Öğretim İlke ve Yöntemleri Yrd. Doç. Dr. Cenk Akbıyık Tartışma Yöntemi Öğretim İlke ve Yöntemleri Yrd. Doç. Dr. Cenk Akbıyık

Tartışma süreci iletişim kurma, açıklama yapma, eleştirme, soru sorma ve sorulara yanıt verme gibi etkinlikleri içermektedir. Tartışma yöntemi hem bilişsel hem de duyuşsal hedeflere ulaşmada işe koşulabilir.

Tartışma yönteminin; kalıcılığı sağlama bir konu üzerinde düşünmeye sevk etme mantık yürütmeyi ve düşünme becerilerini geliştirme farklı görüş ve düşüncelerin farkına varılmasını sağlama eleştirileri hoşgörüyle karşılama özgüven duygusunu geliştirme duygu ve düşünceleri doğru biçimde ifade etmeyi sağlama kendini kontrol etme becerilerini geliştirme dinleme becerilerini geliştirme dengeli sosyal ilişkilerinin kurulmasına yardımcı olma gibi faydaları bulunmaktadır.

Tartışma yöntemi ile soru cevap tekniği birbirine karıştırılmamalıdır Tartışma yöntemi ile soru cevap tekniği birbirine karıştırılmamalıdır. Soru cevap tekniğinde öğretmenin sorularla öğrenciyi yönlendirmesi söz konusu iken tartışma yönteminde eşit tarafların görüşlerini serbestçe dile getirip savunabilmesi söz konusudur.

Tartışma yönteminin başarıyla uygulanabilmesi için aşağıdaki noktalara dikkat edilmelidir: Tartışma uygulamaları liderli ya da lidersiz yapılabilmektedir. Ancak gereksiz tartışmaların ve zaman kayıplarının önüne geçilebilmesi için bir liderin belirlenerek gerektiğinde konuyu toparlaması sağlanmalıdır. Tartışmanın özetlenerek raporlaştırılması görüşlerin, iddiaların, önermelerin, mantıksal çıkarımların ve tartışma sonucunun görülebilmesi açısından önemlidir.

Tartışma sırasında öğrencilerin kendilerini ifade etmelerine olanak sağlanmalıdır. Bütün öğrencilerin tartışmaya katılmaları sağlanmalıdır.

Tartışma yönteminin çeşitli uygulanış biçimleri bulunmaktadır.

Büyük grup tartışması

Büyük grup tartışması tüm sınıfın katımıyla gerçekleştirilen tartışma biçimidir. Tartışma sırasında öğrencilerin birbirlerini görebilecek biçimde oturmaları önemlidir. Katılımcıların tümü görüş bildirebilir. Tartışma öncesinde ilgili anahtar kelimelerin belirlenmesi, tartışmayı bir liderin yönetmesi, liderin gerektiğinde tartışmayı toparlaması tartışmanın verimliliği açısından önemlidir. Büyük grup tartışmalarını genelde öğretmen yönlendirir. Bu tartışma biçiminin başarıyla uygulanabilmesi için öğretmenin sınıf yönetimi becerilerine sahip olmasını gerektirmektedir.

Vızıltı grupları

Bu tartışma biçiminde önceden belirlenen bir konu küçük gruplar içinde kısık sesle tartışılır. Vızıltı grupları grup22 ya da grup33 gibi adlandırılabilmektedir. Grup22’de gruplar 2 kişiden oluşmakta ve her grup 2 dakika tartışma yapmaktadır. Grup33’de ise 3 kişiden oluşan gruplar 3’er dakika tartışmaktadır. Her bir vızıltı grubunda bir sekreter bulunmakta, sekreter tartışma sonucunu diğer gruplara açıklamaktadır.

Seminer

Seminer, bir grubun bir konuyla ilgili ön çalışma yapıp konuyla ilgili dinleyicilere bilgi vermesidir. Lisansüstü öğrencilerin yaptıkları ya da yapacakları araştırmalarla ilgili konuları danışman öğretim üyesiyle birlikte tartışarak yürüttükleri çalışmaya da seminer denmektedir.

Sempozyum

Sempozyum, önceden belirlenmiş bir konu üzerinde uzman kişilerin 15 dakika civarında sunum yaparak görüşlerini bildirmesidir. Sempozyumlarda sunulan sunumlara tebliğ ya da bildiri denir. Bildirilerin sunumu sırasında konuşmacının sözü kesilmez. Bildiriler genellikle yayımlanır. Sunum yapacak kişi sayısı genelde 5-6 olmaktadır. Sunumların ardından dinleyici soruları yanıtlanabilir ya da dinleyicilerin de katılımıyla bir tartışma düzenlenebilir. Sempozyumlar daha çok bilimsel ve akademik amaçlarla düzenlenmektedir. Sempozyumlarda bir oturum başkanı bulunmakta, bu başkan konuşmacıların konuşma sırasını, süresini ve dinleyicilere verilecek olan söz haklarını düzenlemektedir.

Açık oturum

Açık oturumda, konu alanı uzmanları geniş kitleleri ilgilendiren bir konu üzerinde karşılıklı olarak tartışmaktadır. Katılımcılar defalarca söz alarak görüşlerini bildirebilmektedir. Açık oturumlar bir başkan tarafından yönetilir. Açık oturumda izleyici soruları alınıp soruların uzmanlar tarafından yanıtlanması sağlanabilmektedir. Açık oturumlarda bir sonuca ulaşılmasından çok izleyicilerin bilgilendirilmesi amaçlanmaktadır.

Panel

Panel konu uzmanlarının (5-9 kişi) önceden belirlenmiş bir konuyu derinliğine tartışmalarıdır. Panel grubu ayrı masalarda değil, tek masada oturur. Paneller samimi bir atmosfer içinde düzenlenir. Panelin son aşamasında izleyicilerin soruları alınmaktadır. Bir izleyici dilerse sorusunu belirli bir paneliste yöneltebilmektedir. Panel şeklindeki tartışmalar da bir başkan tarafından yönetilmektedir.

Forum

Forum, aynı konuyla ilgili iki ya da daha fazla konuşmacının katıldığı bir grup tartışma tekniğidir. Forumda bir konu dinleyiciler önünde tartışılır. Forum aslında panele benzemektedir. Ancak forumda dinleyiciler söz alarak bazı kurallar içerisinde konuşma yapabilir, görüşlerini dile getirebilir. Formal bir atmosferde düzenlenen forumlarda konuşmacılar birbirleriyle tartışmaya girmez. Forumdan amaç belli kararlara varmak değil, konuyu farklı boyutlarıyla ortaya koymaktır.

Kollekyum

Kollekyum, panele benzemektedir Kollekyum, panele benzemektedir. Ancak kollekyumda biri uzman biri de dinleyici grubu olmak üzere iki panel grubu bulunmaktadır. Uzman grup sunumunu yaptıktan sonra dinleyici grubun sorularını yanıtlamaktadır. Dinleyicilerin konuya ilgi duymaları ve tartışmaya gerekli katkıyı sağlayabilmek açısından hazırlıklı olmaları beklenir.

Zıt panel

Zıt panelde tartışılacak olan konu sınıfa sunulur Zıt panelde tartışılacak olan konu sınıfa sunulur. Sınıfın soru ve yanıt grubu olarak iki gruba ayrılmasının ardından öğrenciler olası soru ve yanıtları düşünmek üzere 10-15 dakika hazırlık yaparlar. Hazırlığın tamamlanmasıyla birlikte soru grubu yanıt grubuna sorularını yönlendirir. Yanıt grubundan yanıt alınamaması durumunda soru grubu kendi sorduğu soruyu yanıtlayabilir. Gerektiğinde soru ve yanıt grubu rolleri değiştirilebilir. Zıt panel, işlenmiş konuları tekrar etme amaçlı ya da kısmen tartışılmış ancak pek açıklığa kavuşturulmamış konuların tartışılmasında kullanılabilir.

Çalıştay

Çalıştaylar ortak soru ve sorunların çözülmesi amacıyla düzenlenir Çalıştaylar ortak soru ve sorunların çözülmesi amacıyla düzenlenir. Çalıştay oturumları genelde 6-8 kişinin katılımıyla gerçekleştirilir. Her oturum sonunda kısa değerlendirmeler yapılır. Çalıştay sonunda bir rapor hazırlanarak ilgili yerlere sunulur.

Çember

Bu tartışma biçiminde öğrenciler çember biçiminde oturup önceden hazırlanan sorulara yanıt verir. Soru sorma işi başkanın sağından başlatılabilir. Konuşması için her öğrenciye 1-2 dakikalık kısa bir süre tanınır. Bir sekreter verilen yanıtları not ederek tartışmanın sonunda tartışılan ana noktaları vurgular. Çember uygulamasında öğrenci sayısı tercihan 10-15 olmalıdır.

Münazara

Münazarada, farklı görüşleri savunan gruplar bir jüri önünde kendi düşünce ve görüşlerini kabul ettirmeye çalışır. Tarafsız bir izleyici grubu münazarayı izler. Ancak izleyiciler alkışlarıyla gruplara olan desteklerini ifade edebilir. Münazarada temel amaç doğru ve yanlışların ortaya konması değil kendi düşüncesini kabul ettirmektir. Grupların hem kendi tezlerini hem de karşı tarafın tezini iyi bilmesi gerekmektedir.

Tartışmanın uygulanış biçimleri aşağıdaki tabloda özetlenmektedir:

Tartışma biçimi Açıklama Büyük grup tartışması Tartışmaya tüm sınıf katılır. Vızıltı grupları Küçük gruplar kendi içlerinde kısa süreli tartışır. Seminer Önceden belirlenmiş bir konuda hazırlık yapan bir grup dinleyicilere bilgi verir. Sempozyum Uzmanlar önceden belirlenmiş bir konuda bildiri sunar. Bildirinin tamamlanmasının ardından dinleyici soruları alınır. Açık oturum Bir konu uzmanlar tarafından karşılıklı olarak tartışılır. Konuşmacılar defalarca söz alabilir. Panel Uzmanlardan oluşan bir panel grubu bir konuyu derinlemesine tartışır ve dinleyicilerin sorularını yanıtlar. Panel samimi bir atmosferde düzenlenir. Forum Bir uzmanlar grubu dinleyicileri bilgilendirir. Forumlar formal atmosferde düzenlenir. Uzmanlar kendi aralarında tartışmaya girmez. Kollekyum İki panel grubu bulunur. Uzman grup bir konuyla ilgili sunumlarını yaptıktan sonra dinleyici grubun sorularını yanıtlar. Zıt panel Öğrenciler soru soran ve yanıtlayan olarak iki gruba ayrılır. Kısa bir hazırlıktan sonra soru soranlar sorularını diğer gruba yöneltir. Çalıştay Ortak soru ve sorunların çözülmesi amacıyla düzenlenir. Çember Çember şeklinde oturan öğrencilere sırayla sorular sorulur. Münazara Farklı görüşleri savunan gruplar bir jüri önünde kendi görüşünü kabul ettirmeye çalışır.