, hafta içi fiyat indirimleri uygulamaları vb.) geliştirilmeli.

Turizm Pazarlaması Yöreye özgü ürünlerin ambalajlama ve markalaşma sağlandıktan sonra satışı yapılmalı. Ulusal ve uluslararası nitelikteki bilimsel ve mesleki toplantıların yapılmasına yönelik ilgili kurum ve kuruluşlarla koordinasyon sağlanmalı.

Turizm Pazarlaması Aynı özelliklere sahip diğer destinasyonlardan Safranbolu'nun farklılığını vurgulayan tanıtım çalışmaları yapılmalı. Tarihi nitelikteki restorasyon çalışmalarını içeren belgeseller hazırlanarak ulusal ve uluslararası yayın kuruluşlarında yayınlanması sağlanmalı.

İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi Eylem Planı Yöredeki somut ve soyut mirası yansıtabilen bilinçli turizm rehberleri yetiştirilmeli. Turizm konusunda yeterli yetkinliğe ulaşması için iletişim, turizm, satış ve pazarlama konularında yerel halka eğitim verilmeli.

İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi Restorasyon işlerinde çalışabilecek yerel ustaların eğitimi sağlanarak niteliksel ve niceliksel olarak geliştirilmeli. Turizm sektörüne yönelik faaliyet gösteren işletmeler bünyelerinde yabancı ziyaretçilerle etkin iletişim sağlayabilecek farklı yabancı dil bilen eleman bulundurmalı, bulunamaması halinde buna yönelik eğitimler verilmeli.

İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi İşletmeler bünyesinde nicel ve nitel yeterliliğe sahip iş görenler istihdam edilmeli. Yabancı turistlere yardımcı olma konusunda polis, zabıta, şoförlere yönelik yabancı dil eğitimi verilmeli.

Turizm Alt Yapısının Geliştirilmesi Eylem Planı Bisiklet, yürüyüş ve ekstrem sporlara ev sahipliği yapabilecek parkurlar hazırlanarak ziyaretçilerin hizmetine sunulmalı. Turistik ürünlere ulaşım güzergahlarının şehrin kimliğine uygun nitelikli hale getirilmesi. Turistik alanlara yönelik bilgi amaçlı yön levhaları ve haritalar uygun aralıklarla ilgili mekanlar üzerinde yerleştirilmeli.

Turizm Alt Yapısının Geliştirilmesi Trafik sorunu bağlamında tarihi çarşı bölgesinde özellikle karşılaşılan trafik yoğunluğunun azaltılması için alternatif trafik akış güzergahları, otoparklar ve yolcu indirme bindirme noktaları belirlenmeli.

Turizm Alt Yapısının Geliştirilmesi Atıl durumda olan Akçasu mahallesine yönelik olarak restorasyon ve rekreasyon alan düzenlemeleri yapılarak alternatif turizm mekanları oluşturulmalı. Gümüş Mahallesi, Mezarlık, Tabakhane Bölgesi, Hasan Dede tepesi gibi alanlarda otopark çözümlemesi yapılmalı.

Turizm Alt Yapısının Geliştirilmesi Tarihi çarşı bölgesindeki bina çatılarında bulunan güneş enerji panelleri, antenler vb. ürünler kaldırılmalı. Kentteki mevcut tarihi nitelikteki çeşmeler işlevlerini görür hale getirilmeli. Ana giriş arterleri üzerinde kent kimliğini yansıtıcı unsurların yanı sıra çevre düzenlemeleri yapılarak ziyaretçiler üzerinde olumlu kent imajı vurgusu sağlanmalı.

Turizm Alt Yapısının Geliştirilmesi Şehir trafik akışı içinde otopark yön levhaları bulundurulmalıdır. Safranbolu'da gezilecek yerlerle ilgili bilgiler sunan ve akıllı telefon teknolojisi ile uyumlu çalışabilen QR Code (kare kod) haritalarının oluşturulması ve turistik mekan ve zeminlere yerleştirilmesi. Çarşı kesiminde ve şehir giriş noktalarında yeterli aydınlatma yapılmalı.

Turizm Alt Yapısının Geliştirilmesi Belirli ebatta ve renkte (kahverengi zemin üzerine sarı gibi), standart malzemeden yapılmış işletmeleri gösteren levhaların görüntü kirliliği yaratmayacak şekilde sokak girişlerine asılması. Tarihi çarşı bölgesinin ısınma sorunu giderilmeli.

Turizm Alt Yapısının Geliştirilmesi Safranbolu kent girişinde otoparklı bir turizm danışma merkezi kurulmalı, kenti ziyaret için gelen misafirler bu mekanda ziyaret imkanları konusunda bilgilendirilmeli. Yöreye gelen ziyaretçilerin eğlence ihtiyaçları kapsamında tarihi çarşı kesimi dışında eğlence mekanlarının oluşturulması. Safranbolu'da yöresel mutfak kültürünü yansıtan yiyecek içecek işletmeleri geliştirilerek sayısal olarak da artırılmalı.

Turizm Alt Yapısının Geliştirilmesi Safranbolu sokak taşları orijinal kimliğini muhafaza ederek kullanım rahatlığı sağlayıcı hale getirilmelidir. Şehir merkezinde (Kıranköy) trafik akışını rahatlatmak amacıyla karayolları hastane altı arasında battı-çıktı yapılmalı.

Turizm Alt Yapısının Geliştirilmesi Bölgede çıkan tarihi nitelikteki değerlerin Safranbolu'nun tarihi mekanları ile uyum ve estetik sağlayarak sergilenebilecek nitelikte müzeler (Kent Etnografya Müzesi, Tabakhane bölgesinde dericilik müzesi) kurulmalı. Safranbolu ile etkileşimli konumda bulunan Karabük ilindeki Kardemir Demir Çelik Fabrikası girişinde fabrikanın tarihi geçmişi ve önemini yansıtıcı "Demir-Çelik Müzesi" kurulması ve ziyaretçilere hizmet vermesi sağlanmalı.

Turizm Alt Yapısının Geliştirilmesi Hıdırlık tepesi, Sarıçiçek Dağı, Bulak mağarası bağlantılı teleferik sisteminin kurulması. İşletme ve konutların kendilerine ait otopark alanları oluşturmalarına yönelik tedbirler alınmalıdır. Trafiği yoğunluğunu azaltmak için alternatif çevre yolları yapılmalı. Şehre yönelik havayolu ve yüksek hızlı tren (Ankara-Karabük-Zonguldak) hizmetleri getirilmeli.

Turizm Alt Yapısının Geliştirilmesi Tarihi Çarşı ve Safranbolu bünyesinde yer alan camilerin mimari yapısına uygun olarak restorasyonu ve kullanımı sağlanmalı. Karayolu il bağlantı giriş levhalarının olduğu alanlarda turistik nitelikli Safranbolu levhasının da bulundurulması.

Turizm Sektörünün Dönüşümü Konaklama, yeme içme vb. işletmelerinin seyahat acenteleri ile iş birlikteliklerinin yanı sıra dikey bütünleşmelerine yönelik çalışmalar yapılmalı. Bireysel seyahat eğiliminde olan ziyaretçilere yöreye yönelik bilgi verici dijital rehber cihazların hazırlanması ve ziyaretçilere sunulması.

Turizm Sektörünün Dönüşümü Tarihi konakların sadece mimarisi ile değil içinde barındırdığı etnografik değer taşıyan eşyaları ile birlikte otantikliğinin korunması. Turizm yatırımlarındaki indirimlerden faydalanabilmek için kent ve/veya bölge ölçeğinde turizm kenti/bölgesi ilan edilmeli.

Turizm Sektörünün Dönüşümü Her bir sokağa Safranbolu kimliğini ifade eden bir temanın isim olarak verilerek işlenmesi. “Örneğin; Tabakhane bölgesindeki ilgili sokağa “Dericiler” sokağı adının verilmesi.”

Turizmde Araştırma ve Bilgi Ziyaretçi memnuniyet anketleri sonuçlarından elde edilen tecrübelerin kamu ve özel kurumlar arasında paylaşımı sağlanmalı ve buna yönelik tedbirler alınmalı. Safranbolu ile ilgili kitap, makale vb. yazılı ve görsel dokümanların tek bir birimde toplanarak dijital arşiv oluşturulmalı.

Turizmde Araştırma ve Bilgi Safranbolu turizmine yönelik elde edilen bilgilerin dijital ortama aktarılması ve değişik dillere çevrilmesi. Bölgenin sahip olduğu değerler dikkate alınarak yatırım ve modernizasyon teşviklerinden daha fazla faydalanılması doğrultusunda çalışmalar yapılmalı ve potansiyel yatırımcılar bilgilendirilmeli.

Turizmde Araştırma ve Bilgi Yöresel yiyecek ve içeceklerde standart reçetelerin oluşturularak üretim ve sunumları gerçekleştirilmeli. Yöresel yemeklere yönelik araştırma yapılarak kayıt altına alınmalı. Safranbolu merkez ve çevresindeki tescilli ve tarihi nitelikteki bütün yapıların röleve çalışmaları yapılarak arşivlenmeli. Yöredeki proje uygulamalarına yönelik devlet finans destek miktarlarının artırılması için lobicilik faaliyetlerinin yürütülmesi.

Turizmde Araştırma ve Bilgi Bölgede yüzey araştırması yapılarak arkeolojik değerlerin gün yüzüne çıkarılmasına yönelik kazı çalışmaları başlatılmalı. Tarihi binalarda hizmet kalitesinin artırmak için küçük ölçekli ilavelere ve kot farklarından doğan toprak altında kalacak eklemelere izin vermeli. Bununla ilgili yasaların revize edilmesine yönelik çalışmaların yapılması. Safranbolu kültür ve mimari yapıları araştırma merkezinin kurulması.

Turizmde Emniyet ve Güvenlik Eylem Planı Safranbolu destinasyonuna gelen turistleri otel, pansiyon ve mağazalara götüren kişiler (Hanutçu) ile gezintiye veya alışverişe çıkmış turistlerin satıcılar tarafından rahatsız edilmeleri engellenmeli. Turistlere yönelik yerel hizmetlerin daha etkin ve yeterli düzeyde sunulmasında ilgili alanlarda görev yapabilecek nitelikli turizm zabıtaları istihdam edilmeli.

Turizmde Emniyet ve Güvenlik Tarihi mekanların yangına karşı korunması için elektronik izleme sistemi kurulmalı ve yeterli sayıda hidrat noktaları oluşturulmalı. Tarihi çarşıya yakın alanlarda göletler oluşturularak havadan müdahale edilebilme alternatifleri sağlanmalı Münferit binalarda yangın önleyici ve yangına müdahale edici teknolojik sistemler kurulmalı.

Turizm Sektörünün Yönetimi Eylem Planı Safranbolu'da Kent Turizm Üst Kurulu oluşturulmalı. Bu kurul Safranbolu destinasyonuna ilişkin yerel stratejiler geliştirmeli. Safranbolu'da turizm işletmelerinin denetiminde tek düzeliğin sağlanması için "Standart Kontrol Listesi" (CheckList) oluşturulmalı.  

Turizm ile ilgili danışma büroları nitelik ve nicelik bakımından geliştirilmeli ve nitelikli büro sayısı artırılmalı.  Konaklama ve yiyecek içecek işletmeleri sahip oldukları nitelikler ve sunmuş oldukları hizmetlere göre sınıflandırılarak, periyodik olarak denetlenmeli. Ziyaretçilerin kalış süresini artırmak için tur program içerikleri yörenin özelliklerini bütünüyle yansıtan daha kapsamlı nitelikte olması sağlanmalı.  

Turizm Sektörünün Yönetimi Hediyelik eşya sektöründe kaliteli ürünlerin fiyat standardizasyonu ile piyasaya sunulması sağlanmalı. Hediyelik eşya satan işletmelerin fiziksel mekân sınırlarının düzeni, temizliği, tefrişi ve satılan ürünlerin ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından denetime tabi tutulması.  

Turizm Sektörünün Yönetimi Safranbolu’da faaliyet gösteren turizm işletmelerine yönelik dernekler tek çatı altında toplanmalı. Nitelikli ve yok olmaya yüz tutmuş yapılar toplu olarak belirlenerek öncelik sırasına göre devletin ilgili fonlarından destek sağlanmalı. Restorasyon proje çalışmalarında ince yapı detayları verilerek özgün malzeme ve biçim kullanımına hassasiyet gösterilmeli.  

Strateji-Eylem Uygulama Strateji ve eylemler, bütünlük sağlama düşüncesiyle "lider kurum", "destekleyici kamu kurumları" ve "destekleyici Sivil Toplum Kuruluşları" perspektifinden ele alınmış ve gerçekleştirilme önceliklerine göre "2015-2017", "2015-2020" ve "2015-2023" olmak üzere dönemlere ayrılarak, ayrıntılı eylem tabloları sunulmuştur.

Safranbolu Kaymakamlığı Safranbolu Belediyesi Karabük Üniversitesi STRATEJİ - Safranbolu’da turizmi çeşitlendirmek amacıyla etkinliği ve verimliliği yüksek ürünler geliştirmek. N o Eylemler Lider Kurum/Kurumlar Destekleyici Kamu Kurumları Destekleyici STK'lar Zamanla ma 1 Şehre özgü yöresel nitelikte hediyelik ürünlerin üretilmesine yönelik projeler geliştirilerek uygulanmalı. Safranbolu Kaymakamlığı Safranbolu Belediyesi Karabük Üniversitesi İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Safranbolu Turizm İşletmecileri Derneği Turizme Katkıda Bulunan Esnaflar Derneği Safranbolu Kent Konseyi Safranbolu Kültür ve Turizm Vakfı Safranbolu Ticaret ve Sanayi Odası 2015-2017

Strateji-Eylem Uygulama 2015-2023 yılları arasında Safranbolu’da yeni turizm alanlarının kazandırılmasına yönelik vizyon oluşturabilecek projeler şu şekilde sıralanabilir:

Strateji-Eylem Uygulama Kültür ve Turizm Koruma Gelişim Bölgesi Projesi Safranbolu Kalite Standardı Oluşturma Projesi Gümüş, Mezarlık, Tabakhane ve Hasan Dede Bölgelerinde Otopark Projesi

Strateji-Eylem Uygulama Hasan Dede Bölgesi Yeraltı Kongre Merkezi Projesi Eski Hükümet Konağı Bölgesi Turizm Dönüşüm Projesi Gümüş Bölgesi Kültür, Eğlence ve Spor Merkezi Projesi Hastane Altı, Eski Tarihi Bölge Seyir ve Fotoğraflama Teras Projesi

Strateji-Eylem Uygulama Akçasu Bölgesi Rehabilitasyon ve Rekreasyon Projesi Cam Teras, Tokatlı Kanyonu, Gümüş Deresi, Tabakhane ve Üniversite Raylı Sistem Projesi Karabük-Safranbolu Girişi Rehabilitasyon ve Rekreasyon Projesi Safranbolu Kent Etnografya Müzesi ile Dericilik Müzesi Projesi

Strateji-Eylem Uygulama Safranbolu Kıranköy Kavşağı Battı-Çıktı Projesi Safranbolu Merkez Rehabilitasyon Projesi Tarihi Çarşı Bölgesi ile İncekaya Su Kemeri, Bulak Mağarası Teleferik Projesi Tarihi Çarşı Bölgesi Yeraltı Kanal Projesi Tokatlı Kanyonu, Gümüş ve Tabakhane Dere Yatağı Rehabilitasyon ve Rekreasyon Projesi

Strateji-Eylem Uygulama Tuzcu ve Pamukçu Hanları Restorasyon Projesi Safranbolu Sanayi Rehabilitasyon Projesi Göztepe Bölgesi Kanyon Rekreasyon Projesi Hacılarobası Köyü Yeraltı Arkeolojik Kazı Projesi Karakoyunlar Köyü Ekoköy ve Kaya Mezarları Restorasyon Projesi

SONUÇ Unutmamak gerekir ki bu çalışmada yapılan önermeler ne kadar doğru olursa olsun bir tespittir ve bu tespitlerin doğru yorumlanıp başarıyla hayata geçirilebilmesi konunun sahiplerinin ilgi ve becerisine bağlıdır.  

Safranbolu Turizm Master Planı 2015-2023 hedeflerine yönelik planın hazırlanması aşamasında katkılarını esirgemeyen; Safranbolu Kaymakamlığı'na, Safranbolu Belediye'sine,  

Karabük Üniversitesi Safranbolu Turizm Fakültesi ve Safranbolu Meslek Yüksekokulu'nun değerli çalışanlarına, Safranbolu Kültür ve Turizm Vakfı’nın değerli yönetici ve üyelerine,  

Ayrıca bu çalışmaya fikirleri ile destek olan, görüşlerini paylaşan ve düşüncelerini dile getiren değerli katılımcılara, sivil toplum örgütlerinin değerli üyelerine de katkılarından dolayı da teşekkür ederiz…..!!!!!!  

Turizm Fakültesi Dekanı ELBETTE SİZ DEĞERLİ BASIN MENSUPLARIMIZA Teşekkür ederiz. Prof. Dr. Ahmet GÜRBÜZ Turizm Fakültesi Dekanı

Safranbolu Turizm Master Planı 2015-2023 Karabük Üniversitesi Safranbolu Turizm Fakültesi