“Sosyo-ekonomik Durum Envanteri (SEDE)” Dr. Ufuk COŞGUN1, Emin GÜZENGE2 1-Batı Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Antalya- ufukcosgun@gmail.com 2- 18. Amenajman, Rehberlik ve Denetim Başmühendisi, Antalya Orman Bölge Müdürlüğü
“Sosyo-Ekonomik Durum Envanteri (SEDE)” Orman Genel Müdürlüğü tarafından yürürlükteki Orman Amenajman Yönetmeliği 26778 sayılı ve 5 Şubat 2008 tarihli Resmî Gazete de yayınlanarak değiştirilmiştir. Yürürlüğe giren yeni Orman Amenajman Yönetmeliği İşlevsel (fonksiyonel) Amenajman Planlaması esasını getirmektedir. Amenajman Yönetmeliğinin 31. maddesi “sosyo-ekonomik durum envanteri (SEDE)” başlığını taşımaktadır.
“Sosyo-Ekonomik Durum Envanteri (SEDE)” MADDE 31 – (1) Sosyo-ekonomik durum envanteri; plan ünitesi ormanlarının sosyal ve ekonomik yönden sahip olduğu olanakları ve planlama üzerinde etkili olan kısıtlayıcı faktörleri ortaya koymak, amenajman planının teknik, sosyal ve ekonomik açıdan uygulanabilirliğini olanaklı kılmak amacıyla, işletme kayıtlarından ve diğer çeşitli kaynaklardan sağlanan nüfus istatistikleri, teknik raporlar ve benzeri bilgi ve dokümanın toplanması ve değerlendirilmesi işlerini kapsar. Bu amaçla aşağıdaki işlemler yapılır; a) Kapasite envanteri için, plan ünitesinin ait olduğu işletme şefliğinde mevcut işgücü, teknik personel, makine-ekipman, ulaşım ve iletişim ile diğer alt yapı elamanlarının miktar ve durumu ile ilgili bilgiler toplanır,
b) Ekonomik durum envanteri için; “Sosyo-Ekonomik Durum Envanteri (SEDE)” b) Ekonomik durum envanteri için; eski plan dönemindeki stok ve devir durumu, değişik orman ürünlerinin üretim maliyetleri ve satış fiyatları, yakın ve uzak piyasanın arz-talep durumu, ulaşım ve iletişim ağlarının tamir ve bakım giderleri, yeniden inşa edileceklerin yatırım miktarları, gençlik ve kültür bakımları ile gençleştirme, ağaçlandırma giderleri, ve benzeri gelir ve harcamalar ile döner sermaye, ihtiyatlar ve muhasebe sistemine ilişkin bilgiler, toplanır,
bu halkın ormanlar üzerindeki işgücü sağlama ve “Sosyo-Ekonomik Durum Envanteri (SEDE)” c) Orman-halk ilişkileri; plan ünitesi ormanları içerisinde ve bitişiğindeki halkın demografik yapısına ve geçim kaynaklarına ilişkin sayısal bilgiler ile bu halkın ormanlar üzerindeki işgücü sağlama ve kaçak ve usulsüz kesimler, açma ve işgal, otlatma, zati ve pazar satışı için odun talepleri, özellikle orman kadastrosu yapılmayan bölgelerde mülkiyet çekişmesi, çeşitli nedenlerle ormancılık uygulamalarına mani olma ve benzeri sosyal taleplerle ilgili olumlu ve olumsuz bilgilerin toplanması konularını kapsar
“Sosyo-Ekonomik Durum Envanteri (SEDE)” Halkla İlişkiler; kuruluş ile çeşitli kamular ya da kitleler arasında karşılıklı bir uyarlamayı, bütünleşmeyi sağlamaya yönelik sürekli ve programlı çabalar bütünüdür. Ormancılıkta Halkla İlişkiler; ormancılık kuruluşunun eylem ve işlemlerinden doğrudan ya da dolaylı, olumlu ya da olumsuz olarak etkilenen; kanaat ve eylemleriyle kuruluşu olumlu ya da olumsuz, doğrudan ya da dolaylı olarak etkileyen; ortak kanılara, davranışlara ve çıkarlara sahip birey grup ve kuruluşlar arasında karşılıklı bir uyarlamayı, bütünleşmeyi sağlamaya yönelik sürekli ve programlı çabalar bütünüdür. Halkla İlişkilerin İşlevi: 1) Bir kuruluşun ilgili olduğu toplulukların tutumlarını ölçme, değerlendirme ve yorumlama, 2) Kuruluşun toplumda gördüğü kabul ve anlayışın artırılmasında yönetime yardımcı olma, 3) Kuruluş amaçlarını ilgili olduğu topluluğun amaç, çıkar ve gereksinimleri ile bütünleştirme, 4) Kuruluşun anlayış ve kabul görmesini sağlayacak programlar geliştirme, uygulama ve değerlendirme,
GERÇEKLEŞENLER AMAÇLAR/HEDEFLER/PLANLANANLAR “Sosyo-Ekonomik Durum Envanteri (SEDE)” ÇIKTI GİRDİ Verimlilik, çıktının girdiye oranı olup, kaynakların ne ölçüde etken ve etkili kullanıldığına ilişkin ölçüttür. Arazi verimliliği işgücü verimliliği sermaye verimliliği ÜRETİM GELİRİ (TL) PERSONEL SAYISI (Adet) ÜRETİM GELİRİ (TL) OİŞ SERMAYESİ (TL) ÜRETİM GELİRİ (TL) ORMAN ALANI (Ha) ÜRETİM MİKTARI (TL) PERSONEL SAYISI (Adet) ÜRETİM MİKTARI (m3 ) ORMAN ALANI (Ha) ÜRETİM MİKTARI (m3 ) OİŞ SERMAYESİ (TL) Etkililik: İşletmelerin amaçlarına veya hedeflerine ulaşabilme düzeyini göstermektedir. Çalışmalar sonucu gerçekleşenlerin amaç veya hedeflere oranıdır. Amaç veya hedeflere ne kadar yaklaşıldığının belirlenmesidir. GERÇEKLEŞENLER AMAÇLAR/HEDEFLER/PLANLANANLAR SATIŞ HASILATI MALİYETLER İktisadilik (Ekonomiklik): Satış hasılatı ile bu satış hasılatının oluşmasını sağlayan mal ve hizmetlerin maliyeti arasındaki ilişkidir.
“Sosyo-Ekonomik Durum Envanteri (SEDE)” ŞEFLİĞİN İŞGÜCÜ VERİMLİLİK DURUMU-I (Üretim Ormanı İşlevli Orman Alanlarında-normal Kapalı) 2010-2012* 2012 2013 2021 OİŞ Üretim Ormanı İşlevli Ormanlarındaki Üretim Miktarı Toplamı (m3/Yıl)/Personel Sayısı OİŞ Üretim Ormanı İşlevli Ormanlarından Dikili Satış Yoluyla Üretim Miktarı Toplamı (m3/Yıl)/Personel Sayısı OİŞ Üretim Ormanı İşlevli Ormanlarının Üretiminden Elde Edilen Brüt Geliri (m3/Yıl/TL)/Personel Sayısı * 100 OİŞ Üretim Ormanı İşlevli Ormanlarının Dikili Satış Yoluyla Yapılan Üretiminden Elde Edilen Brüt Geliri (m3/Yıl/TL)/Personel Sayısı * 100 ŞEFLİĞİN İŞGÜCÜ VERİMLİLİK DURUMU-II (Ekolojik İşlevli Orman Alanlarında) 2010-2012 2012 2013 2021 OİŞ Ekolojik İşlevli Ormanlardan Yapılan Üretim Miktarı Toplamı (m3/yıl)/Personel Sayısı OİŞ Ekolojik İşlevli Ormanlardan Yapılan Üretim Miktarı Brüt Geliri (m3/Yıl/TL)/Personel Sayısı ŞEFLİĞİN İŞGÜCÜ VERİMLİLİK DURUMU-III (Sosyo-Kültürel İşlevli Orman Alanlarında) OİŞ Sosyo-kültürel İşlevli Ormanlardan Yapılan Üretim Miktarı Toplamı (m3/Yıl)/Personel Sayısı OİŞ Sosyo-kültürel İşlevli Ormanlardan Yapılan Üretim Miktarı Brüt Geliri (m3/Yıl/TL)/Personel Sayısı
“Sosyo-Ekonomik Durum Envanteri (SEDE)” ŞEFLİĞİN ARAZİ VERİMLİLİK DURUMU-I (Üretim Ormanı İşlevli Orman Alanlarında-normal kapalı) 2010- 2012 2012 2013 2021 OİŞ Üretim Ormanı İşlevli Orman Alanlarından Elde Edilen Toplam Üretim Miktarı (m3/yıl)/Ormanlık Alan (ha) OİŞ Üretim Ormanı İşlevli Orman Alanlarından Dikili Satış Yoluyla Elde Edilen Toplam Üretim Miktarı (m3/yıl)/Ormanlık Alan (ha) OİŞ Üretim Ormanı İşlevli Orman Alanları Üretiminden Elde Edilen Brüt Geliri (m3/yıl/TL)/Ormanlık Alan (ha) *100 OİŞ Üretim Ormanı İşlevli Orman Alanları Üretiminden Dikili Satış Yoluyla Yapılan Üretiminden Elde Edilen Brüt Geliri (m3/yıl)/Ormanlık Alan (ha) *100 OİŞ Üretim Ormanı İşlevli Orman Alanlarından Elde Edilen Toplam Üretim Miktarı (m3/yıl)/Koru Orman Alanı (ha) OİŞ Üretim Ormanı İşlevli Orman Alanlarından Dikili Satış Yoluyla Elde Edilen Toplam Üretim Miktarı (m3/yıl)/Koru Orman Alanı (ha) OİŞ Üretim Ormanı İşlevli Orman Alanlarından Yapılan Üretiminden Elde Edilen Brüt Geliri (m3/yıl/TL)/Koru Orman Alanı (ha) *100 OİŞ Üretim Ormanı İşlevli Orman Alanlarından Dikili Satış Yoluyla Elde Edilen Brüt Geliri (m3/yıl/TL)/Koru Orman Alanı (ha) *100
“Sosyo-Ekonomik Durum Envanteri (SEDE)” ŞEFLİĞİN ARAZİ VERİMLİLİK DURUMU-II (Ekolojik İşlevli Orman Alanlarında) 2010-2012 2012 2013 2021 OİŞ Ekolojik İşlevli Ormanlarındaki Üretim Miktarı Toplamı (m3/yıl)/Ormanlık Alanı (ha) OİŞ Ekolojik İşlevli Ormanlarındaki Üretim Miktarı Toplamı (m3/yıl)/Üretim Orman Alanı Toplamı (ha) OİŞ Ekolojik İşlevli Ormanlarından Elde Edilen Brüt Geliri (TL/m3/yıl/)/Üretim Orman Alanı Toplamı (ha) OİŞ Ekolojik İşlevli Ormanlarından Elde Edilen Brüt Geliri (TL/m3/yıl)/Toplam Üretim Orman Alanı (ha) ŞEFLİĞİN ARAZİ VERİMLİLİK DURUMU-III (Sosyo-Kültürel İşlevli Orman Alanlarında) OİŞ Sosyo-Kültürel İşlevli Ormanlarındaki Üretim Miktarı Toplamı (m3/yıl)/Ormanlık Alanı (ha) OİŞ Sosyo-Kültürel İşlevli Ormanlarındaki Üretim Miktarı Toplamı (m3/yıl)/Üretim Orman Alanı Toplamı (ha) OİŞ E Sosyo-Kültürel İşlevli Ormanlarından Elde Edilen Brüt Geliri (TL/m3/yıl/)/Üretim Orman Alanı Toplamı (ha) OİŞ Sosyo-Kültürel İşlevli Ormanlarından Elde Edilen Brüt Geliri (TL/m3/yıl)/Toplam Üretim Orman Alanı (ha)
“Sosyo-Ekonomik Durum Envanteri (SEDE)” OİŞ İŞLETME SERMAYESİ VE İKTİSADİLİK DURUMU -I (Üretim Ormanı İşlevli Orman Alanlarında-normal kapalı) OİŞ Üretim Ormanı İşlevli Orman Alanlarından Klasik Yolla Üretimden Elde Edilen Toplam Üretim Miktarı (m3/Yıl)/OİŞ Sermayesi (TL/Yıl) OİŞ Üretim Ormanı İşlevli Orman Alanlarındaki Dikili Satış Odun Hammaddesi Toplam Üretim Miktarı (m3/Yıl)/ OİŞ Sermayesi (TL/Yıl) OİŞ Üretim Ormanı İşlevli Orman Alanlarından Klasik Yolla Üretimden Elde Edilen Toplam Üretim Miktarı (m3/yıl)/Üretim Giderleri (TL/Yıl) OİŞ Üretim Ormanı İşlevli Orman Alanlarındaki Dikili Satış Odun Hammaddesi Toplam Üretim Miktarı (m3/Yıl)/Üretim Giderleri (TL/Yıl) OİŞ Üretim Ormanı İşlevli Orman Alanlarından Klasik Yolla Üretimden Elde Edilen Brüt Satış Geliri (TL/Yıl)/OİŞ Sermayesi (TL/Yıl) OİŞ Üretim Ormanı İşlevli Orman Alanlarından Dikili Satış Yoluyla Elde Edilen Brüt Satış Geliri (TL/Yıl)/ OİŞ Sermayesi (TL/Yıl) OİŞ Üretim Ormanı İşlevli Orman Alanlarından Klasik Yolla Üretimden Elde Edilen Toplam Üretim Miktarı (m3/Yıl)/ OİŞ Toplam Giderleri (TL/Yıl) OİŞ Üretim Ormanı İşlevli Orman Alanlarındaki Dikili Satış Odun Hammaddesi Üretim Miktarı (m3/Yıl)/ OİŞ Toplam Giderleri (TL/Yıl) OİŞ Toplam Genel Gelirleri (TL/Yıl)/OİŞ Toplam Genel Giderleri (TL/Yıl)
“Sosyo-Ekonomik Durum Envanteri (SEDE)” OİŞ İŞLETME SERMAYESİ VE İKTİSADİLİK DURUMU -II (Ekolojik İşlevli Orman Alanlarında) 2010- 2012 2012- 2021 OİŞ Ekolojik İşlevli Orman Alanlarından Elde Edilen Toplam Üretim Miktarı (m3/Yıl)/OİŞ Sermayesi (TL/Yıl) OİŞ Ekolojik İşlevli Orman Alanlarından Elde Edilen Toplam Üretim Miktarı (m3/Yıl)/Ekolojik İşlevli Orman Alanlarından Elde Edilen Toplam Üretim Giderleri (TL/Yıl) OİŞ Ekolojik İşlevli Orman Alanlarından Elde Edilen Brüt Satış Geliri (TL/Yıl)/ OİŞ Sermayesi (TL/Yıl) OİŞ Ekolojik İşlevli Orman Alanların Toplam Gelirleri (TL/Yıl)/OİŞ Ekolojik İşlevli Orman Alanların Toplam Giderleri (TL/Yıl) OİŞ İŞLETME SERMAYESİ VE İKTİSADİLİK DURUMU –III (Sosyo-Kültürel İşlevli Orman Alanlarında) OİŞ Sosyo-Kültürel İşlevli Orman Alanlarından Elde Edilen Toplam Üretim Miktarı(m3/Yıl)/OİŞ Sermayesi (TL/Yıl) OİŞ Sosyo-Kültürel İşlevli Orman Alanlarından Elde Edilen Toplam Üretim Miktarı(m3/Yıl)/Sosyo-Kültürel İşlevli Orman Alanlarından Elde Edilen Üretim Giderleri (TL/Yıl) OİŞ Sosyo-Kültürel İşlevli Orman Alanlarından Elde Edilen Brüt Satış Geliri (TL/Yıl)/OİŞ Sermayesi (TL/Yıl) OİŞ Sosyo-Kültürel İşlevli Orman Alanların Toplam Gelirleri (TL/Yıl)/OİŞ Sosyo-Kültürel İşlevli Orman Alanların Toplam Giderleri (TL/Yıl)
OİŞ Genel Giderlere Yönelik Maliyet Ve Uygulama Etkinliği “Sosyo-Ekonomik Durum Envanteri (SEDE)” OİŞ Genel Giderlere Yönelik Maliyet Ve Uygulama Etkinliği Üretim Ve Silvikültür 2010- 2012 2012- 2021 Yıllık Üterim Etkinliği ((Plan Verisi)/(Gerçekleştirilen Üretim Miktarı))*100 Doğal Gençleştirme Maliyet Etkinliği (Yılı İçerisinde Planlanan/Gerçekleştirilen)*100 Doğal Gençleştirme Uygulama Etkinliği (Yılı İçerisinde Planlanan/Gerçekleştirilen)*100 Gençlik Bakım Maliyet Etkinliği (Yılı İçerisinde Planlanan/Gerçekleştirilen)*100 Gençlik Bakım Uygulama Etkinliği (Yılı İçerisinde Planlanan/Gerçekleştirilen)*100 Sıklık Bakım Maliyet Etkinliği (Yılı İçerisinde Planlanan/Gerçekleştirilen)*100 Sıklık Uygulama Etkinliği (Yılı İçerisinde Planlanan/Gerçekleştirilen)*100 Kültür Bakım Maliyet Etkinliği (Yılı İçerisinde Planlanan/Gerçekleştirilen)*100 Kültür Bakım Uygulama Etkinliği (Yılı İçerisinde Planlanan/Gerçekleştirilen)*100
“Sosyo-Ekonomik Durum Envanteri (SEDE)” Şefliğin Genel Giderlere Yönelik Maliyet Ve Uygulama Etkinliği Diğer Etkinlikler 2010- 2012 2012- 2021 Orman Koruma Maliyet Etkinliği (Yılı İçerisinde Planlanan/Gerçekleştirilen) Orman Yolları Yapım Maliyet Etkinliği (Yılı İçerisinde Planlanan/Gerçekleştirilen)*100 Orman Yolları Yapımının Uygulama Etkinliği (Yılı İçerisinde Planlanan/Gerçekleştirilen)*100 Orman Yolları Büyük Onarım Maliyet Etkinliği (Yılı İçerisinde Planlanan/Gerçekleştirilen)*100 Orman Yolları Büyük Onarım Uygulama Etkinliği (Yılı İçerisinde Planlanan/Gerçekleştirilen) Orman Yolları Üst Yapı Maliyet Etkinliği (Yılı İçerisinde Planlanan/Gerçekleştirilen)*100 Orman Yolları Üst Yapı Uygulama Etkinliği (Yılı İçerisinde Planlanan/Gerçekleştirilen)*100
Orman Köyleri Orman Suçları İlişkileri Köy Başına Düşen Orman Suçları “Sosyo-Ekonomik Durum Envanteri (SEDE)” Orman Köyleri Orman Suçları İlişkileri KÖYLER Köy Başına Düşen Orman Suçları Otlatma Suçu Adet Otlatma Hayvan Adet Açma Yerleşme Suçu Adet Açma Yerleşme Alan Açma Yerleşme m3 Açma Yerleşme Ster Nakil Suçu Adet Nakil m3 Nakil Ster Kesme Suçu Adet Kesme m3 Kesme Ster
Orman Köyleri Orman Suçları İlişkileri “Sosyo-Ekonomik Durum Envanteri (SEDE)” KÖYLER ORMAN SUÇU YOĞUNLUĞU (köy orman suçu/köy orman alanı (ha)) HANE BAŞINA ORMAN SUÇU YOĞUNLUĞU (köy hane sayısı/köy orman suçu) AÇMA YERLEŞME SUÇU YOĞUNLUĞU (köy açma suçu/köy orman alanı (ha)) HANE BAŞINA AÇMA YERLEŞME SUÇU YOĞUNLUĞU (köy hane sayısı/köy orman suçu) Orman Köyleri Orman Suçları İlişkileri KÖYLER köy başına otlatma yoğunluğu ((köy başına otlatma alanı/köy küçükbaş havan varlığı)*100) OTLATMA SUÇU YOĞUNLUĞU (köy açma suçu/köy orman alanı (ha)) HANE BAŞINA OTLATMA SUÇU YOĞUNLUĞU (köy hane sayısı / köy orman suçu) KESME SUÇU YOĞUNLUĞU (köy açma suçu/köy orman alanı (ha)) HANE BAŞINA KESME SUÇU YOĞUNLUĞU (köy hane sayısı/ köy orman suçu)
KÖYLERİN ORMAN-TARIM-HAYVAN VARLIĞI VE TEMEL GEÇİM KAYNAĞI “Sosyo-Ekonomik Durum Envanteri (SEDE)” KÖYLERİN ORMAN-TARIM-HAYVAN VARLIĞI VE TEMEL GEÇİM KAYNAĞI KÖYLER ORMAN ALANI TARIM ALANI VARLIĞI (hane başına düşen) HAYVAN VARLIĞI (hane başına düşen) TARIMSAL ÜRÜN PAZARLANMASI HAYVANSAL ÜRÜN PAZARLANMASI Koru Ormanı Baltalık Ormanı Toplam Orman Alanı Kuru Tarım Alanı Sulu Tarım Alanı Büyükbaş Hayvan Varlığı Küçükbaş Hayvan Varlığı Genel Olarak Aile İçi Genel Olarak Pazara Yönelik
KÖYLERİN ORMAN-TARIM-HAYVAN VARLIĞI VE TEMEL GEÇİM KAYNAĞI “Sosyo-Ekonomik Durum Envanteri (SEDE)” KÖYLERİN ORMAN-TARIM-HAYVAN VARLIĞI VE TEMEL GEÇİM KAYNAĞI Köyler KÜÇÜKBAŞ HAYVAN VARLIĞI (50 baştan fazla varlığı sahip işletme/aile sayısı) YETERLİ OTLAMA ALANI VARLIĞI (küçükbaş hayvan otlatılması için yapılacak planlamaya göre köyün yeterli otlatma alanına sahipliğini gösterecektir) HANE SAYISI (yaz kış oturan haneler) HANE BAŞINA DÜŞEN NÜFUS EĞİTİM ORANI (orta-lise mezun/köyün toplam nüfusu)*100 NÜFUS BAĞIMLILIK ORANI ((0-14 YAŞ NÜFUS + 64+ NÜFUS))/(15-64 YAŞ NÜFUS)*100) ÇALIŞABİLİR İŞ GÜCÜ VARLIĞI (15-64 yaş arası nüfus) hane başına düşen ÇALIŞABİLİR İŞ GÜCÜ VARLIĞI
KÖYLER KOOPERATİFLEŞME “Sosyo-Ekonomik Durum Envanteri (SEDE)” KÖYLER KOOPERATİFLEŞME Köyler Kooperatif Varlığı Kooperatifin Faal Olup Olmadığı Kooperatif Faaliyet Alan/Alanları Kooperatifin Orman İşçiliği Yapabilme Potansiyeline Sahip Olması Kooperatifin Orman İşçiliğinde Sorun Yaşanıp Yaşanmadığı Kooperatifin Aktif Üye Oranı (Aktif Üye Sayısı/Toplam Üye Sayısı) *100 ORKÖY Kredisi Uygulanma Durumu
KÖYLERDE ALTYAPI DURUMU “Sosyo-Ekonomik Durum Envanteri (SEDE)” KÖYLERDE ALTYAPI DURUMU Köyler İlçeye Uzaklığı (km) Kullanılan Yolun Niteliğine Göre Uzaklık Mera Alanı Kanalizasyon İçme Suyu Sulama Suyu Asfalt Yol (km) Stabilize Yol (km) Yeterli Yetersiz
ELEŞTİRİ ve KATKILARINIZ İÇİN “Sosyo-Ekonomik Durum Envanteri (SEDE)” ELEŞTİRİ ve KATKILARINIZ İÇİN TEŞEKKÜRLER …