YAPI DENETİM HAKKINDA KANUN – KANUN KAPSAMINDA UYGULAMALAR YAPI DENETİM VE YAPI MALZEMELERİ ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ 2014

17Ağustos ve 12 Kasım 1999 tarihlerinde yaşanan depremler sonrasında meydana gelen can ve mal kayıpları, denetimsiz yerleşme ve yapılaşmaların yol açabilecekleri zararları bütün açıklığı ile gözler önüne sermiştir.

4708 SAYILI KANUNUN AMACI Yapıda can ve mal güvenliğini sağlayarak ekonomik ve sosyal kayıpları azaltmak, Yapı kalitesini arttırmak, ekonomik ömrü uzatmak, bakım ve onarım maliyetlerinin azaltmak, Afetlere dayanıklı ve çağdaş standartlarda yapı üretmek, Yapı denetim sistemi içinde görev alan yapı müteahhidi, şantiye şefi, proje müellifi, laboratuvar görevlileri, yapı denetim kuruluşları, denetçi mühendis ve mimarlar gibi yapı sorumlularına etkin görevler vermek, Uzmanlaşma kavramı üzerinde durularak, mühendislik ve mimarlık hizmetlerinin kalitesini yükseltmek, Yapılaşma sürecinde “Kanun denetimi” nin etkinliğini arttırmak.

MEVZUAT DURUMU Yaklaşık 9 yıl süren pilot uygulama sonucunda, 13.07.2010 tarih ve 27640 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 14.06.2010 tarih ve 2010/624 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 01.01.2011 tarihinden itibaren 4708 sayılı Kanun tüm Türkiye genelinde uygulanmaya başlanmıştır. Adana, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bolu, Bursa, Çanakkale , Denizli, Düzce, Eskişehir, Gaziantep, Hatay, İstanbul, İzmir, Kocaeli, Sakarya, Tekirdağ ve Yalova 2001-2010 19 PİLOT İL Tüm TÜRKİYE

YAPI DENETİM SÜRECİ VE PAYDAŞLARI Yapı Denetim Hizmet Sözleşmesi Yapı Ruhsatı İş Bitirme Belgesi Yapı Kullanma İzin Belgesi Fenni Mesul (Yapı Denetim Kuruluşları) Yapı Müteahhidi & Şantiye Şefi Proje Müellifleri İlgili İdare Yapı Sahibi

YAPI DENETİM KURULUŞU Beton kalıbı, demir teçhizatı ve gerekli diğer tesisatı kontrol ederek , uygun tutanak tanzim edilmeden beton dökümüne izin vermez. Beton, uygulama denetçisi inşaat mühendisi veya kontrol elemanı inşaat mühendisi veya yardımcı kontrol elemanı nezaretinde dökülür. Beton numuneleri, döküm yerinde yapı denetim elemanlarının huzurunda, deneyi yapacak laboratuvarın teknik elemanlarınca ilgili standartlara uygun olarak alınır.

YAPI DENETİM KURULUŞU Yapı Denetim Kuruluşu, yazılı ihtarına rağmen ruhsata ve eklerine aykırı iş yapan işçi ve ustanın durumunu tespit eder ve yapı müteahhidine bildirir. Bu durum devam ettiği takdirde, ilgili idareye yazılı olarak bildirimde bulunur. Yapım işlerinde kullanılacak malzemelerin ilgili teknik şartnamelere ve standartlara aykırı oldukları belirlendiğinde, bunların imalatta kullanılmasına izin vermez ve bu durumu bir rapor ile ilgili idareye ve malzeme denetimi ile ilgili kuruluşlara bildirir. Şantiyede yapılan denetim sonuçlarının işlendiği ve şantiye şefi tarafından şantiyede muhafaza edilen, uygun yapı denetleme defterini takip eder.

YAPI DENETİM KURULUŞU Ruhsata ve eklerine aykırı imalat belirlendiğinde, yapının o anki durumunu fotoğrafla tespit eder, ilgili idareye de dağıtımı yapılan bir yazı ile yapının müteahhidini iadeli taahhütlü posta yoluyla yazılı olarak uyarır ve aykırılığın giderilmesi için süre verir. Bu süre zarfında yapı müteahhidine bildirilen eksikliklerin giderilmemesi durumunda, süre bitimini takip eden üç iş günü içinde iadeli taahhütlü posta yoluyla ilgili idareye bildirimde bulunur Yapı sahibinin isteğine bağlı ilave işlerin de Ruhsata bağlanmış olmak kaydı ile denetimini üstlenebilir. İnşaat alanında işçi sağlığı ve iş güvenliği ile çevre sağlığı ve güvenliğinin korunması için tedbirleri almak!

PROJE MÜELLİFİ Yapı ruhsatına esas olan uygulama projelerini ve zemin etüdü raporları da dâhil olmak üzere her türlü etüde dayalı çalışmaları mevzuatına uygun olarak yapmak ya da yaptırmak ve incelenmek üzere yapı denetim kuruluşuna verir. Ruhsat eki projelerin birbiri ile uyumlu olması şarttır. Birbiri ile uyumlu olmayan projelerden doğan sorumluluk, öncelikle proje müelliflerine ait olmak üzere, sırası ile yapı denetim kuruluşuna, proje ve uygulama denetçisi mimar ve mühendislere ve ilgili idareye aittir.

YAPI SAHİBİ Projede, mahal listesinde, metrajda ve yapı yaklaşık maliyetinde bulunmayan herhangi bir imalatı, ruhsata bağlanmadığı müddetçe yapı müteahhidinden ve yapı denetim kuruluşundan istememek, Tamamlanan yapıyı, yapı kullanma izin belgesi düzenlenmeden kullanıma açmamak, Yapı kullanma izin belgesi alınmış bir yapıda, ruhsat düzenlenmeden değişiklik yapmamak

YAPI MÜTEAHHİDİ VE ŞANTİYE ŞEFİ Yapı müteahhidi ve şanti ye şefi, yapım işlerindeki kusurlardan dolayı müteselsilen sorumludur. İnşaatta herhangi bir imalata başlamadan en az bir gün önce, yapılacak imalatı yapı denetim kuruluşuna haber vermek zorundadır. Aksi takdirde, işin denetimsiz ilerlemesinden doğabilecek her türlü sorumluluk yapı müteahhidine ve şantiye şefine aittir . YAPI MÜTEAHHİTLERİNİN KAYITLARI İLE ŞANTİYE ŞEFLERİ VE YETKİ BELGELİ USTALAR HAKKINDA YÖNETMELİK MADDE 11 Gereği; İnşaat ve tesisat işlerinde yetki belgeli usta çalıştırılması zorunludur.

Denetimsiz yapı inşasına izin vermemek, İLGİLİ İDARE Denetimsiz yapı inşasına izin vermemek, Kuruluş veya sorumlu denetim elemanlarının aykırı uygulamalarını İl Müdürlüğüne bildirmek. (yapı tespit ve inceleme tutanağı düzenlenecektir.)

PROJELENDİRME SÜRECİNİN UYGULAMA AŞAMASINA ETKİLERİ -Projeler başta 3194 Sayılı İmar Kanunu ve İlgili Mevzuatlara’a uygun çizilmeli -Projelerin birbirleriyle uyumlu olması için ekip çalışması yapılarak onaylanan projelerin tamamı teknik özellikleri ile mimariye uygun olmalıdır. STATİK PROJE KOLON EBATLARI ,KİRİŞ İZDÜŞÜMLERİ, DÖŞEME KALINLIKLARI … UYGULAMA (İNŞAAT AŞAMASI) SIHHI TES. KALORİFER TES. ISI YALITIM PROJESİ MİMARİ PROJE SÜZGEÇ LER, PİS SU ÇUKURLARI KOMBİ YERLERİ PENCERE EBATLARI… ELEKTRİK TESİSATI PROJESİ TESİSAT BACASI ELEKTRİK PANO ODASI…

PROJELENDİRME SÜRECİNİN UYGULAMA AŞAMASINA ETKİLERİ MİMARİ PROJE TESİSAT PROJESİ Örnekte görüldüğü gibi mimari projede mutfakta kombinin yeri işlenmediği için tesisat projesinde dışarıya çıkış verebilmek için mimariye uymayan daha küçük pencere gösterilmek zorunda kalınmıştır. Bu da yapım aşamasında uygulama esnasında sıkıntılar meydana getirecektir.

PROJELENDİRME SÜRECİNİN UYGULAMA AŞAMASINA ETKİLERİ -Uygulama sırasında çıkabilecek sorunları en aza indirmek için projeler PROJE KONTROL FORMLARI ‘na uygun incelenmelidirler. Proje denetçileri projenin forma uygunluğunu kontrol etmeli. Proje müellifleri Forma uygun proje çizmeli.

UYGULAMA AŞAMASINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER Mimari uygulama projesi ve sistem detayları, ısı yalıtım projesindeki malzemeler ve nokta detayları ile bütünlük sağlamalı, ısı yalıtımında sürekliliği sağlayacak şekilde, çatı-duvar, duvar-pencere, duvar-taban ve taban-döşeme-duvar bileşim detaylarını ihtiva etmelidir. ‘’BİNALARIN YANGINDAN KORUNMASI HAKKINDA YÖNETMELİK’’ Gereği cephede ‘’ZOR YANICI ‘‘, Çatıda ‘’YANMAZ’’ malzeme Kullanılmalıdır. Enerji Verimliliği Stratejisi hedefine göre 2023 yılına kadar mevcut binaların tamamına yakınının en az “C Sınıfı” Enerji Kimlik Belgesi sahibi olması gerekmektedir.

UYGULAMA AŞAMASINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER Binalarda olası bir elektrik kaçağına karşı temelde ELEKTRİK İÇ TESİSLERİ PROJE HAZIRLAMA YÖNETMELİĞİ’ne uygun topraklama sistemi yapılmalıdır. Tüm aydınlatma tesisatı toprak hatlı olmalıdır ve tüm metal borular toprak hattına bağlanmalıdır.

UYGULAMA AŞAMASINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER Statik proje üzerinde keyfi yorumlardan kaçınılmalı demir donatısı ve kalıp planlarına göre imalat yapılmalıdır. Hazır Beton Dökümünde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Beton dökmeden önce; • Betonun döküleceği tüm satıhlar dökümden önce temizlenmeli ve ıslatılmalı • Paspayı elemanları ve kalıpların takviyeleri kontrol edilmeli Beton dökümü sırasında; • Beton dökümüne kolon ve kirişlerden başlanmalı • Kolonları aşağıdan kontrol ederek tokmaklamalı • Pilye demirlerin ezilmemesine dikkat edilmeli • Betonun yerleştirilmesi sırasında betonun her tabakası vibratör ile sıkıştırılmalı • Kolondaki inşaat derzi kolon ve döşemenin sınırında olmalı • Sık donatılı bölgeler tane çapı küçük ve uygun kıvamda (brüt) beton ile mutlaka vibratör kullanılarak dökülmelidir. BETONA KESİNLİKLE FAZLADAN SU KATILMAZ, KATTIRILMAZ. DEMİR DONATI KONTROLÜ BETON NUMUNE ALIMI ISI YALITIM KONTROLÜ

UYGULAMA AŞAMASINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER Betonarme kalıplarda güvenlik –Kalıp işleri ancak yetkili ve sorumlu uzman bir kişinin gözetimi altında ve konu ile ilgili tecrübe sahibi elemanlarla yapılır. –Kalıp sisteminin, yapılacak imalata uygun şekilde projelendirilmiş olması sağlanır. –Kalıp ve kalıp taşıyıcı sistemin tasarlanan yapısal düzenlemesine uygun olarak beton yükleri de dâhil olmak üzere en olumsuz yükleme koşullarında yeterli olup olmadığını açıklayacak nitelikte sağlamlık ve dayanıklılık hesapları yapılır veya yaptırılır. –Betonarme kalıplarının yeterliliği her beton dökümünden önce kontrol edilmeli. –Çalışanları, kalıp sisteminin geçici dayanıksızlık veya kırılganlığından kaynaklanan risklerden korumak için yeterli tedbirler alınır.

İŞ GÜVENLİĞİ 6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU YAPI İŞLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİ ESAS OLMAK ÜZERE; BİNA ve ÇEVRESİNİN GÜVENLİĞİ -Yapı alanının çevresi ve çalışma alanının etrafı kolayca görülebilecek, fark edilebilecek ve yetkisiz kişilerin girişine engel olacak şekilde çevrilerek işaretlenir. -Meskûn mahallerde, yapı kazılarına başlamadan önce yapı alanının çevresi yeterli yükseklik ve sağlamlıkta uygun malzemeden yapılmış perde ile çevrilerek ikaz ve uyarı için gerekli düzenlemeler yapılmalı, bunlar yapının bitimine kadar bu şekilde korunmalıdır. Meskûn mahallerin dışında yapılan kazıların kenarlarına uyarı şeritleri çekilerek ikaz levhaları asılmalıdır. -Çatılarda veya eğik yüzeylerde yapılan işlerde kullanılan yapı İskeleler, -Asansör, merdiven, baca, şaft, aydınlatma boşlukları gibi döşemelerde süreksizlik meydana getiren boşluklar, Uygun korkuluklarla donatılmalı, -Bu korkuluklar aynı zamanda dengesini kaybetmiş bir işçinin düşmesine engel olabilecek sağlamlıkta yapılmalıdır.

SONUÇ OLARAK; Güvenli , estetik , nitelikli, enerji verimli, sürdürülebilir yerleşme ve yapılaşma gelecek nesillere bırakacağımız en güzel mirastır….

TEŞEKKÜRLER… Yapı Denetim v e Yapı Malzemeleri Şube Müdürlüğü 2014