SERADA SAKSI ÇİÇEĞİ YETİŞTİRİCİLİĞİ

Her toprakta yetişme özelliği göstermeyen fakat uygun ortam koşulları hazırlanıp yetiştirilebilen bitkiler saksı çiçekleridir. Bahçemizin toprağı bazı bitkilere uygun olmayabilir. Bu türleri uygun toprak kullanarak saksıda yetiştirebiliriz.  Hassas çiçekleri veya kışın  kapalı yerde korunması gereken kalıcı bitkileri bahçe olsa bile saksıda yetiştirmek daha iyi olur..

Saksı bitkileri deyince aklımıza hep klasik çiçekler gelir Saksı bitkileri deyince aklımıza hep klasik çiçekler gelir. Oysa saksıda yetişebilen bitkiler tahmin edemiyeceğimiz çeşitliliktedir. Her geçen gün  bahçe bitkilerinin saksıda yetiştirmeye uygun boyutta olanları üretilmektedir. Doğru saksı,uygun toprak seçimi ve uygun bir ortam ve bakım sağlamak kaydıyla  meyve,sebze,  herdem yeşil veya yaprak döken birçok çalı ve sarmaşık cinsini seralarımızda yetiştirmek mümkündür.

SAKSI SEÇİMİ Saksı seçilirken büyüklüğünün dikilecek bitkiye uygun olmasına dikkat edilmelidir. Sığ  olanlar daha çok kısa köklü mevsimlik çiçeklere uygundur. Özellikle çalı türü kalıcı bitkilerde büyük saksı kullanmak gerekir.

KİL VE PLASTİK SAKSILAR Kullanılan saksılar, kil ya da plastikten yapılırlar. Bu malzemelerin kendilerine göre yararlı yönleri vardır.

KİL VE PLASTİK SAKSILAR

Plastik ile kil saksılar arasındaki önemli farklar şunlardır: Kil saksılar gözenekli, plastik saksılar ise gözeneksizdir. Kil buharlaşmayla su kaybettiği için, harç daha kuru olur. Kilde buharlaşma olduğu için, harcın sıcaklığı daha düşük olur. Kilde buharlaşma olduğu için, bitki besin maddesi kaybı da olabilir

KİL VE PLASTİK SAKSININ TERCİH EDİLME NEDENLERİ Kışın kil saksıların daha soğuk olması nedeniyle , plastik saksılarda bitkiler daha iyi büyürler. Yazın sıcak havalarda, killerden olan buharlaşma bitki toprağının soğumasına neden olduğu için, bitkilerin gelişmesine olumlu etkisi olmaktadır. Kil saksıların bitki besin maddesini almaları nedeniyle bitkiler için kayıp ise de, tuzlu harçlarda tuzun saksı kenarında birikmesi bitki için yararlı olabilir.

Sera çatısına asılmış bireysel saksılar

Sera çatı kiriş elemanları üzerine yerleştirilmiş bitki yetiştirme yerleri

TOPRAK SEÇİMİ Saksılarda bahçe toprağı kullanılmamalıdır. Hazır dış mekan toprak karışımları steril ve hafif olmaları açısından çok uygundur. İyice çürümüş bahçe kompostu da biraz  iyi toprak ve kum karıştırılarak saksılarda kullanılabilir.Örneğin Kaktüs cinsleri fazla kumlu, asitli toprak seven bitkiler ise humuslu toprağa dikilir

GÜBRELEME Gelişme döneminde bütün bitkilerin beslenmeye ihtiyaçları vardır. Şubat sonundan Eylül başına kadar olan dönemde gübreleme; her 15 günde bir, bitkinin dinlenmeye girdiği Eylül-Şubat sonu döneminde ise ya daha az yapılmalı ya da kesilmelidir. Kışın yapılan sürekli gübrelemede bitki verilen besini kullanamayacağı için besin elementi fazlalığından ortaya çıkan problemler görülecek veya bitkilerin verilen azottan dolayı hücre çeperleri incelecek ve hastalıklara açık hale gelecektir.

GÜBRELEME Diğer önemli bir nokta ise, yeni dikilmiş veya hasta olan (gerek parazit gerekse kültürel bozukluk) bitkilere de kesinlikle gübreleme yapılmaz.  Çiçekli bitkiler için; Fosforlu gübreleme. Meyve ağaçları için; Çiçeklenmeden meyve dökümüne kadar 3 defa potasyumlu gübre kullanılmalıdır Yapraklı bitkiler için; Azotlu gübreler uygun dozlarda ve uygun zamanda verilmelidir.

SULAMA Sulama saksı bitkileri için önemlidir. Her bitki su ihtiyacına göre düzenli sulanır. Yalnız aşırı sulama topraktaki besin maddelerinin akıp gitmesine sebep olur. Su verildiği zaman alttaki drenaj deliğinden hafifçe sızması yeterlidir.

SULAMA ŞEKLİ Bitkiler saksının ya dibinden ya da üzerinden sulanabilir. Üstten sulama yaptığımızda saksının drenaj deliğinden su çıkana kadar sulama yapılmalı, su tabağa çıkmalı ve su ortamdan atılmalıdır. Dipten sulama yöntemi ise tüm toprak kitlesinin nemlenmesini sağlar. Kasımpatı, menekşelerde daha çok bu yöntem uygulanır. Saksı, içi su dolu bir kap içine yerleştirilir. (Saksı içindeki toprak tamamıyla su altında kalacak şekilde suya batırılmalı) Su yüzeyinde hava kabarcıklarının çıkışı bitinceye kadar bitki kap içinde tutulmalıdır. Daha sonra saksı kaldırılıp fazla suyun akması sağlanır. İç veya dış mekânda yaz aylarında sulama bitkinin faaliyette olduğu sabah erken saatlerde veya akşam yapılmalıdır.

SULAMA Sardunya ve sukkulent bitkiler (yaprakları etli bitkiler) örneğin kaktüs cinslerine toprakları hafifçe kurumadan su verilmemelidir.

DRENAJ Saksılı bitkilerin yetiştirilmesinde diğer bir konuda drenajdır. Drenaj; toprak altında bulunan suyun birikmemesi için yapılan önlemlerdir. Saksılı bitkilerde drenajı, saksıya bitkiyi dikmeden önce deliklerin olduğu yerlere çakıl veya köpük parçaları koyarak sağlayabiliriz. Drenaj, bitki kökünün çürümemesi için önemlidir,fazla drenaj da bitkinin kurumasına neden olacağı için dikkat edilmelidir. Su eksikliğinde toprak üstü organlarda tepe kuruması ve solması, zamansız yaprak dökümü, yaprak kenarlarının içe doğru kıvrılması gibi durumlarda karşılaşılır

SICAKLIK İç mekân bitkileri, gün boyunca 18-22 derece, gece de 10-18 derecelik sıcaklığa ihtiyaç duyarlar. İç mekânda bitki yerleştirirken bitkilerin kışın radyatörden en az 1 m. uzaklıkta olan bir yerde olması ve gün içerisinde de rüzgâr akımının olmadığı durağan bir ortamda bulunması gerekiyor.

SICAKLIK Sıcaklığın yüksek olduğu ortamlarda da yapraklara su püskürtülerek nem sağlanabilir. Düşük sıcaklıklara maruz kalan bitkilerde yapraklarda önce beyaz lekeler, sonra yanmalar, kahverengileşmeler görülür. Sıcak seven etli yapraklı bitkiler düşük sıcaklığa girdiğinde kök boğazı çürüklüğü görülür. Yüksek sıcaklıkta ise yapraklarda baygınlık, sararma ve pörsüme görülür.

BUDAMA Gövdeleri odunsu yapıda olan ve boylanma oranı fazla olan bitkilerde bodurlaşma ve alt kısımlarından başlayarak dallanmalarını, yeni kompakt bir görünüm almalarını sağlamak için bitkilere yapılan faaliyettir. Budama hem şekil vermek hem de gençleştirmek amacıyla yapılır. Dış mekânda (soğuk ve donlu havalar hariç) ilkbahar veya sonbaharda derin budama (gül-ortanca) yani dallar dipten itibaren 3-4 göz üzerinden kesilmelidir.      

SAKSI DEĞİŞTİRME Saksı değişimi yaparken yeni saksıya geçirilen köklerin ilave edilen toprak ile iyice kaynaşması için toprak ilavesinden sonra sıkıca bastırılmalı ve alttan su çıkana kadar can suyu verilmelidir. Yine çıkan fazla su ortamdan uzaklaştırılmalıdır.

SAKSI DEĞİŞTİRME Bitki kökleri saksı içinde çok fazla gelişip uzamış ve bir kök balyası oluşturmuş durumda ise bitkinin zayıf bir gelişme göstermeye başladığı, daha sık sulamaya ihtiyaç duyduğu görülür. Bu durum, saksı değişim zamanının geldiğini göstermektedir. Saksı değiştirmede genel kural, yeni saksının eskisine oranla bir boy daha büyük olmasıdır. Çok geniş saksıya dikim yapılırsa, bitkinin kökleri yeteri kadar hava alamaz. Sulama sırasında da az veya çok su verilmesi ile kökler bozulur veya gelişemez. Aynı zamanda bitki kökleri bulunduğu ortamı kaplamaya çalışacağı için bitkinin yaprak ve çiçek tomurcuğu geliştirmesi duracaktır

SAKSI DEĞİŞTİRME Saksı değiştirirken kullanılan toprağın cinsi de önemlidir. İç mekânda genellikle sterile edilmiş, içinde hava miktarı fazla olan torf kullanılmalıdır. Dış mekânda da ortanca, açelya, kamelya ve gardenia gibi asidik ortamları seven bitkileri de torf kullanılmalıdır.      

TEMİZLEME İç mekândaki bitkilerin üzerinde biriken tozlar, hem bitkinin görüntüsünü bozar hem de gözenekleri tıkayarak bitkinin solunumunu zorlaştırır.  İri ve sert yapraklı bitkilerin yaprakları ılık su ile ıslatılmış sünger veya bezle silinmelidir. Veya su püskürtülerek silinmelidir. Yapraklarda leke olmaması için yapraklara güneş altında su püskürtülmemeli, bu işlem gölgede yapılmalıdır. Eğer yaprak cilası kullanılacaksa cilanın önce çok iyi karışımı sağlanmalı ve spreylenirken de yapraklara dağıtılarak ve en az 35-40 cm. mesafeden püskürtülmelidir.

REGONIA (Rex.gr.) Yarı gölge, nem oranı yüksek 15-21 derecelik bir ortam uygundur. Yazın bitkiye bol su verilmeli sıcak ve kuru havalarda yapraklara su püskürtülmelidir. Çiçeklenme: Çiçeklenme, ilkbahar, yaz.

YUCCA Elephantipes-1 Aydınlık,doğrudan güneş ışığı almayan bir ortamda bulunmalıdır.Yazın bolca sulanmalı yapraklara su püskürtülmelidir.Kışın su ihtiyacı daha azdır

VRIESEA “Favoriet” Aydınlık ve nem oranı yüksek bir yer ister VRIESEA “Favoriet” Aydınlık ve nem oranı yüksek bir yer ister.Gelişme dönemi boyunca oda sıcaklığında,kireçsiz su ile sulanmalı,yapraklara su püskürtülmelidir. Çiçeklenme: İlkbahar.

SCHEFFLERA ARBIRICOLA “Trinette” Büyüme döneminde 15-21 derece,kışın 10-13 derece sıcaklık isteği vardır.Yarı aydınlık bir ortamda bulundurulmalıdır.Yazın su ihtiyacı fazladır.Yapraklara ılık su püskürtülebilir

RHODODENDON (Obtusum gr. ) “Rex” Gelişme döneminde nem isteği fazladır RHODODENDON (Obtusum gr.) “Rex” Gelişme döneminde nem isteği fazladır.Yazın kireçsiz su ile sulanmalı,yapraklara su pükürtülmelidir. Çiçeklenme: Kış, ilkbahar.

SAINTPAULIA Fazla nemli doğrudan güneş ışığı almayan bir ortam uygundur. Yaz aylarında sulama bolca yapılmalı, suyun kireçsiz ve ılık olmasına dikkat edilmelidir

DIEFFENBACHIA “Camilia” Nispi nemi yüksek bir ortam ister DIEFFENBACHIA “Camilia” Nispi nemi yüksek bir ortam ister. Gelişme döneminde 20-25 derece kışın ise 15-16 derecelik sıcaklık isteği vardır. Yazın yapraklara bolca ılık su püskürtülmelidir. Dinlenme döneminde toprak nemli tutulmalıdır.

ANANAS COMOSUS Porteanus Aydınlık veya yarı gölge, nem oranı yüksek bir ortam ile gelişme döneminde 22 derece sıcaklık ister.

BONSAI Nem oranı yüksek bir ortam ister. Sulama az yapılmalıdır BONSAI Nem oranı yüksek bir ortam ister. Sulama az yapılmalıdır. Gelişme döneminde yapraklara su serpilmelidir.

CACTACEAE (mini) Bakım: Sıcak ve güneşli bir ortam ister CACTACEAE (mini) Bakım: Sıcak ve güneşli bir ortam ister. Su ihtiyacı normaldir.Kışın daha az su verilmelidir. Çiçeklenme: Ilkbahar

Euphorbia pulcherrima “Angelika” Bakım: Yüksek orantılı nem ister Euphorbia pulcherrima “Angelika” Bakım: Yüksek orantılı nem ister. Çiçeklenme döneminde 15-20 derecelik sıcaklık olmalıdır. Su ihtiyacı ilkbahar ve yazın fazladır. Çiçeklenme: Aralık, Mart ayları