Nehir Havzası Komisyonları Osman Tıkansak SUEN 25.12.2014

İçerik Neden Nehir Havzası Komisyonları (NHK)? Tanımlama NHK Görevleri NHK yapıları ve Türleri Dünyadan Örnekler Türkiye’nin NHK Deneyimi İyi bir NHK’nın özellikleri neler olmalı? Sonuç ve Tartışma: Fırat-Dicle Havzası için nasıl bir NHK modeli Uygundur?

3 adam, 1 koyun…

Tanımlama Birden fazla kıyıdaşın havzanın tamamı ya da bir kısmı üzerinde ortak yönetim kararları alınmasına olanak sağlayan, resmi/kamusal ve (tercihen) kalıcı yapılardır.

NHK Görevleri Görevler ihtiyaçlara göre şekilleniyor. Ancak genel bir değerlendirme yaparsak; Havzadaki lider yapı Paydaşları bir araya getiren, koordinasyon sağlayan, bilgi birikimi ve dağılımı yapan, paydaşların karar alma süreçlerine katılımına olanak veren yapılar. Önemli çatışma önleme araçları. Adresi belli bir muhatap. Uluslararası/bölgesel/ikili/çoklu anlaşmaların ve hukuki metinlerin uygulanması için olanak. Devletlerin egemeneliklerini adil bir şekilde kısıtlıyor. Karşılıklılık ile hareket etmeye yarıyor.

1997 BM Sözleşmesine Göre NHK Görev ve Sorumlulukları

NHK Yapı ve Türleri Çok çeşitli Komisyon, konsey, heyet, Teknik, İdari, Yönetici Üye sayısına göre, Daimi sekretaryaya göre, Komisyon > Organizasyon

Dünyadan Örnekler http://www.transboundarywaters.orst.edu/research/RBO/RBO_ Africa.html Congo River Basin Organization 1999 est. For Navig. 4/9 riperians 2007 IWRM Organizasiton for the Development of Senegal River 1972 for water stress anf food security Gine, Mali, Maritanya, Senegal 2002 IWRM International Joint Comission 1909 btw Canada and US Investigation

Türkiye’nin Fırat Dicle Havzasındaki NHK Deneyimleri 1964-1965: Keban Barajının doldurulması ve ilk Ortak Teknik Komite (OTK) Toplantıları. 3 aşamalı planın tohumları atılıyor. 1980-1993: Daimi OTK çabaları. 1984’de 3 aşamalı plan ilk kez gündeme getirildi. Toplamda 13 Toplantı 2000’ler: Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Toplantıları. İkili müzakereler Kaynak: Ayşegül Kibaroğlu. Fırat-Dicle Havzası Sınıraşan Su Politikalarının Evrimi: İşbirliği İçin Fırsatlar ve Tehditler. ORSAM, 2012

NHK’ların Türkiye için Güncel Önemi Kaçınılmaz seçenek Havuçlar ve Sopalar 2009 tarihli Mutabakat Zaptı SFG & SIWI girişimleri

İyi bir NHK nasıl olmalı?.. Some principles that improve the efficiency of the body and cooperation may be retained. This especially includes: A wide responsibility of the joint body to allow for IWRM implementation; A clearly defined mandate and institutional organization to allow for the adoption of decisions and their implementation; A gradually consolidated legal framework; Efficient mechanisms for cooperation between the national authorities and the transboundary basin body; Mechanisms for reporting; The availability of funds to support joint programmes and structures; Mechanisms to promote public and stakeholders participation in the activities of the joint body.

Sınıraşan Havza Komisyonu Yönetim Modeli

Mekong Nehir Komisyonu Modeli

MNK Sekretarya Yapısı

Düzenleyici (Devlet/Bakanlık Organ(lar)ı Sonuç ve Tartışma: Dicle-Fırat için En İyi NHK Modeli Hangi Sorumluklara Sahip Olmalı? Düzenleyici (Devlet/Bakanlık Organ(lar)ı Yönetim (doğal kaynak vehavza yönetim ajansları) Operasyon Hizmetleri (kamu, özel ve ya ppp) Fiyatlandırma Assessment Su yapılarının inşa ve işletmesi Su kalitesi standartları belirleme Strateji geliştirme Su yapılarının bakımı Kanun yapma Stratejik araştırma yapma ve yaptırma Teknik destek ve danışmanlık Su çekimi ve deşarj konularında yetkilendirme Planlama ve su tahsisi Hizmet bedellerinin toplanması Su sektörünün ve standartlara uyum performansının takibi Havza eylem planlarının finansmanı   Kurum ve paydaşların koordinasyonu Kapasite geliştirme programlarının geliştirilmesi Katılımcılığın ve bilincin arttırılması

Teşekkürler