SOSYAL GÜVENLİKTE KURUMSAL YAPI Prof.Dr.Kadir Arıcı Gazi Üniversitesi İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Öğretim Üyesi

Sosyal Güvenlik Sorunun Söylenmeyenleri Sosyal güvenlik sistemi siyasi popülizme kurban edilmiştir. Sistem çökmemiş, yağma edilmiştir Sosyal güvenliğe devlet kaynak ayırmamıştır Mevcut sistem işçi ve işverenlerin primleri ile finanse edilmiş ancak devletçe yönetilmiştir Sosyal taraflar sisteme sahip çıkmamışlardır Sistem adeta yağma edilmiştir Mevcut sistem adaletsiz,norm ve standart birliğinden yoksun olup sosyal sigorta tekniklerine aykırılıklarla maluldür Sosyal sigorta açıkları makro ekonomik dengeleri bozar hale gelmiştir İMF’nin zorlaması ile reform gündeme gelmiştir Köşeye sıkışan Türkiye sosyal güvenlik alanını piyasalaştırmaya zorlanmaktadır Halk , sisteme sahip çıkmadığı gibi çarpık sistemin devam etmesine destek vermeyi sürdürmektedir Ekonomideki problemler( kayıt dışılık ve işsizlik ) çözülmediği sürece sosyal güvenlik sorunu devam edecektir . Sistemin bu hali ile sürdürülebilir değildir

Tek çatı tek Çözüm Seçeneği midir? SSK,Bağ-Kur,Emekli sandığı norm ve standart birliğine kavuşturulabilseydi Sosyal sigorta kurumlarında özerklik gerçek anlamda sağlanabilseydi Devlet sosyal yarım ve sosyal hizmetler alanını reforme edebilse ve bu sistem, sosyal sigortaların temeline yerleştirilebilmiş olsaydı Sosyal güvenlik kurumları tek bir bakanlıkla ilişkilendirilebilmiş olsaydı Tek çatı tek çözüm seçeneği değildi

KURUMSAL YAPIDA REFORM İHTİYACININ NEDENLERİ Sosyal güvenlik politikalarının tek elden belirlenmesi ihtiyacı Sosyal güvenlik sisteminin tek bir bakanlık yönetiminde olmasının gerekliliği Norm ve standart birliğinin gerçekleştirilmesi ve sürdürülebilmesi ihtiyacı Bütün vatandaşların sosyal güvenlik şemsiyesi altına alınması ihtiyacı Mevcut sistemin sürdürülebilir bir şekilde yeniden yapılandırılması ihtiyacı

Sosyal Güvenlik Kurumu Yönetim Kurulu Atama İle Gelenler Kurum Başkanı (müşterek kararname) Başkanın teklifi ile atanan Kurum başkan yardımcısı (müşterek kararname ile ) ÇSGB nın teklifi ile atanan üye (müşterek kararname ile ) Maliye Bakanının teklifi ile atanan üye (müşterek kararname ile ) Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakanlığın teklifi ile atanan üye (müşterek kararname ile ) Seçimle gelenler İşverenleri temsilen işveren delegeleri arasından seçilen üye İşçileri temsilen işçi delegeleri arasından seçilen üye Bağımsız çalışanları temsilen bağımsız çalışan delegeleri arasından seçilen üye Emeklileri temsilen emekli delegeleri arasından seçilen üye Memurları temsilen memur delegeleri arasından seçilen üye

Sosyal Güvenlik Kurumu Teşkilatı (Merkez Teşkilatı ) Başkanlık +( üç adet başkan yardımcısı ) Ana Hizmet birimleri Sosyal sigortalar Genel müdürlüğü Genel sağlık sigortası genel müdürlüğü Primsiz Ödemeler Genel müdürlüğü Hizmet sunumu Genel müdürlüğü Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı Aktüerya ve Fon Yönetimi Daire Başkanlığı Danışma Birimleri Strateji Geliştirme Başkanlığı Hukuk Müşavirliği Basın ve Halkla İlişkileri Müşavirliği Yardımcı Hizmet Birimleri İnsan Kaynakları Daire Başkanlığı Destek Hizmetleri Daire Başkanlığı

Sosyal Güvenlik Kurumu Teşkilatı (Taşra Teşkilatı) Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürlüğü Sosyal Güvenlik Merkezleri (Müdürlüğüne bağlı )(Yeterli sayıda )

Sosyal Güvenlik Yüksek Danışma Kurulu ÇSGB nın Başkanlığında SGK Başkanı İçişleri Bakanlığını temsilen en az genel müdür seviyesinde Maliye bakanlığını temsilen “ DPT Müsteşarlığını temsilen “ Hazine Müsteşarlığını temsilen “ Türkiye İş Kurumu Genel Müdürü Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel müdürü Özürlüler İdaresi başkanı YÖK Temsilcisi öğretim üyesi Genel kurula üye gönderen kuruluşların başkanları TOBB Başkanı Türk Tabipler Birliği başkanı Türk Diş Hekimleri birliği başkanı Türk Eczacılar Birliği Başkanı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Başkanı Türkiye Serbest Muhasebeci,Mali Müşavirler ve Yeminli Mali müşavirler Odaları Birliği Başkanı ÇSGB tarafından uygun örülerek davet edilecek kurum temsilcileri ve kişiler

Sosyal Güvenlik Kurumunun Temel Nitelikleri ÇSGB nın ilgili kuruluşu İdari ve Mali bakımdan özerk bir kurum Genel kurulun istişare organı niteliği sürmekte Genel kurulun tek fonksiyonu yönetimin üyelerini seçmek Genel Kurulda bazı delegelerin seçimde bir rolü bulunmamaktadır Kurumun en yetkili karar organı yönetim kuruludur.

Sosyal Güvenlikte kurumsal Reform Gerçekleştirilmiş Midir ? Bu reform bir sosyal güvenlik reformu değil sosyal sigorta reformudur İdari ve Mali Özerklik Tam anlamı ile sağlanmamıştır Sosyal güvenlikle ilgili bakanlık teke indirilememiştir Sosyal güvenlikle ilgili kurumsal yapı tek çatıya kavuşturulamamıştır

Sosyal Güvenlik Reformunun Artıları Sosyal sigorta tek çatıya kavuşturulmuştur Norm ve standart birliğine olabildiğince yaklaşılmıştır Genel sağlık sigortası önemli bir adımdır Devletin sisteme katkıda bulunmayı kabul etmiş olması bir devrim niteliğindedir Sistem sosyal sigorta tekniğine uygun bir düzenleme getirmiştir Sistemin sürdürülebilir olması hedefi önemlidir

Sosyal Güvenlik Reformunun Eksileri Bakanlık teke indirilememiştir İdari ve Mali özerklik tam anlamı ile sağlanmamıştır İşçi ve işverenlerin prim yükleri azaltılmamıştır Sosyal yardım ve sosyal hizmetler alanı reform içinde yer almamıştır Sosyal sigorta dışında kalma yolları açılmıştır

Kurumsal yapının Eksiklikleri Çok büyük bir Kurumsal kurulmuştur Personelin memur ve sözleşmeli niteliği riskler getirmektedir Sosyal güvenlik bilgisi çok güçlü bir personel ihtiyacı vardır Bilgisayar kullanma becerisi geliştirilmiş bir personel kadrosu ihtiyacı Bütün Türkiyeyi kapsayacak iyi kurulmuş ve kesintisiz işleyecek bir haberleşme alt yapısı ihtiyacı vardır

Kurumsal Yapı Bakımından Genel Sağlık Sigortası Hizmet alım sözleşmeleri meselesi , Hizmet alımlarının kontrolü meselesi , Aile hekimleri ile kurum arasındaki ilişkiler, Hizmet sunucularının oligopol piyasa oluşturma riski