Mutlu Yaşam Bölgesi BATI AKDENİZ

KALKINMA AJANSLARI 5449 sayılı Kanun’a dayanılarak Bakanlar Kurulu kararı ile kurulmuş Kamu tüzel kişiliğini haiz Kendine özgü bütçesi olan Kâr amacı gütmeyen kuruluşlardır.

AJANSIN ORGANİZASYON YAPISI Genel Sekreter Yönetim Kurulu Kalkınma Kurulu Dış İlişkiler ve Tanıtım Birimi Burdur Yatırım Destek Ofisi İç Denetçi Stratejik Yönetim ve Koordinasyon Birimi Proje Yönetim Birimi Hukuk Müşaviri İzleme ve Değerlendirme Birimi Destek Hizmetleri Birimi Antalya Yatırım Destek Ofisi Isparta Yatırım Destek Ofisi

KALKINMA AJANSLARININ GÖREVLERİ-I Yurt içi ve yurt dışında yatırım tanıtım hizmetlerini yürütmek Yatırımcılara danışmanlık ve destek hizmetlerini yürütmek Bölgeye yerli ve yabancı yatırımcıları çekmek Yatırımcı eşleştirmesi (match-making) yapmak Bölgede sürdürülebilir kalkınma ve sosyal gelişmeyi sağlamak

KALKINMA AJANSLARININ GÖREVLERİ-II Yerel potansiyeli harekete geçirmek Bölgedeki kamu kurumları, yerel yönetimler ve STK’lara planlama ve proje yapma konularında destek sağlamak Bölge Planı’nda belirlenecek sektörlerde yatırımcılara hibe desteği, faiz desteği ve faizsiz kredi desteklerinde bulunmaktır.

AB ve İllerimiz Antalya; 24 proje ile 43. sırada Burdur; 7 proje ile 59. sırada Isparta; 5 proje ile 68. sırada

AB Projelerinden Neden Faydalanamıyoruz? Çağrıya çıkan ilanlardan haberdar değiliz Proje hazırlamak için gerekli bilgiye sahip değiliz

AB Hibeleri Merkezi Finans ve İhale Birimi (MFİB) Avrupa Birliği Genel Sekreterliği (ABGS) Tübitak 7. Çerçeve Programları www.abgs.gov.tr www.ab-ilan.com

Hibe Sistemi-Aşamalar Teklif Çağrısı: Hibe olarak dağıtılmak üzere ayrılan bütçeye başvuracak projelerin hazırlanması için davet ve süreç (sınırlı zaman) Başvuru Rehberi: Başvuru koşullarını açıklayan kılavuz Hibe Başvuru Formu: Hibe istenilen proje teklifi için doldurulması gereken AB standart formatı Başvuru: Hibe başvuru dosyasının sözleşme makamına teslimi Değerlendirme: Hibe almak için başvuran projelerin ‘kriterlere göre’ ve ‘bağımsız değerlendirme’ ve seçim süreci Sözleşme imzalanması: Hibe almaya hak kazanan proje sahipleri ile sözleşme makamı arasında sözleşme imzalanması Projenin Yürütülmesi Projelerin İzleme ve Değerlendirilmesi

Eğitimin Amacı Hibe Projeleri yazabilmek İçin, Proje yazma metodolojisini öğrenmek Hibe programlarının yapısını öğrenmek

Proje Nedir? Belirli yer, zaman ve bütçe çerçevesinde, başlama ve bitiş noktasına sahip, hedeflenen belirli amaçlara ulaşılmasını sağlayacak olan faaliyetler topluluğudur. HEDEF Zaman Bütçe Yer/bölge

Projeler neden başarısız olur? Hibe Sistemi amaçlarıyla ilgili değil Faaliyetler iyi planlanmamış Bütçe gerçekçi değil Finansman elde etmek için çok iyimser amaçlar belirlenmiş

KÖKLERİ POLİTİKA PROGRAM PROJE FAALİYET

Proje Döngüsü Yönetimi (PDY) Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı

Bir projenin fikir olarak doğuşundan hazırlanmasına, analizine, onaylanmasına, uygulanması ve değerlendirilmesine kadar geçen sürece PROJE DÖNGÜSÜ, bu döngü çerçevesinde yapılan faaliyetlerin bütününe ise PROJE DÖNGÜSÜ YÖNETİMİ denmektedir.

Proje Yönetim Döngüsü 1960’ların sonunda ABD Uluslar arası Kalkınma Ajansı’nın proje planlama ve değerlendirme sistemini desteklemek için geliştirilmiştir. AB Komisyonu 1992 yılında, proje tasarımı ve yönetiminde kullanılan bir dizi araç içeren “Proje Döngüsü Yönetimi” ni benimsemiştir. Amaç, projelerin tasarım ve uygulanmasında zorunlu bazı hususların dikkate alınmasını sağlamaktır.

Proje Yönetim Döngüsü Zaman içinde çeşitli kurumlar bu yaklaşımın formatında ve araçlarında değişiklikler yapmışlar ancak yaklaşımın temel analitik ilkeleri aynı kalmıştır. Mantıksal çerçeve yaklaşımı ilkelerinin bilinmesi Avrupa Komisyonu fonlarından yararlanmada ve projelerin tasarlanmasında önemli bir paya sahiptir.

Proje Döngüsü Sorun / İhtiyaç Analizi İzleme / Değerlendirme Planlama Uygulama

Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı ANALİZ PLANLAMA

Faaliyet Planlaması ve Bütçe ANALİZ AŞAMASI PLANLAMA AŞAMASI Ana, ara ve kök sorunların belirlenmesi ve aralarında neden-sonuç ilişkisinin kurulması Mantıksal Çerçeve Sorun Analizi Proje yapısının tanımlandığı, içsel mantığının test edildiği, hedeflerin ölçülebilir terimlerle tanımlandığı tablonun oluşturulması Projenin uygulanmasından olumlu ya da olumsuz veya doğrudan ya da dolaylı olarak etkilenecek grupların belirlenmesi Paydaş Analizi Faaliyet Planlaması ve Bütçe Faaliyetlerin sırasının, birbirleriyle olan bağlarının, zamanlamalarının ve sürelerinin belirlenerek planlanması Hedef Analizi Belirlenen sorunlardan hareket ederek hedeflerin belirlenmesi ve aralarında araç-amaç ilişkisinin kurulması Drawing up a Logframe has two main stages, Analysis and Planning, which are carried out progressively during the Identification and Formulation phases of the project cycle: There are four main elements of the Analysis Stage, namely: 1. Stakeholder Analysis, including preliminary institutional capacity assessment, gender analysis and needs of other vulnerable groups such as the disabled (profile of the main ‘players’); 2. Problem Analysis (profile of the main problems including cause and effect relationships); 3. Analysis of Objectives (image of an improved situation in the future); and 4. Analysis of Strategies (comparison of different options to address a given situation). This analysis should be carried out as an iterative learning process, rather than as a simple set of linear ‘steps’. For example, while stakeholder analysis must be carried out early in the process, it must be reviewed and refined as new questions are asked and new information comes to light. In the Planning Stage the results of the analysis are transcribed into a practical, operational plan ready to be implemented. In this stage: • the logframe matrix is prepared, requiring further analysis and refinement of ideas; • activities and resource requirements are defined and scheduled, and • a budget is prepared. This is again an iterative process, as it may be necessary to review and revise the scope of project activities and expected results once the resource implications and budget become clearer. Strateji Analizi Faaliyet planından hareket ederek olası giderlerin belirlenerek bütçenin hazırlanması Hedeflerin gerçekleştirilmesi için olası stratejilerin belirlenmesi

Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı Adımları Aşağıdaki Analizleri yapmaya başlamadan önce proje fikriniz ile ilgili literatür taraması ve özetlenmesi tavsiye edilir. Sorun Analizi (Neden …. yapamıyoruz?) Paydaş Analizi (Bu yaptıklarımızdan kimler nasıl etkilenir ve ne deyip nasıl davranırlar?) Hedef Analizi (Neler yapmamız gerekir?) Strateji Analizi (Hangi yolu seçelim?) Mantıksal Çerçeve Matrisinin Hazırlanması Faaliyet Planı Bütçe

ANALİZ 1: Sorun Analizi Tanım: Varolan bir durumun olumsuz yönlerini belirler ve belirlenen sorunlar arasındaki “neden-sonuç” ilişkisini kurar. Amaç: Paydaşların öncelik verdiği ve aşmak istediği gerçek dar boğazların belirlenmesi.

ANALİZ 1: Sorun Analizi Sorun Ağacının Oluşturulması Adımları: Paydaşların önceliği olan sorunlar konusunda beyin fırtınası yapılması Belirlenen sorunlardan bir başlangıç sorunu seçilmesi Başlangıç sorunuyla ilgili olan sorunların aranması Neden-sonuç hiyerarşisinin oluşturulmaya başlanması Başlangıç sorununa doğrudan etki eden sorunlar aşağıya yazılır Başlangıç sorunun doğrudan etkisi olan sorunlar yukarı yazılır

ANALİZ 1: Sorun Analizi Sorun Ağacının Oluşturulması Adımları: Tüm diğer sorunlar aynı şekilde yerleştirilmesi. Eğer iki ya da daha fazla neden birleşerek bir sonuç doğuruyorsa aynı seviyeye yerleştirilir. Sorunların neden-sonuç oklarıyla birleştirilmesi Şeklin gözden geçirilmesi ve geçerlilik ve tamamlanmışlığının onaylanması

Ana sorunun ve buna neden olan sorunların belirlenmesidir. ANALİZ 1: Sorun Analizi Ana sorunun ve buna neden olan sorunların belirlenmesidir. Sorunları tanımla Ana sorunu bul Aralarında neden-sonuç ilişkisi olmayan sorunları aynı seviyeye yerleştir. Ana soruna neden olan alt sorunları tespit et Alt sorunlara neden olan daha alt sorunları tespit et Sorun ağacını oluştur

ANALİZ 1 SORUN AĞACI

Örnek Sorun Ağacı ANALİZ 1 Yollar bakımsız Trafik polisleri yeterince eğitimli değil Araba kullanmaya ilişkin kurallar kamuoyunda yeterince bilinmiyor Sürücü belgesi testlerine ilişkin yasal düzenleme zayıf Yollar bakımsız Yol yapım standartları ve buna ilişkin denetim yetersiz Yol onarım ve bakımı yapılmıyor Yollarda meydana gelen yüksek sayıda ciddi trafik kazaları Sürücüler yeteri kadar eğitimli değil ve trafik kural ve yönetmelikleri hakkında bilgi sahibi değiller Trafik kuralları uygulanmıyor Yüksek sayıda ölümcül ve ağır yaralılar ve bunun sonucunda ortaya çıkan sağlık hizmetleri ve diğer ekonomik maliyetler Trafik polislerinin kaynakları yeterli değil

Örnek Sorun Ağacı ANALİZ 1 Yollar bakımsız Trafik polisleri yeterince eğitimli değil Araba kullanmaya ilişkin kurallar kamuoyunda yeterince bilinmiyor Sürücü belgesi testlerine ilişkin yasal düzenleme zayıf Yollar bakımsız Yol yapım standartları ve buna ilişkin denetim yetersiz Yol onarım ve bakımı yapılmıyor Yollarda meydana gelen yüksek sayıda ciddi trafik kazaları Sürücüler yeteri kadar eğitimli değil ve trafik kural ve yönetmelikleri hakkında bilgi sahibi değiller Trafik kuralları uygulanmıyor Yüksek sayıda ölümcül ve ağır yaralılar ve bunun sonucunda ortaya çıkan sağlık hizmetleri ve diğer ekonomik maliyetler Trafik polislerinin kaynakları yeterli değil

PARETO ANALİZİ Normal dağılımda sebeplerin en önemli %20’si, sonuçların %80’ini sonra gelen %30’u, sonuçların %15’ini ve geri kalan %50’si ise sonuçların sadece %5’ini oluşturmaktadır. Maliyetin yaklaşık %80’ninin elemanların sadece %20’sinden kaynaklanması bu konuya bir örnektir. ÖRNEK

ANALİZ 2: Paydaş Analizi (Paydaş; bir proje ya da programdan doğrudan ya da dolaylı olarak etkilenebilecek kişi ve kurumlardır.) Hedef grup(lar): Projeden doğrudan ve olumlu olarak etkilenecek grup Nihai faydalanıcılar: Projeden dolaylı olarak ve uzun vadede etkilenecekler Yaklaşım/ Katkı Paydaş Analizi Aşamaları - Paydaşların tespiti - Paydaşların önceliklendirilmesi - Paydaşların değerlendirilmesi - Görüş ve önerilerinin alınması ve değerlendirilmesi İhtiyaç /Beklenti Riskler Mülakat Anket uygulaması Atölye (workshop) çalışması Toplantı

ANALİZ 3: Hedef Analizi Ana sorunu ve buna neden olan sorunları net olarak belirlemek Sorun ağacındaki sorunları olumlu ifadelere dönüştür Sorun ağacındaki sorunları olumlu ifadelere dönüştür Sorun ağacındaki sorunları olumlu ifadelere dönüştür Gerçekçi olacak şekilde gözden geçir (revize / ekleme / çıkarma) Gerçekçi olacak şekilde gözden geçir (revize / ekleme / çıkarma) Gerçekçi olacak şekilde gözden geçir (revize / ekleme / çıkarma) Bağlantıların amaç – araç ilişkisi oluşturacak şekilde tutarlığını kontrol et Bağlantıların amaç – araç ilişkisi oluşturacak şekilde tutarlığını kontrol et Hedef ağacını oluştur

ANALİZ 3 HEDEF AĞACI

Örnek Hedef Ağacı ANALİZ 3 Trafik polisleri yeterince eğitimli Araba kullanmaya ilişkin kurallar kamuoyunda yeterince biliniyor Sürücü belgesi testlerine ilişkin yasal düzenleme güçlü Yollar bakımlı Yol yapım standartları ve buna ilişkin denetim yeterli Yol onarım ve bakımı yapılıyor Ciddi trafik kazası sayısında azalma Sürücüler yeteri kadar eğitimli ve trafik kural ve yönetmelikleri hakkında bilgi sahibi Trafik kuralları uygulanyor Ölümcül ve ağır yaralı sayısında azalma ve bunun sonucunda ekonomik tasarruflar Trafik polislerinin kaynakları yeterli

ANALİZ 4: Strateji Analizi Hedef ağacındaki aynı türden hedef kümelerine strateji denir. Hedef ağacından arzu edilmeyen hedefleri ele Maliyetler / Kaynaklar Paydaşların Bakış Açıları Zaman planı Yapılabilirlik (Fizibilite) Verimlilik ve Etkinlik Tamamlayıcılık Aciliyet Bir proje oluşturacak alternatif stratejiler belirle En uygun stratejiyi tespit et

ANALİZ 4 STRATEJİ SEÇİMİ Seçilen Strateji

HEDEFLER HİYERARŞİSİ Genel Hedef Ana Amaç Proje amacı Alt Amaç Beklenen sonuçlar Alt Amaç Alt Amaç Faaliyetler Alt Amaç Alt Amaç

Genel Hedef Projenin yönünü belirleyen en üst seviyedeki uzun dönemli hedeftir. Projeler genellikle ana hedefe ulaşamazlar; ancak ulaşılmasına katkıda bulunurlar. Ana hedef soyut, gerçekleşmesi istenilen, ideal veya hayaldir. Ana hedefin projenin kurulumunda yer alması, projenin yönünü, nasıl bir soruna çözüm arayışı içinde olduğunu ve çözümün hangi parçasını üstendiğini ortaya koymakta yarar sağlar.

Proje Amacı S : Specific (BELİRGİN) M : Measurable (ÖLÇÜLEBİLİR) Ana hedefe göre çok daha iyi, net tanımlanmış ve ulaşılabilir bir hedef olmalıdır. S : Specific (BELİRGİN) M : Measurable (ÖLÇÜLEBİLİR) A : Achievable (ULAŞILABİLİR) R : Realistic (GERÇEKÇİ) T : Time-related (ZAMANI BELLİ)

Bir “SMART” Hedef Örneği "1 yıl içinde (zaman limitli) seyahat ettiğimde yemek ısmarlayacak, 2-3 otel bulacak (ölçülebilir) tezgâhtarla alışveriş yapacak kadar İtalyanca öğrenmek(spesifik) istiyorum. Buna yarın İtalyanca öğrenecek yer ve öğretmen arayarak başlıyor(ulaşılabilir), 1 yıl içinde de öğreniyorum (rasyonel). " SMART olmayan bir hedef ise "İtalyancayı çok öğrenmek istiyorum" demek. Çünkü bunun uzaya çıkmak istiyorum demekten hiçbir farkı yok. Hedef belirlerken mutlaka pozitif ve şimdiki zamanı kullanarak cümle kuruyoruz.

Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı ANALİZ PLANLAMA

PLANLAMA Mantıksal çerçeve matrisinin hazırlanması Faaliyet planlaması: Faaliyetlerin sırasının ve birbirlerine bağlarının tespit edilmesi, sürelerinin belirlenmesi, kilometre taşlarının tespit edilmesi ve sorumlulukların dağıtılması Bütçeleme: Faaliyet planından hareketle girdilerin belirlenmesi ve bütçenin hazırlanması

Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı Proje Tanımı Başarı göstergeleri Doğrulama kaynakları Varsayımlar Genel amaç için gösterge Genel amaç göstergesinin doğrulama kaynağı Genel Amaç Proje Amaç(lar)ı Özel amaç(lar) için gösterge(ler) Özel amaç göstergesinin doğrulama kaynağı Varsayım Sonuçlar Sonuçlar için göstergeler Sonuç göstergelerinin doğrulama kaynakları Varsayım Faaliyetler Araç ve Yöntemler Maliyetler (Bütçe) Varsayım Ön koşullar

Projenin doğrudan hedefini aşan, daha geniş kapsamlı üst amaç ! GENEL AMAÇ Projenin doğrudan hedefini aşan, daha geniş kapsamlı üst amaç ! Örnek: “............. bölgesinde sosyo-ekonomik kalkınmanın sağlanmasına katkıda bulunmak. 43

PROJE AMACI / AMAÇLARI Projenin gerçekleştirilmesiyle erişilecek olan ve hedef kitle üzerindeki faydalı etkilerin proje bittikten sonra da sürmesi beklenen durumu ! Örnek: “............ ilinde organize sanayi sitesinin kapasitesinin artırılması.” 44

Alt projecikler ya da alt hedefler ! BEKLENEN SONUÇLAR Bir araya geldiklerinde proje amacının gerçekleştirilmesini sağlayan faaliyetlerin “sonuçları / çıktılarıdır”. Alt projecikler ya da alt hedefler ! Örnek: S-1: Genişleme planlarının çıkarılması S-2: Mevcut altyapının iyileştirilmesi S-3: İnsan kaynaklarının geliştirilmesi 45

Sonuçları / çıktıları elde etmek için yapılması gereken işler. FAALİYETLER Sonuçları / çıktıları elde etmek için yapılması gereken işler. Örnek: S-1 için faaliyetler: “Genişleme planlarının çıkarılması” Mevcut kapasitenin değerlendirilmesi Potansiyel genişleme alanlarının tespiti Potansiyel genişleme alanlarına ait planların hazırlanması ........ 46

BAŞARI GÖSTERGELERİ Örnek: Proje amacı için başarı göstergesi: Projenin hedeflerini ölçülebilir (niceliksel, niteliksel, zamansal) şekilde tanımlarlar. Hedeflerin ulaşılabilirliğini kontrol eder ve projenin izleme ve değerlendirme sistemine temel oluştururlar. Sorulacak Soru: Planlananın gerçekleşip gerçekleşmediğini nasıl bileceğiz? Başarıyı nasıl doğrulayacağız? Örnek: Proje amacı için başarı göstergesi: Proje başlangıç yılından itibaren 3. yıl sonunda sanayi sitesinde yer alan işletmelerin sayısında % 40 lık artış. 47

DOĞRULAMA KAYNAKLARI (KANITLAMA ARAÇLARI) Hedeflerin başarılmasının ölçülmesi ve raporlanması için kullanılan parametreler (göstergeler) ile bu parametrelerin doğrulanmasında kullanılacak kaynaklar (doğrulama kaynakları) Göstergelerle aynı anda göz önünde bulundurulmalı ve belirlenmelidirler. Böylece, göstergelerin uygun bir zaman, para ve çaba sonucu gerçekçi bir şekilde ölçülüp ölçülemediği test edilebilir. Nasıl, kim ve ne zaman/ hangi sıklıkta sorularını cevaplamalıdır. Örnek: Proje izleme raporları, belediye istatistikleri ve ölçümleri, bağımsız raportörlere hazırlatılacak ara raporlar. 48

VARSAYIMLAR Projenin başarısını etkileme potansiyeli olan ancak proje yürütücülerinin doğrudan etki alanının dışında kalan etmenlerdir. Sorulacak Soru: Hangi dışsal etmenler projenin kontrolü dışındadır ve projenin uygulanmasını, projenin yararlarının uzun vadedeki sürdürülebilirliğini etkiler? Örnek: Bölgenin ve ülkenin ekonomik koşullarında olağanüstü olumsuz koşulların gerçekleşmemesi. 49

MANTIKSAL ÇERÇEVE   Proje Mantığı Objektif Olarak Doğrulanabilir Başarı Göstergeleri Doğrulama Kaynakları ve Araçları Varsayımlar Genel Amaç Projenin katkıda bulunacağı daha genel kapsamdaki amaç nedir? Genel Amaçla ilgili kilit göstergeler nelerdir? Bu göstergeler için gerekli bilgi kaynakları nelerdir? Özel Amaç(lar) Genel amaca katkıda bulunmak için projenin gerçekleştireceği özel amaç(lar) nedir? Proje amacının başarıldığı hangi göstergelerden anlaşılacaktır? Proje amacının gerçekleştirildiğine dair göstergelerin tespiti için hangi bilgi kaynakları kullanılacaktır? (mevcut veya proje ile üretilecek olan) Söz konusu amacın başarılması için Yararlanıcının sorumluluğu dışında olan hangi faktör ve koşulların (dışsal koşullar) sağlanması gereklidir? Hangi riskler dikkate alınmalıdır? Beklenen Sonuçlar Proje amacına ulaşılabilmesi için gerekli olan sonuçlar (projenin somut ürünleri) nelerdir? Beklenen proje sonuçlarının elde edilip edilmediği hangi göstergelerden anlaşılacaktır? Proje sonuçlarının elde edildiğine dair göstergelerin tespiti için hangi bilgi kaynakları kullanılacaktır? Beklenen Sonuçların zamanında elde edilmesi için, hangi dışsal koşullar sağlanmalıdır? Faaliyetler Beklenen sonuçları elde etmek için uygulanacak faaliyetler (sonuçlara referansla) sırasıyla hangileridir? Araçlar: Bu Faaliyetleri uygulamak için gerekli araçlar nelerdir? Örneğin; personel, ekipman, eğitim, etüd, malzeme, tesis gibi Projedeki ilerleme hakkındaki bilgi kaynakları hangileridir? Maliyetler: Proje maliyetleri nelerdir? Nasıl sınıflandırılmıştır? (Proje bütçesi dökümünde) Projenin başlamasından önce hangi ön-koşulların sağlanması gerekmektedir? Planlanan faaliyetlerin uygulanabilmesi için, yararlanıcının doğrudan kontrolü dışında hangi koşulların sağlanması gereklidir?

ÖRNEK MANTIKSAL ÇERÇEVE MATRİSİ

ÖRNEK MANTIKSAL ÇERÇEVE MATRİSİ

Objektif olarak doğrulanabilir başarı göstergeleri Ek C MANTIKSAL ÇERÇEVE   Müdahale Mantığı Objektif olarak doğrulanabilir başarı göstergeleri Doğrulama kaynakları ve araçları Varsayımlar Genel Amaçlar 1-Turizm sektöründe kaliteli ara eleman yetiştirilmesi ve turizm hizmetlerinin AB standartlarına uygun hale getirilmesine katkıda bulunmak 2- Mesleki eğitimin kurumsal ve eğitimsel sorunları üzerinde sosyal ortakların katılımını arttırmaya katkıda bulunmak İş yerlerinde yapılan beceri eğitimleri ve faaliyetler sonunda yapılan yazılı değerlendirmeler 1- DPT "Ulusal Gıda ve Beslenme Eylem Planı 2- Toplu Beslenme Sektörü Araştırması Milli Eğitim Bakanlığı ANKARA - 2003 3 - Turizm Müdürlüğü kayıtları  Turizm sektörünün beklenen hızda büyümesi ve nitelikli eleman ihtiyacı Özel Amaç 1-Turizm konusunda ilgili sektör ve bireylerin ihtiyaçlarına cevap verebilecek bir eğitim programının uygulanması 2-Sektördeki nitelikli işgücünün oluşturulması Programı tamamlayan kursiyerlerin sektör tarafından kabul görmesi Eğitim programı sonucunda yeterlilik düzeyinin artırılması 1 -İşveren görüşleri 2- İşveren ve sektörde çalışan anketleri 3- Sektör araştırmaları 4- Mezun anketleri 1 - Hedeflenen sayıda kursiyerin programı tamamlaması 2 - 15 kursiyerin AB ülke ziyaretinin gerçekleşmesi Beklenen Sonuçlar 1-Ankarada turizme yönelik faaliyet gösteren işletmelerdeki niteliksiz ara elemanların nitelikli hale getirilmesi, turizm sektöründeki işletmelerin kaliteli ara eleman ihtiyacını kendi bölgesinden karşılayabilmesi ve hizmet kalitesinin yükseltilmesi 2- Mesleki eğitim kurumu aracılığı ile modüller eğitim sistemiyle katılımcıların eğitimlerinin sürekliliğinin sağlanması Eğitim programını başarıyla tamamlayan kursiyer sayısı Eleman talepleri 1- Eğitim merkezi kayıtları 2- Hedef kitle ve işverenleri ile yapılan anket verileri 1- Hedef kitlenin eğitiminin devamlılığının sağlanması 2- İşverenlerin destek vermesi  Faaliyetler 0- Proje Ekibinin kurulması 1- Faaliyet alanının düzenlenmesi 2- Eğitim gereçlerinin temini 3- Eğitim programlarının uygulanması 4- Program sonucu AB Standartlarında Turizm Sevis Hizmetleri Kitapçığı Hazırlanması 5- Eğiticilerin eğitimi 6- Konferanslar  7- Görünürlük faaliyetleri Araçlar: 1-Deneyimli proje ekibi 2- Eğitim ekipman ve malzemeleri 3- Uygulama alanları  Proje ilerleme raporları Giderler: Personel:64.564 EURO Seyahat:8.670 EURO Ekipman-malzeme:51.400 EURO Ofis giderleri:7.700 EURO Diğer giderler:17.550 EURO  1- Eğitim verilecek okullardaki faaliyet alanının uygun hale getirilmesi 2- Deneyimli personel ve eğitmenin istihdamı 3- Beklenen finansman kaynağının sağlanması

FAALİYET PLANI & BÜTÇE Mantıksal Çerçeve Faaliyet Planı ve Bütçe Ofice 5500 1750 4250 750 400 1100 3100 Bütçe Maaşlar Yolluklar Araç Gid. Ofice Tel/Fax Tohum Gübre 5000 5500 1250 1750 3750 4250 750 750 400 400 850 1100 2300 3100

FAALİYET PLANI Mantıksal çerçevede yer alan faaliyetler, “ana faaliyetler” olarak listelenir. Ana faaliyetler kapsamında yer alan alt faaliyetler (hazırlık aşaması da dahil) tanımlanır. Tüm faaliyetler özet olarak faaliyet zaman planına yerleştirilir. Her bir faaliyete ilişkin sorumlular belirlenir Not: Bu faaliyetler yine başvuru formu kapsamında detaylı olarak anlatılır (ne, ne amaçla, ne zaman, kim tarafından)

FAALİYET ZAMAN PLANLAMASI AYLAR Faaliyet 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Uygulama birimi Hazirlik faaliyeti 1 (baslik) Yerel ortak 1 Uygulama faaliyeti 1 (baslik) Basvuru sahibi Hazirlik Faaliyeti 2 (baslik) Yerel ortak 2 vs.

Her 3 bölümün de doldurulması gerekmektedir. BÜTÇE SAYFALARI BÜTÇE 2. BEKLENEN FİNANSMAN KAYNAKLARI 3. MALİYETLERİN GEREKÇELENDİRİLMESİ Her 3 bölümün de doldurulması gerekmektedir.

BÜTÇE İnsan Kaynakları Bu bütçe başlığı altında bütçelendirilmiş miktarlar, yararlanıcı ve ortaklarının proje kapsamında iş akdi yaptığı personelin maaş ve ücretlerinin ödenmesi için kullanılır. Alt-yüklenici hizmetleri (yaptığınız ihalelerle satın aldığınız hizmetler için şirketlere yapılan ödemeler) için yapılan ödemeler bu bütçe başlığı altında talep edilemez. Personel maliyetleri, fiili maaşlar ile sosyal sigorta ödemeleri ve diğer istihkakları içerir. 58

BÜTÇE İnsan Kaynakları Proje personeline ödenen maaş ve ücretler, yararlanıcı ve ortaklarının kendi personeline ödediği miktardan fazla olamaz. Proje bütçesinde gerekçesi öngörülmek kaydı ile projede görevli personele harcırah ödenebilir. Harcırahlar, tüm yemekleri, konaklama masraflarını ve şehir içi ulaşımı kapsar. Yolculuk ve gündelik giderleri (Gündelik giderleri, Maliye Bakanlığının her yıl için belirlediği “harcırah kanunu uyarınca verilecek gündelik ve tazminat tutarlarını gösterir cetvel” de yer alan memur ve hizmetliler başlığı altında, “aylık/kadro derecesi 1-4 olanlar” için öngörülen tutarın üç katını aşmayacak şekilde belirlenmelidir) 59

BÜTÇE 2. Seyahat Uluslararası seyahat bütçe alt başlığı kapsamında, proje ihtiyaçları doğrultusunda yurt dışına çıkması gereken projede görevli kişilerin ulaşım masrafları karşılanır. Yerel ulaşım bütçe alt başlığı kapsamında, Türkiye içindeki şehirlerarası seyahat harcamaları karşılanabilir. 60

BÜTÇE 3. Ekipman ve Malzeme Ekipman ve malzeme alım maliyetleri, bütçeye dahil edilmeleri ve piyasa oranları ile uyuşmaları durumunda uygun maliyetlerdir. Yararlanıcı para ve maliyet etkinliğini garanti etmekle ve bu satın alma rehberinde tanımlanan ihale usullerini uygulamakla yükümlüdür. 61

BÜTÇE 4. Yerel Ofis /Proje Maliyetleri Bu maliyetler, yararlanıcının ve ortaklarının ana ofis maliyetleri için kullanılamaz. Buradaki maliyetler, ancak proje faaliyetlerinin uygulanabilmesi için yeni bir ofis/eğitim merkezi açılmış ise uygun maliyet olur. 62

BÜTÇE 5-6. Diğer Maliyetler, Hizmetler /Diğer 5. ve 6. başlıklar altında bütçelendirilmiş miktarlar, bütçede daha önce belirlenmiş yayınlar, tercüme vb. taşeronluk hizmetleri için kullanılabilir. Proje personeline bu bütçe kalemi kapsamında ödeme yapmak uygun değildir. 63

BÜTÇE 8. İdari Maliyetler Doğrudan giderlerin belli bir oranına karşılık gelen, projenin yönetim ve gözetimine ilişkin genel maliyetler olarak tanımlanabilecek dolaylı giderler “idari gider” olarak kabul edilmiştir. İdari giderlerin kapsam ve tutar olarak aşağıdaki şartları taşıması gerekmektedir: Doğrudan gider olarak bütçelendirilen tutarın yüzde ?’sinden fazla olmamalıdır. Proje bütçesi’nin herhangi bir kalemi altında doğrudan gider olarak bütçelendirilmiş bir gideri kapsamamalıdır. 64

BÜTÇE Faaliyetlerden yola çıkılarak hazırlanmalıdır. Bütçe formatına kesinlikle sadık kalınmalıdır. Mantıksal Çerçeve Matrisinde yer alan ana faaliyet gruplarının detaylandırıldığı Faaliyet Planı hazırlanmadan yapılacak bütçenin doğru olması olasılığı neredeyse yoktur.

MALİYETLERİN UYGUNLUĞU Hatırlayalım! MALİYETLERİN UYGUNLUĞU Projenin uygulama süresi içinde gerçekleşmesi (nihai denetim maliyetleri hariç), Projenin yürütülmesi için gerekli ve gerçekçi mali yönetim prensipleriyle uyumlu olması; maliyet etkinliği sağlaması, Yararlanıcı veya ortağı tarafından gerçekleştirilmesi, Yararlanıcının ya da ortağının hesaplarında ya da muhasebe belgelerinde kayıtlı, tanımlanabilir ve doğrulanabilir olması; orijinal destekleyici belgelerle desteklenmesi gerekir.

Proje Bütçenizi Hazırlarken Bilmeniz Gerekenler İnsan Kaynakları Harcırahlar (6245 sayılı harcırah kanunu) İdari Giderler Kalemi Tercüme/Mali Denetim Maliyeti Araç Alımı Tutarlılık Yurtiçi gündelik giderleri, 2010 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanununun H Cetvelinde (10/2/1954 tarihli ve 6245 sayılı Harcırah Kanunu Hükümleri Uyarınca Verilecek Gündelik ve Tazminat Tutarları) belirtilen memur ve hizmetliler başlığı altında, “aylık/kadro derecesi 1-4 olanlar” için öngörülen tutarın üç katını aşmayacak şekilde belirlenmelidir. Yurtdışı gündelik giderleri için, Bakanlar Kurulunun Yurtdışı Gündeliklerine Dair Kararında (2010 yılı için 05/03/2010 tarih ve 27512 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2010/114 sayılı Karar) belirtilen diğer şekillerde görevlendirilenlerden aylık/kadro derecesi 1-4 olanlar için öngörülen tutar esas alınarak, bu kararın hükümleri uygulanır.

BAŞVURU FORMU Yurtiçi gündelik giderleri, 2010 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanununun H Cetvelinde (10/2/1954 tarihli ve 6245 sayılı Harcırah Kanunu Hükümleri Uyarınca Verilecek Gündelik ve Tazminat Tutarları) belirtilen memur ve hizmetliler başlığı altında, “aylık/kadro derecesi 1-4 olanlar” için öngörülen tutarın üç katını aşmayacak şekilde belirlenmelidir. Yurtdışı gündelik giderleri için, Bakanlar Kurulunun Yurtdışı Gündeliklerine Dair Kararında (2010 yılı için 05/03/2010 tarih ve 27512 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2010/114 sayılı Karar) belirtilen diğer şekillerde görevlendirilenlerden aylık/kadro derecesi 1-4 olanlar için öngörülen tutar esas alınarak, bu kararın hükümleri uygulanır.

DEĞERLENDİRME SÜRECİ

İZLEME İç İzleme: Proje uygulama sürecini, projeyi uygulayan kuruluşun takip etmesidir. Bilgi kaynakları: Hibe sözleşmesi, proje girdileri, proje çıktıları, satın almalar, iç raporlar Daha subjektiftir: İzlemeciler projeye ve iç işleyişe hakimdir Dış İzleme: AJANS veya AJANS’IN görevlendirdiği bağımsız uzmanlar tarafından gerçekleştirilir. Bilgi kaynakları: Hibe sözleşmesi, proje girdileri, proje çıktıları, satın almalar, iç ve dış raporlar Daha objektiftir: İzlemeciler projeye ve iç işleyişe hakim olmayabilir Hedeflerin ve çıktıların öngörülen faaliyetlerle ve bütçe ile uyumlu gerçekleşip gerçekleşmediği takip edilir. İlk İzleme Ziyareti: Sözleşmenin imzalanmasının akabinde yapılan, proje takvimi ve detaylarının kararlaştırıldığı ziyarettir. Düzenli İzleme Ziyaretleri: Yararlanıcılarla birlikte önceden belirlenmiş izleme ziyareti planı çerçevesinde gerçekleştirilen ziyaretlerdir. Anlık İzleme Ziyaretleri : Haber verilmeksizin gerçekleştirilen ziyaretlerdir.

PROJE SAHİBİ OLARAK SİZ; Proje başarısının sağlanması Projenin tüm sorumluluğu Proje ekibinin görevlendirilmesi Ekibin desteklenmesi Faaliyetlerin desteklenmesi Faaliyetlerin izlenmesi Kontrol, kontrol kontrol! 71

PROJENİZİN YÖNETİCİSİ; Faaliyetlerin zamanında yapılması Bütçenin kullanılması Dokümantasyon ve raporlar Ekibin koordinasyonu Beklenen çıktıların elde edilmesi ve kalitesi Hesap verme İletişim 72

Faaliyetlerde gecikme Gerçekçi olmayan planlama MUHTEMEL SORUNLAR Faaliyetlerde gecikme Gerçekçi olmayan planlama Bütçe hesaplamalarında eksiklik Belgelemelerde hatalar Satın almalarda yöntem hatası İletişimsizlik 73

SON OLARAK BİRKAÇ TAVSİYE Proje yazma işini son günlere bırakmayın Tasarımı iyi yapın, somut bilgiler içersin Projenizin faydalarını vurgulayın Projenizi başka birine okutun ve tavsiyelerini alın Bu iş için zaman ayırın Düzgün hazırlanmış olarak sunun 74

VİZYON Sürdürülebilir yerel kalkınmada öncü, istihdam ve rekabet gücünü artırarak Türkiye’nin yaşam kalitesi en yüksek bölgesi olmak

Türkiye idealinin belkemiğidir.’’ “Ekonomik kalkınma, Türkiye'nin hür, müstakil, daima daha kuvvetli, daima daha refahlı Türkiye idealinin belkemiğidir.’’ M.Kemal Atatürk

İnternet Adreslerimiz www.baka.org.tr www.investinwmr.org.tr

TEŞEKKÜR EDERİM