HATİCE MUAMMER KOCATÜRK DEVELİ DEVLET HASTANESİ AMELİYATHANE ORYANTASYON EĞİTİM REHBERİ

BÖLÜM YÖNETİCİ VE ÇALIŞANLARI Op. Dr. Seyit Muhsin SARIKAYA

ANESTEZİYOLOJİ ve REANİMASYON UZMANI ESİN YILMAZ

AMELİYATHANE HEMŞİRELERİ ve ANESTEZİ TEKNİSYENLERİ

TEKNİKERLER

AMELİYATHANE İŞLEYİŞ PROSEDÜRÜ AMAÇ Ameliyathanede yürütülen faaliyetlerin tamamlanması, ameliyat olacak hastalar için uygun şartların sağlanması, operasyon yapılan hastaların komplikasyon risklerini en aza indirmek, etkin güvenilir sağlık hizmeti sunmak. KAPSAM Ameliyathane çalışanlarını kapsar. SORUMLULAR Anestezi uzman doktoru Anestezi teknisyenleri Ameliyat hemşireleri

4.1.Prosedürün Uygulama Aşamaları: Ameliyathanenin hazırlanması Kayıt işlemlerinin yapılması Hastanın ameliyathaneye alınması Hastanın uyutulması Cerrahi işlemlerin yapılması Hastanın uyandırılması Hastanın ameliyathaneden çıkarılması

Prosedür Detayı: Ameliyathaneye ameliyathane personeli Personelin Ameliyathaneye Giriş Talimatına(TL-85) göre girer. cerrahi servisinde ameliyata hazırlanmış olan hasta ameliyathaneye servis hemşiresi eşliğinde tekerlekli sandalye ile hasta taşıma talimatına(TL-26) göre tekerlekli sandalyeyle veya sedye ile dosyasıyla birlikte anestezi teknisyenine teslim edilir. Hasta Ameliyathane Hasta Giriş Talimatına (TL-79)göre ameliyathaneye alınır.

Anestezi uzmanı tetkikleri ve konsültasyonu yapılan hastayı ameliyattan bir gün önce görür. Hastanın tüm tetkiklerini, gerekli konsültasyonunu ve fiziki muayenesini yapar. Muayene bulgularına göre gerekli anestezi seçimine hasta ile birlikte karar verilir. Ve “Anesteziyoloji ve Reanimasyon Hasta Onam Formu(FR-64)” doldurur.

Anestezi doktoru ve anestezi teknisyeni tarafından hasta ve dosyasının son kontrolleri yapıldıktan sonra “Anestezi Talimatına (TL-18)” göre hasta uyutulur. Ve “Anestezi Raporu Formu(FR-37)” doldurulur. Cerrahi ekip ameliyat için gerekli malzeme ve aletleri, ameliyat masasını “Ameliyat Masası Hazırlama Talimatına(TL-78)” göre steril olarak hazırlar.

Cerrahi ekip ve anestezi ekibi ile hastanın ameliyatı gerçekleştirilir. Gerekli görüldüğü durumlarda konsültasyon için ilgili hekim çağırılır. Ameliyat bitiminde hasta anestezi ekibi tarafından tam uyanıp şuurlu olduğundan emin olunana kadar bekletilir. Uyanan hasta dosyası ile birlikte görevli anestezi teknisyeni tarafından transfer sedye ile götürülür ve cerrahi servis hemşiresine teslim edilir. Patoloji numunesi alındı ise servise teslim edilir. Ameliyat olan hastalar ameliyat protokol defterine kaydedilir.

Ameliyatta kullanılan ilaçlar ve malzemeler ameliyathane tıbbi ilaç ve sarf kullanım listesinde işaretlenir. Ameliyathanede ve ameliyat esnasında kullanılan cihazlar ilgili cihaz kullanma talimatına göre kullanılır. Radyofrekans kullanma talimatı(TL-12) Elektrokoter kullanma talimatı(TL-41) Aspiratör kullanma talimatı(TL-35) Otoklav kullanma talimatı(TL-10

Etüv kullanma talimatı(TL-11) Ameliyat esnasında kullanılan malzemeler ve aletlerin bir sonraki operasyona hazır olacak şekilde Sterilizasyon ve Dezenfeksiyon Talimatına(TL-03) göre işlem yapılarak hazırlanır. Ameliyat salonlarının temizliği her ameliyattan sonra bir sonraki operasyona hazır olacak şekilde “Sterilizasyon ve Dezenfeksiyon Talimatına(TL-03)” göre yapılır. “Ameliyathane Temizlik Takip Formu(FR-138)” na kaydedilir.

Ameliyata giren hastanın güvenliği için ameliyat yapılacak bölge Güvenli Cerrahi İşaretleme Talimatına (TL-80) göre işaretlenir.Hastanın güvenliği açısından Hasta Güvenliği Talimatına(TL-100) uyulur. Personel yaralanmalarında Kesici Delici Alet Yaralanmalarından Korunma ve İzleme Talimatına(TL-82) uyulur. Eğer ameliyat olan hastanın bulaşıcı hastalığı varsa (Hepatit B, Hepatit C, AİDS, Kist Hidatik) kullanılan cerrahi set ve bütün malzemeler odadan çıkarılmadan operasyon odasında ultraviyole ışını ile en az iki saat ışınlanarak dezenfeksiyonu sağlanır.

Ameliyat esnasında kullanılan çamaşırlar kirli çamaşır konteynırlarına konularak Kirli Çamaşırların Toplanması ve Transferi Talimatına (TL-67) göre transfer edilir. Ameliyat esnasında oluşan atıklar Atık Yönetimi Talimatına(TL-123 )göre imha edilir. Ameliyathanede kullanılan narkotik ilaçların talep, devir ve muhafazası “Uyuşturucu İlaç Talep, Devir, Muhafazası Talimatına (TL-88)” göre yapılır. Ameliyathanede kullanılan tıbbi cihaz ve malzemelerin arızalanması durumunda teknik servise “Teknik Tamir İstem Formu(FR-50)” ile haber verilir.

REFERANSLAR Personelin Ameliyathaneye Giriş Talimatı(TL-85) Hasta taşıma talimatı(TL-26) Ameliyathane Hasta Giriş Talimatı (TL-79) Anestezi Talimatı (TL-18) Anestezi fişi formu(FR-37) Ameliyat masası hazırlama talimatı(TL-78) Aspiratör kullanma talimatı(TL-38) Otoklav kullanma talimatı(TL-10)

Etüv kullanma talimatı(TL-11) Sterilizasyon ve Dezenfeksiyon Talimatı(TL-03) Ameliyathane Temizlik Takip Formu(FR-138) Güvenli Cerrahi İşaretleme Talimatı (TL-80) Hasta Güvenliği Talimatı(TL-100) Kesici Delici Alet Yaralanmalarından Korunma ve İzleme Talimatı(TL-82) Kirli Çamaşırların Toplanması ve Transferi Talimatın(TL-120) Atık Yönetimi Talimatı (TL-123) İlaç-Sarf Malzeme Temin Ve Stok Talimatı(TL-87) Uyuşturucu İlaç Talep, Devir, Muhafazası Talimatı (TL-88) Teknik Tamir İstem Formu(FR-50)

FİZİKİ YAPISI

YARI STERİL ALAN Yarı steril alanda personel dinlenme odası, ilaç-sarf malzeme deposu ve doktor odası bulunmaktadır.

STERİL ALAN ve EL YIKAMA ÜNİTESİ

İKİ AMELİYAT SALONU

Laparoskopi, Anestezi cihazı, Buzdolabı, Hepafiltre (aseptizör), Her odada birer adet bulunmaktadır.

ANESTEZİ HEKİMİNİN GÖREV TANIMI Görev Tanımları: Kendisine bir gün önceden verilecek ameliyat listesine göre vakaların niteliklerini ve ameliyat sürelerini göz önüne alarak ameliyathane çalışma listesini düzenler. Ameliyat olacak hastaların ameliyata hazırlanması için gerekli incelemeler ile konsültasyonların yapılmasını ve bu hastaların premedikasyonunu sağlar. Narkoz ve ameliyat sonrası bakım yerlerinde çalışan personelin hizmetle ilgili amiri olup, onların düzenli ve verimli çalışmalarını ve hizmet içi eğitim almalarını sağlar. Bölümünden baştabibe karşı sorumludur. Hastanın sağlık durumuna göre anestezi altında ameliyat yapılıp yapılamayacağı hususunda karar verir.

Operatörle görüşerek ameliyatın özelliğine ve hastalığına göre hastaya ameliyat masasında en uygun pozisyonu verir ve anestezi tekniğini tespit ederek gerekli anestetiği hastaya uygular veya kendi kontrolü altındaki teknisyenlere uygulatır. Ameliyat süresince anestezi altında olan hastanın durumunu, normal şartlarda seyrini temin için bütün kontrollerini yapar veya kendi sorumluluğu altında olan teknisyene yaptırır.,Anestezi şekli ve seyrini ameliyat kağıdına kaydeder. Ameliyat sonu hastanın normal hayatı fonksiyonlarını kazanıncaya kadar gerekli gördüğü bütün tedbir ve tedavileri uygular. Bu hususta cerrah ile lüzüm gördüğü diğer uzmanlarla konsültasyon yapar. Ameliyathane ve sterilizasyon işlemlerinde ameliyathane sorumlusuna yardımcı olur. Narkoz ve ameliyat sonrası bakım birimindeki her türlü cihaz alet, ilaç ve sıhhi malzemenin sağlanması, bakım muhafaza ve sarfından sorumludur.

Anestezi Teknisyenlerinin Görev Ve Yetkileri Anestezi teknisyeni; anestezi uzmanı veya bunun bulunmadığı hallerde ameliyat- hane sorumlu uzmanının sorumluluğu altında, bunların ve ameliyatı yapan uzmanın direktiflerine göre ameliyatın ve narkozun salimen ve rahat bir şekilde sonuçlanması için gerekenleri yapar.

a) Anestezi cihazının bakımından, temizlenmesinden, sterilizasyonundan ve daima kullanılabilir halde bulundurulmasından sorumludur.Anestezi cihazını ve ameliyat masasını her ameliyattan önce kontrol eder. Ameliyata hazır duruma getirir. Oksijen, azot protoksit bombalarının dolu olup olmadığına bakar. Anestezi cihazındaki arızaları, anestezik maddelerle, anestezide kullanılan bütün yardımcı ilaç malzeme ihtiyacını anestezi uzmanına vaktinde haber verir.

b) Anestezi uzmanı bulunmayan yerlerde anestezi teknisyeni, ameliyat olacak hastaları en az bir gün önce görür. Dosyaları inceler. Anestezi ve ameliyat yönünden noksan olan tetkikleri tamamlattırır. Herhangi bir zorlukla karşılaşırsa operatör'e haber verir.

AMELİYATHANE SORUMLU HEMŞİRESİNİN GÖREV, YETKİ VE SORUMLULUKLARI a) Kurum ve Müdürlük tarafından belirlenmiş politika, hedef, kural ve düzenlemelere uyumu sağlar. Bunları sorumluluğu altındaki hemşire, hasta/hasta yakınlarına açıklar ve benimsetir. Politikalardan sapmayı önleyici tedbirler alır. b) Kurumun hemşirelik hizmetleri ile koordine çalışır ve hizmetin günün koşullarına göre geliştirilmesini sağlar. c) Ameliyathane için gerekli hemşire sayısı ve niteliğini belirler, bilgi verir. d) Hemşirelerin çalışma çizelgesi ve izinlerini düzenler, Müdürlüğe onaya sunar. e) Ünitenin hemşirelik hizmetleri, gereksinimleri ve sorunlarına ilişkin bilgi alışverişinde bulunur.

f) Hemşirelerinin terfi, yer değiştirme ve disiplin gibi özlük işleri ile ilgili konularda Müdürlüğe önerilerde bulunur g) Dolaşan ve steril hemşireleri belirleyerek günlük çalışma listelerini hazırlar. Yemek ve dinlenme aralarını düzenler, listeler ve kaydeder. h) Gerekli araç-gereci temin eder. Uygun koşullarda korunmasını, kullanıma hazır bulundurulmasını sağlar.

i) Her ameliyat için gerekli olan malzemelerin önceden hazırlanmasını sağlar. j) Kullanılan malzeme sarfını planlar, yeni ve deneme aşamasındaki malzemelerin test edilmesini sağlar. İlgili birimlere geri bildirimde bulunur. k) Hemşirelik hizmetlerine ilişkin kayıtların tutulmasını ve formların düzenli kullanımını ve muhafazasını sağlar.

l) Ameliyat sonrası Ameliyatta Sayımı Yapılacak Malzeme Formunu kontrol eder/ edilmesini ve belgelerin arşivlenmesini sağlar . m) Ameliyat sonrası çıkan kirli malzemelerin yıkanmasını, sayılmasını, listeye uygun şekilde hazırlanmasını, steril edilmesini ve kullanıma hazır bulundurulmasını sağlar. n) Ameliyathanede kullanılan cerrahi setlerin standart listelerinin oluşturulmasını ve güncelliğini sağlar.

o) Ameliyathanenin genel olarak günlük, ameliyat odalarının ise vaka aralarında temizliğinin yapılmasını sağlar. p) Enfeksiyon Kontrol Komitesi ve sterilizasyon bölümü ile işbirliği yaparak, enfeksiyon kontrol önlemlerinin uygulanmasını sağlar. q) Elektrik, su tesisatı, araç gereçlerin arızalarının bildirilmesi ve giderilmesini sağlama amacıyla ilgili birimlerle bağlantı kurar. r) İlaçların güvenli bir şekilde temini, kullanımı ve muhafaza edilmesini sağlar. Dinlenme aralarını düzenler, listeler ve kaydeder.

Narkotik ilaçların kullanımını, saklanmasını kontrol etmek, kayıt altına almak. Ayaktan veya yatan hastanın ameliyathaneye kabulünü sağlamak, mahremiyetine özen göstermek, varsa emaneti hasta eşyaları teslim formunu kullanmak ve ameliyathanede bulunduğu süre içerisinde gerekli bakımı almasını sağlamak. Hastanın ameliyat öncesi gerek duyduğu destek ve yardımı almasını, gerekirse yalnız kalmamasını sağlamak. hastanın ilgili bölüme güvenli bir biçimde taşınmasını sağlamak, hastaya refakat ederek servis hemşiresine sözlü ve yazılı olarak teslim edilmesini sağlamak.

Adli vakalarda kurum politikasına uygun hareket eder/edilmesini sağlar. Her hasta için kullanılan malzeme ve ilaçların kullanıldığını gösteren masraf formunun doldurulmasını, ameliyathane sekreterliğine teslim edilmesini sağlamak. Ayda en az bir defa olmak üzere düzenli aralıklarla, ameliyathane hemşireleri ile toplantılar yapmak ve yenilikleri duyurmak, toplantı ile ilgili kayıtları tutmak, başhemşireliğe rapor etmek. Bölümdeki hemşirelerin mesleki gelişimlerinde rehberlik ve danışmanlık yapmak Kurum politikaları doğrultusunda hemşirelerin performans değerlendirmelerini yapmak. iş doyumu ve motivasyonu yükseltici düzenlemeler yapmak.

Öğrenci hemşirelerin eğitiminde uygun eğitim ortamı sağlamak. Bölüme yeni başlayan hemşirelerin rehber hemşire gözetiminde ve uyum eğitimi yoluyla işe alıştırılmasını sağlamak. Eğitim hemşiresi ile işbirliği yaparak hemşirelerin eğitim gereksinimlerine yönelik önerilerde bulunmak, hizmet içi eğitimlere katılmasını sağlamak. Öğrenci hemşirelerin eğitiminde uygun eğitim ortamı sağlamak. Başhemşireliğin bilgisi dahilinde hemşirelik mesleği ile ilgili araştırmalar yapmak/katılmak, bu tür çalışmalarda hemşirelere rehberlik etmek. Mesleki ilerleme ve gelişim için başhekimlikçe uygun görülen eğitim etkinlikleri ve toplantılara katılmak, diğer kurum ve ameliyathane sorumlu hemşireleri ile mesleki ilişkilerini geliştirmek.  

Başhemşireliğin belirlediği aralıklarda ve biçimde istenen kayıt, rapor, istatistikleri sağlamak. Kurumun belirlemiş olduğu acil durum planlamalarını uygulamak/uygulanmasını sağlamak. Ameliyathanede oluşan iş kazalarına ait raporları tutmak/tutulmasını sağlamak ve ilgili birimlere bildirmek. Gerektiğinde dolaşan ve steril hemşirenin görevlerini yerine getirmek, rehberlik etmek,

Ameliyathanenin temizlik, aydınlanma, ısınma ve havalandırma gibi hizmetlerine ilişkin ilgili birimlerle işbirliği yapmak. İzin, rapor ve benzeri durumlarda yerine vekalet edecek kişiyi önermek. Tüm uygulama ve işlemleri etik kurallar doğrultusunda yapmak/yapılmasını sağlamak.

Ameliyathane Hemşiresi Steril (Scrub) Hemşire: Hemşirenin görev, yetki ve sorumluluklarının yanı sıra; 1) Ameliyat sırasında steril alan içinde çalışır. 2) Steril alanın korunmasına yönelik aseptik teknikleri uygular. Bulaşıcı(kontaminasyon) enfeksiyonları önlemek için gerekli önlemleri alır. 3) Ameliyathanede hasta güvenliğine yönelik gerekli önlemlerin alınmasını sağlar ve uygular. 4) Bir gün önceden ertesi günün ameliyat ve işlem tiplerini gözden geçirir. Alet ve malzeme ile ilgili hazırlık yapar.

5) Cerrahi işlem süresince ekipte yer alır. 6) Cerrahi el antisepsisini uygular. Steril gömlek ve eldiven giyer. Cerrahi ekibin steril gömlek ve eldiven giymesine yardımcı olur. 7) İşlem sırasında gereken steril alet, diğer malzemelerin hazırlanmasını ve kullanımını sağlar. 8) Hastanın steril örtülmesine yardım eder. 10) Malzemeleri kolay alınabilecek şekilde düzenler ve işlemin tipine göre cerrahın ihtiyacı olan malzemeyi önceden belirleyerek verir.

11) Cerrahi işlem sırasında ihtiyaç duyulan iğne, iplik gibi sarf malzemeleri yeteri kadar hazırlayarak kullanıma hazır hale getirir. 12) İşlem sonrası tüm aletleri, kompresler ve tamponları dolaşıcı hemşire ile birlikte sayar ve kaydeder. 13) Ameliyat sırasında alınan doku örneklerini tanımlayarak dolaşıcı hemşireye güvenli bir biçimde teslim eder. 14) Ameliyat sonrası malzemelerin temizlenmesini, sayılmasını, listeye uygun şekilde hazırlanmasını, steril edilmesini ve kullanıma hazır bulundurulmasını sağlar.

Dolaşan (sirküle) Hemşire: 1) Ameliyathanedeki hastanın hemşirelik bakımından sorumludur. 2) Ameliyat öncesi, sırası ve sonrasında cerrahi ekibin malzeme ihtiyaçlarını sağlar. 3) Hastanın endişesini azaltmak için psikolojik destek sağlar. 4) Hasta için güvenli ve konforlu çevre sağlamada ekibi gözleyerek yardımcı olur. 5 Uygun hasta bakımı ve hasta güvenliği için gereken tüm uygulamalarını yapar. 6) Hastayı işlem sonrası güvenli bir biçimde ünite hemşiresine yazılı ve sözlü şekilde teslim eder.

7) Hastanın kimliğini doğrular, hasta bilgilerini gözden geçirir. 8) Hastanın ameliyat masasına alınmasına, uygun pozisyon verilmesine, güvenliğinin sağlanmasına yardım eder, mahremiyetini korur. 9) Cerrahi işlem süresince odada kalarak ihtiyaca yönelik destek verir. İhtiyaç duyulan tıbbi malzemeyi temin eder. Paket açma standartlarını uygular. 10) Cerrahi doku örneklerini (spesmen) uygun şekilde hazırlar, etiketler, kayıt eder ya da kayıt edilmesi için sekreterliğe teslim eder ve laboratuara gönderilmesini sağlar.

HİZMET KALİTE STANDARTLARI AMELİYATHANE HİZMET KALİTE STANDARTLARI

HAZIRLAYANLAR Ameliyathane sorumlu hekimi Op. Dr. S. Muhsin Sarıkaya Ameliyathane sorumlu hemşiresi Üzeyde Akçalı Anestezi teknisyeni Murat Sümengen