(Sosyal) Bilim İnsanları için TÜBİTAK Proje İmkanları Doç. Dr. Ayhan Kürşat Erbaş erbas@metu.edu.tr Orta Doğu Teknik Üniversitesi Eğitim Fakültesi Ortaöğretim Fen ve Matematik Alanları Eğitimi Bölümü

TÜBİTAK Genel Destek Programları (Sosyal Bilimciler için) Bilim İnsanı Burs ve Destekleri Bilim İnsanı Destekleme Daire Başkanlığı (BİDEB) Bilim ve Toplum Daire Başkanlığı Araştırma Proje Destekleri Araştırma Destek Programları Başkanlığı (ARDEB)

Bilim İnsanı Burs ve Destekleri (BİDEB) 2210 – Yurt İçi Yüksek Lisans Burs Programı 2211 – Yurt İçi Doktora Burs Programı 2213 – Yurt Dışı Doktora Burs Programı 2214 – Yurt Dışı Araştırma Burs Programı (Doktora Öğrencileri için) 2233 – Doktora Öğrencileri İçin Yurt İçi Araştırma Burs Programı 2217 – Lisansüstü Yaz Okulu ve Benzeri Etkinlikleri Destekleme Programı 2218 – Yurt İçi Doktora Sonrası Burs Programı 2219 – Yurt Dışı Doktora Sonrası Burs Programı 2221 – Konuk Bilim İnsanı Destekleme Programı 2223 – Yurtiçi Bilimsel Etkinlikleri Destekleme Programı 2224 – Yurt Dışı Bilimsel Etkinliklere Katılma Desteği Programı 2225 – TÜBİTAK Almanya (DFG) Bilimsel Değişim Burs Programı 2229 – Lisans ve Lisans Öncesi, Öğretmen ve Öğrencilere Yönelik Bilimsel Etkinlikleri Destekleme Programı

Bilim İnsanı Burs ve Destekleri Bilim ve Toplum Daire Başkanlığı 4004 Doğa Eğitimi ve Bilim Okulları Doğa, bilim ve teknoloji konularında farkındalık yaratmak amacıyla hedef kitlenin bilimsel kavram ve süreçleri gözlem ve uygulamalarla anlamasına olanak sağlayan ve belirli bir program dahilinde gerçekleştirilen, konaklamalı veya konaklamasız okullar ve eğitim programları. Desteklenebilecek projeler aşağıdaki konulardan birini veya birkaçını kapsayacaktır: Sosyal bilimler; psikoloji, ekonomi, eğitim bilimleri, spor bilimleri, antropoloji, coğrafya, şehir planlaması ve kırsal planlama, yönetim, hukuk, dilbilimi ve sosyoloji Beşeri bilimler; tarih (bilim ve teknoloji tarihi de dahil), arkeoloji (yerleşim arkeolojisi, sualtı arkeolojisi vs.), felsefe, sanat tarihi ve müzik bilimi (son başvuru: 25 Şubat 2011, en çok 12 ay) http://www.tubitak.gov.tr/sid/464/pid/461/index.htm

Araştırma Destek Programları 1001 Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı 1002 Hızlı Destek Programı 1007 Kamu Projeleri Programı 1010 Evrensel Araştırmacı Programı (EVRENA) 1011 Uluslararası Bilimsel Araştırma Projelerine Katılma Programı 3501 TÜBİTAK Ulusal Genç Araştırmacı Kariyer Geliştirme Programı

Yeni bilgiler üretilmesi Bilimsel yorumların yapılması veya 1001 - Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı Yeni bilgiler üretilmesi Bilimsel yorumların yapılması veya Teknolojik problemlerin çözümlenmesi için bilimsel esaslara uygun olarak yapılan çalışmaları destekler. http://www.tubitak.gov.tr/home.do?ot=1&sid=367&pid=364

1002 - Hızlı Destek Programı Üniversitelerde araştırma hastanelerinde araştırma enstitülerinde yürütülecek acil, kısa süreli, küçük bütçeli araştırma ve geliştirme projelerine destek sağlar. http://www.tubitak.gov.tr/home.do?ot=1&sid=368&pid=364

1007 - Kamu Projeleri Programı Kamu kurumlarının Ar-Ge çalışmaları ile giderilebilecek ihtiyaçlarının karşılanması ve sorunlarının giderilmesine ilişkin projeleri destekler. Kimler Başvurabilir ? Bakanlıklar ile Bağlı Kurum/Kuruluşlar, Müstakil Müsteşarlıklar, Müstakil Genel Müdürlükler, Başkanlıklar, Belediyeler http://www.tubitak.gov.tr/home.do?ot=1&sid=370&pid=364

1010 - Evrensel Araştırmacı Programı (EVRENA) Araştırmacıların TÜBİTAK destekleriyle yürüttüğü projelerin uluslararası boyutlarını zenginleştirmeyi amaçlar. 1001 Araştırma Projelerinden ayrılan tek yönü, Proje Ekibine yurtdışından araştırmacı dahil edilmesidir. http://www.tubitak.gov.tr/home.do?ot=1&sid=372&pid=364

3501 – Ulusal Genç Araştırmacı Kariyer Geliştirme Programı (Kariyer Programı) Kariyerlerine yeni başlayan doktoralı genç bilim insanlarının çalışmalarını proje desteği vererek teşvik eder. Proje yürütücüsünün; Doktora/Tıpta uzmanlık/sanatta yeterlilik  derecesinin alındığı tarihi izleyen 5 yıl içinde başvuruda bulunması (Doktora diploma tarihi 1 Ocak 2006 - 4 Mart 2011 tarihleri arasında olan kişiler ilgili programdan faydalanabilirler), Doktora/Tıpta uzmanlık/sanatta yeterlilik derecesinin alındığı üniversiteden farklı ve Türkiye’deki yükseköğretim veya araştırma kuruluşunda kadrolu olarak çalışıyor olması, Doçent ve üstü akademik unvana sahip olmaması, Kariyer Programına iki defadan fazla başvurmamış olması (Bilimsel değerlendirmeye alınmadan evrak eksikliği, imza eksikliği vb. sebeplerle iade edilen proje başvuruları başvuru olarak değerlendirilmemektedir. Proje başvurusu iki defa bilimsel değerlendirmeye alınan yürütücüler üçüncü defa bu programa başvuramazlar.), Daha önce TÜBİTAK’tan KARİYER desteği almamış olması, Projeyi öneren kuruluşun kadrolu personeli olması,  gerekmektedir. http://www.tubitak.gov.tr/home.do?ot=1&sid=375&pid=364

Araştırma Destek Programları MAKSIMUM DESTEK SÜRESİ DESTEK ÜST LİMİTİ (TL/yıl) BAŞVURU İNCELEME PROJEDE GÖREV ALMA LİMİTLERİ* 2011 DÖNEMLERİ ONLINE 1001 ARAŞTIRM A PROJESİ 36 ay 120.000 4 ay 2 Y 1 Y + 2 A 4 A 4 Mart 9 Eylül  1002 HIZLI DESTEK PROJESİ 12 ay 25.000 2 ay 1 Y 1 A Herhangi bir zaman kısıtlaması yoktur. 1007 KAMU PROJESİ 48 ay - 4-6 ay İki aşamalı: aşama: 7 Ocak × 1010 EVRENA PROJESİ 3501 KARİYER PROJESİ 75.000 *Y: Proje Yürütücüsü A: Araştırmacı

Projelerde Görev Alma Limitleri 278 sayılı Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Kanunun 16. maddesinde yapılan değişiklik gereğince; 01/01/2009 tarihinden itibaren bir kişiye aynı anda, proje türüne bakılmaksızın, TÜBİTAK destekli birden fazla projede görevli olması halinde; en fazla iki projeden yürütücü; bir projeden yürütücü iki projeden araştırmacı/danışman; dört projeden araştırmacı/danışman olarak PTİ ödemesi yapılabilecektir.

Projelerde Yer Alma Koşulları*... Yürütücü, Araştırmacı ve Danışmanlar Üniversite Personeli Olmaları Durumunda doktora/tıpta uzmanlık derecesine sahip olmaları Kamu veya Özel Sektörde Çalışmaları Durumunda en az dört yıllık üniversite lisans eğitimi almış olmaları *Kamu Projeleri ve Kariyer Projesi hariç.

Projelerde Yer Alma Koşulları ... Yürütücü Sözleşmeye taraf olan ve proje yazma, yürütme beceri ve deneyimine sahip, projenin bilimsel, teknik, idari, mali ve hukuki her türlü sorumluluğunu taşıyan ve yazışmaları yapan araştırmacıyı, Araştırmacı İlgili bilim ve/veya teknoloji alanında gerekli uzmanlığa sahip, yenilikleri izleyen, proje sonuçlarını bilimsel yöntemlerle değerlendirip yayımlayabilecek ve/veya uygulamaya dönüştürebilecek ve sonuç raporunda ve/veya diğer yayınlarda yazarlar arasında adı geçecek olan proje yürütücüsü dışındaki kişileri,

Projelerde Yer Alma Koşulları... Danışman Projenin özel uzmanlık gerektiren konulardan birinde kısa süreli ve geçici olarak hizmetinden yararlanılan, sonuç raporunda adı geçmeyen araştırmacı tanımına uygun Uzman kişileri, Doktora Sonrası Bursiyer Doktoralı Herhangi bir kurum / işyerinde çalışmayan , 40 yaşını doldurmamış olan “doktora/tıpta uzmanlık” derecesinin alındığı tarih ile ilgili programa yapılan başvuru tarihi arasında kalan sürenin 5 yıldan fazla olmaması koşulunu sağlayan kişiler Bursiyer Türkiye’de kurulu yüksek öğretim kurumlarında Lisansüstü (Yüksek Lisans ve Doktora) eğitimlerine devam etmekte olan “öğrenciler” veya öğrenci statüsündeki “Araştırma Görevlileri”

Projelerde Yer Alma Limitleri ... Hiçbir İdari Görevi Olmayan kişiler Aynı anda en fazla, TÜBİTAK destekli iki projede yürütücü, bir projede yürütücü iki projede araştırmacı veya dört projede araştırmacı/danışman olarak görev alabilirler. Dekan Yrd., Araş. Ens. Md., Merkez Md., Enstitü veya Yüksekokul Md. Yrd., Meslek Yüksekokul Md. Yrd., Bölüm Bşk. ile tam zamanlı olmayan diğer bilim insanları Aynı anda en fazla, TÜBİTAK destekli bir projede yürütücü veya en fazla iki projede araştırmacı olarak görev alabilirler.

Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırma Grubu (SOBAG) SOBAG, evrensel gelişmeler ve ülke öncelikleri doğrultusunda, sosyal ve beşeri bilimlerin tüm alanlarında * bilimsel araştırma faaliyetlerini desteklemek, geliştirmek ve teşvik etmek amacıyla bilim insanlarımızı desteklemektedir. *OECD Frascati (Araştırma ve Deneysel Geliştirme Taramaları İçin Önerilen Standart Uygulama) Kılavuzunda tanımlanan disiplinlerde (s. 67) http://www.tubitak.gov.tr/tubitak_content_files/BTYPD/kilavuzlar/frascati_tr.pdf http://www.tubitak.gov.tr/tubitak_content_files/BTYPD/kilavuzlar/Frascati_Presentation.pdf

SOBAG Proje Destekleri (2000-2008) Yıllar Önerilen Proje Sayısı Kabul Edilen Proje Sayısı Desteklenen Projelerin Toplam Bütçesi (YTL) 2000 13 6 82.000 2001 68 71.000 2002 36 15 174.000 2003 40 200.000 2004 83 11 481.000 2005 374 110 8.607.500 2006 483 157 12.183.500 2007 645 181 20.099.000 2008* 476 104 10.843.500 TOPLAM 2.218 610 52.741.250 *30/07/2008 tarihi itibariyle.

SOBAG Proje Destekleri (2000-2008) *2008 yılı sonu itibariyle beklentiler.

SOBAG Sonuçlanan Projelerin Alanları

SOBAG Yürürlükteki Projelerin Alanları

TÜBİTAK 2000-2009 Yılları Arasında Üniversitelerden Önerilen ve Desteklenen Projelerin Bölgelere Göre Dağılımı

Araştırıcı Bilgi Sistemi (ARBİS) Türkiye'nin araştırıcı veritabanını oluşturmak ve sürekli olarak güncellemek amacıyla, TÜBİTAK tarafından tasarlanan ve geliştirilen web tabanlı bir uygulamadır. http://arbis.tubitak.gov.tr 2011 yılı 2. döneminden itibaren, ARDEP Başkanlığının yürüttüğü  proje destek programlarına başvuru sırasında  ARBİS özgeçmişleri kullanılacağından araştırmacıların ARBİS’te kayıtlı bilgilerini güncellemeleri büyük önem arz etmektedir.

Proje Değerlendirme Süreci

Araştırma Projelerinde En Çok Karşılaşılan İade Nedenleri Araştırma Destek Programları Başkanlığı’na sunulan proje önerilerinin bilimsel değerlendirmeye alınmadan ön inceleme sonucu iade edilmesine yol açan başlıca nedenler aşağıda verilmektedir. Bu kapsamda, bilgi notlarında belirtilen kriterlere uygun olarak hazırlanmayan ve/veya bu kriterlerden herhangi birini sağlamayan proje önerileri bilimsel değerlendirmeye alınmadan iade edilir. Ön incelemede eksikliği tespit edilen hususlar ve/veya format ile ilgili düzenlemelerin yapılabilmesi için öneri sahipleri ile kesinlikle iletişime geçilmez.

Araştırma Projelerinde En Çok Karşılaşılan İade Nedenleri Etik Kurul/Yasal İzin Belgesi gerektiren projelerde belgenin eksik olması ya da belgenin istenilen kriterlere uygun olmaması http://www.tubitak.gov.tr/home.do?ot=5&rt=1&sid=367&pid=364&cid=9186, Başvuru formunda yer alan tüm konu başlıklarının doldurulmamış olması ya da projeyi değerlendirebilecek yeterlilikte bilgi içermemesi, Proje önerisi değişiklik bildirim formunun elektronik başvuru sistemine yüklenmemiş olması ya da formun panel raporunda belirtilen değişiklik ve düzeltmeleri içermemesi, Literatür özetinin ham liste halinde verilmiş olması, literatür referansı verilerek tartışılmamış olması ya da literatür özetinde verilen referansların metin ile ilişkilendirilmemiş olması,

Araştırma Projelerinde En Çok Karşılaşılan İade Nedenleri Kabul ve taahhüt beyanları sayfalarında; proje yürütücüsü, araştırmacı ve kuruluş yetkilisi imzalarının eksik olması yada imzaların, orijinal olmaması/ istenilen kişiye ait olmaması/kime ait olduğunun belli olmaması, Basılı kopya olarak gönderilmesi gereken belgelerin gelmemiş ya da geç gelmiş olması, Projenin araştırma projesi kriterlerine uygun olmaması, Alınması talep edilen  makina-teçhizatın herhangi birinin toplam fiyatının KDV ve diğer tüm vergiler dahil (yurt dışı alım olması durumunda diğer masraflar dahil) 100.000 TL’nin üzerinde olması, tek bir sistemin parçası oldukları halde bölünerek ayrı ayrı yazılan cihazların birleştirildiğinde toplam fiyatının 100.000 TL’yi aşması ya da talep edilen teçhizata KDV ve vergiler eklendiğinde bütçenin 360.000 TL’yi aşması.

Proje Yazımı ve Değerlendirme

Bilimsel Değerlendirme Kriterleri Proje önerileri; Özgün değer Yaygın etki Yapılabilirlik Ekip Ekipman Yöntem kriterlerine göre olarak puanlandırılır. Bütçe ve sürenin uygunluğu puanlamadan sonra ayrıca görüşülür.

Örnek Puan Hesabı P1 P2 P3 P4 P5 Ort. 3 2* 3,00 3* 2 2,00 0* 1.60 1,00 1.60 1,00 0,50 * Geçersiz oylar

“Projenin Özgün Değeri” ile ilgili kriterler En önemli kriterdir. Proje önerisinde özgün değer net olarak ortaya konulmuş olmalıdır. Çalışmanın özgün değeri ortaya konulurken literatür taramasıyla desteklenmelidir. Mevcut çalışmalardan farkı, ulusal ve uluslar arası bilime veya topluma katkısı ortaya konulmalıdır. Önerilen çalışmanın Türkiye’de ilk defa yapılıyor olması çalışmaya özgünlük katmaz!

“Projenin Özgün Değeri” ile ilgili kriterler

“Projenin Özgün Değeri” ile ilgili kriterler

“Projenin Yapılabilirliği” ile ilgili kriterler: Yöntem

“Projenin Yapılabilirliği” ile ilgili kriterler: Ekip

“Projenin Yapılabilirliği” ile ilgili kriterler: Ekip

“Projenin Yapılabilirliği” ile ilgili kriterler: Ekipman/Ortam

“Projenin Yaygın Etkisi” ile ilgili kriterler

“Projenin Yaygın Etkisi” ile ilgili kriterler

Dikkat! Tekrar Önerilen Projeler: Aynı proje önerisi ile daha önce TÜBİTAK’a başvuru yapıldı ve değerlendirme sonucundan iki kez özgün değer kriterinden ≤1 puan alındı ise aynı proje önerisi ile 3. kez başvuruda bulunulmaması gerekir. “Özgün değer” bakımında yetersizse “yapılabilirlik” ve “yaygın etki” den yüksek puan alınmışsa bile destek dışı bırakılmakta. Ancak birçok projede özgün değerin açık bir şekilde ortaya konulamadığı görülmektedir. Panelistlerin özgün değeri ortaya çıkarmak için uğraş vermesi beklenilmemelidir.

Dikkat! Yürütücünün (veya başka araştırmacıların) devam eden (veya sonlandırılmış) başka projeleri var mı? Benzer projeler verilmemeli, verilse bile farkı (ve özgün değeri) çok iyi bir şekilde ortaya konulmalı, Ar-Ge niteliği olmalı (veri toplama, materyal geliştirme, vb. projeler desteklenmemektedir.), Amaç net (ve tutarlı) olarak tanımlanmalı, bu doğrultuda bilimsel bir soru ortaya atılmalıdır, Yöntem yeterli detaylar verilerek açıklanmalı, “Kervan yolda düzülür.” görünümü vermemeli, Proje formu iyi (özenli) hazırlanmalı, bölümler arasında çelişen ifadeler olmamalı,

Bibliyografik Verilerin Düzenlenmesi http://www.tubitak.gov.tr/sid/367/pid/364/cid/17024/index.htm Yararlanılan kaynak;   Periyodik yayın ise; yazar(lar)’ın, soyadı, adının baş harfi, makale adı, derginin adı (varsa uluslararası kısaltmaları), cilt no, sayı no, başlangıç ve bitiş sayfa no, yıl. Örnek: ÖZSOYLU Ş., Koçak N., Deniz Mavisi Histiositozisi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 16, 304-9, (1973). Kitap ise; yazar(lar)’ın, soyadı, adının baş harfi, kitabın adı, editörün adı (varsa), cilt no, basımevinin adı, yayınlandığı yer, basım yılı, sayfa no. Örnek: ARIMAN, A., Progress in Particle and Nuclear Physics, ed: Wilconsin D., Vol:1, Pergamon, New York, (1978). Pp: 41. Kitaptan bölüm ise; yazar(lar)’ın, soyadı, adının baş harfi, bölümün adı, bölümün alındığı kitabın adı, editörün adı (varsa), cilt no, basımevinin adı, yayınlandığı yer, basım yılı, sayfa no. Tez veya proje ise; yazar(lar)’ın, soyadı, adının baş harfi, tezin adı, tezin türü (Ph.D., M.Sc.), tez çalışmasının yapıldığı kuruluşun adı ve adresi, çalışmanın yapıldığı yıl. Örnek: TAŞÇIOĞLU, S., Blister Bakırın Perlitle Arıtılması, (Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi Mühendislik Fakültesi, (1984). Tebliğ veya rapor ise; yazar(lar)’ın, soyadı, adının baş harfi, tebliğin adı, kongre-seminer adı, sunulduğu yer, basım yeri, yıl, sayfa no. Örnek: FEUER, H., Aydın, A., Preparation and Reactions of 4-Nitro-5,6-Diphenyl-2H-Pyridazine-3-one, 6th Int. Congress of Heterocyclic Chemistry, Tehran-Iran, (1977) pp: 418-9.

Destek Kararının Verilmesi Panellerin tamamlanmasından sonra, puanlarına göre sıralanan proje önerileri TÜBİTAK Başkanlığı’nın onayına sunulur. Başkanlıkça desteklenmesi onaylanan projeler Araştırma Gruplarına bildirilir. (Bütçe ile ilgili düzenlemeler/kesintiler  burada yapılır) Moderatör ve panelist isimleri ile başvurunun aldığı puan gizli tutularak, Panel Ortak Raporu başvuru sahibine iletilir.

Proje Yürütme - Tanımlar Birim Projenin yürütüldüğü Kurum/Kuruluş tarafından, projeler ile ilgili evrak, kayıt, mali ve idari işlemleri yürütmek üzere görevlendirilen birim. (Üniversitelerde genellikle BAP, diğer kurum/kuruluşlarda ise bu işle görevlendirilen birimleri) Proje Destekleme Sözleşmesi TÜBİTAK ilgili mevzuatına göre hazırlanan ve taraflarca imzalanan sözleşmeyi,

Proje Yürütme - Tanımlar Proje kapsamında yapılacak harcamaların Muhasebeleşmesinde görevli ve sorumlu olacak kişiler; Harcama Yetkilisi: Kamu Projelerinde, kurum/kuruluşun projeden sorumlu olmak üzere sözleşmeye yürütücü kuruluş adına imza atan yönetici ve/veya üst yönetici tarafından belirlenen kişi. Diğer projelerde, proje yürütücüsü. Muhasebe Yetkilisi: Sözleşmede Yer alan Yürütücü Kuruluşun muhasebe işlerini gerçekleştiren muhasebe yetkilisi. İhale Yetkilisi: Bu proje ile ilgili belirlenen harcama yetkilisi aynı zamanda ihale yetkilisidir.

Proje Yürütme - Tanımlar Proje kapsamında yapılacak harcamaların Muhasebeleşmesinde görevli ve sorumlu olacak kişiler; (Devam…) Gerçekleştirme Görevlisi: Kamu Projelerinde, Proje Yürütücüsü Gerçekleştirme Görevlisidir. Yürütücünün harcama yetkilisi olarak belirlendiği durumda ise, proje personelinden birisi, Birim veya projenin yürütüldüğü bölüm personeli arasından görevlendirilen kişi veya kişilerdir. Diğer projelerde, öncelikle proje personeli arasından, olmadığı takdirde ise Birim veya projenin yürütüldüğü bölüm personeli arasından görevlendirilen kişi veya kişilerdir. (Araştırma Görevlisi olmayan bursiyerler Gerçekleştirme Görevlisi olarak görevlendirilemez.) Harcama Yetkilisi ve Gerçekleştirme Görevlisinin izinli yada görevli olduğu durumlarda, bu görevlerini başka birine yazılı olarak geçici devredilebilirler.

Proje Yürütme - Harcamalar Ekonomik Sınıflandırma Kodları TÜBİTAK tarafından kabul edilen proje bütçesinde, yapılacak harcamaların mahiyeti itibariyle analitik kodlama sistemine uygun olarak gösterildiği bölümler. Projelerin yürütülmesinde ve harcamaların gerçekleştirilmesinde hangi mevzuata uyulacaktır? (Kamu ARGE haricindeki diğer Projelerde) TÜBİTAK Proje Teşvik ve Destekleme Esaslarına İlişkin Yönetmelik TÜBİTAK Hızlı Destek Programı Esasları Araştırma Projelerinde Uygulanacak İdari ve Mali Esaslar Uluslararası Projelerde, İkili İşbirliği Anlaşma Metinleri TÜBİTAK Araştırma-Geliştirme Projelerine Ait İhale Esasları Proje Destekleme Sözleşmesi

Proje Yürütme - Harcamalar Mal ve hizmet alımlarından sonra ödeme yapılması esastır. Ancak gerektiği zaman ön ödeme yoluyla harcamalar gerçekleştirilebilir. Ön ödeme talepleri, Proje Yürütücüsü tarafından veya görevlendireceği mutemet(ler) tarafından proje hesabındaki ödeneğe bağlı olarak ve harcama kalemi (ekonomik sınıflandırma kodu) belirtilmeksizin toplam tutar üzerinden Birime yapılır. Talep edilen ön ödeme, Birim tarafından projeye ait özel hesaptaki ödenek kontrolünü müteakip, harcama yetkilisi tarafından onaylandıktan sonra muhasebe yetkilisince dört işgünü içerisinde proje hesabından, ilgililerin banka hesabına aktarılır.

Proje Yürütme - Harcamalar Mahsup ne zaman yapılacaktır? Yurt içi alımlarda en geç iki ay içinde, Yurt dışı alımlarda en geç altı ay içinde, Seyahatler için ayrıca alınan ön ödemelerde seyahat bitiminden sonra otuz gün içinde, (Önceden yapılmış bir programa bağlı olarak ve aralarındaki süre on günü geçmeyecek periyotlar halinde birden fazla yapılan seyahatler tek bir seyahat olarak kabul edilir.) Arkeolojik kazı çalışmaları gibi uzun süreli saha çalışmalarında alınan ön ödemeler altı ay içinde mahsup edilebilir.

Proje Yürütme - Harcamalar Mahsup nasıl yapılacaktır? Yapılan harcamalara ait fatura vb. belgeler, projede kabul edilen ekonomik sınıflandırma kodları ile ilişkilendirilerek “Avans Mahsup Fişi” ne dökümü yapılarak Birime verilir. Gerçekleşen harcamaların proje kapsamında mutlaka öngörülmüş olması gerekir ve bu harcamalar bütçede yer alan ekonomik sınıflandırma kodlarındaki ödeneklerin üzerinde olamaz. (Mahsup evraklarında yer alan harcamanın projede öngörülen mahiyette olmasında proje yürütücüsü sorumludur. Mahsup evrakında yer alan harcamaların ilgili olduğu ekonomik kodların TTS’de yer alan ödenekler çerçevesinde kontrolünde Birim sorumludur.) (Not: Gelişme raporlarının TÜBİTAK tarafından kontrolü sırasında, rapor dönemi içinde yapılan harcamalarda projede öngörülmeyen kalemler varsa, bu harcamaların iadesi istenir.)

Proje Yürütme - Harcamalar Çok zorunlu hallerde proje harcamalarında ödenek aşımı söz konusu ise; ön ödeme almadan önce bu ödenek aşımını karşılamak için gerekli olabilecek fasıl aktarımları ve/veya ek ödenek işlemleri esas ve usullere uygun olarak mutlaka yapılmalıdır. (Bu işlemlerin mahsup süresi içinde gerçekleşmesi gerekir) Aksi halde yapılan fazla harcama mahsupta işlem görmeyecektir. Proje bütçesinde yer almak ve harcama belgesinin tarihi proje süresi içinde olmak kaydı ile ön ödeme talebinin yapıldığı tarihten önceki bir tarihi taşıyan harcama belgeleri ön ödemenin mahsubunda kabul edilebilir. Ön ödemeden artan para ne yapılacak? Ön ödeme taleplerinin harcamanın gerektirdiği kadar olması esastır. Ancak, eğer alınan ön ödemeden para artar ise, artan para, proje hesabına iade edilecek ve havale makbuzu mahsup evrakına konulacaktır. Alınan ön ödeme üzerinde harcama yapılırsa ne olacak? Eğer yapılan harcamanın mahiyeti projede öngörülmüş ve karşılığı ödenek proje hesabında varsa, fazla yapılan harcama kesin ödeme olarak Kurum tarafında proje yürütücüsünün hesabına havale edilir. (Çok zorunlu hallere münhasır bu işlem yapılabilir)

Proje Yürütme - Harcamalar Harcamalarda hangi form ve belgeler kullanılacak? TÜBİTAK tarafından belirlenen form ve belgeler kullanılır (Özellikle; Mahsup/Kesin Hesap Formu, Burslu Öğrenci Bilgi Formu, Geçici Görev Yolluk Bildirgesi). Bu form ve belgelere “tts.tubitak.gov.tr” web adresinden ulaşılabilir. Faturalar kimin adına düzenlenecek? Faturalar, Proje numarası belirtilmek suretiyle Yürütücü Kurum adına düzenlenecektir. (Örneğin: Dicle Üniversitesi-107G123 nolu Proje) Alınan faturalarla ilgili olarak ne yapılacaktır? Proje Yürütücüsü ve varsa araştırmacılardan en az birisi tarafından, faturaların arkasına veya icmal listesine (Mahsup/Kesin Hesap Formu) “Belge(ler)de yer alan mal ve hizmetler piyasa araştırması yapılarak en uygun şartlarda satın alınmıştır ve belirtilen taşınır mallar muayene ve kabulü yapılarak tam ve kusursuz olarak teslim alınmıştır.” ifadesi yazılıp, müştereken imzalanarak mahsup evrakına konulacak ve mahsubu yapılmak üzere ilgili Birime teslim edilecektir.

Proje Yürütme - Harcamalar Doğrudan temin nasıl gerçekleştirilecektir? Satın alma işleminin Kurum elemanı tarafından gerçekleştirilmesi halinde, Proje yürütücüsü, projede öngörülen malzeme veya hizmete ilişkin gerekiyorsa teknik şartname hazırlayarak satın almanın yapılması için Birime müracaat eder. Satın alma, yaklaşık maliyet tespiti ve ilan yapılmaksızın limite bağlı olarak Harcama Yetkilisi onayı alınarak, piyasa araştırması yapılmak suretiyle gerçekleştirilir. Doğrudan temin yoluyla yapılacak satınalmalarda yazılı veya en az 3 teklif alınması zorunlu mudur? Yürütücü piyasa araştırması yapmak suretiyle en uygun alımı yapmak zorundadır. Yazılı teklif toplamak zorunda değildir. Alınan malzeme nereye kaydedilecektir? Taşınır Mal Yönetmeliğinde “dayanıklı taşınırlar” olarak tanımlanan malzemelerin kurumun ilgili mevzuat ve bu esaslar çerçevesinde muayene ve kabulü yapılarak kurum taşınırlarına ilgili harcama birimi (projenin fiilen yürütüldüğü Fakülte, Enstitü, Bölüm, ABD) adına kaydedilir . Oluşturulan “Taşınır İşlem Fişi”nin bir örneği ödeme belgesine eklenir. Kaydedilen dayanıklı taşınır, zimmet fişi düzenlenerek ilgili yürütücünün kullanımına tahsis edilir. Bunların dışında kalan taşınırlar kaydedilmez.

Proje Yürütme - Harcamalar Ekonomik Sınıflandırma Kodları arasında aktarım hangi durumlarda yapılır? Projede öngörülen malzeme yada hizmetlerin ödeneklerinin yetersiz kalması durumunda, yürütücü yetkisinde ve/veya onay alınmak suretiyle ekonomik sınıflandırma kodları arasında aktarım yapılabilir. Yapılan bu aktarımlara ve gerekçelerine izleyen gelişme raporunda yer verilir. Ek ödenek hangi durumlarda ve nasıl istenebilir? Projede satın alınması öngörülen bir mal veya hizmetin kur artışı veya mücbir sebeplerden kaynaklanan ödenek yetersizliği durumunda; Araştırmanın gerektirdiği yeni bir mal veya hizmet alınması ihtiyacı durumunda; Yönetici/Yürütücü’nün gerekçeli talebi ve TÜBİTAK’ın onayı ile alınabilir.

Proje Yürütme - Harcamalar Proje bursiyerleri belli olur olmaz istenen belgelerle (öğrenci belgesi, Nüfus cüzdan fotokopisi) SOBAG’a ilgili yazı ile bildirilmeli ve onayları alınmalıdır. Onaylanan proje bütçesi (harcama kod ve açıklamalarına göre) çerçevesinde yapılması planlanan her türlü değişiklik (örneğin, kalemler arası kaynak aktarımı) konusunda ilgili grubun (örneğin, SOBAG) izni alınmalıdır. Gelişme raporu dönemine ait kullanılamayan ödenek ne olacaktır? Proje tamamlanana kadar kullanılmak üzere hesapta izlenir. Proje tamamlandığında hesapta artan para ne olacaktır? Kurum tarafından hesaba ilişkin oluşan faiz geliri ile birlikte TÜBİTAK hesabına iade edilecektir.

Proje Yürütme - Harcamalar Burs ödemeleri nasıl yapılacak? Aylık burs ödemelerinin yapılabilmesi için öncelikle projede yer alacak lisansüstü öğrencilerini ve/veya doktora sonrası araştırmacıları Proje Yürütücüsü belirler. Daha sonra Proje Yürütücüsü, TÜBİTAK tarafından oluşturulan “Burslu Öğrenci Bilgi Formu” nu her Bursiyer için ayrı ayrı doldurarak ekleri ile birlikte ilgili birime verir. Birim, formda belirtilen bilgiler doğrultusunda belirlenen burs miktarını, her ay Proje Yürütücüsünün başvurusu üzerine, burs alacak kişinin banka hesabına havale eder.

Proje Yürütme - Harcamalar Bursiyer değişikliğini kim ve nasıl yapar? Proje Yürütücüsünün uygun görmesi halinde değişiklik yapılabilir. Bu değişiklik Proje Yürütücüsü tarafından, İlgili Araştırma Grubundan onay alındıktan sonra gereği için ilgili Birime, bilgi için ise yalnızca gelişme raporlarında olmak üzere TÜBİTAK’a bildirilir. Bursiyerin projede öngörülen nitelik ve sayısında değişiklik yapılabilir mi? Bursiyer faslındaki toplam ödeneğin değişmemesi kaydıyla, bursiyerlerin nitelik (Y. lisans, doktora öğrencisi veya doktora sonrası araştırmacı) değişikliği İlgili Araştırma Grubundan onay alındıktan sonra Yürütücü tarafından yapılabilir. Bursiyer sayısının değişikliği ise, Yürütücünün gerekçeli başvurusu, TÜBİTAK’ın uygun görmesi halinde yapılabilir.

Proje Yürütme - Harcamalar Burs alacak öğrenci birden fazla projede yer alması halinde hepsinden burs alabilir mi? Bursiyerin birden fazla projede yer alması durumunda sadece bir projeden burs ödemesi yapılır. Bursiyer, aynı anda TÜBİTAK’ın farklı programlarından da burs alamaz. (Not: Bu konudaki sorumluluk “Burslu Öğrenci Bilgi Formu”nda başka burs almadığını beyan etmesi nedeni ile bursiyerde olup, Birim tarafından TTS kayıtlarına ödeme ile ilgili bilgiler girilirken, bursiyerin T.C. kimlik numarası ile adı soyadı girilmesi gerekmektedir. Böylece TÜBİTAK kendi veri tabanlarında bu kişinin TÜBİTAK ile ilişkisini sorgulayarak , yanlış yapılmış bir beyanı tesbit edebilir ve kişiye yapılan haksız ödeme geri alınabilir.) Burs alacak öğrenci başka bir üniversitede Y.Lisans/Doktora öğrencisi veya başka bir kurum/kuruluşta çalışıyor olabilir mi? Tez konusunun proje konusu ile direkt veya dolaylı ilişkili olması aranmak koşuluyla mümkündür.

Proje Yürütme - Harcamalar Özel araç ile seyahat yapılabilir mi? Projede ek ödeneğe sebep olmaması kaydıyla, araştırmanın gerektirdiği hallerde, mesafe (kilometre) ve güzergah belirterek şehirlerarası seyahatler özel oto ile yapılabilir. Özel araç ile yapılan seyahatin ödemesi ve belgelendirilmesi nasıl yapılır? Yapılan şehirlerarası seyahatlerde her 100 kilometre için 6 (altı) litre kurşunsuz benzin ücreti karşılığı yol gideri ödenir. Ödemeye esas olan belge, geçici görev yolluğu bildirgesidir. Bildirgede yol gideri kısmına yapılan kilometreye bağlı olarak hesaplanan yakıt gideri beyan edilir. Seyahat sırasında kullanılan özel araca alınan yakıt fişleri hesaplanan yakıt giderinin altında olmamak kaydıyla bilgi için bildirgeye eklenir. Araç kiralama ile seyahat yapılabilir mi? Proje bütçesinde ödeneği olmak şartıyla ve araştırmanın gerektirdiği hallerde, fatura alınmak suretiyle araç kiralaması yapılabilir. Araç kiralama ile yapılan seyahatin ödemesi ve belgelendirilmesi nasıl yapılır? Proje numarası belirtilerek Yürütücü Kurum adına alınacak fatura ile belgelenir. (Rayiç Belgesi istenmez) Yakıt hariç taşıt kiralanması durumunda, araç için alınacak yakıt giderleri hesabında 100 km de 6 litre kurşunsuz benzin karşılığı yakıt bedeli dikkate alınır.

Proje Yürütme - Harcamalar Proje durdurulur mu? Nasıl? Gelişme raporları sözleşmede belirtilen tarihlerde gönderilmeyen ve ikaza rağmen mücbir sebep bildirilmeyen projeler, İzleme sonucunda öngörülen amaç ve çalışma programına uygun biçimde yürütülmediği anlaşılan projeler, Mücbir sebeplerle yürütülmeleri geçici olarak olanaksız hale gelen projeler, Müşterinin (Kamu projelerinde), Proje Yürütücüsü Kurum/Kuruluşun, PYG veya Proje Yürütücüsünün talebi veya söz konusu hususların TÜBİTAK’ça tespiti ve karar verilmesi halinde geçici olarak durdurulabilir. (Kamu projelerinde en fazla altı (6) ay durdurma yapılabilir) Durdurma ne zaman kalkar? Durdurma gerekçelerinin ortadan kalkması halinde tarafların başvurusu, TÜBİTAK’ın onayı ile proje yeniden başlatılır. Durdurma süresi sözleşme hükümleri uygulanarak proje süresine ilave edilir. Durdurmada ne yapılır? Proje ile ilgili hiçbir işlem yapılmaz ve tüm harcamalar da durdurulur. (Buna ilişkin olarak TÜBİTAK tarafından TTS İşlemleri kapatılır.)

Proje Yürütme - Harcamalar Proje yürürlükten kaldırılır mı? Nasıl? Mücbir sebeplerle yürütülmeleri olanaksız hale gelen projeler, tarafların basvurusu, TÜBİTAK’ın kararı ile yürürlükten kaldırılır. Yürürlükten kaldırılan projeye hangi işlemler yapılır? Karar TÜBİTAK tarafından Kuruma bildirilir ve projeye ait özel hesap varsa bu hesabının kapatılarak, hesapta kalan miktarın oluşan faizleri ile birlikte TÜBİTAK’a iadesi istenir. Ayrıca proje hesabının tüm hareketlerini içeren kapanış ekstresi ile TTS’den alınacak proje harcama raporu TÜBİTAK’a iletilir. Yürürlükten kaldırmanın müeyyidesi nedir? Projeye satın alınan dayanıklı taşınırlar ve kalan tüketim malzemesinin TÜBİTAK’a iadesi istenebileceği gibi, projenin yürütüldüğü kurumun yetkilisi tarafından proje yürütücüsünden teslim alınarak, benzer araştırmalar yapan diğer araştırmacıların hizmetine verilmesi de istenebilir.

Proje Yürütme - Harcamalar Proje İptal edilir mi? Nasıl? Müşteri ve/veya proje yürütücüsü Kurum/kuruluşların kusurları veya ihmalleri nedeniyle olumsuzluk saptanan ya da yürütülemeyeceği anlaşılan projeler, Bilim Kurulu kararıyla iptal edilir. İptal edilen projeye hangi işlemler yapılır? Karar TÜBİTAK tarafından Kuruma bildirilir ve projeye ait özel varsa hesabının kapatılarak, hesapta kalan miktarın oluşan faizleri ile birlikte TÜBİTAK’a iadesi istenir. Ayrıca proje hesabının tüm hareketlerini içeren kapanış ekstresi ile TTS’den alınacak proje harcama raporu TÜBİTAK’a iletilir. İptalin müeyyidesi nedir? İptal edilen projelerde görev alan proje yürütücüsü kurum/kuruluşlara veya proje yürütücülerine yeni destek verilip verilmeyeceği TÜBİTAK tarafından değerlendirilir. Ancak yeni destek verilemeyecek süre üç (3) yılı geçemez. Projeye satın alınan dayanıklı taşınırlar ve kalan tüketim malzemesinin TÜBİTAK’a iadesi istenebileceği gibi, projenin yürütüldüğü kurumun yetkilisi tarafından proje yürütücüsünden teslim alınarak, benzer araştırmalar yapan diğer araştırmacıların hizmetine verilmesi de istenebilir. Yapılan diğer ödemenin yapıldığı tarihten itibaren 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili ile ilgili Kanun uyarınca hesaplanacak faizi ile birlikte TÜBİTAK’a geri ödenir. İade edilmeyen harcamalar 6183 sayılı Kanun hükümlerince tahsil edilir.

Proje Yürütme - İzleme İzleme hangi yöntemlerle yapılır? Projeler, TÜBİTAK’ca belirlenen formata uygun olarak hazırlanan gelişme raporları yoluyla izlenir. TÜBİTAK gerekli gördüğü hallerde, projelerin gelişimini bilimsel, teknik, idari ve mali açılardan izlemek ve denetlemek üzere, müşteri görüşü de alınarak belirleyeceği kişi ve/veya kişileri proje izleyicisi olarak görevlendirebilir. TÜBİTAK, müşteri ve proje yürütücüsü kurum/kuruluşları gelişmeler ile ilgili olarak bilgi almaya davet edebilir. Gelişme raporları ne zaman ve nasıl verilecek? Sözleşmede belirtilen tarihlerde ve TÜBİTAK’ın belirlediği formatta yürütücü veya PYG tarafından hazırlanarak, sözleşmede belirtilen tarihten en az 10 gün önce Müşteriye iletilir. Müşteri gelişme raporunu, rapora ilişkin görüşüyle birlikte sözleşmede belirtilen tarihlerde TÜBİTAK’a iletir. Gelişme raporları zamanında iletilmez ise ne olacak? Gelişme raporları sözleşmede belirtilen tarihlerde TÜBİTAK’a gönderilmediği ve/veya gelişme raporu içeriğinin eksik/yetersiz olması durumda projeye ilişkin hiçbir transfer ve ödeme yapılmaz. Ayrıca bu durumda sözleşmenin cezaya ilişkin hükümleri uygulanabilir.

Proje Yürütme - Sonuçlandırma Proje Sonuç Raporu nasıl ve ne zaman verilir? Proje Yürütücüsü Kurum/Kuruluş, Proje Yürütme Grubu (Kamu AR-GE) veya Proje Yürütücüsü tarafından, TÜBİTAK’ca belirlenmiş formata uygun hazırlanan sonuç raporu, Müşterinin değerlendirme raporu ve proje sonucunda yapacağı uygulamalara ilişkin bir uygulama özeti ile birlikte Müşteri tarafından TÜBİTAK’a sunulur. Sonuç raporu, proje süresinin tamamlanmasını izleyen en çok iki (2) ay içinde TÜBİTAK’a verilmek zorundadır. Sonuç raporları zamanında iletilmez ise ne olacak? (Diğer Projelerde) Sonuç raporu geçerli bir mazeret belirtilmeksizin sözleşmede belirtilen tarihleri 3 (bir) ay geçtikten sonra gönderilmeleri halinde, rapor kabul edilse dahi, raporun kapsadığı döneme ait PTİ ödemeleri yapılmaz. Proje Sonuç Raporu nasıl değerlendirilir? Sonuç raporu, TÜBİTAK tarafından değerlendirilir. Gerekli görüldüğü hallerde, sonuç raporunun içerik ve/veya şekil yönünden revize edilmesi istenir. Değerlendirme sonucunda projenin kabul veya reddine karar verilir. Kabul edilen projeye ilişkin karar, proje sonuçları uygulama planı (PSUP) doğrultusunda işlem yapılması için müşteriye, bilgi için Proje Yürütücüsü Kurum/Kuruluşlara taraflara bildirilir.

Soru ve düşünceleriniz?... TEŞEKKÜRLER ... Soru ve düşünceleriniz?...