SİSTEM ODA ELEMANLARI

SİSTEM ODASININ ÖNEMİ Sistem odası sağlıklı çalışmadığında örneğin odadaki sıcaklık normal aralığın dışına çıktığında olacaklar Yangın, su baskını deprem, yetkisiz kişilerin odaya girişi, odadaki kritik bir cihazın arızası gibi bir olağan dışı durumlarda da benzer sorunlarla karşılaşılacaktır

Sistem odasında sıcaklığı arttırmamak için yeni sunucular koymamızın imkansız olması demektir.  Bu da şu sonuçları doğurur * Yedekleme işlemleri için sistem odasına yeni sunucu koyamayacağımızdan hiçbir bilginin yedeğinin alınamaması demektir. * Uzak eğitimde öğrenci sayısının artmasından dolayı alınması gereken yeni çalıştırılamaması dolayısıyla uzak eğitimin durması demektir. * Mevcut web sunucumuz dolduğunda yeni web sunucusu koyamayacağımızdan yeni web sitesi açılması taleplerinin karşılanamaması demektir. * Teknolojinin getirdiği olanaklardan öğrencilerin faydalanabilmesi için gerekli altyapının (Örneğin her öğrenciye bir mail adresinin verilmesi) sağlanamaması demektir. * Mevcut omurga switch'in yetersiz gelmesinden dolayı alınacak yeni omurga switchin kullanılamaması dolayısıyla kurumun tüm internetinin felç olması demektir.

ÖSYM ile ilgili KPSS, ÖSS ,LGS. gibi başvuruların alınamaması demektir * ÖSYM ile ilgili KPSS, ÖSS ,LGS... gibi başvuruların alınamaması demektir. * Kurumumuzdaki personel otomasyon sisteminin çalışmaması dolayısıyla personel maaş-izin , ayniyat takibi... gibi personel ve malzeme takipleriyle ilgili işlemlerin durması demektir. * Öğrenci İşleri otomasyonunun çalışmaması dolayısıyla yüksek lisans, uzak eğitim, online kurslar, online kayıt sistemleri not giriş- görüntüleme sistemleri, mezuniyet belgesi gibi belge verilmesi işlemlerinin yapılamaması demektir. * VOIP sistemine dayalı telefon görüşmelerinin yapılmaması demektir. * Yemekhanelerde kullanılan kartlı geçiş sistemlerinin kullanılamaması demektir.

Sistem Odası Nerede ve Nasıl Olmalıdır - Odanın üstünden veya altından su borusu, kalorifer borusu geçmemeli ve üstünde wc ya da lavabolu bir oda ya da çatı olmamalı. - Su ya da böcek baskını gibi nedenlerden ve gerek pasif soğutmanın sağlanabilmesi gerekse rutubetsiz bir ortam olması için kapalı ve  havasız bodrum katlarında olmamalı. - Havadaki nem oranının aşırı yükselmesi veya düşmesi bilgisayar sistemlerine zarar verebilir - Sistem yöneticisinin odası sistem odasına yakın olmalı. Sistem yöneticisinin sürekli sistem odasına gitmesi gerekeceğinden zamandan kazanması ve ara switchlere uğramadan direk ana switch'e bağlanabilmesi için sistem  odasının yakınında bulunmalıdır.

- Sistem odası binasında yıldırımlara karşı paratoner kurulmalı ve kablolaması sistem odasından uzakta olmalı - Deprem risklerini en aza indirmek için binanın depreme karşı dayanıklı olduğundan emin olunması ve çok yüksek katlarda bilgi işlem sistem odalarının tesis edilmemesi gerekmektedir. - Sistem odaları, özellikle doğal gaz ve yanıcı bileşenlerin depolandığı yerlerden uzakta tesis edilmelidir. Patlama riskine karşı sistem odaları duvarları dayanıklı hale getirilmelidir. - Telefon santrali ve telekom cihazları gibi dış unsurlar kesinlikle sistem odasına alınmamalı.

KLİMALAR VE SOĞUTMA - Sistem odası büyüklüğüne ve cihazların ısı üretme miktarları göz önüne alınarak yedekli olarak çalışacak Hassas kontrollü (havanın yükseltilmiş taban altına üflenmesi) veya split klimaların temini yapılmalıdır. Kurulacak tertibatın kapasitesi, odada bulunan cihazların güç tüketimleri toplanarak belirlenir. -Önerilen Klimaların Restart (elektrik kesintilerinde kapanan klimanın elektrik geldiğinde herhangi bir müdahale olmadan tekrar çalışması) özelliği bulunmalıdır. - Data ve elektrik kablolama düzeneği yükseltilmiş zeminin içinden yapılırken bunların kabin sıralarına dağıtımlarında data ve iletişim kablolarının sıcak hava koridoru altına yapılacak kanallarla, elektrik kablolarının da soğuk hava koridoru altına yapılacak kanallarla olacak şekilde planlama yapılmalıdır.

YANGIN ALGILAMA VE SÖNDÜRME SİSTEMİ

- Yangın algılama ve alarm sistemleri kullanılmalıdır - Yangın algılama ve alarm sistemleri kullanılmalıdır. Hem elle hem de otomatik olarak yapılan yangın söndürme sistemleri/cihazları kullanılmalıdır. - Yangın söndürücü olarak halon gazı kullanılmamalı(Karbondioksit olabilir).  - Eğer sistem odası yakınlarında su ile söndürme sistemi varsa suyun elektronik cihazlara vereceği zarar için gerekli tedbirler alınmalı. Yangın durumunda sistem odasına suyla müdahale edilmemesi için ilgili personeller eğitilmeli ve gerekli uyarı yazıları yazılmalı. - Sıcaklık alarmı yerleştirilerek 10-30 derece dışında alarm vermesi sağlanmalı.

Duman Algılama Sistemleri Dumanın kaynağı: hava kirliliği, arızalı cihazlar , jeneratör ya da bina ısıtmasında kullanılan yakıt gibi çeşitli kaynaklardan gelebilir. Duman, bilgisayar disklerinin, optik disklerin ve ayrıca teyp sürücülerinin okuyucu/yazıcı kafalarına olumsuz etki eder. Dumanın etkilerinden korunmak ve zamanında müdahale edebilmek için sistem odalarına yükseltilmiş taban ve alçaltılmış tavan aralarına duman algılama detektörleri yerleştirilmesi gerekmektedir.

Su ve Nem Algılama Sistemleri - Nem oranı %10 ila %40 arasının dışında olduğunda alarm verecek sistem kurulmalı. - Su,  bilgisayarlar için  hızla  bir  tehdit  haline  geleceğinden  iki  fa rklı  su dedektörü  kullanmalı.  Birinci  düzeyde  (daha  a lçakta)  suyu  fark  edip alarmı çalıştıracak bir dedektör, ikinci düzeyde (daha yüksekte) ise elektriği kesecek  ve  bilgisayar  sistemlerinin  elektrik  bağ lantısını  sonlandıracak  bir dedektör- alarm  düzeneği  kullanılmalı.

Tozdan Korunma - Tozlu ortamlar hard disk, optik disk ve manyetik disklere zarar verebilmekte elektronik sistemlerin aşırı ısınmasına yol açabilmektedir. Bundan dolayı sistem odasının tozdan arındırılmış olması, kabinetler ve sistemlerde filtreler kullanılması gerekmektedir. - Tozların temizliği için dışa üflemeli ve içe emmeli kompresör alınmalı. - Böcek ilaç ve tabletleri alınarak sistem odasında örümcek, sinek vb böceklerin varlığı engellenmeli.

Kablolama ve Topraklama Tesisatı - Data ve elektrik kablolama için TSE standartlarına uygun malzemeden imal edilmiş kablo kanalları kullanılmalıdır. - Tüm kanallar bölmeli olmalıdır.  Kuvvetli akım ve zayıf akım kabloları ayrı ayrı bölmelerden geçirilmelidir.   - Tüm prizler, metal gövdeli aydınlatma armatürleri metal pano karkasları kablo rafları, mekanik tesisat ekipmanı ve metal yapı elemanları topraklanmalıdır.  - Topraklama sistemleri Elektrik Tesislerinde Topraklama Yönetmeliği’ne uygun olarak yapılmalıdır. - Kablolamada kullanılacak materyallerde 10Gbit desteği mutlaka sağlanmalı ve bakır kablolarda Cat6’dan aşağı kablo kullanılmamalıdır. - Kablo sonlandırmaları olabildiğince sağlıklı yapılmalı gerekirse sonlandırma yapıldıktan sonra kabloda performans ölçme cihazlarıyla test yapılmalıdır. - Manyetik alanın yüksek olacağı yerlerde mutlaka fiber kablo kullanılmalı, manyetik alandan etkilenmediği için böyle noktalarda verileri fiber ile taşımalıdır.

Sistem odası izleme / takip sistemi - IP Kamera ile izleme sistemi  kurulmalı. Odanın durumu , giriş çıkışları ve yapılan işlemler kameralarla kayıt altına alınmalıdır. - Uyarı sistemlerindeki bilgiler SMS ile cep telefonlarına kadar ulaştırılabilir olmalıdır.

Yedeklilik ve Farklı Yol Kullanımı - Gerek elektrik gerek data kablolarında mutlaka ana bağlantıların yedekli olarak çekilmesine önem verilmelidir. - Kabloların yedekliliğinin yanında yedek kabloların sistem odasına farklı bir güzergahtan girişlerinin sağlanması fiziksel olarak bir kablo güzergahında meydana gelebilecek bir sorunda yedek kablonun zarar görmemesini sağlamış olacaktır. - Kullanılan cihazların yedekliliğindede N+1 kuralına (yani enaz bir yedek bulundurma) uygun hareket etmelidir. Network aktif cihazları ve güç kaynakları buna örnek olarak verilebilir. Bu maliyeti arttırıcı bir etken olsada sorun anında iş kesintilerine karşı önemli bir tedbir sayılabilir.

Sistem odasına Teknik Destek ve Bakım İçin Firmaların Sorumlulukları - Yüklenici firma Sistem odalarında tesis edilecek tüm malzemelerin sağlam ve çalışır vaziyette kurulumunu ve entegrasyonunu eksiksiz yapmalıdır.  Yapılan tüm işlerle ilgili proje dosyalarını, proje çizimleri ve gerekli tüm ayrıntılı bilgi ve garanti belgeleri ile birlikte teslim etmelidir.

Şekilde yer alan Zemin Altı Altı  kabinetleri belki dikkatinizi çekmiştir. Alan 20.000 m2 olduğu için biz kablolama sırasında yükseltilmiş tavan, yükseltilmiş zemin ve tava yapısı kullandık. Üretim alanında bu imkana sahip olmadığımız için üretim alanında 300m boyunda yer altından kabloların gidebileceği, burada teknik müdahale yapabilmek için insanların rahatça gidebileceği bir alanı inşaat sırasında devreye almıştık. Üretim alanından gelen data kabloları için buraya iki adet kabin yerleştirdik. Burası çok rahat bir şekilde hareket imkanı verecek yükseklik ve genişlikte tasarlandı. Burada acil bir durum olmasına karşın acil panik butonları, kamera ile görüntü izlemesi, kontrolsüz geçişleri önlemek için kapı Access sistemi bulunmaktadır. Bazı noktalar özel olduğundan resim paylaşması yapamıyorum. Saha kabinlerinden sonra sistem odasında uçları toplanan network toplojimizde şu anda yapının tamamı bitmemiş olmasına rağmen aşağıdaki gibi bir kabin yapısı karşımıza çıktı. Kabinin tamamında yukarıda bahsettiğimiz network bölümlerini barındıran switch yapısı yer almaktadır

Bu aşamadan sonra network kablo seçiminden, kablonun özelliklerinden, kablolama işçiliğinden birçok noktaya kadar olan kısımları açıklayarak ilerleyeceğiz.

Cihazlar ve Kabinler Arası Kablo  Seçimi: Ortamımız sanayi ortamı olduğundan her şarta dayanıklı olması açısından dışı ve içi ayrı ayrı folyolu olarak, farklı networkleri birbirinden ayırmak için farklı renkte, iletişim 1Gbit olacağından cat6 özelliğinde kablo seçtik. Bu kablolamayı yapacak olan danışman firma Nexans Kablo üreticisine özel olarak kablo ürettirdi. Not: Cihazların kabinete olan mesafelerinde Cat6 tarafından desteklenen kablo mesafesini baz alarak yerleşim yaptık.

1. Fiber Tipine Göre 1. 1. – MultiMode F/O Kablolar (62,5/125 mic 1. Fiber Tipine Göre 1.1. – MultiMode F/O Kablolar (62,5/125 mic. ve 50/125 mic.) 1.2 – SingleMode F/O Kablolar (9/125 mic.) 2. Kablo Tipine Göre 2.1. – Loose-Tube F/O Kablolar 2.2 – Tight-Buffer F/O Kablolar Multimode Fiber Optik Kablolar, Fiber Core çaplarına göre ikiye ayrılır. 1. 62,5/125/250 micron (Fiber Core Çapı/Cladding Çapı/Coating Çapı (Kısaca 62,5/125 olarak tanımlanır). – 100BaseFX için max.İletişim Mesafesi: 2.000 m. – 1000BaseSX için max.İletişim Mesafesi: 220m. – 1000BaseLX için max.İletişim Mesafesi:550m. 2. 50/125/250 micron (Fiber Core Çapı/Cladding Çapı/Coating Çapı (Kısaca 50/125 olarak tanımlanır ) – 1000BaseSX için max.İletişim Mesafesi: 550m,

1-Hp procurve 2910 switch : 1Gbit bağlantı, Gbic girişi olması, Layer3 olması nedeniyle basit bir backbone switch olarak kullanıldı. 2-Hp procurve 2510 switch: 1Gbit bağlantı, Gbic girişi olması, Layer2 Kenar switch olması nedeniyle kenar switch olarak kullanıldı. 3-Hp procurve 1810 switch: 1Gbit bağlantı, Gbic girişi olması, Layer2 Kenar switch olması nedeniyle İhtiyaçlarımız karşıladığı için Endüstriyel Networkümde merkez ve kenar switch olarak kullanıldı.

SFP : En kısa anlamıyla fiber kablodan gelen sinyali bakıra çeviren cihaz olarak kullanılmaktadır. Yapımızda Hp network ürünlerini kullandığımız için Hp Gbic kullanmaya karar verdik. Piyasadaki diğer cihazlara karşın pahalı ama performans ve Hp cihazların başka Gbic desteği olmamasından dolayı Hp Gbic kullanma kararı aldık. SFP seçimi: Genelde aşağıdaki resimlerde olduğu gibi piyasada ağırlıklı olarak 2 tipte gbic kullanılmaktadır. Bunlar Sc ve Lc olmak üzere öncelikle kendi aralarında ikiye ayrılmaktadır

SC SFP

LC SFP

Yapımızda kablolama mesafe ve hız olaylarını göz önüne alarak HP LC SX türü sfp modülü kullandık. Bu kapsamda Fiber Patch Panelden Switch üzerindeki SFP modülüne bağlantı için SC switchler arasında uplink yapmak için LC kablo kullandık.

LC kablo ve LC SFP modül bağlantısı

Sc Modülden Lc Modüle yapılan SC LC Kablo Bağlantısı

Bu bağlantı sırasında aralarda yapılan bağlantıların kalitesi konusunda hız değer ölçümü ve etiketleme işlemleri yapıldı. Sahaya Kabinlerin yerleştirilmesi, bu kabinlere gerekli olan topoloji kapsamında kabloların çekilmesi, switchlerin yerleştirilmesi sonrasında artık omurga kurulu hale geldi. Omurgadan sonra sahadaki cihazların ve kullanıcıların Kabinlerde yer alan Switchler üzerindeki fiziksel veya vlan ağlarına bağlanma aşaması geldi. Buraya kadar olan kısımda kabinlere yerleştirilen switchler üzerinde testler yapılarak ve konfigüre edilerek işlemleri tamamlandı. Sahadan yükseltilmiş olan tavan, alçaltılmış zemin ve tava üzerinden kullanıcı ve cihazlardan çekilmesi gereken cat 6 kablolar planlanan kabinlerdeki patch paneller üzerine çekildi. Bunlar yerli yerine nizami şekilde renklerine göre test edilerek etiketlendi.

Bu aşamalar sonunda patch panel üzerinden keysotene jack ile aktif olan kullanıcı ve cihazların switch üzerine patchleme işlemi yapıldı.

Soru 1 : Sistem odasında nem aralığı nasıl olmlıdır ? Cevap : %10 - % 40 arasında olmalı Soru 2 : Sistem odası sağlıklı çalışmadığında örneğin odadaki sıcaklık normal aralığın dışına çıktığında olacaklar? Cevap : Yangın, su baskını deprem Soru 3 : Tozdan korunmak için ne kullanılmalı ? Cevap : Tozların temizliği için dışa üflemeli ve içe emmeli kompresör alınmalı.

Soru 4 : Sistem odası nerede ve nasıl olmalıdır ? Cevap : Odanın üstünden veya altından su borusu, kalorifer borusu geçmemeli ve üstünde wc ya da lavabolu bir oda ya da çatı olmamalı Soru 5 : Manyetik alanın yüksek olacağı yerlerde hangi kablo kullanılmalı ? Cevap : Fiber kablo kullanılmalı, manyetik alandan etkilenmediği için böyle noktalarda verileri fiber ile taşımalıdır.

AD : ONUR SOYAD : UGURAL NO : 162026010 AD : ÖMER SOYAD : ERGÜL NO : 162026023