BALIKESİR DEVLET HASTANESİ EVDE BAKIM BİRİMİNDEN FAYDALANAN HASTALARIN SOSYO DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİ VE MEMNUNİYET DURUMLARININ BELİRLENMESİ   S.Türker*, F.B. Sunay*,H. Hocaoğlu,** H. Gündoğdu** * Balıkesir Üniversitesi Balıkesir Sağlık Yüksekokulu ** Balıkesir Devlet Hastanesi

GİRİŞ VE AMAÇ: Evde sağlık bakımı, sağlığı geliştirmek, sürdürmek, düzeltmek yada hastalık/sakatlığın etkisini en aza indirirken bağımsızlık düzeyini yükseltmek amacıyla, tanı ve tedavi sonrası bakım sürecinde, kronik hastalığın izlenmesinde birey ve ailelere yaşadıkları ortamda kapsamlı sağlık bakımı hizmetlerinin verilmesidir (Özbayır vd:2005). Bu çalışmanın amacı, Balıkesir Devlet Hastanesinde 2004 yılından bu yana hizmet veren Evde Bakım Biriminden (EBB) faydalanan hastaların sosyo demografik özellikleri ve hizmetten memnuniyet düzeylerini belirlemektir.

GEREÇ VE YÖNTEM: Bu araştırmada evreni oluşturan EBB’ne kayıtlı 256 hastadan 252’sine (% 98,4) ulaşılmıştır. Literatür doğrultusunda araştırmacı tarafından geliştirilen anket formu, Kasım-Aralık 2006 - Ocak 2007 tarihleri arasında hastaların yaşadıkları ev ortamında rutin ziyaretler esnasında hasta ve/veya hasta yakınına uygulanmıştır. Toplanan veriler yüzde ile değerlendirilmiştir.

Demografik Özellik Grup Sayı % TABLO–1 EVDE BAKIM BİRİMİNDEN HİZMET ALAN HASTALARIN DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİ Demografik Özellik Grup Sayı % Yaş Grupları (n=252) 0-12 10 4 13-21 9 3,5 22-35 36-64 52 20,7 65< 172 68,3 Cinsiyet (n=252) Kadın 149 59,1 Erkek 103 40,9 Eğitim Durumu (n=252) Okur Yazar Değil 118 46,8 Okur Yazar 44 17,5 İlköğretim Mezunu 72 28,6 Lise Mezunu 12 4,8 Üniversite Mezunu 6 2,3 Medeni Durum (n=252) Evli 122 48,4 Bekar 34 13,5 Dul 96 38,1 Sağlık Güvencesi (n=252) Yok 5 2,0 Emekli Sandığı 65 25,8 SSK 99 39,3 Bağ-Kur 49 19,4 Yeşil Kart 27 10,7 Diğer 7 2,8 Aylık Gelir Düzeyi(YTL) (n=252) 29 11,5 150 den az 61 24,2 150-300 15 6,0 301-600 130 51,6 601-1000 16 6,3 1001-2000 1 0,4

Nörolojik Hastalıklar 210 84,2 Kardiyo Vasküler Hastalıklar 185 73,4 TABLO-2 EVDE BAKIM BİRİMİNDEN HİZMET ALAN HASTALARIN HASTALIKLARININ GRUPLANDIRILMASI HASTALIK GRUPLARI* SAYI % Nörolojik Hastalıklar 210 84,2 Kardiyo Vasküler Hastalıklar 185 73,4 Endokrin Sistem ve Metabolizma Hastalıkları 61 24,2 Ortopedik Hastalıklar 44 17,5 Psikiyatrik Hastalıklar 38 15,0 Geriatrik Hastalıklar 31 12,3 Ürogenital Sisteme Ait Hastalıklar 29 11,5 Solunum Sistemi Hastalıkları 16 6,4 Cilt Hastalıkları 13 5,2 Kanserler 9 3,6 Gastro İntestinal Sisteme Ait Hastalıklar 4 1,6 Göze Ait Hastalıklar 2 0,8 * Birden fazla hastalık işaretlenmiştir.

TABLO-4 SON BİR YILDA EBB’DEN HİZMET ALMA SAYISI Son Bir Yılda EBB den Hizmet Alma Sayısı Sayı % Bir 18 7,1 İki 37 14,7 Üç Dört 23 9,1 Dörtten Fazla 137 54,4 Toplam 252 100,0

Hasta muayenesi, ilaçların reçetelendirilmesi 176 69,8 TABLO–5 EBB’ NİN SUNDUĞU HİZMETLERDEN YARARLANMA DURUMU HİZMETLER Sayı % Hasta muayenesi, ilaçların reçetelendirilmesi 176 69,8 Hasta muayenesi, tetkiklerin yapılması 33 13,1 Hasta muayenesi, sonda takımı 18 7,1 Hasta muayenesi, pansuman yapılması 24 9,5 Hasta muayenesi, tetkiklerin yapılması, pansuman yapılması, sonda takılması 1 0,4 Toplam 252 100,0

Hizmetlerden memnunum önerim yok 218 86,5 TABLO–6 EBB’NİN SUNDUĞU HİZMETLERDEN MEMNUNİYET DURUMU VE HASTALARIN ÖNERİLERİ HASTA ÖNERİLERİ SAYI % Hizmetlerden memnunum önerim yok 218 86,5 Personelin Sayısı ve çeşidi artsın 18 7,1 Daha Kaliteli Hizmet verilsin 2 0,8 Ziyaretler daha sık olsun 14 5,6 TOPLAM 252 100,0

SONUÇ: Balıkesir Devlet Hastanesi bünyesinde 01 kasım 2004 yılında kurulan EBB, toplam on iki personeli ile Balıkesir merkezde evde bakıma ihtiyaç duyan hastalara hizmet vermektedir. Balıkesir Belediyesi üç araç ve şoför ile bu hizmeti destek vermektedir.

EBB’den hizmet alan hastaların profili şöyledir: Hizmet alan hastaların büyük çoğunluğu yaşlı hastalardır. Eğitim durumları düşük olup, okuryazar olmayanların sayısı fazladır. Aylık gelir düzeyleri 301–600 YTL olup, ekonomik durumları düşüktür. Hastaların çoğunun birden fazla hastalığı vardır. Hastalıkların çoğu kronik hastalıklar olup, uzun süre yatmayı gerektiren hastalıklardır. Hastaların büyük çoğunluğu günlük yaşam aktivitelerini yerine getirememektedir. Tamamına yakınının sosyal güvencesi vardır.

EBB’nin randevularında aksama olmaması, EBB’den hizmet alma ile ilgili durumları ise şöyle sıralanabilir: Hastaların çoğu son bir yılda dört veya daha fazla hizmet almıştır. En fazla alınan hizmet, hasta muayenesi ve ilaçların reçetelendirilmesidir. EBB’den hizmet alan hastalar, verilen hizmetlerden memnundur. Memnuniyetini etkileyen faktörler ise; EBB’nin randevularında aksama olmaması, EBB’ne istenildiğinde kolyca ulaşılabilmeleri, Hastanede alabilecekleri hizmetin, eve gelmesiyle hastaların bakımının kolaylaşması na katkı olarak sıralanabilir.

ÖNERİLER: EBB’lerine olan ihtiyacın gün geçtikçe arttığı, Kamu hastanelerinde de EBB’leri acilen yapılandırılması gerektiği, Bu yapılanmanın, daha çok hastaya ulaşılabilecek şekilde olması gerektiği, Bakım hizmetlerinin yanı sıra çeşitli hizmetlerin (psikolojik destek, fizik tedavi vs) arttırılmasıyla kapsamının genişletilmesi gerektiği, Hizmet veren ekip üyelerine (psikolog, fizyoterapist gibi) yeni üyelerin dahil edilmesinin yararlı olacağı söylenebilir.

TEŞEKKÜRLER! DR.HÜSEYİN GÜNDOĞDU BALIKESİR DEVLET HASTANESİ EVDE BAKIM BİRİMİ