TARIM EKONOMİSİ ve İŞLETMECİLİK DERS NOTLARI PROF. DR. AHMET ÖZÇELİK 6. HAFTA

TARIMSAL ÜRETİM FAKTÖRLERİ (DOĞA, İŞ, SERMAYE, MÜTEŞEBBİS) İnsan ihtiyacı olan tarımsal ürünlerin üretilebilmesi için üretim faktörlerinin bulunması gerekmektedir. Üretim faktörleri kullanılarak, bunların tarımsal ürünlere dönüşmesi ve ürün faydalılığının değişmesi sağlanır. Üretim faktörleri: 1-Tabiat (Doğa) 2-İş (Emek) 3- Sermaye (Kapital) 4-Müteşebbis (Girişimci) dir.

TARIMSAL ÜRETİM FAKTÖRLERİ (DOĞA, İŞ, SERMAYE, MÜTEŞEBBİS) TABİAT (DOĞA) Arazi ve toprak, diğer üretim faktörleri ile ya da insan tarafından ortaya çıkarılmış bir üretim faktörü değildir. Toprak ve arazi kavramları bir biriden farklılık göstermektedir. Toprak denildiğinde yeryüzünün dikey kısmını oluşturan parçası anlaşılmakta, arazi dediğimizde ise yeryüzünün yatay kısmını oluşturan parçası anlaşılmaktadır.

TARIMSAL ÜRETİM FAKTÖRLERİ (DOĞA, İŞ, SERMAYE, MÜTEŞEBBİS) Arazi çeşidine göre topraklar şu şekilde sınıflandırılmaktadır: 1.Tarla arazisi (Sulu, Kuru, Nadas) 2.Bağ arazisi 3.Şerbetçi otu arazisi 4.Meyve bahçeleri 5.Sebze bahçeleri 6.Çiçek bahçeleri 7.Otlak arazi a.Çayır arazisi b.Mera arazisi 8.Ağaçlık arazi 9.Orman arazisi 10.Sazlık ve kamışlık 11.Su yüzeyleri

TARIMSAL ÜRETİM FAKTÖRLERİ (DOĞA, İŞ, SERMAYE, MÜTEŞEBBİS) İŞ (EMEK) Hemen hemen bütün üretim faaliyetlerinde işin yeri vardır. Hatta sermayenin oluşmasında bile emek bulunmaktadır. Genel olarak iş; enerji sarf edilen ve harekette bulunulan faaliyetlerdir.

TARIMSAL ÜRETİM FAKTÖRLERİ (DOĞA, İŞ, SERMAYE, MÜTEŞEBBİS) Üretilmiş ve üretimde tekrar kullanılan ve emeğin verimini artıran her türlü vasıtaya sermaye denir. Tarım işletmelerinde üretilmiş olan ve tüketilmeden üretimde kullanılan tüm vasıtalar sermayedir. Örneğin, tohum, gübre, ilaç, arazi, traktör, inek, para, bina vb her vasıta sermayeyi oluşturur.

TARIMSAL ÜRETİM FAKTÖRLERİ (DOĞA, İŞ, SERMAYE, MÜTEŞEBBİS) Sermayenin sınıflandırılması Üretim tekniği yönünden sermaye; emeğin ve tabiatın verimliliğini artırmak için kullanılan vasıtalar olarak tanımlanabilir. Örneğin traktör, tohum gibi vasıtalar teknik sermayeyi oluştururlar. Bu açıdan sermaye; a. Sabit sermaye b. Döner sermaye olarak sınıflandırılmaktadır.

TARIMSAL ÜRETİM FAKTÖRLERİ (DOĞA, İŞ, SERMAYE, MÜTEŞEBBİS) MÜTEŞEBBİS (GİRİŞİMCİ) Tarımsal ürünlerin ortaya konulabilmesi için yalnızca Tabiat, emek ve sermaye gibi üretim faktörlerinin bulunması yeterli değildir. Tarımsal üretimin yapılabilmesi için hangi ürünün üretileceğine, üretilen ürünlerin nasıl pazarlanacağına, işletmede iş planlarının nasıl yapılacağı ve uygulanacağına, işletmenin nasıl yönetileceğine, gelirlerin ve giderlerin ne olacağına bir kişi veya bir grup kişi karar vermeli ve kaynakları etkin bir biçimde harekete geçirmelidir. Bu işlevlerin yerine getirilmesi girişimci (müteşebbis) veya işletme yöneticisinin görevleri arasındadır. Bu kapsamda girişimci (müteşebbis), kar sağlamak amacıyla tarım işletmesini kuran ve genellikle harekete geçiren ve tabiat, emek, sermaye gibi üretim faktörlerini bir araya getiren kişi ve kişilerdir.