Prof.Dr. M.Kamil Mutluer Sayıştay Başkanı

2 Kamu Harcamalarının Tarihsel Gelişimi t 1929 ÖNCESİ t DÖNEMİ t 1980 SONRASI

3 Kamu Harcamalarının GSMH İçindeki Yeri Yabancı Ülkelerde

4 Kamu Harcamalarının GSMH İçindeki Yeri T ü r k i y e’ de (1999 Yılı rakamına bütçe dışı fonlar, döner sermayeler, sosyal güvenlik kurumları ve yerel idareler tarafından yapılan harcamalar eklendiğinde bu oran % 46’yı bulmuştur)

5 FAİZ HARCAMALARININ GSMH İÇİNDEKİ YERİ Yabancı Ülkelerde Türkiye’de

6 Eğitim Harcamaları’nın GSMH İçindeki Yeri Yabancı Ülkelerde

7 Türkiye’de Eğitim Harcamaları’nın GSMH İçindeki Yeri

8 Kamu Harcamalarının Bütçe İçindeki Ağırlıkları MEB ÖDENEKLERİNİN BÜTÇE İÇİNDEKİ YERİ

9 Yabancı Ülkelerde Sağlık Harcamalarının GSMH İçindeki Yeri.

10 SAĞLIK BAKANLIĞI ÖDENEKLERİNİN GSMH İÇİNDEKİ YERİ SAĞLIK BAKANLIĞI ÖDENEKLERİNİN GSMH İÇİNDEKİ YERİ.

11 SAĞLIK BAKANLIĞI ÖDENEKLERİNİN BÜTÇE İÇİNDEKİ YERİ.

12 Devletin Diğer Asli Hizmetleri İçin 2001 Yılında Ayrılan Ödeneklerin Bütçe İçindeki Yeri.

13 Genel Bütçe Açığı.

14 t Bütçenin Tam Anlamıyla Kapsayıcı Olmaması t Bütçe Sınıflandırmasının Yetersiz Olması t Orta Vadeli Harcama Sisteminin Bulunmaması t Bütçe Süreçlerinin, Harcamacı Dairelerin Bütçe Hazırlanmasında Etkili Kurumlarla Kendi Bütçe Sorunlarını Tartışabilme İmkanı Vermemesi t Gereğinden Sıkı Mali Kontrol Mekanizmalarının Mevcut Oluşu Kamu Harcama Sistemimizdeki Sorunlar - I

15 t Bütçe Harcamalarının Muhasebeleştirilmesindeki Yetersizlik t Kamu İhale Sisteminin Yetersizliği t Bütçe Raporlarının ve Denetimin İhtiyaca Cevap Vermekten Uzak Olması t Personel Sisteminin Verimlilik Anlayışı Üzerine Oturmayışı t Harcamalardaki Esas Sorumluluğun Saymanlar Üzerine Odaklanması ve Harcama Yöneticilerinin Sorumlu Olmaması Kamu Harcama Sistemimizdeki Sorunlar - II

16 Dünyada Kamu Harcama Yönetimi Reformlarında Öne Çıkan Eğilimler Kamu Harcama Yönetiminde Kaliteye Ulaşılması İçin Gözetilecek Hedefler Harcamacı Kuruluşlarda Performans Yönetimine Geçiş Kamu Harcama Yönetiminde Kalite ve Performans Denetimi

17 Daha Kapsamlı Bütçe Yapılarının Oluşturulması Yıllık Bütçe Sürecinin Dayanağını Teşkil Eden Orta Vadeli (birkaç yılı kapsayan) Bir Planlama ve Çerçeve, Böylece Bütçe Sürecinin Her Aşamasında Plan, Politika ve Bütçe Arasındaki Bağlantıların İyileştirilmesi. Toplam Harcama Tavanlarının Yukarıdan Aşağıya Bütçeleme Süreciyle Merkezden Belirlenerek Bu Tavan İçerisinde Bütçe Hazırlanmasının Harcamacı Kuruluşlara Bırakılması, Bütçe Uygulamasında Harcamacı Kuruluşlara Esneklik Sağlanması ve Yetki Devredilmesi, Dünyada Kamu Harcama Yönetimi Reformlarında Öne Çıkan Eğilimler

18 Bütçe Sürecinde Performans Bilgisinin Gittikçe Artan Kullanımı için İyi İşleyen Bir Bilgi Sisteminin Oluşturulması ve Performans Sorumluluğuna Odaklanması, Piyasa Benzeri Mekanizmaların ve Rekabetçi Yaklaşımların Değişen Ölçülerde Kullanılmaya Başlanması, Tahakkuk Muhasebesine ve Bununla Bağlantılı Olarak Maliyet Muhasebesine Geçilmesi, Parlemontonun Rolünün Artmaya Başlaması, Özellikle Harcamaların İzlenmesi ve Denetimde Önemli Gelişmeler Olması. Dünyada Kamu Harcama Yönetimi Reformlarında Öne Çıkan Eğilimler ( Devamı )

19 Makro Ekonomik İstikrarın Sağlanması İçin Toplam Harcamaları Sınırlamak Kaynakları Öncelikli Hizmetlere Yönlendirmek Hizmet Üretiminde Performans Artışını Özendirmek Kullanılan Yetkilerin Hesabını Vermek Kamu Harcama Yönetiminde Kaliteye Ulaşılması İçin Gözetilecek Hedefler

20 Harcamacı Kuruluşlarda Performans Yönetimine Geçiş Stratejik Planlama Performans Göstergelerinin Belirlenmesi Bütünleşik Bilgi Sistemlerinin Kurulması Yönetim Süreçlerinin Geliştirilmesi Bütçe Süreci ile Bütünleşme İzleme,Kontrol ve Değerlendirme

21 Harcamacı Kuruluşlarda Performans Yönetimine Geçiş Stratejik Planlama l Üst Yönetimce mevcut Durumun Değerlendirilmesi l Kurumsal Vizyonun tanımlanması (Gelecekte nereye varmak İstiyoruz) l Kurumsal Misyonun Ortaya Konması (Biz Kimiz, ne iş yapıyoruz, kim için ve neden yapıyoruz) l Misyonu Yerine Getirmek için gerekli temel faaliyet alanlarının belirlenmesi (Genel İç ve Dış Stratejiler ve Hedeflerin Belirlenmesi)

22 Harcamacı Kuruluşlarda Performans Yönetimine Geçiş Performans Göstergelerinin Belirlenmesi u Kurum faaliyetlerinin, hizmetlerinin, girdi- çıktı-kaynaklarının, iş süreçlerinin ve hizmetten yararlananlarının tanımlanması ve sınıflandırılması u Bu tanımlama ve Sınıflandırmalara Göre Performans Göstergelerinin Belirlenmesi

23 Harcamacı Kuruluşlarda Performans Yönetimine Geçiş Bütünleşik Bilgi Sistemlerinin Kurulması è Erişebilir Verilerin Belirlenmesi è Veri Toplanması ve Analizi è Performans Göstergelerinin Yönetim Süreciyle Bütünleşmesi

24 Harcamacı Kuruluşlarda Performans Yönetimine Geçiş Yönetim Süreçlerinin Geliştirilmesi l İş Süreçlerinin Yeniden Tasarlanması ve Gelişiminin Sürekli Hale Getirilmesi l Benzer Süreçlerle Kıyaslanması

25 Harcamacı Kuruluşlarda Performans Yönetimine Geçiş Bütçe Süreci ile Bütünleşme u Performans Planı Hazırlanması u Performans Raporu Hazırlanması

26 Harcamacı Kuruluşlarda Performans Yönetimine Geçiş İzleme, Kontrol ve Değerlendirme

27 Sonuç ve öneriler ( 1 ) l Plan - Program - Bütçe ilişkisinin kurulması; l Sağlam ve Etkin Şekilde Uygulanabilir Bir Makro Ekonomik Çerçeve Oluşturulması; l Orta Vadeli Harcama Programı Çerçevesinde Önceliklerin Belirlenmesi; l Bütçe Kapsamının Bütün Kamu Sektörü Hakkında Bilgi Sağlayacak Şekilde Genişletilmesi; l Mali Faaliyetlerde Şeffaflığın Sağlanması; l Tahakkuk Bazlı Muhasebe Sistemine Geçilmesi

28 Sonuç ve öneriler ( 2 ) l Bütçe Tasnifinin ve Raporlamasının Politika Tespitine ve Bütçe Analizine Elverişli Şekilde Geliştirilmesi; l Bütçe Hazırlama Sürecine Güvenilirlik Sağlanması; l Harcamacı Kuruluşlara Bütçe Uygulamasında Daha Fazla Serbesti Tanınması; l Aşırı Merkezi Kontrollerin Azaltılması; l İhale Sisteminin Yenilenmesi; l Dış (Yüksek) Denetimin Kapsamının Genişletilmesi ve Performans Denetiminin Yaygınlaştırılması.

29