Türk Sınai Mülkiyet Sistemi ve Türk Patent Enstitüsü Prof. Dr. Habip ASAN Enstitü Başkanı TPE Bilgi ve Doküman Birimleri Eğitim Semineri 19 Ekim 2011 1

İçerik Türk Sınai Mülkiyet Sistemi ve Türk Patent Enstitüsü Göstergeler Stratejik Amaçlar ve Hedefler Bilgi ve Doküman Birimleri 2

Fikri Mülkiyet Hakları İnsan düşüncesinin ürünü olan yeniliklerin sahiplerine verilen haklardır. Telif Hakları Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Sınai Mülkiyet Hakları Türk Patent Enstitüsü tarafından Sanayiye uygulanabilen yenilikleri kapsar. 3

Sınai Mülkiyet Hakları Patent ve Faydalı Model Marka Endüstriyel Tasarım Coğrafi İşaret Entegre Devre Topografyası 4

Sınai Mülkiyetin Önemi AB Sürecinde 35 fasıldan biri Uluslararası ticaretin önemli bir parçası Bir teşvik sistemi:Yeni fikirler ödüllendirilerek yeniliklere basamak oluşturuluyor Rakiplerin ürün ve hizmetlerinizi kopyalamasını engelleme Lisans, devir, sınai mülkiyet esaslı kontrat anlaşmaları yapma imkanı Dünyadaki teknik bilginin %80’i patent dokümanlarında yer alıyor Avrupa’da yılda bulunan bir ürünü yeniden bulmak için harcanan miktar: 60 Milyar Euro 5

Türkiye’de Sınai Mülkiyetin Tarihçesi 1871: Alamet-i Farika Nizamnamesi (Avrupa’nın 2. Marka Kanunu ) 1879: İhtira Beratı Kanunu 1994: TPE’nin kuruluşu 1995: Mevcut KHK’lar

Sınai Mülkiyet Sisteminin Unsurları Mevzuat Enstitü Mahkeme Vekiller İş Dünyası Üniversite Odalar Kamu Kurumları KOBİler STKlar Ar-Ge Kamuoyu 7

Yasal Çerçeve 5000 sayılı TPE Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun (2003) Markaların Korunması Hakkındaki 556 Sayılı KHK (1995) Endüstriyel Tasarımların Korunması Hakkındaki 554 Sayılı KHK (1995) Patentlerin Korunması Hakkındaki 551 Sayılı KHK (1995) Coğrafi İşaretlerin Korunması Hakkındaki 555 Sayılı KHK (1995) Entegre Devre Topografyalarının Korunması Hakkındaki 5147 sayılı Kanun (2004) 551, 554, 555 ve 556 sayılı KHK’lerde Değişiklik Yapılmasına Dair 5194 sayılı Kanun (2004) 555 sayılı KHK’de Değişiklik Yapılmasına Dair 5805 Sayılı Kanun (2008) 556 sayılı KHK’de Değişiklik Yapılmasına Dair 5833 Sayılı Kanun (2009) 8

İçerik Türk Patent Enstitüsü ve Göstergeler Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakları ve Türk Sınai Mülkiyet Sistemi Türk Patent Enstitüsü ve Göstergeler Hedefler ve Projeler 9

Vizyon Türkiye’nin fikri sermayesinin ve inovasyon kapasitesinin artırılmasına katkı sağlayan, sınai mülkiyet alanında ulusal ve uluslararası politikalara yön veren öncü bir kurum olmak.

Misyon Sınai mülkiyet bilincini yaygınlaştırarak ve sınai mülkiyet haklarının etkin korunmasına katkı sağlayarak, ülkemizin rekabet gücünün geliştirilmesine ve inovasyona dayalı ekonomik gelişimine katkıda bulunmak, uluslararası platformlarda yönlendirici olmak

Temel Değerler Güvenilirlik Tarafsızlık Müşteri odaklılık Kaliteli ve hızlı hizmet Çözüm odaklılık Değişime ve yeniliğe açıklık Çalışan odaklılık Paydaşlarla işbirliğine açıklık Uluslararası ilişkilerde etkinlik

Kurumsal Öncelikler: Tescil İşlemleri Tescil prosedürlerinin kısaltılması için bürokrasiyi azaltıcı tedbirler -Mevcut yazılımların geliştirilmesi çalışmaları -Etkin işleyen online başvuru sisteminin daha da geliştirilmesi çalışmaları Araştırma-inceleme kapasitesi arttırılıyor -Uzman istihdamı çalışmaları Patent teşvik sistemi - TÜBİTAK 13

Kurumsal Öncelikler: Tanıtım-Bilinçlendirme Seminerler, konferanslar, eğitimler (100.000 kişi) Türk Patent Ödülleri – Sayın Başbakanın katılımıyla KOBİ’lere ve Üniversitelere yönelik etkinlikler Hezarfen Projesi, Patent Günleri İlköğretim Öğrencilerine yönelik etkinlikler Şimdi Düşünme Zamanı Teknoloji ve Tasarım Sergisi Ulusal ve Uluslararası Fuarlara katılım İzmir Fuarı, CeBIT, YÖREX Yöresel Ürünler Fuarı, IENA Fuarı Kurumlarla İşbirliği Çalışmaları MEB, TÜBİTAK, TRT, TÜRKSAT, KOSGEB, TÜSİAD, MÜSİAD 14

Kurumsal Öncelikler: Uluslararası İlişkiler Uluslararası kuruluşlarla etkin işbirliği Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı (WIPO) (Yüksek lisans ve Akademi çalışmaları) Avrupa Patent Ofisi (EPO Akademi İdari Kurul Başkan Vekilliği) Topluluk Marka ve Tasarım Ofisi(OHIM) İslam İşbirliği Teşkilatı – İSEDAK Bünyesinde proje yürütücüsü Ülkelerle İkili İşbirlikleri 20 işbirliği protokolü Taslak aşamasında: Bosna-Hersek, Macaristan, Gürcistan, Ukrayna, Pakistan AB Eşleştirme Projesi: Alman Uluslararası Hukuki İşbirliği Vakfı ile birlikte Sınai mülkiyet konusunda Cumhuriyet tarihinin en yoğun etkinlik dönemi: 100’ün üzerinde etkinlik 15

Kurumlar Arası Görevler Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakları Koordinasyon Kurulu üyeliği ve sekreteryası Türk Tasarım Danışma Konseyi üyeliği ve sekreteryası Konsey bünyesinde yer alan 6 komiteden 4’ünün başkanlığı YOİKK Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakları Teknik Komitesi eş başkanlığı AB Müzakereleri kapsamında “Fikri Mülkiyet Hukuku” faslı koordinatörlüğü 16

İçerik Türk Sınai Mülkiyet Sistemi ve Türk Patent Enstitüsü Göstergeler Stratejik Amaçlar ve Hedefler Bilgi ve Doküman Birimleri 17

Enstitü İş Yükü İş Yükü 2003 2010 Değişim Gelen Evrak 157,191 307,961 %96 Giden Evrak 177,258 370,333 %109 Toplam 334,449 678,294 %102 18

Patent ve Faydalı Model Kısa vade: 10.000 yerli başvuru/yıl 19

Marka 2010 - 85 bin başvuru 2011 – 70 bin (8 Aylık) yıl sonu beklentisi >100 bin 20

Endüstriyel Tasarım 21

Coğrafi İşaretler Tescilli coğrafi işaret: 147 Başvuru aşamasında: 122 AB Komisyonunda başvuru işlemleri devam eden coğrafi işaretler: Antep Baklavası Aydın İnciri 22

Online İşlemler Online Başvuru (2007-2010) Online Araştırma (2006-2010) X 1 milyon Online başvurularda 2011 yılı ilk 6 ayında bir önceki yıla göre artış: %35 Tüm başvuruların %60’ı online olarak 23

Araştırma - İnceleme Rapor Sayısı Rapor Süresi 24

Marka Karar Sayıları 25

İçerik Türk Sınai Mülkiyet Sistemi ve Türk Patent Enstitüsü Göstergeler Stratejik Amaçlar ve Hedefler Bilgi ve Doküman Birimleri 26

Stratejik Amaçlar Sınai mülkiyet haklarına ilişkin hizmetleri hızlı ve kaliteli bir biçimde yürütmek Sınai mülkiyet kültürünü toplumun bütün kesimlerine yaymak ve sınai mülkiyetin ekonomik faydaya dönüşmesini sağlamak Sınai mülkiyet alanında ulusal ve uluslararası platformlarda yönlendirici olmak Kurumsal kapasiteyi sistematik olarak güçlendirmek

Hedefler-1 S.A-1: Sınai mülkiyet haklarına ilişkin hizmetleri hızlı ve kaliteli bir biçimde yürütmek 1- Hizmet sunumunda verimliliği, kaliteyi ve müşteri memnuniyetini artıracak önlemler alınacaktır. 2- Plan Dönemi sonuna kadar patent araştırma ve inceleme raporlarının tamamının Enstitü bünyesinde düzenlenebilmesi sağlanacaktır. 3- Marka tescil başvurularının inceleme ve tescil sürecinin 6 ay içinde tamamlanması sağlanacaktır. 4- Patent, marka, endüstriyel tasarım ve coğrafi işaret konularına ilişkin Enstitü kararlarında tutarlılık artırılacaktır. 5- Enstitü kararları ile yargı kararları arasındaki uyum artırılacaktır. 6- Kağıtsız ofise geçilecek ve çevrimiçi sunulan hizmetler artırılacaktır. 7- Vekillik sisteminin güçlendirilmesine yönelik çalışmalar yapılacaktır.

Hedefler-2 S.A-2: Sınai mülkiyet kültürünü toplumun bütün kesimlerine yaymak ve sınai mülkiyetin ekonomik faydaya dönüşmesini sağlamak 1- Toplumda patent, marka ve endüstriyel tasarıma ilişkin bilinirlik ve farkındalık düzeyi yükseltilecektir. 2- Coğrafi işaretler konusunda her düzeyde bilinç artırılacaktır. 3- Sınai mülkiyetin etkin korunmasına ve taklidin önlenmesine yönelik bilinçlendirme çalışmaları yapılacaktır. 4- İnovasyon kapasitesinin artırılması ve yeniliklerin üretime dönüştürülmesi teşvik edilecektir. 5- Yöresel ve kentsel markalaşmanın teşviki yönünde çalışmalar yapılacaktır. 6- Özgün tasarımlar teşvik edilerek “Türk Tasarımı” imajının gelişmesine katkı sağlanacaktır. 7- Sınai mülkiyet alanında akademik çalışmalar teşvik edilecektir.

Hedefler-3 S.A-3: Sınai mülkiyet alanında ulusal ve uluslararası platformlarda yönlendirici olmak 1- Dünyadaki sınai mülkiyet konularına ilişkin gelişmeler takip edilecek ve stratejiler geliştirilecektir. 2- Uluslararası kuruluşlarla yeni işbirliği alanları oluşturulacak ve mevcut işbirlikleri etkin hale getirilecektir. 3- Ulusal sınai mülkiyet ofisleriyle yeni işbirliği alanları oluşturulacak ve mevcut işbirlikleri etkin hale getirilecektir. 4- Kamu kurumları ve STK’lar arasındaki mevcut platformlar etkinleştirilerek yapılacak çalışmaların sonuçları politikalara aktarılacaktır. 5- Yöresel ürünlerimizin uluslararası düzeyde coğrafi işaret tescili almasına ve bilinirliğinin artırılmasına katkı sağlanacaktır. 6- Genetik kaynaklar ve geleneksel bilgi konusunda ilgili taraflarla işbirliği içinde ulusal ve uluslararası düzeyde çalışmalar yapılacaktır. 7- AB Müzakerelerinde sınai mülkiyet haklarına ilişkin faslın kapanış kriterlerine yönelik çalışmalar yürütülecektir.

S.A-4: Kurumsal kapasiteyi sistematik olarak güçlendirmek Hedefler-4 S.A-4: Kurumsal kapasiteyi sistematik olarak güçlendirmek 1- Enstitü çalışmalarının ve sınai mülkiyet haklarının gerektirdiği yasal düzenlemeler hazırlanacak ve organizasyonel yapı güncellenecektir. 2- Personelin niteliği ve niceliği artırılacaktır. 3- Fiziksel ve teknolojik altyapı gereksinimler doğrultusunda güçlendirilecektir. 4- Planlı çalışma kültürünün oluşmasına ve mali kaynakların etkin kullanılmasına yönelik sistematik bir yapı oluşturulacaktır. 5- Kurum içi ortak çalışma kültürü ve iletişim güçlendirilecek, verimlilik artırılacaktır. 6- Patent Akademisi kurulacaktır.

İçerik Türk Sınai Mülkiyet Sistemi ve Türk Patent Enstitüsü Göstergeler Stratejik Amaçlar ve Hedefler Bilgi ve Doküman Birimleri 32

Mevcut Durum Türkiye genelinde 45 birim 22’si üniversiteler, 23’ü odalar bünyesinde

Hedefler Bilgi ve Doküman Birimlerinin sayısının daha da arttırılması Birimlerin Enstitü ile olan koordinasyonunun güçlendirilmesi Birimlerin bulunduğu bölgede bilinirliğinin sağlanması Birim faaliyetlerinin etkinliğinin arttırılması Birimlerin teknoloji transfer ofisi benzeri bir yapıya dönüştürülmesi

Yürütülen Çalışmalar Yeni Bilgi ve Doküman Birimleri oluşturuluyor Birim temsilcilerine her yıl düzenli eğitimler veriliyor Birimlerin talepleri doğrultusunda doküman sağlanıyor Ege Üniversitesi EBİLTEM’de “Patent Enformasyon Merkezlerinin Yeniden Yapılandırılması” konulu Pilot Proje yürütülüyor Üniversitelerde Sınai Mülkiyet Bilgisinin Yaygınlaştırılmasına Yönelik Yönlendirme Komitesi çalışmalarına paralel olarak Birimlerin daha etkin bir yapıya kavuşması gerekiyor

Beklentiler Enstitü ile güçlü bir iletişim ve koordinasyon içerisinde olma Bağlı bulunduğu Üniversitede/Odada sınai mülkiyetle ilgili kişilerle iletişim içerisinde olma Sınai mülkiyet alanındaki güncel gelişmeleri yakından takip etme Bulunduğu bölgede sınai mülkiyet bilgisinin yaygınlaştırılmasına yönelik çalışmaları yürütme Bölgenin ihtiyaçları doğrultusunda Enstitü ile işbirliği içerisinde etkinlikler gerçekleştirme Birim çalışmalarını ve istatistiki bilgileri faaliyet raporu şeklinde hazırlayarak Enstitü ile paylaşma

T e ş e k k ü r e d e r i m . 37