DERSİN AKIŞI VE TEMEL KAVRAMLAR: ÖRGÜT Yrd. Doç. Dr. Şule Aydın Turan

Yönetim-Organizasyon Dersi Akışı Organizasyon; Örgüt Yönetim Örgütü tanımlamanın farklı yolları Yönetim Yönetici Yönetimin fonksiyonları Yönetim-Örgüt Teorileri Klasik ekol F.W. Taylor M. Weber H. Fayol H. Ford Neo-klasik ekol İnsan ilişkileri yaklaşımı Modern ekol Sistem yaklaşımı Durumsallık yaklaşımı Postmodern ekol ve yönetim uygulamaları TKY, Güçlendirme, Küçülme, Stratejik işbirlikleri, Kıyaslama, Öğrenen örgütler vb.

Örgüt Bir örgütün nasıl tanımlanabileceği ile örgütün iç işleyişi ve örgüt ile çevresi arasındaki ilişkilerin nasıl tarif edilebileceği konusunda farklılaşan yaklaşımların varlığından söz edilebilir. Aşağıda açıklanacak dört yaklaşımdan hangisi örgütleri gerçeğe en yakın şekilde tarif etmektedir? Bir örgüt olarak şirket Bir örgüt olarak kamu kurumu Bir örgüt olarak sivil toplum örgütü

ÖRGÜT: ÖRGÜTÜ TANIMLAMANIN FARKLI YOLLARI Güç ve baskı yapıları olarak örgütler Modern yaşamda amaçlara ussal bir biçimde ulaşmanın, kişilerden ve örgütlerden bağımsız, meşru ve uygun olduğu düşünülen, bu anlamda genel kabul görmüş, kanıksanmış, kısacası “kurumsallaşmış” yöntemleri vardır. Örgütler de, dışarıda oluşmuş, ussallaştırılmış bu yapıları, kuralları, normları, inançları ve efsaneleri içerir ve yaşamlarını sürdürebilmeleri için, teknik anlamda verimli olmanın ötesinde, dışarıdaki kurumlara uyarak kendilerini meşrulaştırmaları gerekir. Çevre: anılan makro güç yapılarının yerleşik olduğu çevredir. (örgüt-çevre güç mücadelesi) İçeride de işlerin yapılış yöntemleri, kaynakların dağımı güç mücadelelerine sahne olur (içeride güç mücadelesi) Kurumsallaşmış yapılara örnekler: meslekler, örgütsel işlevler (pazarlama, üretim, muhasebe gibi) ve iş yapma yöntemleri (kitle üretimi, personel seçme, veri işleme gibi) Akılcı değil meşrulaştırıcı örgüt BİREY OLARAK ÇALIŞAN? BİREY OLARAK YÖNETİCİ?

Sembolik yapılar olarak örgütler Örgütsel yapı, ortaklaşa eylemler içine giren bireylerin etkileşim halinde ürettikleri bir kültürel sahadır. Buradaki kültürellik ortaklaşa tecrübelerin bir ürünüdür ve dönüşlü biçimde, örgüt üyesi bireyleri, kurumsal düşünme ve yapma modelleri ile bunlara alternatif yorumlama ve anlamlandırma çerçevelerine yönlendirir Bu çerçevede yöneticilerin kültürün unsurlarını etkili biçimde kontrol edebilme dereceleri, bu unsurların karmaşıklık düzeyleri ile baskın yapıların (aslında) çelişik görünen özelliği nedeniyle kısıtlıdır BİREY OLARAK ÇALIŞAN? BİREY OLARAK YÖNETİCİ?

Müzakere düzeni olarak örgütler Örgütsel gerçekler, örgüt üyelerinin istemli bir biçimde dâhil oldukları süreçlerle yeniden inşa edilip, üretilen ve dönüştürülen gerçeklerdir. Örgüt üyelerinin ve alt birimlerinin amaç ve tercihlerinde farklılıklar vardır. Birbiriyle çatışan tercih ve inançlar müzakere süreçlerinde çözümlenir. Örgütlerde bazı ortak amaçlar geliştirilip bu amaçlar gerçekleştirilmeye çalışılsa da bu süreçlerin hepsi devamlı bir çatışma, ikna etme, uzlaşma, müzakere ve pazarlık gerektirir. Sonuç olarak sosyal aktörlerin istemli –ve kültür dünyalarını yansıtır nitelikte- seçimleri ve yapıp-etmeleri ile sürekli yeniden-inşa halinde olan bir yapı tasavvuru ortaya çıkmaktadır: “süreç halindeki yapı” BİREY OLARAK ÇALIŞAN? BİREY OLARAK YÖNETİCİ?

Sistem olarak örgütler Örgütler merkezden belirlenen amaçları gerçekleştirmenin araçlarıdır. Örgüt yapısı, bilinçli olarak planlanıp, koordine edilir; dışsal amaçlardan doğarak biçimsellik kazanır. Öncelikle toplumsal değerlerle uyum içinde olması gereken örgütsel değerler, daha büyük bir sistemin fonksiyonel gereksinimlerine, örgütsel sistemin katkısını öne çıkararak örgütsel hedefleri yasal hale getirir. Dışsal belirleyiciler, örgütlerin biçimsel yapısı ile bu yapıya eklemlenecek üyelerin yerine getirmesi gereken rolleri ve dolayısıyla örgüt üyelerinin davranış normlarını belirlerler. BİREY OLARAK ÇALIŞAN? BİREY OLARAK YÖNETİCİ?