MUĞLA REHBERLİK ARAŞTIRMA MERKEZİ KRİZ VE KRİZE MÜDAHALE MUĞLA REHBERLİK ARAŞTIRMA MERKEZİ

NEDEN BURDAYIZ? Farklı eğitim kademelerinde öğrenim gören öğrencilerimizi mutlu, başarılı, çevresiyle uyumlu, sosyal becerileri gelişmiş, kişilik sahibi bireyler olarak yetiştirmek için, Çocukları örseleyen olumsuz durumlarla sistemli olarak mücadele etmek, koruyucu tedbirleri geliştirmek, olası kriz durumlarında nasıl bir yol izleyeceğimizi belirlemek için buradayız. Farklı eğitim kademelerindeki öğrencilerimizin mutlu, başarılı, çevresi ile uyumlu, sosyal becerileri gelişmiş kişilik sahibi bireyler olarak yetişmeleri öncelikle tüm eğitim personelinin görevidir. Çocukların örselenmesi her toplumda yaygın olarak görülmektedir. Bu durum fizik ve ruh sağlığı zedelenmiş bir neslin yetişmesine neden olmaktadır. Bu nedenle bireylerin ve toplumun sağlığı açısından örseleyici yaşam olaylarının etkilerinden bireylerin korunması gerekmektedir.

DAYANAKLARIMIZ VE YOL HARİTAMIZ Milli Eğitim Bakanlığı 2002/11 sayılı “Psikososyal Müdahale Hizmetleri” konulu genelgesi, Milli Eğitim Bakanlığı 2006/26 sayılı “Okullarda Şiddetin Önlenmesi” konulu genelgesi , Yaşamın travmatik/ zorlu olaylarını yaşayan öğrencilerimize destek sağlamak amacıyla Mili Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü bünyesinde “Psikososyal Müdahale Hizmetleri Birimi” oluşturulmuştur. Bu birim ve yerel düzeyde oluşturulan birimlerce tüm doğal afetler, yangın, istismar, intihar, ihmal, şiddet gibi yaşamın travmatik/zorlu olaylarına psikososyal destek sağlanmaktadır. Bakanlık ve ilgili Genel Müdürlük tarafından düzenlenen eğitimlerde yetiştirilen eğitimciler olası olaylara karşı ve gelişen olaylarda gerekli çalışmaları yapmak üzere ihtiyaç duyulan bölgelerde psikososyal çalışmalar yapmakta ve o bölge çalışanlarına gerekli eğitimleri vermektedir.

İL-İLÇE KRİZ YÖNETİM EKİBİ İlçe kriz yönetim ekibi: İl- İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı her türlü okul ve kurumda yaşanan ve okul/kurum müdürlüğünce İl-İlçe Milli Eğitim Müdürlüğüne bildirilen kriz durumlarında, İl-İlçe Kriz Yönetim Ekibi Başkanının uygun görüşü ile İl- İlçe Kriz Yönetim Ekibi sorumluluk alır. Bu ekibin başkanı ve üyeleri aşağıda belirtildiği biçimde oluşur:

İl- İlçe Kriz Yönetim Ekibi Başkanı: İl-İlçe Milli Eğitim Müdürü veya görevlendireceği bir şube müdürüdür. 1- Kriz durumunun ilgili olduğu bireyin veya ortaya çıktığı kurumun bağlı olduğu şubenin müdürü, 2- Krizin niteliğine bağlı olarak idari, mali, eğitim-öğretim vb. süreçler konusunda deneyimli bir şube müdürü, 3- Krizin niteliğine bağlı olarak gerektiğinde inceleme-soruşturma bölümünden sorumlu şube müdürü, 4- Rehberlik ve Araştırma Merkezi Müdürü, 5- Sağlık Müdürü- Grup Başkanı 6- Emniyet Müdürü 7- Sivil Savunma Müdürü 8- Basınla İlişkiler Sorumlusu (Ekip üyeleri arasından seçilir.)

İl- İlçe Kriz Yönetim Ekibi’nin Görevleri İlçe Kriz Yönetim Ekibi başkanı tarafından her yıl Eylül ayının ilk haftası içinde ekip üyelerinin belirlenmesi ve görevlendirmeler için (basına bilgi vermek,sağlık,v.b.) gereken çalışmaların yapılması,

1- Eylül ayının ikinci haftası içinde İlçe Kriz Yönetim Ekibi’nin toplanarak görev dağılımını yapması ve bir yıl boyunca görev yapacak krize müdahale ekibi üyelerinin belirlenmesi, 2- Kriz durumunda kriz iletişim ağının harekete geçirilmesi, 3- İlgili birimlere bilgi akışının sağlanması, 4- Gerekli idari işlerin teklif edilmesi, 5- İkincil krizlerin ortaya çıkmalarını engellemeye yönelik kişisel, kurumsal ve çevresel boyutlarda alınması gereken önlemlerin belirlenmesi,

6- Belirlenen önlemlerin zaman yitirmeden uygulanması, 7- Krize müdahale ekibinin göreve çağırarak psiko-sosyal müdahaleye başlanması, 8- Yapılan çalışmalar ile ilgili tüm aşamaların değerlendirilmesi, 9- Değerlendirmeler ışığında ulaşılan nokta hakkında ilgili birimlere bilgi akışını sağlama, 10- Krize müdahale uygulamasında verilen hizmetin verimliliğini izleme, 11- Gerekli görüldüğünde destekleyici çalışmaların yapılmasını sağlama.

İl-İlçe Krize Müdahale Ekibi Kriz Yönetim Ekibi’nin görevlendirmesiyle ve ona bağlı olarak çalışır. Aralarında Rehberlik ve Araştırma Merkezi Müdürü’nün de bulunduğu, ilçe genelinde krize müdahale konusunda eğitim ve uygulamalara katılmış rehber öğretmenlerden oluşmaktadır. Bu ekip krize yönelik psiko-sosyal müdahaleyi yapacaktır. Ayrıca, gerekli görülen hallerde, İl- İlçe Kriz Yönetim Ekibi, Sağlık Grup Başkanlığı, Emniyet Müdürlüğü, Sivil Savunma Müdürlüğü görevlileri ile Basınla İlişkiler Sorumlusu’nu da Krize Müdahale Ekibi içine alır.

İl- İlçe Krize Müdahale Ekibi Başkanlığını, Rehberlik ve Araştırma Merkezi Müdürü ya da onun tarafından belirlenen ve İl-İlçe Krize Müdahale Ekibi’nde yer alan, Rehberlik ve Araştırma Merkezi’nde görevli bir ekip üyesi yürütür.

İlçe krize müdahale ekip başkanının görevi 1- İlçe Kriz Yönetim Ekibi’nin görevlendirmesi doğrultusunda, İlçe Krize Müdahale Ekibi’ni göreve çağırma, 2- İlçe Kriz Yönetim Ekibi’ne bilgi akışını sağlama, 3- Gerekli önlemler için Kriz Yönetim Ekibi’nin uygun görüşü doğrultusunda, Krize Müdahale Ekiplerini bilgilendirme ve harekete geçmelerini sağlama, 4- Krize Müdahale Ekibi’nin görevi uygun koşullarda yapabilmesi için gerekli iletişim ve materyalleri sağlama, 5- Krize Müdahale Ekibi’nin çalışmalarını izleme ve ekip üyeleri ve çalışma alanının sorumluları arasında gerekli koordinasyonu sağlama, 6- Uygulanacak müdahale planı doğrultusunda, ikincil krizleri önlemeye yönelik önlemleri belirleme ve Kriz Yönetim Ekibi’ne bilgi verme.

İl-İlçe krize müdahale ekibinin görevleri 1- Her yıl Eylül ayının son haftasında toplanarak durumu değerlendirme ve gerekli planlamanın yapılması, 2- Kriz durumunda,İl- İlçe Krize Müdahale Ekip Başkanı ile birlikte ön bilgileri değerlendirme, krizden etkilenmiş ve etkilenebilecek olanları belirleme, 3- Krize müdahale programını uygulama, 4- Uygulanan programın etkililiğini değerlendirme, 5- Değerlendirme raporunu hazırlama, 6- Müdahale sürecinden sonra izleme çalışması yapma.

Kriz Yönetim Süreci 1- İl-İlçe Kriz Yönetim Ekibi Başkanı’nın bilgisi ve onayı doğrultusunda, Rehberlik ve Araştırma Merkezi’nden en az bir uzmanın da katılımı ile Krize Müdahale Ekibi’nin harekete geçirilmesi, 2- Gerekli görüldüğü durumda Kriz Yönetim Ekibi Başkanının onayı doğrultusunda ilgili birimlere haber verilmesi ve/veya idari işlemlerin başlatılması, 3- Krize Müdahale Ekibi tarafından hazırlanmış olan hareket planının, krize müdahale ekibi tarafından uygulanmasının sağlanması, 4- Kriz yönetim sürecinin tüm aşamalarının değerlendirilmesi, 5- Yapılan çalışmanın raporunun hazırlanması ve Kriz Yönetim Ekibi Başkanı’na sunulması.

Okul Krize Müdahale Ekibi Okul Krize Müdahale Ekip Başkanı: Okul müdürü veya görevlendireceği bir müdür yardımcısıdır.

Okul Krize Müdahale Ekibi Üyeleri: 1- Okul rehber öğretmeni, varsa okul doktoru ve hemşiresi, 2- Acil müdahale, tahliye, ilk yardım, haberleşme görevlileri, 3- Okul Aile Birliği üyelerinden belirlenen kişiler, 4- Varsa Psiko-Sosyal Müdahale Ekibi.

Okul krize müdahale ekibinin görevleri 1- Kriz müdahale planının hazırlanması ve geliştirilmesi: Kriz ortaya çıktığında atılacak adımlar, her üyenin görevinin belirlenmesi, kriz iletişim ve yönetim merkezleri ile psikolojik danışma yardımı verilecek yerlerin belirlenmesi. 2- Kriz anında yararlanılacak kişi ve kurumlarla ilişki ve işbirliğinin sağlanması: Emniyet, itfaiye, sağlık kuruluşlarından işbirliği yapılan kişi ve/veya kişilerin belirlenmesi, bu kişilerin iletişim bilgilerinin alınması. 3- Gerekli görüldüğünde çevre ve medya desteği sağlayacak bir görevli seçme ve gerekli çalışmayı yapabilmesi için önceden üst makam onayının alınması. 4- Tüm personele eğitim çalışması düzenlenmesi: Okulda çalışan eğitim öğretim sınıfı ve yardımcı hizmetler sınıfı personeline yönelik kriz belirtileri, krizi önlemek için yapılabilecekler ve kriz anında uyulması gereken kuralların ne olduğu ile ilgili bilgi verilmesi. Personelin tamamının krize müdahale planı hakkında bilgi sahibi olmasının sağlanmasıdır.

OKULDA KRİZ ANINDA YAPILACAK ÇALIŞMALAR 1- Okul krize müdahale ekibinin toplanması: Krizin niteliği, alınacak önlemler ve kimlerin hangi görevleri yapacağı gözden geçirilip göreve başlanır. 2- İlçe kriz yönetim ekibine haber verilmesi: İlçe kriz yönetim ekibi bilgilendirme formu ( Ek1) okul müdürü tarafından doldurulur ve İlçe Kriz Yönetim Ekibi’ne gönderilir. 3- İlgili sağlık ve emniyet birimlerine haber verilmesi: Daha önceden belirlenmiş olan emniyet, itfaiye ve sağlık personeli ile irtibata geçilerek gereken desteğin sağlanması. 4- Fiziksel önlemlerin alınması: Tahliye gereken durumlarda okulun boşaltılması, karmaşa olmaması için gerekli durumlarda okula giriş çıkışların engellenmesi. 5- Gerekli hallerde ilkyardım çalışmalarının yapılması: Gerekli yeterlik ve deneyime sahip personel tarafından ilkyardım hizmetinin verilmesi. 6- Öğrencilere, öğretmenlere ve velilere verilecek bilginin hazırlanması: Okul krize müdahale ekibi tarafından bilgi aktarım formunun yorum eklenmeden, olaya ilişkin bilgilerle doldurulması.(Ek2)

a- Öğretmenlerin bilgilendirilmesi: Hazırlanan bilgi aktarım formunun, okul yönetimi tarafından öğretmenlere sunulması. b- Öğrencilerin bilgilendirilmesi: Hazırlanan bilgi aktarım formu ile yüz yüze bilgi verilmesi, mümkünse tek tek sınıflara girilerek okunması. c- Ailelerin bilgilendirilmesi: Bilgi Aktarım Formunun yorum katılmadan ailelere aktarılması. d- Basına yapılacak açıklamanın hazırlanması: Açıklamalarda sadece olgulara yer verilmeli, yorumdan kaçınılmalıdır. Açıklamada kriz durumundan etkilenen kişi ya da kişilerin adı, soyadı, yaşı, sınıfı, cinsiyeti vb. ile ilgili bilgilerin kesinlikle verilmemesi. 7- Okul Krize Müdahale Ekibi’ne ulaşan yeni bilgilerin ekip üyelerince değerlendirilmesi ve İlçe Kriz Yönetim Ekibi’ne iletilmesi.

8- Olaydan etkilenen öğretmenlere yönelik destek çalışmasının yapılması. 9- Öğrencilere, yaşanan krizin etkilerini azaltmaya yönelik çalışmalar yapılması. 10- Velilere, yaşanan krizin etkilerini azaltmaya yönelik çalışmaların yapılması. 11- Çalışma yapılan her günün sonunda Okul Krize Müdahale Ekibi’nin toplanması, yapılan çalışmaların değerlendirilmesi ve daha sonra yapılacakların planlanması.

12- Okul Krize Müdahale Ekibi tarafından krize müdahale sürecinde uygulanan programa ilişkin “Değerlendirme Formu-1”in (Ek3) doldurulması İlçe Krize Müdahale Ekibi’ne gönderilmesi. İlçe Krize Müdahale Ekibi’nin okulda çalışma yapması durumunda “Değerlendirme Formu–2”nin (Ek4) doldurulması, bir örneğinin okula bırakılması. 13- Okul Krize Müdahale Ekibi tarafından kriz müdahale sürecinde uygulanan programa ilişkin İzleme Formu’nun (Ek5) olayı izleyen 1., 3., 6. ayların sonunda doldurulması ve İlçe Kriz Yönetim Ekibi’ne iletilmesi.

Ekibin eğitiminde aşağıdaki konular yer alabilir; · İlk Yardım · Okullarda Krize Müdahale (Acil Durum) Yönetimi · Okullarda Krize Müdahale (Acil Durum) Yönetiminin Temel İlkeleri · Riskli öğrencileri belirleme, değerlendirme ve müdahale · Okul Yöneticileri, Öğretmen ve velilerin Krize Müdahaleler (Acil Durumlar) için zihinsel ve duygusal hazırlığı · Okulda bir Kriz Durumu (Acil Durum) oluştuğunda öncelikle yapılması gerekenler Psikososyal Müdahale Hizmetleri Okul Ekibi oluşturulduktan sonra üyelerin hazırlanan bir program doğrultusunda özel bir eğitimden geçmesi gerekir. Bu eğitimde öncelik Psikososyal Müdahale Hizmetleri Okul Ekibi üyelerine verilir. Bu eğitimden sonra üyeler kendi okulundaki personeli eğitmekten sorumlu olurlar. Eğitim psikososyal müdahale için son derece önemli bir konudur. Okullarda psikososyal müdahalenin yürüyebilmesi için herkesin belirli bir eğitimden geçmiş olması gerekmektedir. Eğitim sadece Psikososyal Müdahale Ekip üyeleri ile sınırlı değildir. Okulda görevli bulunan ve anne-babalar gibi okulla ilgili olan herkes eğitim sürecine alınmalıdır.

· Kriz Durum(Acil Durum) Çeşitleri · Kriz Sonrası psikolojik yardım · Kriz Durum (acil durum) Yönetimi · Başetme Becerileri · Kriz Durum (Acil durum) yönetiminde öğretmenlerin eğitimi · Okullarda kriz durum (acil durum destek) ekiplerinin kurulması ve koordinasyonu

· Kriz (acil durum) öncesi hazırlanma ve etkin bir acil durum planı geliştirme · İntihar vakalarında kriz durum (acil durum) yönetimi ve psikolojik destek çalışmaları · Hastanelerin psikiyatri bölümleri yerel kurum, kaynak ve kişilerle bağlantı kurma ve sürdürebilme · Kriz durumun (acil durumun) hemen sonrasında öğrenci ve ailelere destek · Okullarda kriz durumlarında (acil durumlarda) basın ve medya ile ilişkiler.

Okul Krize Müdahale Ekibinden ileri düzey psikolojik destek ve görevler beklenmez. Bu ekibin ve üyelerinin böyle bir amacı ve görevi yoktur. Okul Krize Müdahale Ekibi üyelerinin tüm becerileri ve bilgilerinin kullanım alanı okullardaki travmatik durumlarla sınırlıdır. Bu ekiplerin amacı okulların travma yaratan durumlarla kesintiye uğrayan işlevlerini en kısa sürede düzeltmektir.

Kaynaklar Yaşar Ertuğrul;Kriz ve Krize Müdahalede Örnek Model Milli Eğitim Bakanlığı 2002/11 sayılı “Psikososyal Müdahale Hizmetleri” konulu genelgesi, Milli Eğitim Bakanlığı 2006/26 sayılı “Okullarda Şiddetin Önlenmesi” konulu genelgesi ,