GRUP DAVRANIŞININ TEMELLERİ ÖRGÜTSEL DAVRANIŞ GRUP DAVRANIŞININ TEMELLERİ

GRUP NEDİR? Bir grup amaçları başarmak üzere bir araya gelmiş birbirine bağımlı 2 veya daha fazla şahıs olarak tanımlanabilir. Grupları değişik özelliklerine göre sınıflamak mümkündür.

GRUPLARIN SINIFLANMASI Biçimsel gruplar örgüt yapısıyla tanımlanmış, belirli bir işi başarmak için bir araya gelmiş topluluk Örn: Havayolundaki uçuş ekibi. Biçimsel olmayan gruplar ise iş ortamında gerçekleşen sosyal iletişim kurma ihtiyacından kaynaklanan oluşumlardır. Örn: Öğlen yemeğinde grup halinde olan çalışanlar.

GRUPLARIN SINIFLANMASI Komuta grubu bir yöneticinin denetiminde olan çalışanlardır. Örn: Bölümdeki öğretim görevlileri Görev grupları örgütün yönetimi tarafından verilmiş olan görevler nedeniyle oluşturulmuş gruplardır. Örn: Proje grubu

GRUPLARIN SINIFLANMASI İlgi grupları, kendilerine ters düşen bir yönetim uygulaması veya zıt oldukları otoriteye karşı çıkmak için oluşturulan gruplardır. Örn: İşçi birlikleri, mesleki birlikler Şahısların birbirleriyle olan bir veya birden fazla ortak özellikleri olmasıyla oluşur. Bu tip oluşumlara da dayanışma grupları ya da arkadaşlık grupları denilebilir. Örn: Etnik gruplar, siyasi gruplar, meslek grupları.

İNSANLAR GRUPLARA NEDEN KATILIRLAR? Güvenlik Statü ve tanınma Özgüven Birleşmek Güç Amaçlarına ulaşmak

GRUP GELİŞİMİNİN AŞAMALARI 5 AŞAMA MODELİ Gruplaşma öncesi Oluşma Çatışma Normlaşma Eyleme Geçme

5 AŞAMA MODELİ Oluşma Bu aşama Grubun amaçları, yapısı, ve liderlik açısından büyük bir belirsizlikle ifade edilir. Üyeler kendilerinin bir grubun üyesi olduklarını düşündükleri anda bu aşama tamamlanır. (uygun davranışı kollama)

5 AŞAMA MODELİ Çatışma Normlaşma Bu aşamada grup içi çatışma yaşanır. Üyeler grubun varlığını kabul ederler fakat grubu kimin kontrol edeceği konusunda anlaşmazlık vardır. Bu aşama tamamlandığında grup içindeki liderliğin hiyerarşisi netleşmiş olur. Normlaşma Grup içerisinde ilişkiler oluşmaya başlar ve grup üyeleri birbirlerine yakınlaşmaya başlarlar. Grubun kimliğinin ne olduğu hissedilmeye başlar. Bu aşama tamamlandığında grup üyelerinden beklenen doğru davranış şekilleri tanımlanmış olur.

5 AŞAMA MODELİ Eyleme Geçme Dağılma Bu noktada yapı tamamen oluşmuş ve kabul görmektedir. Grubun enerjisi üyelerin birbirlerinin yetilerini tanımaya çalışmasına yöneliktir. Görev bilinci oluşmaktadır. Dağılma Bu aşamada grup üyelerinin tepkileri farklılaşmaktadır. Görev veya amaç ikinci plana atılabilir ve grup içinde değişik gruplar oluşur.

Grup Oluşumu Sizce tüm gruplar bu aşamalardan mı geçer?

Etkili Olan Dış Faktörler Grup Davranışı Modeli Grubun Görevi Grup Üyesi Kaynakları Grup Üzerinde Etkili Olan Dış Faktörler Grubun Süreci Performans ve Tatmin Grup Yapısı

GRUP ÜZERİNDE ETKİLİ OLAN DIŞ ETKENLER Örgütün stratejisi Otorite yapıları Örgütün kuralları Kaynaklar Performans değerlendirme ve ödüllendirme Örgüt kültürü

Grup Üyesi Kaynakları Bilgi, yetenekler, beceriler. Kişisel özellikler

Grup Yapısı Biçimsel Liderlik ROLLER Shakespeare “ Tüm dünya bir tiyatro sahnesidir erkekler ve kadınlar ise oyuncularıdır” Tüm grup üyeleri birer oyuncudur. Rol, bir sosyal konumdan beklenen davranış biçimleridir. Bir çok rol aynı anda üstlenilebilir. Örneğin................

Roller (Devam) Rol kimliği (bir role has belirli davranış biçimi) Rol algısı (kişinin belirli bir durumda nasıl davranacağına ilişkin kitaplar, gözlemler, medya, arkadaşlar yardımıyla gelişen bakış açısı) Rol beklentileri (diğerlerinin kişiden bekledikleri uygun davranış biçimleri) Rol çatışması (aynı anda farklı rol beklentileri)

Grup Yapısı (Normlar) Grup üyeleri tarafından paylaşılan kabul edilebilir davranış biçimleri. Normların genel olarak sınıflamaları: Performans normları Uygunluk normları (giyinme-kuşanma, gruba sadakat) Sosyal düzenleme normları (biçimsel olmayan gruplarda insanlar arası etkileşim)

Grup Yapısı (Normlar) Uyumluluk : birinin davranışını grubun normlarına uyumlandırma (grubun diğerleri üzerinde baskı kurması). Sapkın işyeri davranışı: İşten erken ayrılma İş yavaşlatma Kaynakları savurma Sabotaj Çalışma saatleri ile ilgili yalan söyleme Örgütten çalma Dedikodu İş arkadaşlarını şikayet etme – suçlama Cinsel taciz Hakaret Hırsızlık

Grup Yapısı (Statü) Grup içindeki üyelere ya da gruba ilişkin sosyal olarak tanımlanmış konum. Statü-norm yüksek statülü grup üyeleri normlara uymayabilirler. Örneğin; yıldız sporcular, ünlüler, başarılı pazarlamacılar ve sıradışı akademisyenler. Statü eşitliği üyelerin statü hiyerarşisinin hakkaniyetli olduğuna inanması gereklidir. Aksi taktirde düzeltici eylemlerde bulunurlar. Statü ve kültür

Grup Yapısı (Büyüklük) Büyüklük grupdaki davranışı etkiler mi?? Kanıtlar küçük grupların işleri daha hızlı tamamladığını göstermektedir. Konu problem çözme olduğunda, büyük gruplar (12 kişi) küçüklere göre daha etkindir. Üretkenlik anlamında küçük gruplar (7 kişi)daha etkindir. Sosyal kaytarma (social loafing) kişilerin bir grup ile beraber çalıştıklarında, bireysel olarak gösterdiklerinden daha az çaba gösterme eğilimidir. Ben kendimi bu kadar neden parçalıyorum? Diğerleri neden yatıyor da ben çalışıyorum? Çaba gösteren sorumluluğu da üstlenmiş olur, o halde fazla göze batmamak en iyisi..

Grup Yapısı (Grup Kompozisyonu) Kişilik, cinsiyet, yaş, eğitim, uzmanlık ve deneyim bakımından heterojen bir grupta karmaşa yaşanır. Grup demografisi: Grubun yaş, cinsiyet, görev süresi, ırk veya eğitim gibi paylaştığı ortak bir özelliğinin olması. Kohort: grubun içerisinde ortak özelliğe sahip kişiler (bulgulara göre bir bölümde aynı anda işe girmiş kişilerin varlığı, kohort dışındakilerin işgücü devir oranını arttırır).

Grup Yapısı (birliktelik) Birliktelik, grup üyelerinin birbirlerine yakınlaşarak grupta kalmaları yönünde diğerlerini motive etmesi anlamına gelmektedir. Grup birlikteliği nasıl arttırılır?? Grubu küçült Grup amaçlarının kabul edilmesini sağla. Üyelerin birbirleriyle geçirdikleri zamanı arttır Grubun statüsünü ve üye olmanın güçlüğünü arttır Diğer gruplarla rekabeti vurgula Birey yerine gruba ödül ver Fiziksel anlamda grubu çevreden yalıt.

GRUP SÜREÇLERİ Görev esnasında grup üyelerinin performansları net bir biçimde gözlemlenemeyebilir. Bütün parçaların toplamı değildir!!! Grubun Potansiyeli Süreç Kazanımları Süreç Kayıpları Gerçek Grup Etkililiği + - =

GRUP SÜREÇLERİ İnsanlar bir araya geldiklerinde kaytarabilirler ya da beklenenden fazlasını yapabilirler. Sinerji biyolojide kullanılan birden fazla maddenin bir araya gelmesi sonucunda bireysel toplamlarından daha farklı bir etki yaratması anlamına gelir. Pozitif sinerji – negatif sinerji (social loafing) Sosyal etkileşim etkisi, diğerlerinin varlığı ile bağlantılı olarak performansın yükselme ya da azalma eğilimi (konuşma, maç)

GRUP GÖREVLERİ Grubun süreçlerinin performans üzerindeki etkisini yapılan işin niteliği belirler. Görev karmaşıklığı Faaliyetler arası bağımlılık.

Gruplarda Karar Verme

Grup-Bireysel Karar Verme Birden fazla kişinin bakış açısı verilen kararların etkili olmasını sağlayabilir mi (jüri mi hakim mi)?. Grup kararının güçlü yanları Daha fazla bilgi Farklı bakış açıları – düşünce zenginliği Çozüm konusunda uzlaşı Grup kararının zayıf yanları Zaman kaybı Üyeler arasında uygunluğa yönelik baskı Bir veya bir kaç üyenin süreçte baskın olması Sorumluluğun belirsizliği (kimi suçlayacağız)

Grup düşüncesi – Grupta fikir kayması Bir sınıfta, toplantıda ya da biçimsel olmayan bir grubun içerisinde konuşmak istediğiniz fakat bunu yapamadığınız durumlar oldu mu? Grubun sağladığı uzlaşı, azınlık olan üyeleri baskı altına alır. Verilen bireysel karar ile grup kararı arasında bir farklılık olmasının sonucunda muhafazakarlık ya da risk alma eğilimi ortaya çıkar.

Grup Kararı Alma Yöntemleri Beyin fırtınalama Yarım düzine insan bir masanın etrafında oturur. Grup lideri sorunu açıkça belirtir. Grup üyeleri belirli bir zaman içerisinde mümkün olduğu kadar çok alternatif üretirler. Herhangi bir eleştiri alternatiflerin sunulması esnasında yapılmaz. Nominal grup tekniği Grup tartışmadan önce, her üye sorunla ilgili problemleri bir yere yazarlar. Her üye sırasıyla bir fikrini gruba söyler. Tüm fikirler kayıt edilir ve eleştiri yapılmaz. Grup üyeleri fikirleri tartışırlar ve değerlendirirler Her üye toplanan fikirlere birbirlerinden bağımsız puan verir. En yüksek puanı alan kullanılır.