KIRSAL ALANDA KADIN ÇALIŞTAYI BÖLGE TOPLANTILARI Tokat ili

KIRSALDA – TARIMDA KADIN

Türkiye’de İşgücü Miktarları ve İşgücüne Katılım Oranları Kırsalda İşgücü Miktarı Kentte İşgücü Miktarı Toplam Sayı İşgücüne Katılım Oranı (%) Türkiye 9. 894.000 52,2 14.882.000 45,5 24.776.000 46,8 Kadın 3.237.000 33,0 3.243.000 19,9 6.480.000 26,2 Erkek 6.657.000 72,2 11.640.000 70,8 18.297.000 73,8

Türkiye’de Cinsiyete Göre İşgücüne Katılım Oranları (%) Yıllar Kadın Erkek 1955 72.02 95.34 1960 65.35 93.60 1970 50.25 79.46 1980 45.77 79.76 1990 42.76 78.22 2000 39.6 70.6 2008 26.2 73.8

AB Ülkelerinde İşgücüne Katılım Oranları-% ERKEK KADIN AB 25 78.20 62.60 AB 15 79.20 63.20 ITALYA 74.20 49.60 YUNANİSTAN 54.70 ROMANYA 68.80 54.90 MACARİSTAN 68.50 55.40 İSPANYA 81.30 58.20 PORTEKİZ 79.10 68.10 İNGİLTERE 82.20 69.00 HOLLANDA 83.90 70.10 FINLANDİYA 77.20 73.00 DANİMARKA 83.70 76.30 İSVEÇ 81.90 76.90

İstihdamın Sektörel Dağılımı - % Sektörler Toplam Kadın Erkek Tarım 27,3 48,5 19,8 Sanayi 25,5 15,0 29,1 Hizmetler 47,2 36,5 51,1 100,0

Kadınların Ücret Durumlarına Göre Çalışma Biçimleri - % Sektör Çalışan Sayısı Ücretli Yevmiyeli İşveren Kendi Hesabına Ücretsiz Aile İşgücü Toplam Tarım 2.816.000 0,4 6,1 18,7 74,4 100,0 Tarım dışı 2.994.000 79,5 5,1 1,9 7,8 5,7

KIRSALDA SOSYAL GÜVENLİK Kırsal alanda kadınlar ve sosyal güvenlik uygulamaları Sosyal güvenlik kurumları kayıtlılık durumu; 11.503.000 kişi kayıtlı (%51,5) ve 10.827.000 kişi kayıtsız çalışmakta (%48,5). İstihdamdaki kadınların %66’sı, erkeklerin %42,3’ü sosyal güvenlik kapsamı dışında. Tarımda çalışanların 767.000 (%11,8)’i kayıtlı, 5.726.000 (%88,2)’si kayıt dışıdır. Tarımda çalışan kadınların %1,5’i kayıtlı, %98,5’i kayıt dışı çalışmaktadır.

TARIMSAL ÜRETİME KATILIM BİÇİMİ Üretime katılım düzeyi; ailenin sahip olduğu arazi ve hayvan varlığı, gelir ve ürün deseni Mekanizasyon düzeyi, üretimden kopma, ev kadınlığı Az topraklı – topraksız aileler, kadınlar; bitkisel ve hayvansal üretimin her aşaması Emek-yoğun çalışma; tarımsal üretimde ve ev içinde Ev içi işler-sorumluluk-gelecek endişesi Kırda kadın; ağır işçi, sağlık-eğitim hizmetlerine erişememe, kalifiye iş arayışı Çiftçi tanımlaması ve kadın

Kadının yaptığı faaliyetler KADIN’ın yaptığı faaliyetler Ev İşleri Çalışmaları El Sanatları Hayvancılık Pazarla İlişkiler Bitkisel Üretim KADIN’ın yaptığı faaliyetler Orman Kaynaklarından Yararlanma

Kadının yapamadığı – yapmakta zorlandığı faaliyetleri Girişimcilik Kredi kaynaklarına erişim Kamusal ilişkiler Pazara Erişim Karar alma süreçlerine katılım KADIN’ın yapamadığı-yapmakta zorlandığı faaliyetler Teknolojiye erişim-statüsü yüksek alanlara geçiş

KIRSAL ALANDA KADINLARIN YAŞADIKLARI TEMEL SORUNLAR

Kırsal Alanda Kadınların Yaşadıkları Temel Sorunlar Kalifiye ve sosyal güvenlik kapsamındaki işlere erişememe Statüsü düşük işlerde çalışma-esnek çalışma koşulları Sosyal güvenlik kapsamının dışında kalma-kayıt dışı çalışma Örgün ve yaygın eğitim olanakları? Mesleki eğitimden yoksun olma, yararlanamama Çalışma koşulları-ağır iş yükü Toplum baskısı, dışa açılamama, geleneksel rol tanımlamaları Kaderine razı olma, bunun dışına çıkamama

Kırsal Alanda Kadınların Yaşadıkları Temel Sorunlar Temel alt ve üstyapı hizmetlerinin yetersizliğinden daha yoğun etkilenme Sağlık hizmetlerinin yetersizliği Girişimcilikten yoksun olma, kredi/gelir kaynaklarına erişememe Tarım dışında çalışma olanaklarının zayıflığı Bölgelerarası farklılıklar Gezici ve geçici işçilik koşullarının ağırlığı Kentli kadınların kırsaldaki kadınların sorunlarına karşı ilgisizliği.

Ulusal Çalıştayın Amaçları “Kırsal Alanda Kadın” konusunda çalışan paydaşları bir araya getirmek, Kırsal alandaki kadının mevcut durum analizini göz önüne alarak çözüm önerileri geliştirmek, Belirlenen çözüm önerileri doğrultusunda stratejik hedefleri belirlemek, Hükümet, uluslar arası finansal kurumlar, bölgesel kalkınma kurum ve kuruluşları ve sivil toplum örgütleri tarafından yapılacak eylemlere (politika oluşturulması, işbirliği vb) karar vermek.

BÖLGESEL ÇALIŞTAYLARIN AMACI Bölgelerdeki mevcut durumu saptama Bölgesel düzeyde sorunları belirleme Çözüm yaklaşımlarını belirleme Eylem sürecinde izleme/değerlendirme göstergelerini belirleme Ulusal veri tabanına ve çözüm sürecine katkıda bulunma

ÇALIŞTAYIN GEREKÇELERİ Tarımda çalışan ve kırsal alanda yaşayan kadınların sorunlarını gündeme getirmesi, Kamu oyunun ilgisini çekmesi ve çözüm süreçlerine paydaş yapması Sorunlara çözüm önerilerinin geliştirilmesi ve bunların dönemler itibariyle önceliklendirilerek uygulamaya aktarılması, İş gücüne katılan kadınların yarısının istihdam edildiği tarım sektörüne yeni açılımlar sağlamaktır.

Bölgesel çalıştaylar sonucunda; Ulusal veri bankasını oluşturulacak ve yeniden bir ulusal çalıştay düzenlenerek “Kırsal Alanda Kadının konumunun iyileştirilmesine ve güçlendirilmesine” yönelik eylem planı somutlaştırılacaktır.

ÇALIŞTAYDA TARTIŞILACAK ANA BAŞLIKLAR

ÇALIŞTAY KONULARI VE BÖLGEDE MEVCUT DURUM 1. Kırsal Alan ve Kadın 1.1. Yoksulluk 1.2. Eğitim (örgün ve yaygın) 1.3. Sağlık (birey olarak- aile olarak) 2.Kırsal Alanda Kadının Tarımsal Üretim ve Pazarlamadaki Rolü 2.1.Tarımsal Üretim 2.2.Girişimcilik ve Pazarlama 3. Kadın ve Doğal Kaynaklar 3.1. Doğal Kaynakların Kullanımı ve Yönetimi 3.2. Doğal Kaynakların Korunması 4. Kırsal Alanda Kadının İstihdamı ve Örgütlenmesi 4.1. Tarımsal İstihdam ve Örgütlenme 4.2. Sosyal Güvenlik 20

ULUSAL ÇALIŞTAY Bölge Bölge Bölge Bölge Bölge Bölge Bölge Bölge Bölge

BÖLGE BİLİM KOMİTESİNİN GÖREV VE SORUMLULUKLARI-I Bölge bilim komitesi 4 kişiden oluşacaktır. Bölge bilim komitesi, tarımda-kırsalda kadın konusunda çalışmalarda bulunan uzmanlardan oluşacaktır. Çalıştaylar 4 ana başlıkta 9 alt başlıkta yürütülmekte olup alt başlıklar bölgenin özelliklerine göre belirlenecektir. Bölge bilim komitesinde yer alan her bir üye bir ana başlıktan sorumlu olacaktır. Bölge bilim komitesi, Merkez bilim Komitesi ile koordineli çalışmaktadır.

BÖLGE BİLİM KOMİTESİNİN GÖREV VE SORUMLULUKLARI-II Bölge bilim komitesi üyesi sorumlu olduğu ana başlık altında yer alan alt başlıklardaki çalışmalardan sorumlu olacak, konu ile ilgili moderatörleri yönlendirecektir. Çalıştay ana başlıkları ve alt başlıkları hakkında bölge içerisinde yer alan illere özgü ön çalışmalar ve çerçeve sunum hazırlıklarında yer alacaktır. Çerçeve sunum bölge bilim komitesi üyelerinden biri tarafından sunulacaktır. Bu sonuçlara göre grup moderatörlerini, çalışma kapsamı ve sınırlılıkları hakkında bilgilendirecektir. Her konu başlığı altında yürütülecek çalışmaların koordinasyonundan sorumlu olacaktır.

BÖLGE BİLİM KOMİTESİNİN GÖREV VE SORUMLULUKLARI III Çalışma gruplarının oluşturulması ve bilgilendirilmesine katkı sağlayacaktır. Moderatörler ve raportörlerle bir araya gelerek uygun bir raporlamanın oluşumuna ve yönlendirmesine rehberlik edecektir. Grup moderatörleri arasında işbirliği ve koordinasyonu sağlayacaktır. Sonuç bildirgesi ve basın bildirgesini hazırlamada ve sunumunda sorumlu olacaktır. Çalıştay sonuç kitabının hazırlanmasında etkin görev alacaktır.

Örnek: Kırsal Alanda Kadının İstihdamı ve Örgütlenmesi Tarımsal İstihdam ve Örgütlenme Grup Sorumlusu: Moderatör: Raportör: Bakanlık Sorumlusu:

“Grup Çalışmaları Formu-Matrisi” Grup adı Konunun kavramsal içeriği Sorunlar ve kaynakları Konunun Türkiye açısından Sorunların çözümüne yönelik stratejiler/ politikalar Sorunun çözümünde rol alabilecek paydaşlar Sorunların çözüm sürecinde dikkate alınabilecek izleme/ değerlendirme göstergeleri Güçlü yönleri Zayıf yönleri

Konunun Kavramsal içeriği Grup Adı Konunun Kavramsal içeriği

Sorunlar ve sorunlara neden Olan faktörler

Konunun Bölge Kırsalı Açısından Güçlü Ve Zayıf Yönleri

Sorunların çözümüne yönelik politikalar Stratejiler ve Çözüm İçin Öneriler (Kısa/Orta ve Uzun Vadeli)

Sorunun Çözümünde rol alabilecek paydaşlar İlgili kamu kurum ve kuruluşları Üretici ve meslek örgütleri İlgili kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler ve diğer araştırma kurumları

Sorunların Çözüm sürecinde dikkate izleme/değerlendirme alınabilecek izleme/değerlendirme göstergeleri

Çalışma Gruplarında Dikkat Edilecek Hususlar Katılımcıların uzmanlık ve ilgi alanlarına göre deneyimlerini paylaşmaları Temsil edilen kurum-kuruluşlar katılımcılığa” özen gösterilmesi Mümkünse her katılımcının görüşlerinin alınması Eğitim Programları ortaya konan görüşlerin tartışmalardan sonra grup raporlarında yer alması önemlidir Mevcut Projeler Somut Uygulamalar

GRUP TARTIŞMALARI SONUNDA; Şekilde sonuç bildirgesi Detaylı rapor Hazırlanması (kitaba girmek üzere) 20 dk. sunum 2 sayfayı geçmeyecek Şekilde sonuç bildirgesi hazırlanması

BÖLGESEL ÇALIŞTAYLARIN SONUCUNDA; FARKINDALIĞIN ARTIRILMASI Örnek projelerin geniş kitlelerle paylaşımı İlgi grupları arasında etkileşim/iletişim Projelerin başlatılması Söz konusu çalışmaların sürekliliği/ sürdürülebilirliğinin sağlanması Ülke geneline yaygınlaştırılması /Öğrenme ağı Proje gruplarının oluşturulması /proje alt zemin

2009-2011 yılları arasında gerçekleştirilecek Yeni bir ulusal çalıştay düzenlenecek Ülkemizin Ulusal veri bankası oluşturulacak Kırsal Alanda Kadının konumunun iyileştirilmesine ve güçlendirilmesine” yönelik eylem planı somutlaştırılacaktır Tarım Bölgelerine göre belirlenen Dokuz Bölgesel Çalıştaylar Sonucunda

teşekkürler