TAOİZM

TAOİZM Çin dinlerinde ortak noktalar: ‘atalara saygı’ ve ‘meditasyon’ Taoizm’de de vardır. Çin kökenli, başta Çin olmak üzere Tayvan, Japonya, Kore ve Amerika 2000 yıl Tao: Yol Tabiatla uyum halinde olmayı, müdahaleden kaçınmayı, basitliği ve sadeliği savun

TAOİZM insan ancak manevi faziletleriyle insandır. Lao-Tse’ya göre insanın kendine hâkimiyeti, nefsini bilmesinden geçer. öğretilerinde yoğun olarak sırlara yer verir. âlemi ‘Ying’ ve ‘Yang’ diye isimlendirilen iki zıt kutubun ilişkisinden hareketle izah eder.

Kurucusu Li-Tan (Lao-Tse veya Lao-Tzu) M.Ö. 6 yüzyıl. 80 Yaşında Hotan’da öldüğü kabul ediliyor. Lao-Tse (Lao-Tzu): ‘İhtiyar Bilge’ veya ‘Yaşlı Üstad’ Çin’de Çu Hanedanlığı döneminde doğdu. Saray arşivinde çalışan bir memur. Hanedanlık çöküşe geçince dağa çekilir. Öğrencisi Tsi’nin isteğiyle, 2 bölümlü ‘Tao-Te-King’ adlı eseri yazar. Taoizmin kurucusu Lao-Tse’dur. Konfüçyüs’ün çağdaşıdır.

Kutsal Kitapları Taoizm’in en önemli kutsal kitabı, Tao-Te-King (Hikmete Götüren Kitap) Tao: yaratıcı prensip - Te: İnsan fazileti - King:Kitap 2 Kısım 81 (37+44) Bölümden oluşur. Birkaç kelimeli, özlü, anlaşılması güç kafiyeli mısralar dan oluşur. Kapalı mistik tarz. Tao’nun ne olduğu, O’nun özellikleri, erdemin ne olduğu, erdemli insanın vasıfları, ahlakın önemi, ahlaklı davranışın önemi, kâinatın düzeni, erdemli yöneticinin vasıfları gibi konular ele alınmaktadır.

Kutsal Kitapları Li-Ch’ang-ling’in yazdığı ‘T’ai-shang Kan-Ying P’ien (Cevap ve Karşılıkta Bulunma) Yin-Chih Wen (Sessiz Yol) (anonim) Taoist Kanon M.S. 1019’ da basılmış 1120 cilt anonim.

İnanç Yapısı Taoizmde ölüm ve ölüm sonrasından bahsedilmesine rağmen, cennet ve cehennem kavramı konusunda pek açıklık yoktur. Bununla beraber ruhun ölümsüzlüğü ve dünyada iyi bir hayat sürenlerin Tao’yla beraber olacağı gibi anlayışlara rastlanır.

İnanç Yapısı Tao İnancı Tao: ‘yol, yaratıcı ilke, yön, yol gösterme, söyleme’ Ezelidir ilke. Gözle görülmez, ortağı, rakibi ve ihtiyacı yoktur. Varlığı yönetir. Herşeyin “ana”sıdır. Ying ve Yang tezadını birleştirir. Erdemli bir insan olmak Tao’yu araştırmaya, Tao ile kendi tabiatını ve evrenin uyumunu gerçekleştirmeyi gerektirir.

İnanç Yapısı Yin ve Yang İnancı Tao’nun, evreni idare ettiği başlıca prensibidir. Olumlu-olumsuz, iyi-kötü gibi iki zıt ilkeyi temsil eder. Kainatta her şey Yin ve Yang ilkesine göre meydana gelir. Konfüçyanizm’de de önemli bir inanç esasıdır. Siyah (Yin): Yeryüzü, edilgenlik, olumsuzluk, karanlık, dişiliktir renk ile temsil edilir. Beyaz (Yang): Gökyüzü, etkinlik, olumlu olan, aydınlık, erilliktir.

İnanç Yapısı Ahiret İnancı Lao-Tse’ye göre, dünya gayreti gereksizdir. Çünkü dünya geçicidir. Belirsiz bir ahiret inancı vardır. Taoizm’de ahiret inancında Budizm’in etkisinde kalmıştır. Dünyada yapılan iyilik ve kötülüğün karşılığı hem bu dünyada hem de gelecek dünyada görülecektir. Dünya sıkıntıları kötülüğün karşılığıdır. Günah ömrü kısaltır, perhiz uzatır. Sonsuz mutluluğun formülü, başkalarının mutlu olmasına bağlıdır. Bunun yolu benlikten sıyrılmada gizlidir. Benlikten sıyrılma da dünya ile bağını koparmaktan geçer.

İbadet Yapısı Çin dini geleneklerinin karışımı ibadetler. Budist, şaman, büyü… Vu – Vey ilkesi: ,iş yapmadan iş yapmak: şiddet ve kibirden uzak durmak. Rahipler, dini törenleri, cenaze törenlerini idare eder, mabedlerde falcılık yapar. Tao’ya ve diğer tanrılara tapılır.Evde, kapı önlerinde yer alan dolaplarda tanrı tasvirleri ve putlar bulunmaktadır. Taoist yakın hissettiği tanrılara ibadet eder. Kvan-Ti (savaş tanrısı), Shin(zenginlik tanrısı) gibi… Mabetlerde rahipler trampet ve gong çalar, ışık ve tütsü yakar. Çin takvimi başlangıcında elderha, tanrı resimleri dolaştırılır. İlk bahar bayramında yarı çıplak ateş üzerinden geçerler.

İbadet Yapısı Tapınaklara Çince’de ‘miao’, manastırlarına ‘kung’ ve manastır mabedine ‘kuan’

Mezhepleri Tao’yu yaşamak veya O’na ulaşma amacında birçok mezhep vardır. 2 tarz mezhep vardır. Meditasyona, zühde, dini özen, inziva ve manastır hayatına önem verenler. Rahipliğin babadan oğula geçtiğini, evliliğine izin verileceğini kabul edenler.

Mezhepleri Simyacı Ekol: Bilgi içeriği zayıf, sihir ve büyü ağırlıklı. Temsilcisi: Chiang Tao Lin’dir Mistik Ekol: Akıl yerine duygu. Temsilcisi: Chuang-Tzu ve Lieh-Tzu Bireysel Ekol: Kaderci ve refahtan yana. Temsilcisi: Yang-Tzu Legalist Ekol: Devlet, gök, insan kurallara tabi olmalıdır. Temsilcisi: Han-Fei-Tzu, Shang-Tzu ve Li-Ssu Ch’an: Mahayana Budizmi’nin Çin versiyonu. Mutlak hakikat Buda’nın hakikatidir. Aydınlanma meditasyonu. Kendini bilme, varlıkla barışma.Temsilcisi: Hui Neng. Komünizm baskısıyla 20.yy’da gerileyince Japonya’da Zen Budizmi olarak devam etmiştir.