BASİT LAN KURULUMU AHMET CAN KARAÇUKA SELMAN ARGUN ERDEM YILMAZ CEM KENDİR ERCAN EROĞLU

KONU BAŞLIKLARI Kablolu ağ Bağlantı Tipleri Ürünler ve malzemeler RL 45 Kablo ucu ve Pin sıralaması Hub mı yoksa switch mi? Crossover bağlantı Hub kullanılarak oluşturulan ağlar Düz patch kablonun hazırlanışı İki Hub arasında bağlantı Ağ içi Windows Ayarları Servisler ve paylaşım Bilgisayar tarayıcısı Basit Dosya Paylaşımı

Kablolu ağ,bağlantı tipleri,ürünler ve malzemeler Neden kablolu network diye soracak olursanız, sizlere bir çok avantajını sayabiliriz. Hız, mesafe, uyumluluk, fiyat, genişletilebilirlik kategorilerinde en iyi değerleri ethernet ürünlerinde yakalayabiliyoruz. Diğer iletişim yöntemlerinde donanımın pahalı olması, mesafe sorunu gibi durumlar karşımıza çıkmakta. Öncelikle kablo tipi Category 5 veya kısaca CAT5 olarak adlandırılan 10/100 Mbps hızına uygun üretilmiş kablolar olmalıdır. Bu tipte alacağınız bir kabloyu sıyırırsanız 4 tane sarmal çift (twisted pair) ile karşılaşacaksınız. Bu sarmal çiftler çeşitli renklerde renklendirilmiş durumdadırlar. Bu sarmal çiftleri uygun bir biçimde RJ45 soketlerine sokup basabilmeniz için bir basma aparatına (crimp tool) ihtiyacınız var.

Basma Aparatı Kullanacağınız kabloları hazır olarak alabilirsiniz veya gideceğiniz yerde kabloları ve RJ45leri alıp, orada bastırabilirsiniz. Bu durumda mutlaka yaptırdığınız veya aldığınız kabloları test cihazı ile test ettirin

RJ45 Kablo ucu RJ45′ e ait pin sıralaması Alacağınız Ethernet yani ağ kartlarının fiyatı 10$ civarında, hatta daha düşük fiyatlı kartlar olabilir. Bu tip kartların neredeyse tamamı anakart üzerinde yer alan PCI yuvalarına takılabilir, modeline göre 10/100/1000 Mbps hızlarında çalışabilir, ayrıca kimisi Wake On LAN fonksiyonuna sahiptir. Bu noktada çok dikkat etmeniz gereken bir konu var: Wake On LAN fonksiyonuna sahip bir kartı bilgisayarınıza takmadan önce mutlaka bilgisayarınızı kapattıktan sonra prizden fişini de çekin. Kartınızı boş bir PCI yuvasına taktıktan ve bilgisayarınızı açtıktan sonra kartınızın sürücülerini tanıtın. Daha sonra Windows kartınızı otomatik olarak tanıyacaktır.

Hub mı yoksa Switch mi? Hub veya Switch olarak ihtiyacınıza en uygun ürünü belirlemelisiniz. Switchler ise hublara göre daha pahalı.Aralarındaki fark; hub, bir porttan gelen veriyi geriye kalan tüm portlara dağıtır. Gelen verinin hangi bilgisayara gönderileceğine bakılmaksızın bu işlem gerçekleştirilir. Switch ise kendisine ulaşan veriyi hangi bilgisayara veya cihaza gönderilmesi gerekiyorsa o istemciye iletir. Tabii bu durumda bir switchin bir huba göre daha performanslı olduğunu görüyoruz. Çünkü bir hub gereksiz yere paketler göndererek trafiği sıklaştırır. 4, 8, 16 portlu gibi çeşitlik gösteren bu ürünlere bağlayacağınız cihaz sayısına uygun olan modeli belirlemeniz, cüzdanınız için faydalı olacaktır. Bir ev kullanıcısı için 4 veya 8 porta sahip bir hub fazlasıyla yeterlidir. Sadece 5-6 sistemden ibaret ufak bir ofis yada internet cafe ağı için 100Mbit hızında ve hub kullanan bir ağ tamamiyle yeterli olacaktır. Kullanıcı sayısı arttığındaysa hub yerine Switch tercih edilmesi olumlu sonuç verir.

Crossover (Çapraz) Bağlantı Bu tipte bir bağlantı, sadece 2 bilgisayar veya cihaz arasında gerçekleştirilebilir. Her bilgisayarda bir network kartı takılmış ve sürücülerinin doğru yüklenmiş olması gerekiyor. Bu işlemleri doğru olarak tamamladıysanız size nasıl hazırlanacağını göstereceğimiz kabloyu sistemlerinize takarak kendi network ortamınıza kavuşabilirsiniz. Crossover kablonun hazırlanışı: Bu işlem için uygun uzunlukta bir CAT5 kablo ve iki tane RJ45 erkek sokete ihtiyacımız var. Kablo uzunluğunu, ölçtüğünüz değerden her zaman 1 m. fazla tutun. Böylece kablonun kısa gelme ihtimalinden uzaklaşırsınız. Sarmal Ciftler Crossover kablonun bir ucundaki renk sıralaması CAT-5 Kablonun Hazırlanışı

Kabloların uçlarını RJ45 soketlere basmadan önce uygun bir biçimde açıyoruz. Bu işlem için basma aparatınızın üzerinde kablo sıyırmak için kısımlar varsa kullanabilirsiniz. Sarmal çiftlerin uzunluğu uygun miktarda olmalıdır. Bu uzunluk 1.2 – 1.4 cm. civarında seçilirse kablo düzgün biçimde sıkışacaktır. Aksi takdirde RJ45’in kabloyu sıkıştırıp, çıkmasını engelleyecek olan kısım kablonuzu tam olarak kavrayamaz. Resimlerde görebileceğiniz gibi sarmal çiftleri uygun renk sıralaması ile sıralayıp RJ45 sokete yerleştireceğiz. RJ45’in klips kısmınına dikkat edin. Renk sıralamasının uygulaması Kablonun RJ45 içerisindeki yerleşimini düzgünce yaptıktan sonra basma aparatımızı kullanarak sağlam bir biçimde kablomuzun bir ucunu RJ45’e sabitleyin. RJ45 içindeki görünümü

Sıra diğer ucun yapımına geldi Sıra diğer ucun yapımına geldi. Yukarıdaki şekilde sarmal çiftler için ikinci bir dizilim bulunuyor. O renk dizilimi kablomuzun diğer ucuna ait. Gördüğünüz gibi az önce bastığımız kabloda yeşil-beyaz renkle kaplanmış olan kablomuz 1 no’lu pine denk geldi. Burada ise bu tel 3 no’lu pine denk gelecek. Bu sebeple bu kablonun adı crossover olarak benimsenmiştir. Kablonun diğer ucuna ait renk sıralaması Renk sıralamasının uygulanmış hali

Kablonun yapımını tamamlandı Kablonun yapımını tamamlandı. RJ45 erkek soketleri bilgisayarlarınızdaki veya cihazlarınızdaki dişi soketlere taktıktan sonra bunları açın. Eğer iki bilgisayar veya cihazdan birini açarsanız bağlantı durumunuz değişmez; kablonun takılı olmadığı uyarısını alırsınız. Ancak her iki bağlantı noktasına da güç verildiği zaman bağlantı aktif olacaktır. Kablonun RJ45′ e basılmış görünümü

Crossover bağlantı ile kullanılabilecek cihazlar Crossover bağlantı tipi sadece iki bilgisayar arasında kullanılmaz. Günümüzde bir çok donanım network ara yüzü üzerinden haberleşebilecek devrelere sahiptir. Bu tip cihazların elbette en önemli iki tanesi modem ve yazıcıdır. Bu cihazlara, üretim tiplerine göre crossover veya straight through (patch cable) kablo bağlantısı yapılabilir. Bir modemi veya yazıcıyı eğer bir bilgisayara bağlayıp, o bilgisayar üzerinden paylaşıma açmak istiyorsanız ikinci bir network kartına ihtiyacınız olacaktır. Bağlantı kablosu ise cihaza bağımlıdır: crossover veya patch kablo olabilir. Örneğin günümüzde ülkemizde bol miktarda satılan ADSL modemlerde bazen crossover bağlantı kablosunun kullanıldığını görüyoruz. Bazı modellerde ise arada bir hub olmamasına rağmen network kartına patch kablo ile bağlantı yapılabiliyor. Özellikle bağlantı hızı 4 Mbit gibi değerlere çıkan kablo modemlerde bu tipte (patch) bağlantı yapıldığını görüyoruz. Crossover bağlantının sıklıkla kullanıldığı bir diğer alan ise biraz sonra anlatacağımız hub ve switchlerin kullanıldığı yıldız topolojisidir. İki hub kullanılarak oluşturulan ağ ortamları arasında veri transferi yapabilmek için kimi zaman bu tipte bir bağlantı kullanılır.

Hub Kullanarak Oluşturulan Ağlar Yıldız topolojisine örnek bir yapı

Gördüğünüz gibi birden fazla bilgisayar ve cihazdan oluşan bir ağ mevcut. Kendi aralarında ise hub veya switch yardımıyla haberleşiyorlar. Ağda bir modem ve yazıcı kullanıma açık. Böylece ağda bulunan bilgisayarlar, internete bu modem sayesinde ortak olarak erişebiliyorlar. Şekil itibariyle, bir noktadan çıkan bu bağlantılar yıldıza benzetildiği için bu yapı yıldız topolojisi olarak anılıyor. Benzer şekilde iki masaüstü bilgisayar ve bir kablo modem kullanarak bir ağ ortamı oluşturulabilir. Yukarıda 10/100 Mbit hızlarında otomatik geçiş yapabilen yeni bir hub görüyorsunuz. Her hub ikinci bir hub ile haberleşebilmek için bir uplink portuna sahip. Günümüzde neredeyse hubların tamamı bu uplink bağlantısına sahiptir. Eğer bir şekilde elinizdeki hubın uplink portu yok yada çalışmıyorsa bu problemi crossover kablo kullanarak aşabiliyoruz.

Straight Through (Düz / Patch) kablonun hazırlanışı 568A standardına göre dizilim 568B standardına göre dizilim Straight through kablolarda ise her iki uçtaki kablo dizilişi birebir aynıdır. Kısaca 1. pine denk gelen renk, diğer uçta yine 1. pine denk gelecektir. Bunu gerçekleştirmek için iki tane renk dizilimi standardı mevcuttur. Gördüğünüz gibi kablonun bir ucu 568A sıralaması ile yapıldıysa diğer ucu da mutlaka aynı dizilimde olmalıdır. Her bir bilgisayar veya cihaz için bir kablo hazırlamalısınız. Kablo dizilimine dikkat ederek RJ45leri bastıktan; kabloların bir ucunu huba diğer uçlarını ise kullanacağınız bilgisayar ve cihazlara taktıktan sonra eğer kablolarda bir problem yoksa ağınız kullanıma hazırdır.

İki hub arasında bağlantı kurulumu İki hub arasında haberleşmenin sağlanabilmesi için normalde mevcut olan uplink portu ve bu portlar arasında kullanılacak olan straight through, yani düz kablo yeterli olur. Bu işlemin mantığı çok basittir. Hubların herhangi bir porttan aldığı veriyi diğer bütün portlara dağıtma özelliğinden faydalanılır. Eğer hublardan birinde uplink portu yoksa veya çalışmıyorsa bir crossover kablo kullanarak problemi çözebilirsiniz. Bunun için her iki hub üzerinde de herhangi bir portu kullanabilirsiniz.

Ağ için Windows Ayarları Windows XP altında ağ kurulumu için yapılması herhangi bir ayar yoktur. Bilgisayarlardaki yerel ağ bağlantısı ayarlarları ile değiştirilmediyse; sadece kabloları yerlerine takıp, bilgisayarları veya cihazları açmanız yeterli olacaktır. Geri kalanını Windows kendisi halledecektir. Yine de ağ bağlantısı kurulumu için yapılması gerekenler şunlardır; Öncelikle Başlat> Ayarlar> Ağ Bağlantıları yolunu izleyerek bu pencereyi açın. Sihirbaz kısmında iki tane seçenek göreceksiniz. Bunlardan Ağ Kurulum Sihirbazını çalıştırın. İlk çıkan pencerede İleri tuşuna tıkladıktan sonra gelen ikinci pencerede network için gerekli bir takım hazırlarlardan bahsediliyor. Bu pencereyi de İleri tuşu ile geçtikten sonra size bir çok seçenekten oluşan bir pencere gelecek. Bu noktada sihirbazı çalıştırdığınız bilgisayarın ağdaki rolüne uygun olan seçeneği seçip, ileri tuşu ile ilerleyin.

Karşınıza gelen pencerede sizden bilgisayarınız için bir isim belirlemeniz isteniyor. Bu pencerede yer alan bilgisayar tanımlaması kutusunu boş bırakabilirsiniz. İleri tuşuna bastığınızda çalışma grubunun atanacağı pencereye ulaşıyorsunuz. Burada ağınızda yer alan bilgisayarlar için bir çalışma grubu adı belirlemelisiniz ve ağdaki bütün bilgisayarlarda bu ad aynı olmak zorundadır.

Bir sonraki adımda yapılan ayarlar için bir onay penceresi karşınıza gelecek. Bilgileriniz doğruysa ileri tuşuna basarak bir sonraki adıma geçin. Ayarların uygulanması gerçekleştikten sonra diğer bilgisayarlar için uygulanabilecek bir takım seçenekler karşınıza çıkacak. Bu noktada eğer ağdaki diğer bilgisayarlar Windows XP işletim sistemini kullanıyorsa bu sihirbazı diğer bilgisayarlarda da bir kere çalıştırmanız yeterli olacaktır. Bu sebeple son seçeneği seçmelisiniz. Eğer Ağınızda Windows 98 gibi bir işletim sistemine sahip bilgisayarlar mevcut ise ilk seçeneği seçerek bir ağ kurulum disketi oluşturabilirsiniz. Bu disketi eski işletim sistemine sahip bilgisayarlarda çalıştırmanız yeterli olacaktır.

Servisler ve paylaşım Ağınızda yer alan bilgisayarların paylaştırılmış dosyaları arasında gezinti yapmak istiyorsanız eğer şu servislerin otomatik olarak başlatılmasını sağlamalısınız: Server (Sunucu) Workstation (İş İstasyonu) Computer Browser (Bilgisayar Tarayıcısı) Bilgisayar Tarayıcısı hizmeti diğer iki hizmete bağımlı olarak çalışmaktadır. Kısacası bu hizmetten yararlanabilmek için diğer ikisi mutlaka çalışıyor olmalıdır.  Windows XP altında klasörlerinizi paylaştırmak için iki seçeneğiniz var: basit dosya paylaşımını kullanmak veya kullanmamak. Basit dosya paylaşımı Windows XP varsayılan paylaşım düzenidir. Bir klasörde bu özelliği kullanmak için klasör üzerine farenizin sağ tuşu ile tıklayıp özelliklerine girdikten sonra Paylaşım sekmesinde Bu klasörü ağda paylaşıma aç (Share this folder on the network) kutucuğunu aktif haline getirin. Bu şekilde açılan paylaşım sonrasında ağdaki kullanıcılar, o klasör içerisinde bulunan dosyaları sadece okuyabilirler. Dosyalar üzerinde değişiklik yapılmasına da izin vermek istiyorsanız ,Ağ kullanıcıları dosyalarımı değiştirebilsin (Allow network users to change my files) kutucuğunu da aktif hale getirmelisiniz.

Basit dosya paylaşımı Ağdaki paylaşımlarınızı basit dosya paylaşımını kullanmadan da açabilirsiniz. Bunun için Bilgisayarım penceresini açın. Araçlar> Klasör Seçenekleri (Tools> Folder Options) yolunu izleyerek açılan pencerede Görünüm (View) sekmesine gidin. Listede Basit dosya paylaşımı kullan (Use simple file sharing) kutusundaki işareti kaldırın. Bu işlemden sonra yine bir klasörün özelliklerinden Paylaşım sekmesine gittiğiniz zaman arayüzde değişiklikler olduğunu göreceksiniz. Burada kullanıcı sınırı koyabileceğiniz gibi her bir kullanıcıya veya kullanıcı gruplarına değişik yetkiler verebileceğiniz pencereye İzinler (Permissions) tuşunu kullanarak ulaşabilirsiniz.

Eğer ağınız internete açılacaksa bir firewall yazılımı veya donanımı kullanmanız kaçınılmazdır. Bunun dışında düzenli olarak ağ trafiğini kontrol edin. Trafikte karşılaşılacak anormal değişimler, bir solucanın varlığını haber verebilir. Bu sebeple ağdaki her bir bilgisayarda virus ve anti-trojan yazılımları bulundurmanız veri güvenliğiniz için faydalı olacaktır. Günümüzde virusler, ağ üzerinden oldukça etkili olabilmektedirler.

Sorular 1-) Hub ve switch arasındaki fark nedir? Cevap: Hub bir porttan gelen veriyi tüm portlara dağıtır. Switch ise kendine ulaşan veriyi hangi cihaza veya bilgisayara gönderilmesi gerekiyorsa o istemciye iletir ve switch’lerin içinde işlemcisi bulunduğundan daha akıllıdır. 2-) Crossover bağlantı nedir? Cevap: Hub veya switch kullanılmadığı yerlerde 2 bilgisayarı birbirine bağlamak için kullanılır. 3-) Ağda paylaşıma açık dosyalar arasında gezinti yapmak için hangi servislerin başlatılması gerekir? Cevap: Server (Sunucu) Workstation (İş İstasyonu) Computer Browser (Bilgisayar Tarayıcısı) 4-) RJ-45 kablo dizilim standartları nelerdir? Cevap: 568A ve 568B’dir. 5-) 2 hub arasında bağlantı hangi port aracılığıyla sağlanır? Cevap: Uplink portu 6-) Çapraz ve Düz bağlantılarda kullanılan kablolardaki renk sıralaması nedir?