T.C. BAYINDIRLIK VE İSKAN BAKANLIĞI YAPI DENETİM KANUNU VE YAPI DENETİM UYGULAMA YÖNETMELİĞİ

4708 SAYILI YAPI DENETİMİ HAKKINDA KANUNUN GETİRDİĞİ DÜZENLEMELER YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 4708 SAYILI YAPI DENETİMİ HAKKINDA KANUNUN GETİRDİĞİ DÜZENLEMELER 4708 Sayılı Kanunun amacı; Can ve mal güvenliğini sağlamak üzere, imar planına, fen, sanat ve sağlık kurallarına, standartlara uygun kaliteli yapı yapılması için proje ve yapı denetimini sağlamak ve yapı denetimine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 4708 SAYILI KANUN İLE GETİRİLEN YAPI DENETİM AMAÇLARI Yapıda can ve mal güvenliğini sağlamak, Yapıların kalitelerinin artması, ekonomik ömürlerinin uzaması, bakım ve onarım giderlerinin azaltılmasını sağlamak, Depreme dayanıklı çağdaş norm ve standartlarda yapı üretmek, Yapım ve denetim sistemi içerisinde yapı müteahhidi, proje müellifi, laboratuar görevlileri, yapı denetim kuruluşları ile denetçi mimar ve denetçi mühendis gibi yapı üretiminde rol alan sorumlularına etkin görev, yetki ve sorumluluklar vermek,

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Yapılaşma süreci içerisinde kamu denetiminin etkinliğini artırmak Bina yaptıran veya satın alan kişilerin kusurlu yapılar nedeniyle uğrayacakları can ve mal kayıplarının azaltılması, İnşaat sürecinde kusur işleyenlere karşı yaptırımların etkili şekilde uygulanması ve devletin hukuk ve adalet düzenine olan inanç ve güvenin artırılması,  olarak sıralanabilir.

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 4708 Sayılı Kanun; 3194 Sayılı İmar Kanununun 26. maddesinde belirtilen kamuya ait yapı ve tesisler ile 27. maddesinde belirtilen ruhsata tabi olmayan yapılar ile tek parselde, bodrum katı dışında en çok iki katlı ve toplam alanı iki yüz metrekareyi geçmeyen müstakil yapılar hariç, belediye ve mücavir alan sınırları içinde kalan yerlerde yapılacak yapıların denetimini kapsar.   Organize Sanayi Bölgelerinde ve Serbest Bölgelerde yapılacak yapılarda bu kanun kapsamındadır.

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ KANUNDA BELİRTİLEN TANIMLAR a) Bakanlık: Bayındırlık ve İskan Bakanlığını, b) İlgili idare: Belediye ve mücavir alan sınırları içindeki uygulamalar için büyükşehir belediyeleri ile diğer belediyeleri, bu alanlar dışında kalan alanlarda valilikleri, yapı ruhsatı ve kullanma izin belgesi verme yetkisine sahip diğer idareleri, c) Yapı sahibi: Yapı üzerinde mülkiyet hakkına sahip olan gerçek ve tüzel kişileri, d) Yapım süresi: Yapı sahibinin, yapı ruhsatını aldığı tarih ile yapı kullanma iznini aldığı tarih arasındaki dönemi,

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ e) Yapı inşaat alanı: Işıklıklar hariç, bodrum kat, asma kat ve çatı arasında yer alan mekanlar ve ortak alanlar dahil yapının inşa edilen tüm katlarının alanını, f) Yapı yaklaşık maliyeti: Binalarda, Bakanlıkça her yıl yayımlanan mimarlık ve mühendislik hizmet bedellerinin hesabına esas yapı yaklaşık birim maliyetlerine ilişkin ilgili mevzuatta belirtilen birim maliyet ile yapı inşaat alanının çarpımından elde edilen bedeli; binalarda yapılacak değiştirme, güçlendirme ve esaslı onarım işlerinin ve bina dışında kalan yapılarda ise yapının keşif bedelini,

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ g) Taşıyıcı sistem: Yapıların; temel, betonarme, ahşap, çelik karkas, duvar, döşeme ve çatı gibi yük taşıyan ve aktaran bölümlerini ve istinat yapılarını, h) Yapı hasarı: Kullanımdan doğan hasarlar hariç, yapının fen ve sanat kurallarına aykırı, eksik, hatalı ve kusurlu yapılması nedeniyle yapıda meydana gelen ve yapının kullanımını engelleyen veya yapıda değer kaybı oluşturan her türlü hasarı, ı) Yapı denetim kuruluşu: Bakanlıktan aldığı izin belgesi ile münhasıran yapı denetimi görevini yapan, ortaklarının tamamı mimar ve mühendislerden oluşan tüzel kişiyi,

Yapı müteahhidi: Yapım işini, yapı sahibine karşı taahhüt eden veya ticari amaçla ya da kendisi için şahsi finans kaynaklarını kullanarak üstlenen, ilgili meslek odasına kayıtlı, gerçek ve tüzel kişiyi, Proje müellifi: Mimarlık, mühendislik tasarım hizmetlerini iştigal konusu olarak seçmiş,yapının etüt ve projelerini hazırlayan gerçek ve tüzel kişiyi, Denetçi mimar ve mühendis: İlgili mühendis ve mimar meslek odalarına üyeliği devam eden ve Bakanlıkça denetçi belgesi verilmiş mühendis ve mimarları,

YAPI DENETİM KURULUŞLARI VE GÖREVLERİ Yapı denetim kuruluşlarının görevleri Kanunun 2. maddesinde açıklanmıştır. Yapı sahibi, yapım işi için anlaşma yaptığı yapı müteahhidini vekil tayin edemez. Yapı denetim kuruluşlarının nama yazılı ödenmiş sermayelerinin tamamının, mimar veya mühendislere ait olması zorunludur. Yapının denetimini üstlendiğine dair ilgili idareye taahütname vermek. Yapının ruhsat ve eklerine uygun olarak yapılmasını denetlemek. Ruhsat ve eklerine aykırı uygulama yapılması halinde durumu üç iş günü içinde ilgili idareye bildirmek.

SORUMLULUKLAR VE YAPILAMAYACAK İŞLER Yapı denetim kuruluşları, denetçi mimar ve mühendisler, proje müellifleri, laboratuvar görevlileri ve yapı müteahhidi ile birlikte yapının ruhsat ve eklerine, fen, sanat ve sağlık kurallarına aykırı, eksik, hatalı ve kusurlu yapılmış olması nedeniyle ortaya çıkan yapı hasarından dolayı yapı sahibi ve ilgili idareye karşı, kusurları oranında sorumludurlar.Yapının denetimini üstlendiğine dair ilgili idareye taahütname vermek.

Bu sorumluluk süresi yapı kullanma izninin alındığı tarihten itibaren yapının taşıyıcı sisteminde dolayı on beş yıl, taşıyıcı olmayan diğer kısımlarından dolayı iki yıldır. Yapı kullanma izin belgesi alındıktan sonra, ilgili idareden izinsiz yapılan tadilattan izinsiz tadilatı yapan sorumludur.

Yapı denetim kuruluşlarının yöneticileri, ortakları, denetçi mimar ve mühendisleri ile proje müellifleri, laboratuvar görevlileri ve yapı müteahhidi; bu Kanunun uygulanmasından dolayı ortaya çıkan yapı hasarından sorumludur. Yapı denetim kuruluşu denetim faaliyeti dışında başka ticari faaliyette bulunamaz. Bu kuruluşun denetçi mimar ve mühendislerinin, denetim faaliyeti süresince başkaca mesleki ve inşaat işleri ile ilgili ticari faaliyette bulunmaları yasaktır.

YAPI DENETİM KOMİSYONU BAŞKANLIĞI’NIN GÖREVLERİ YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YAPI DENETİM KOMİSYONU BAŞKANLIĞI’NIN GÖREVLERİ (Yapı Denetim Komisyon Başkanlığının görev ve sorumlulukları kanunun 4 maddesinde yer almaktadır.) Yapı denetim komisyonu; Bakanlıkça görevlendirilecek, konu ile ilgili en az genel müdür yardımcısı seviyesinde bir başkan ile en az sube müdürü seviyesinde dört üyeden oluşur ve Bakanlıkça uygun görülen birimin bünyesinde faaliyetlerini yürütür.

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Mimar ve mühendislere DENETÇİ belgesi vermek, Yapı Denetim Kuruluşlarına İZİN belgesi vermek, Yapı Denetim Kuruluşlarının faaliyetlerini denetlemek, Denetçi Mimar ve Mühendislerin sicillerini tutmak,

Taraflar arasındaki uyuşmazlığı inceleyerek görüş bildirmek, Uyuşmazlık konularını, şikayetleri mahallinde incelemek için eleman ve heyet göndermek, Kamu ve Özel Sektör Kuruluşları ile birlikte meslek içi eğitim programları düzenlemek, Yapı denetim komisyonu bu Kanun hükümlerine aykırı hareket eden yapı denetim kuruluşu hakkında 8 inci maddeye göre işlem yapılmak üzere Bakanlığa teklifte bulunur

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YAPI DENETİM KURULUŞU İLE MİMAR VE MÜHENDİSLERİNİN YAPI İLE İLİŞKİSİNİN KESİLMESİ Yapı denetim kuruluşunun görevden ayrılması veya mimar veya mühendislerinin birinin yapı ile ilişkisinin kesilmesi halinde yapı denetim kuruluşu durumu gerekçeleri ile birlikte üç iş günü içinde ilgili idareye ve Bakanlığa bildirmek zorundadır. Bu durumda yapı sahibince yeni bir yapı denetim kuruluşu görevlendirilmediği ayrılan mimar ve mühendislerin yerine yenisi başlamadıkça ilgili idarece yapının devamına izin verilmez.

SİCİLLERİN TUTULMASI VE YAPILARA SERTİFİKA VERİLMESİ Yapı denetim kuruluşlarının ve bu kuruluşların mimar ve mühendislerinin yapı denetimine ait sicilleri ilgili idare tarafından verilir, Yapı Denetim Komisyonunca tutulur. Denetlenerek inşası bitmiş yapılara ilgili idarece sertifika verilir. Ortalama sicil puanı 100 (yüz) üzerinden 60 (altmış) puanın altında olanlar olumsuz sicil almış olur.

Son üç yılda olumsuz sicil almış olan yapı denetim kuruluşları hakkında komisyonca Kanunun 8. maddesi gereği işlem yapılır. Üst üste iki defa olumsuz sicil almış olan denetçi mühendis ve mimarların belgeleri iptal edilerek, ilgili meslek odasına bildirilir. Üç defa olumsuz sicil almış olanların belgeleri yenilenmez. Faaliyeti geçici olarak durdurulmuş yapı denetim kuruluşları ile bu kuruluşların faaliyetlerinin durdurulmasında sorumluluğu bulunan denetçi ve kontrol elemanı mimar ve mühendislerin durumu sicil değerlendirilmesinde göz önüne alınır ve bu durumda olanların yıl sonu sicilleri olumsuz olarak değerlendirilir.

DENETİM FAALİYETLERİNİN DURDURULMASI VE İZİN BELGESİNİN İPTALİ Yapı denetim kuruluşlarından, bu Kanunda öngörülen esaslara göre denetim görevini yerine getirmemesi, Yapı denetim kuruluşunun son üç yılda üç defa olumsuz sicil alması,

Yapın denetim kuruluşlarının başkaca ticari faaliyette bulunması, Yapı denetim kuruluşunun görevden ayrılması durumunda üç iş günü içinde ilgili idareye bildirmemesi, halinde yapı denetim komisyonun teklifi üzerine Bakanlıkça bir yıla kadar durdurulur ve belgesi geri alınır. Geçici faaliyet durdurma kararı Resmi Gazetede yayınlanarak sicillerine işlenir.

Denetim faaliyetinin geçici olarak durdurulmasına neden olan yapı denetim kuruluşunun mimar ve mühendisleri, bu süre içerisinde başka ad altında dahi olsa hiçbir denetim faaliyetinde bulunamaz. Bakanlıkça ilgili meslek odasına bildirilir.Meslek odaları, bu kişiler hakkında kendi mevzuatına göre işlem yapar. Faaliyeti üç defa durdurulan yapı denetim kuruluşunun denetim faaliyetine son verilir ve izin belgesi Bakanlıkça iptal edilir.

İzin belgesi iptal edilen yapı denetim kuruluşunun, kusurları mahkeme kararı ile kesinleşen mimar ve mühendisleri başka bir yapı denetim kuruluşunda görev alamaz, görev aldıkları halde bu kuruluşa izin belgesi verilmez, verilmişse iptal edilir. Denetim faaliyeti geçici olarak durdurulan veya izin belgesi iptal edilen yapı denetim kuruluşu hakkındaki bu karar ilgili idareye bildirilir ve denetimini üstlendiği yapıların devamına izin verilmez.

CEZA HÜKÜMLERİ Bu Kanun hükümlerinin uygulanması sırasında, yapı denetim kuruluşunun icraî veya ihmalî davranışla görevini kötüye kullanan ortakları, yöneticileri, mimar ve mühendisleri, yapı müteahhidi, proje müellifi gerçek kişiler ile laboratuvar görevlileri, altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Yapı denetim kuruluşunun ortak ve yöneticileri, mimar ve mühendisleri ile laboratuvar görevlileri bu Kanun hükümleri çerçevesinde yapmaları gereken denetimi yapmadıkları hâlde yapmış gibi veya yapmalarına rağmen gerçeğe aykırı olarak belge düzenlemeleri hâlinde Türk Ceza Kanununun resmi belgede sahtecilik suçuna ilişkin hükümlerine göre cezalandırılır.

Yapı denetim kuruluşunun gerçeğe aykırı belge düzenlediğinin anlaşılması halinde izin belgesi iptal edilir. Bu Kanuna aykırı fiilden dolayı hükmolan kesinleşmiş olan mahkeme kararları, Cumhuriyet başsavcılıklarına, Bakanlığa ve ilgili meslek odalarına bildirilir. Bu Kanunda hükmü bulunmayan hallerde 3194 sayılı İmar Kanunu ve ilgili mevzuat hükümleri geçerlidir. 13.07.2010 tarih ve 27640 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Bakanlar Kurulu Kararı doğrultusunda, 01.01.2011 tarihi itibariyle 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun 81 ilde uygulanmaya başlanmıştır.

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YAPI DENETİM KURULUŞLARININ ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI Yapı Denetim Kuruluşunda Ortaklık Durumu Ortakların tamamı mimar veya mühendislerden (mimar, inşaat mühendisi, makine mühendisi, elektrik mühendisi) oluşur. Yapı denetim kuruluşunun yetki sınırı Yapı denetim kuruluşunun denetleyebileceği toplam yapı inşaat alanı 360.000 m2’yi geçemez.

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Yapı denetim kuruluşuna izin belgesi verilmesi Firma izin belgesi talebinde; (a) Ticaret Sicil Gazetesi (b) Ticaret ve Sanayi odası kayıt belgesi ( c) Ortaklara ilişkin belgeler (taahhütname,Oda kayıt belgesi , adli sicil belgesi, imza sirküsü, Vukuatlı nüfus kaydı, ikametgah belgesi. (ç) kuruluşta istihdam edilmesi gereken -Bir proje uygulama denetçisi Mimar -Bir proje uygulama denetçisi inş. Müh. -Bir Uygulama denetçisi İnş. Müh. -Bir Proje ve uygulama denetçisi Mak. Müh. -Bir Proje ve uygulama denetçisi Elk. Müh.

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Verilen izin belgesi üç yıl için geçerlidir. 100 m2 tam donanımlı bir ofis, en az beş adet bilgisayar,iki adet yazıcı, bir adet fotokopi makinesi ve kuruluş adına üç adet otomobil bulundurmak şarttır. İl dışındaki şubelerde ise Bu araç ve gereçlerden en az birer adedinin bulunması şartı aranır. …izin belgesi başvurusunu müteakiben, Yapı Denetim Komisyonu veya Komisyonca görevlendirilecek bir heyet tarafından kuruluşun faaliyet göstereceği ofisin asgari şartları haiz olup olmadığına ilişkin rapor tanzim edilir.

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Yapı denetim kuruluşunda ve Laboratuvarda görev alacak teknik personelin deneyim ve nitelikleri …Mimar ve mühendisler Mesleğinde fiilen en az beş yıl deneyimli olmak. …Laboratuar denetçisi mühendisler için on beş yıllık fiili meslek süresinin en az üç yılı ilgili alanda olmak. Belge talebinde ; -TC. Vatandaşı olmak -Sağlık Bakanlığından alınacak şantiyelerde iş görebileceklerine ilişkin rapor -Diploma aslı veya örneği -Meslek odası kayıt belgesi -Vukuatlı nüfus kaydı ve iki resim -Adli sicil belgesi -Mesleki deneyime ilişkin belgeler verilmesi gerekmektedir.

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Verilen denetçi belgeleri beş yıl için geçerlidir. Denetçi belgesine sahip olan mimar ve mühendisler, … hizmet içi eğitim programlarına katılmak zorundadırlar. İki defa üst üste katılmayanların denetçi belgesi Yapı Denetim Komisyonunca iptal edilerek, durum sicillerine işlenmek üzere ilgili meslek odalarına bildirilir.

YAPI DENETİM HİZMET SÖZLEŞMELERİ Yapı denetim hizmet sözleşmesi yapı sahibi ile yapı denetim kuruluşu arasında imzalanır. Sözleşme süresi, sözleşmenin imzalandığı tarihle yapı kullanma izin belgesinin alındığı tarihler arasında geçen süredir. Bu sözleşmede, hizmetin konusu, yeri inşaat alanı, süresi, denetim hizmet bedeli, görev alacak olan teknik personelin listesi yer alır.

Asgari denetim hizmet bedeli yapı maliyetinin % 3’dür Asgari denetim hizmet bedeli yapı maliyetinin % 3’dür. Yapım süresi iki yılı aşan sürelerde bu oran her altı ay için % 10 artırılır, iki yıldan kısa süren yapılarda ise oran her altı ay için % 5 azaltılır. Yapı denetim kuruluşu katma değer vergisi hariç yaptığı hizmetlerden dolayı yapı sahibinden başkaca hiçbir bedel talep edemez. İki yıl içinde başlanmayan ve beş yıl içersinde ruhsatı yenilmeyen yapılarda sözleşme başkaca bildirime gerek kalmadan kendiliğinden sona erer.

İNŞAATIN DEVRİ VEYA SATINALINMASI İnşaatın devri veya satın alınması durumunda yapı denetim kuruluşunca seviye tespit tutanağı düzenlenerek, ilgili idareye ve Bayındırlık ve İskan Müdürlüğüne bildirilir. İlgili idarece yapı tatil tutanağı düzenlenerek inşaat durdurulur. Yeni yapı sahibince yeni bir yapı denetim hizmet sözleşmesi imzalandıktan sonra imzalanmadıkça yapının devamına izin verilmez.