TÜRKİYE’DE KİMYASALLAR ALANINDA GERÇEKLEŞTİRİLEN ÇALIŞMALAR Bursev DOĞAN ARTUKOĞLU Çevre ve Orman Bakanlığı

SUNUM İÇERİĞİ AB Kimyasallar Mevzuatının Türkiye’deki Durumu Direktiflerin Uyumlaştırılması İçin Çıkarılmış Mevcut Mevzuat Yürütülen Çalışmalar

AB Kimyasallar Mevzuatının Türkiye’deki Durumu Ulusal Programa göre Çevre ve Orman Bakanlığı; Direktifler : 67/548/EEC 99/45/EC (TKB – pestisitler ) 93/67/EC 91/155/EEC 76/769/EEC (TKB + SB) Tüzükler : 793/93/EC 304/2003/EC uyumlaştırılmasından sorumludur.

Direktiflerin Uyumlaştırılması İçin Çıkarılmış Mevcut Mevzuat 67/548/EEC - Tehlikeli Kimyasallar Yönetmeliği 99/45/EC 91/155/EEC - Tehlikeli Kimyasallar Yönetmeliği - Güvenlik Bilgi Formlarının Doldurulmasına İlişkin Usul ve Esaslar Tebliği 76/769/EEC - Tehlikeli Kimyasallar Yönetmeliği

Mevzuat: Etiketlemede Uygulanacak Kurallar Ambalajlama, Depolama Güvenlik Bilgi Formu Kısıtlamalar (asbest, PCB, PCT, PBB) Tehlikeli Maddeler Listesi (~ 700 madde) Tehlikeli Sembol ve İşaretleri Risk Durumları ve Güvenlik Tavsiyeleri

Mevzuat (Eksik Konular) Sınıflandırma Tehlike özelliklerinin saptanması Ambalajlama, Etiketleme Kimyasal adların gizliliği Tehlikeli Maddeler Listesi Test Yöntemleri Sınıflandırma ve etiketleme kriterleri Çocuk Kilidi Envanter Bildirim Risk Değerlendirmesi

Yürütülen Çalışmalar Kimyasallar Alanında Kurumsal Kapasitenin Güçlendirilmesi İçin Teknik Destek Projesi (Technical Assistance in the Field of Chemicals - TeACH) AMAÇ: AB’nin kimyasallarla ilgili Direktiflerin uygulanması ile Türkiye’de bir kimyasallar yönetim sistemi oluşturup güçlendirerek, kimyasalların çevre ve insan sağlığına olan olumsuz etkilerinin önlenmesi

Proje ile Türkiye pazarındaki kimyasalların envanterinin hazırlanması, Türkiye’nin Kimyasallar Sektör Stratejisi’nin güncellenmesi, yasal çerçevenin analizi ve yeni mevzuat taslaklarının hazırlanması, Eğiticilerin eğitimi programını oluşturup gerçekleştirilmesi (Bilgilendirme ve çıktıların paylaşılması). ana aktivite olarak belirlenmiştir.

Belirlenen ana aktiviteler çerçevesinde, Kimyasallar mevzuatı konuları ile ilgili eğitim - Temel Konular - Sınıflandırma ve Etiketleme - Envanter ve Önceliklendirme - İnsan Sağlığı Risk Değerlendirmesi - Çevre Risk Değerlendirmesi - REACH Yasal boşluk analizi Kimyasallar mevzuatının uygulanması ve kontrolü için yetkili otoriteler ve kurumsal yapı Kimyasallar Sektör Stratejisi Türkiye’de kullanılan kimyasal maddelerin envanteri ve öncelik listesi www.kimyasallar.cevreorman.gov.tr web sitesi

Belirlenen ana aktiviteler çerçevesinde, AB’nin kimyasallar mevzuatına uyum amacıyla; - Tehlikeli Madde ve Müstahzarların Sınıflandırması Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Taslak Yönetmelik - Maddelerin Envanteri, Bildirimi ve Risk Değerlendirmesi Usul ve Esasları Hakkında Taslak Yönetmelik - Güvenlik Bilgi Formlarının Hazırlanması ve Dağıtılması Hakkında Taslak Yönetmelik - Bazı Tehlikeli Maddelerin, Müstahzarların ve Eşyaların Üretimine, Piyasaya Arzına ve Kullanımına İlişkin Kısıtlamalar Hakkında Taslak Yönetmelik (Ankara, İstanbul, Kocaeli, İzmir ve Adana’da bilgilendirme toplantıları)

Belirlenen ana aktiviteler çerçevesinde, Hazırlanan mevzuatın uygulanmasında sanayicilerimize yardımcı olmak amacıyla; - Sınıflandırma ve Etiketleme Rehber Dokümanı - Sanayi ve Yetkili Otorite İçin Bildirim Rehber Dokümanı - Kimyasallar Veri Tabanı Rehber Dokümanı - Denetim Rehber Dokümanı

Tehlikeli Madde ve Müstahzarların Sınıflandırması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Taslak Yönetmelik 1.BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar 2.BÖLÜM Genel Hükümler 3.BÖLÜM Görevler ve Yükümlülükler 4.BÖLÜM Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması 5.BÖLÜM Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Ambalajlanması 6.BÖLÜM Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Etiketlenmesi 7.BÖLÜM Ambalajlama ve Etiketleme Koşullarından İstisnalar 8.BÖLÜM Reklam ve Güvenlik Bilgi Formu 9.BÖLÜM Kimyasal Adların Gizliliği 10.BÖLÜM Denetim 11.BÖLÜM Yaptırım 12.BÖLÜM Nihai ve Geçici Hükümler

Ekler: EK-1 Tehlikeli maddeler ve müstahzarların sınıflandırılması, etiketlenmesi için kriterler EK-2 Sınıflandırılmış tehlikeli maddeler listesi EK-3 Test yöntemleri EK-4 Tehlikeli maddeler ve müstahzarlar için tehlike sembolleri ve göstergeleri EK-5 Tehlikeli maddeler ve müstahzarlarla ilgili özel riskler -R ibareleri EK-6 Tehlikeli maddeler ve müstahzarlarla ilgili güvenlik-S ibareleri EK-7 Çocukların açmasına dayanıklı kilitler ve dokunsal tehlike işaretleri ile ilgili hükümler EK-8 Müstahzarların sağlık zararlarının değerlendirilmesi için yöntemler EK-9 Müstahzarların çevresel zararlarının Madde 19’a uygun olarak değerlendirilmesi için yöntemler EK-10 Belirli müstahzarların etiketlenmesine dair özel hükümler EK-11 Maddenin kimyasal kimliği için gizlilik

Tehlikeli Madde ve Müstahzarların Sınıflandırması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Taslak Yönetmelik Yükümlülükler: Sınıflandırma için gerekebilecek testleri yapmak veya yaptırmakla, Tehlikeli maddeler ve müstahzarların bu Yönetmelik hükümlerine göre sınıflandırılması, ambalajlanmasını ve etiketlenmesi sağlamakla, Sağlık üzerine etkileri ve fiziko-kimyasal özellikleri nedeniyle tehlikeli olarak belirlenen müstahzarları piyasaya arz eden üretici ve ithalatçılar, müstahzarın kimyasal bileşimine ve tehlike özelliklerine ilişkin ayrıntılı bilgiyi Sağlık Bakanlığı Ulusal Zehir Merkezi’ne vermekle, Ek-2’de yer almayan tehlikeli maddelerin üreticileri ve ithalatçıları, söz konusu maddelerin özelliklerine dair mevcut erişilebilir ve ilgili verilerden haberdar olmak üzere gereken tüm araştırmaları yapmakla, yönetmelikte yer alan kriterlere uygun olarak ambalajlamak ve “geçici” ibaresi etikette bulunmak kaydıyla geçici olarak etiketlemekle ve Çevre ve Orman Bakanlığının yazılı onayını almakla,

Güvenlik Bilgi Formlarının Hazırlanması ve Dağıtılması Hakkında Taslak Yönetmelik Yükümlülükler: Tehlikeli olarak sınıflandırılan bir maddeyi veya müstahzarı piyasaya arz etmekten sorumlu üretici, ithalatçı veya dağıtıcı bu madde veya müstahzarın profesyonel kullanıcısına elektronik ortamda ve yazılı metin halinde bir güvenlik bilgi formu sağlamakla, Güvenlik bilgi formunun bir kopyası ilgili kuruluşa, elektronik bir kopyası da Çevre ve Orman Bakanlığına iletmekle,

Bazı Tehlikeli Maddelerin, Müstahzarların ve Eşyaların Üretimine, Piyasaya Arzına ve Kullanımına İlişkin Kısıtlamalar Hakkında Taslak Yönetmelik Yükümlülükler: Ek-1’de listelenen tehlikeli maddeler veya madde grupları aynı ekte listelenen kriterlere uyulmadıkça kendi başına, müstahzar içerisinde veya eşyalarda kullanılamaz, piyasaya arz edilemez Ek-1’de listelenen madde ve madde gruplarının bilimsel araştırma ve geliştirme veya analiz amacıyla üretimi, piyasaya arzı veya kullanımı Çevre ve Orman Bakanlığı’nın iznine tabidir.

Maddelerin Envanteri, Bildirimi ve Risk Değerlendirmesi Usul ve Esasları Hakkında Taslak Yönetmelik 1.BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar 2.BÖLÜM Genel Hükümler 3.BÖLÜM Envanter Oluşturulması 4.BÖLÜM Bildirim 5.BÖLÜM Bildirime Tabi Maddelerin Risk Değerlendirmesi 6.BÖLÜM Envantere Tabi Olmayan Maddelerin Risk Değerlendirmesi 7.BÖLÜM Avrupa Birliği Komisyonuna Raporlama 8.BÖLÜM Yaptırım 9.BÖLÜM Nihai Hükümler

Ekler : EK-1 Madde 7 ve 8 hükümlerinden muaf tutulan maddeler listesi Madde 7’de atıfta bulunulan bilgiler EK-3 Madde 8 (1)’de atıfta bulunulan bilgiler EK-4 Tam bildirim için teknik dosyada yer alması gereken bilgiler EK-5 Tam bildirim için teknik dosyaya ilave edilecek bilgi ve deneyler EK-6 Azaltılmış bildirim için, <1000 kg/yıl/üretici veya toplam 5000 kg miktarlarındaki maddenin piyasaya arzından önce, teknik dosyada yer alması gerekli bilgiler EK-7 Azaltılmış bildirim için piyasaya arz edilecek madde miktarının 100 kg/yıl/üretici’nin altında olması halinde teknik dosyada yer alamsı gerekli bilgiler EK-8 Polimerlerin bildirimi için teknik dosyadaki özel koşullar EK-9 Risk Değerlendirmesi: İnsan Sağlığı (Toksisite) EK-10 Risk Değerlendirmesi: İnsan Sağlığı (Fizikokimyasal Özellikler) EK-11 Risk Değerlendirmesi: Çevre EK-12 Risk Değerlendirme Özetinde Bulunması Gereken Bilgiler

Maddelerin Envanteri, Bildirimi ve Risk Değerlendirmesi Usul ve Esasları Hakkında Taslak Yönetmelik Yükümlülükler: Yüksek miktarda üretilen veya ithal edilen maddelere ilişkin veri sağlanması Bildirime tabi olmayan maddeleri yılda ≥1000 ton kendi halinde üretenler veya kendi halinde veya müstahzar içerisinde ithal edenler, ek-2’de de belirtilen bilgileri bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden itibaren 12 ay içinde Bakanlığa iletmekle, Düşük miktarda üretilen veya ithal edilen maddelere ilişkin veri sağlanması Bildirime tabi olmayan maddeleri yılda 10 - 1000 ton arasında kendi halinde üretenler veya kendi halinde veya müstahzar içinde ithal edenler, ek-3’te de belirtilen bilgileri bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden itibaren 12 ay içinde Bakanlığa iletmekle, Verilen bilgilerin güncellenmesi Bu Yönetmelik hükümlerine göre bilgi sağlayan üretici ve ithalatçılar, ilgili değişiklikleri, bir (1) ay içerisinde Bakanlığa bildirmekle, Üretici veya ithalatçı ayrıca, her üç yılda bir, ek-2 veya ek-3’te belirtilen miktarlarda değişiklik olması durumunda, üretim ve ithalat miktarıyla ilgili bilgileri Bakanlığa iletmekle,

Maddelerin Envanteri, Bildirimi ve Risk Değerlendirmesi Usul ve Esasları Hakkında Taslak Yönetmelik Tam bildirim Bildirime tabi madde için bildirimde bulunan kişi Bakanlığa bir bildirim dosyası sunmakla, Azaltılmış bildirim Piyasaya arz edilen maddeyi üretici başına yılda 1 tondan az arz etmeyi tasarlayan kişi, Bakanlığa bildirim dosyasını sunmakla, Öncelik listesinde yer alan maddeler için risk değerlendirilmesi Bakanlık, öncelik listesini hazırlar ve listede yer alan maddeler için risk değerlendirmesi yapar. Madde hakkında bilgi sağlayan üretici veya ithalatçı, listenin yayınlanmasından sonra, Bakanlığın yazılı talebine dayalı olarak, Bakanlıkça belirlenen süre içerisinde istenen bilgileri, istenmişse ilave test sonuçlarını Bakanlığa iletmekle

REACH Tehlikeli Madde ve Müstahzarların Sınıflandırması Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Taslak Yönetmelik 67/548/EEC: Tehlikeli maddelerin sınıflandırılması, ambalajlanması ve etiketlenmesi REACH Revize (2006/121/EC) (Kapsam, Tanımlar, Test, Bildirim)

REACH Güvenlik Bilgi Formlarının Hazırlanması ve Dağıtılması Hakkında Taslak Yönetmelik 91/155/EEC: Güvenlik Bilgi Formu (2001/58/EC) REACH Yürürlükten kalktı

REACH Maddelerin Envanteri, Bildirimi ve Risk Değerlendirmesi Usul ve Esasları Hakkında Taslak Yönetmelik 793/93/EEC: Mevcut maddelerin risklerinin değerlendirilmesi ve kontrol edilmesi 93/67/EEC : Bildirimi yapılan maddelerin risk değerlendirme prensipler REACH Yürürlükten kalkacak

REACH Bazı Tehlikeli Maddelerin, Müstahzarların ve Eşyaların Üretimine, Piyasaya Arzına ve Kullanımına İlişkin Kısıtlamalar Hakkında Taslak Yönetmelik 76/769/EEC: Bazı madde ve müstahzarların kullanım ve pazara verilmesindeki kısıtlamalar REACH Yürürlükten kalkacak

Bileşen Yeni Mevzuat REACH Envanter /Önkayıt Envanter miktara bağlı olarak pazardaki kimyasalların mevcut bilgileri(fiziko-kimyasal, toksikolojik, ekotoksikolojik) ile ilgili bilgi verir. Ön kayıt’ın amacı veri paylaşımına olanak sağlamak, gerekli olmayan testlerin yapılmasından kaçınmak ve test masraflarını paylaşmaktır. Bildirim/Kayıt Yalnızca bildirime tabi kimyasallar için bildirim yapılır.Risk değerlendirmesini Bakanlık yapar, maruziyet seviyeleri de dahil istenen tüm ek bilgiyi sanayi sağlamak zorundadır. Kayıt: 2008 – 2018 - HPVC(3 yıl); - >100(sonraki 3 yıl); - >10(sonraki 3 yıl)ve 1-10 - Yeni kimyasallar(EINECS ve ELINCS’te olmayanlar) hemen kayıt. Risk Değerlendirmesi / Değerlendirme Risk Değerlendirmesi Bakanlık tarafından yapılır. Üreticilerden/ithalatçılardan veri istenir. Kimyasal Güvenlik raporu Sanayiciler tarafından hazırlanır. İzin Yok. (CMR, PBT,vPvB, ED) pazarda yer alması izne tabidir. Kısıtlama Asbest,PCB,PCT,PBB 76/769 deki kısıtlamalara benzer fakat daha fazla kimyasal için ek kısıtlamalar vardır.

TEŞEKKÜRLER