HEDEF BELİRLEME

Hedef belirleme endüstri,organizasyon vb Hedef belirleme endüstri,organizasyon vb. çok eskilere dayanırken sporda 1970’lerde ele alınmaya başlanmıştır.

ELDE ETMEYE ÇALIŞILAN ŞEYDİR VE BİREYİ DAHA ÜRETKEN VE ETKİLİ KILAR. HEDEF ELDE ETMEYE ÇALIŞILAN ŞEYDİR VE BİREYİ DAHA ÜRETKEN VE ETKİLİ KILAR.

HEDEF YÖNELİMİ Sporda hedef yönelimi kavramı ilk kez 1984 yılında Nicholls tarafından ortaya atılmış olup bilişsel motivasyon kuramının önemli bir parçasını oluşturmaktadır.

Bilişsel motivasyon kuramına göre hedeflerin iki önemli işlevi vardır Bilişsel motivasyon kuramına göre hedeflerin iki önemli işlevi vardır. 1- Dikkati yönlendirir. Kişinin ulaşmak istediği özel hedefler varsa bunların üzerine yoğunlaşmasını sağlar.Ör.sezon sonunda 11 sn. koşmak isteyen 100m. koşucusu

2-Hedefe olan mesafe konusunda geri bildirim sağlar. örn 2-Hedefe olan mesafe konusunda geri bildirim sağlar.örn. Kısa süreli hedeflerle sporcunun performansına ilişkin aldığı feedbackler.

Hedefler zorluk derecelerine göre 3’e ayrılırlar Hedefler zorluk derecelerine göre 3’e ayrılırlar. 1-ZOR HEDEFLER 2-ORTA ZOR HEDEFLER(başarılabilecek en zor). 3-KOLAY HEDEFLER

HEDEFİN ZORLUĞU İLE PERFORMANS ARASINDA DOĞRUSAL BİR İLİŞKİ VARDIR.

BELİRLENMİŞ VE ZOR OLAN HEDEFLER “EN İYİNİ YAP”HEDEFLERİNDEN DAHA FAZLA PERFORMANSA YÖNELİKTİR.

HEDEF BELİRLEME İLKELERİ 1-Sonuç hedef değil performans hedefleri belirleyin 2-Orta zorlukta hedefler belirleyin 3-Hedefler gerçekçi olsun 4-Genel değil özel hedefler belirleyin(hedef kazanma olmasın elde edilmesi istenen derece /performans olsun) 5-Kısa değil uzun vadeli hedefler belirleyin(kısa vadeliler uzunlar içim check mark’lar olsun).

Performansın söz konusu olduğu alanlarda hedef belirlemek önemli bir durumdur. Sporda da somut performans söz konusu olduğundan bu alanda hedef belirlemek ve belirlenen hedeflerin sonuçlarını ölçebilmek mümkündür. Hedef belirleme de bir kısım ilkeler vardır. Bunlar;

Hedefin zorluğu: Hedef belirleme kuramında, hedefin zorluğu ile performans arasındaki ilişki doğrusal olduğu belirtilmiştir. (Locke, 1990) Hedefin zorluğu ile ilgili yapılan çalışmaların %91’inde zor hedeflerin performansı arttırdığı bulunmuştur .

Hedefin özel olması: Kazanmak bir kişi için çok genel bir hedeftir Hedefin özel olması: Kazanmak bir kişi için çok genel bir hedeftir. Kişiye özel hedefler belirlenmelidir. Bazı araştırmalar sporda özel hedefler belirlemenin performansın arttırılmasında hedef belirlemeye ve genel olan hedeflerden daha üstün olduğunu göstermiştir.

Hedeflerin gerçekciliği: Hedef belirleme çalışmalarında kısa ve uzun vadeli hedeflerin birleştirilmesi daha etkilidir. Kısa vadeli hedefler, uzun vadeli hedefi gerçekleştirmek için gerekli bireysel basamağı sağlar. Hedeflerin kısa ve uzun olarak kurulmasında zaman aralığı belirlenmediği için geçici hedefin popüler olması engellenir.

Hedefler çok kısa aralıktaysa zor ve çıldırtıcı olabilir Hedefler çok kısa aralıktaysa zor ve çıldırtıcı olabilir. Hedefler daha uzun ara ile kurulursa gerçekçi olmayabilir, dikkat kaybolarak ısrar ve gayret desteklenmesi başarısız olabilir .

Damon Burton (1983) yılında yaptığı doktora tezinde GST (Goal Setting Training) programını bir sezon boyunca Illinois üniversitesi yüzme takımına uyguladı. Aynı sezon içinde Indiana üniversitesi yüzme takımına bu program uygulanmadı ve iki üniversite takımın sonuçları karşılaştırıldı.

Sonuçlar Illinois Üniversitesi sporcularının Indiana Üniversitesi sporcularından Daha az endişeli Daha iyi konsantrasyona sahip Kendine daha çok güvenen Daha iyi performans sergileyen Yaptıkları spordan memnun oldukları tespit edilmiştir.

Hedef Belirleme Kendilik Yeterliği Olumlu Kendi Algısı İyi Motivasyon

Görev yönelimler ----Kendi perf.ilgilidirler Sporda hedef belirleme motivasyonel yanı çok önemlidir. Nicholls ve Burton kişilerin başarıya yönelim şekline göre 3 tür hedeften söz eder. Ego yönelimler ----Performanslarını başkalarına göstermekle ilgilidirler. Görev yönelimler ----Kendi perf.ilgilidirler Sosyal uygunluk yönelimler ----Olumlu geri bildirimlerden oluşur. Ortamda kalmak için uygun sosyal etkileşimler almak . Örn: bu iş için uygunsun.

Sporcu ile yapılan çalışmada sporcunun hatası sıksık yüzüne vurulmamalıdır.Aksi halde yeterlik algısı düşer.

Ara hedefler perf. Hakkında bilgi vericidir ve bu bilgi sporcunun yeterl. algısı ve motivasy.olumlu etkiler. Ayrıca hatalar zamanında görülerek giderilebilir.

Hedefler esnek olmalıdır. Örn: d. uzun(2. 20-2 Hedefler esnek olmalıdır. Örn: d.uzun(2.20-2.35cm) esneklik bireyi uzun süreli hedeflere taşır ve kişisel gelişim için mücadele etme cesareti verir.

Hedef belirlemenin faydaları Çalışmanın kalitesini yükseltir. Performansı yönlendirir. Sporcunun beklentisini netleştirmesini sağlar İçsel motivasyonu arttırır. Kendine güveni ve bilinçli olarak hrk’leri yapabilmeyi sağlar.

Hedef belirlemenin perf.üzerine etkileri(Martens 87) BELİRLENMİŞ HEDEF SPORCUNUN ÇABASINI ARTTIRIR. SPORCUNUN DİKKAT VE KONSANTRASYONUNU TEK KONUYA YOĞUNLAŞMASINA YARDIMCI OLUR. SPORCUNUN ISRARCILIĞINI ARTTIRARAK İSTENEN PERFORMANSA ULAŞMASINI KOLAYLAŞTIRIR. MOTİVE EDİCİ OLMASI NEDENİYLE DAHA KOLAY PERF. SERGİLENMESİNİ SAĞLAR.

ETKİLİ BİR ANTRENÖRÜN HEDEF BELİRLEMEDE DİKKAT EDECEĞİ NOKTALAR Sporcularla hedefler hakkında anlaşılır.  Hedefler basit olmamalıdır.  Sonuçtan çok performans açısından hedef belirlemenin gerekliliği üzerinde durulur(anlaşılır).

BURADA SPORCU ANTRENÖR İŞBİRLİĞİ ÇOK ÖNEMLİDİR.

SPORDA HEDEF BELİRLEME MODELLERİ IGS MODELLER Kişinin son beş perf. dayanarak gelecekteki performansını yordalamak amacı ile kullanılan bir modeldir. CGS MODELLER Burada iki hedef belirleme biçiminden söz edilir;

Başarıya yönelimli : müsabaka karşı olumlu ve içsel kararlılık sergileyen bir bakış,güvenlidirler motivedirler. Göreve yönelimlidirler. Başarısızlığa yönelimli : sonuca yönelimlidirler rekabetten kaçar çok zor ve kolay hedefleri tercih ederler. Yeterlik algıları düşüktür.