SOSYAL POLİTİKA VE İSTİHDAM

AB Sosyal Politika Müktesebatı ve Türkiye AB müktesebatının Türk mevzuatına aktarılması konusunda önemli adımlar atılmıştır. Özellikle 4857 sayılı yen İş Kanunu bir çok temel düzeydeki AB direktifini içine almıştır. Diğer yandan, yasal açıdan hâlâ eksiklikler de mevcuttur.

3 4 Tarama Süreci-Genel Tarama Süreci Bulguları TARAMA SÜRECİ/SOSYAL POLİTİKA VE İSTİHDAM FASLI Tarama Süreci-Genel Tarama Süreci Bulguları 3 4

19.FASIL SOSYAL POLİTİKA VE İSTİHDAM MÜZAKERE SÜRECİ BAŞLANGIÇ: TANITICI TARAMA TOPLANTISI: 8-10 ŞUBAT 2006 AYRINTILI TARAMA TOPLANTISI: 20-22 Mart 2006 “TARAMA SONU RAPORU”NUN YAYIMLANMASI AÇILIŞ KRİTERLERİNİN YERİNE GETİRİLMESİ FASLIN MÜZAKEREYE AÇILMASI

TARAMA SÜRECİ BULGULARI 1.İŞ HUKUKU 4857 Sayılı İş Kanunun Kapsamı 50’den az işçi çalıştıran (50 dahil) tarım ve orman işyerlerinde ve işletmelerinde, en fazla üç işçi çalıştıran esnaf ve sanatkârlar için uygulanmaması, AB müktesebatı açısından en sorunlu alanlardan birisidir. Çalışma Süreleri Çalışma süresi, gece çalışması ve yıllık izinler AB müktesebatına uygun olarak tanımlanmış olmasına rağmen; gece işçisi, vardiya çalışması, vardiya işçisi, gezici işçi, kıyı çalışması ve yeterli dinlenmeye ilişkin tanımlar yapılmamıştır.

TARAMA SÜRECİ BULGULARI 1.İŞ HUKUKU Düzenleme Yapılmayan Alanlar İşçilerin başka bir Üye Ülkede görevlendirilmesi, Avrupa Çalışma Konseyleri, İşçilerin bilgilendirilmesi ve onlara danışılması, Avrupa Şirketinde çalışanların bilgilendirme ve danışılması (Üyelikle birlikte), Avrupa Kooperatif Şirketinde çalışanların bilgilendirme ve danışılması(Üyelikle birlikte), Geçici İş Ajansları İşçi temsilciliğinin olmaması

TARAMA SÜRECİ BULGULARI 2.İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, mevcut müktesebatı uyumlaştırmak amacıyla Kasım 2003 tarihinden itibaren birçok yönetmelik yürürlüğe koymuştur. Bilgilendirme, farkındalık artırma ve mesleki eğitim aracılığını içerecek şekilde müktesebatının uygulanmasını temin edecek yoğun çabalar artırılmalıdır. Söz konusu müktesebatın sadece özel sektörde çalışanlara değil, kamu sektöründe çalışanlara da uygulanması için gerekli düzenlemeler yapılmalıdır.

TARAMA SÜRECİ BULGULARI 3.AYRIMCILIKLA MÜCADELE Eşitlik Kurumu Ayrımcılık yapılmaksızın tüm bireylere yönelik olarak eşit muamele ilkesini teşvik edecek, bu ilkenin uygulanmasını analiz edecek, izleyecek ve destekleyecek bir Eşitlik Kurumunun kurulması gerekmektedir. İş Kanununda eşit muamele ilkesi İş Kanunu 5. Maddesi, ırk ve din esasına dayanılarak yapılan ayrımcılığa karşı koruma getirmekle birlikte; yaş veya cinsel yönelim esasına dayanılarak yapılan ayrımcılık bakımından hiç bir özel koruma mevcut bulunmamaktadır. Tanımlar Türk Mevzuatında doğrudan ve dolaylı ayrımcılık tanımları yer almamaktadır.

TARAMA SÜRECİ BULGULARI 4.KADIN ERKEK EŞİTLİĞİ Aynı işe eşit ücret ilkesi Müktesebatta öngörülen şekilde kadın ve erkekler için eşit ücret ilkesinin Türk mevzuatı tarafından garanti altına alınmakla birlikte; Türkiye’de özel sektörde cinsiyete bağlı ücret farklılığı, % 12 olarak hesaplanmaktadır. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu – Aile yardım ve doğum yardım ödeneği- Erkeğe ödenir (her ikisi de devlet memuru ise).

TARAMA SÜRECİ BULGULARI 4.KADIN ERKEK EŞİTLİĞİ İstihdam giriş, mesleki eğitim, meslekte ilerleme ve çalışma koşullarında eşit muamele ilkesi Türk mevzuatında doğrudan ve dolaylı ayrımcılık, taciz ve cinsel taciz için tanım bulunmamaktadır. Ebeveyn izni Mevcut durumda Türkiye’de ebeveyn izin hakkı bulunmamaktadır

TARAMA SÜRECİ BULGULARI 5. İSTİHDAM Yüksek işsizlik Kadınların işgücü piyasasındaki durumu Genç işsizliği Kayıtdışı istihdam Güvencesiz esneklik Niteliksiz işgücü

TARAMA SÜRECİ BULGULARI 6. SOSYAL İÇERME Yoksulluğun azaltılmasında sosyal koruma sisteminin ve sosyal harcamaların etkisi oldukça sınırlı kalmaktadır. Sonuç olarak, tüm sosyal harcama ve transferlerden sonraki yoksulluk oranı, AB ortalamasının üzerindedir.

TARAMA SÜRECİ BULGULARI 7. SOSYAL DİYALOG Sendikal hak ve özgürlükler Mevcut sosyal diyalog mekanizmalarının etkinliği

TARAMA SONU RAPORU Avrupa Komisyonu tarafından sunulan "Tarama Sonu Raporu”nun yayımlanması ile “Sosyal Politika ve İstihdam” Faslının tarama süreci tamamlanmıştır. Türkiye’nin bu Fasıl kapsamında açılacak müzakerelere yeterli düzeyde hazır olmadığı Fasıla ilişkin müzakerelerin başlaması ve başarıyla tamamlanması açısından 2 açılış kriterlerinin yerine getirilmesi gerekmektedir.

AÇILIŞ KRİTERLERİ Sendikal haklar Kayıtdışı istihdam-Eylem Planı 4 4

AÇILIŞ KRİTERLERİ 1.SENDİKAL HAKLAR Türkiye, özellikle örgütlenme, grev ve toplu pazarlık haklarıyla ilgili AB standartları ve ILO Sözleşmeleri ışığında, tüm sendikal hakları sağlamalıdır. Bunun için Türkiye, mevcut kısıtlamaları kaldırmak ve hem özel hem de kamu sektöründe yeniden gözden geçirilmiş bir mevzuat kabul etmek durumundadır. 2.EYLEM PLANI Türkiye, Komisyona kayıtdışı çalışmayı da içerecek şekilde bütün işgücüne yönelik olarak bu fasıldaki mevzuatın tüm ülkede etkili bir biçimde yürürlüğe girmesi ve aşamalı olarak uygulanmasına yönelik bir “Eylem Planı” sunmalıdır.

EYLEM PLANI “Kayıtdışı istihdam ve cinsiyet eşitliği başta olmak üzere bu alandaki müktesebatın aşamalı olarak yürürlüğe girmesi ve uygulanmasına yönelik Eylem Planı hazırlamaktır” Eylem Planı hazırlık süreci 16 Ocak 2008’de başlamıştır. AB Koordinasyon Dairesi Başkanlığı koordinasyonunda ilgili kurum-kuruluşların katkılarıyla hazırlanmıştır.

EYLEM PLANINDA ÖNGÖRÜLEN EYLEMLER İş hukuku (15 adet) Kayıt dışı çalışma İş sağlığı ve güvenliği (5 adet) Sosyal diyalog (7 adet) İstihdam (30 adet) Avrupa Sosyal Fonu/IPA (2 adet) Sosyal içerme (17 adet) Sosyal koruma (20 adet) Ayrımcılıkla mücadele (8 adet) Eşit fırsatlar (13 adet) Kurumsal kapasitenin güçlendirilmesi (32 adet) TOPLAM 164 ADET EYLEM

TASLAK EYLEM PLANINDA ÖNGÖRÜLEN TEMEL EYLEMLER İŞ HUK UKU 18 DİR EKTİ F İŞ KANUNUNUN KAPSAMININ GENİŞLETİLMESİ İŞ KANUNUNUN İLGİLİ MADDELERİNİN MÜKTESEBATA UYUMLU OLARAK DEĞİŞTİRİLMESİ HAVA İŞ KANUNUNUN YASALAŞMASI DENİZ İŞ KANUNUNUN REVİZYONU DEMİRYOLU SEKTÖRÜNDE SINIR ÖTESİ ÇALIŞANLARIN ÇALIŞMA KOŞULLARINA İLİŞKİN YASA TASARISI

TASLAK EYLEM PLANINDA ÖNGÖRÜLEN TEMEL EYLEMLER İŞ SAĞL IĞI VE GÜV ENL İĞİ 3 DİR EKTİ F İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNUNUN YASALAŞMASI OPTİK RADYASYON YÖNETMELİĞİNİN ÇIKARTILMASI ELEKTRO MANYETİK ALANLAR YÖNETMELİĞİNİN ÇIKARTILMASI

TASLAK EYLEM PLANINDA ÖNGÖRÜLEN TEMEL EYLEMLER İSTİ HDA M POLİ TİKA SI 30 EYL EM AVRUPA İSTİHDAM STRATEJİSİNE UYUM SAĞLANMASI ORTAK DEĞERLENDİRME BELGESİNİN (JAP) TAMAMLANMASI

TASLAK EYLEM PLANINDA ÖNGÖRÜLEN TEMEL EYLEMLER AVRUPA SOSYAL FONU (ESF) ve KATILIM ÖNCESİ YARDIM ARACI (IPA) 2 EYLEM İNSAN KAYNAKLARININ GELİŞTİRİLMESİ (IPA IV) PROGRAM OTORİTESİ’NİN KURUMSAL KAPASİTESİNİN GELİŞTİRİLMESİNE YÖNELİK EYLEMLER POTANS İYEL FAYDAL ANICIL ARIN FON KULLA NMA KAPASİ TESİNİN ARTTIRI LMASIN A YÖNELİ K EYLEML ER

TASLAK EYLEM PLANINDA ÖNGÖRÜLEN TEMEL EYLEMLER AYRI MCI LIKL A MÜC ADE LE 2 DİR EKTİ F İŞ KANUN UNDA AYRIMC ILIK TANIML ARININ YAPILM ASI VE ZEMİNL ERİNİN TESPİT EDİLME Sİ EŞİTLİK KURUM U KURUL MASINA YÖNELİ K OLARA K HAZIRLI K ÇALIŞM ALARI

TASLAK EYLEM PLANINDA ÖNGÖRÜLEN TEMEL EYLEMLER EŞİT FIRS ATL AR 6 DİR EKTİ F İŞ KANUNUNDA CİNSİYETE DAYALI AYRIMCILIK TANIMLARININ YAPILMASI EŞİTLİK KURUMU KURULMASINA YÖNELİK OLARAK HAZIRLIK ÇALIŞMALARI EBEVEYN İZNİ KANUNUNUN ÇIKARILMASI

TASLAK EYLEM PLANINDA ÖNGÖRÜLEN TEMEL EYLEMLER KUR UMS AL KAPA SİTE 19 EYL EM İLGİLİ KURUM VE KURULUŞLARIN İNSAN KAYNAĞI PLANLAMALARI, EĞİTİM VE BİLGİLENDİRME FAALİYETLERİ

TASLAK EYLEM PLANINDA ÖNGÖRÜLEN TEMEL EYLEMLER KAYIT DIŞI ÇALIŞMA 15 EYLEM KAYITDIŞI TANIMININ UYUMLAŞTIRILMASI KAYIT DIŞI ÇALIŞMA İLE MÜCADELEDE POLİTİKA YAPMA KAPASİTESİNİN ARTTIRILMASI ETKİN DENETİMLERİN ARTTIRILMASI KAYITLI ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK HİZMETLERİNE İLİŞKİN DUYARLILIK ARTTIRMA FAALİYETLERİ

AÇILIŞ KRİTERLERİNİN KARŞILANMASI -DEĞERLENDİRME- Eylem Planı tamamlanmak üzeredir. Sendikal hak ve özgürlükler konusunda ise henüz uzlaşma sağlanamamıştır.

TEŞEKKÜR EDERİM