SOSYAL ÖYKÜ TEKNİĞİNİN AKILLI OYUNCAKLAR İLE ÖĞRETİMİNİN OTİZMLİ ÖĞRENCİLERİN SOSYAL BECERİLERİ ÜZERİNE ETKİSİ Meryem Demirkaya Necdet Karasu 2014, Eylül Bu çalışma 111K394 nolu ÖZTEK projesi kapsamında gerçekleştirilmiştir.

SUNU AKIŞI GİRİŞ Otizm ve Sosyal yeterlik Sosyal Öykü Akıllı Oyuncaklar Çalışmanın Amacı Yöntem ve Uygulama Tartışma ve Sonuç

OTİZM DSM- 4 Sosyal etkileşim Dil ve iletişim Sınırlayıcı, tekrarlayıcı davranışlar DSM-5 Sosyal iletişim bozukluğu

SOSYAL İLETİŞİM-SOSYAL ETKİLEŞİM Göz kontağı kurma Sosyal etkileşimi başlatma Konuşmayı sürdürme Başkalarının niyet ve hislerini anlama Sözel ve sözel olmayan sosyal etkileşim davranışları

SOSYAL BECERİ ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ Videodan model olma Kendi kendine model olma Olumlu davranış desteği Ayrık denemeler Ayrımlı pekiştirme Akran öğretimi VE Sosyal Öykü

SOSYAL ÖYKÜ 1991 yılında, otizmli çocuklarla çalışan ve özel eğitim öğretmeni olan Carol Gray tarafından geliştirilmiştir. Sosyal öykülerin amacı, sosyal durumları tanımlamak,anlamak ve uygun sosyal tepkiler verme becerisi kazandırmaktır

SOSYAL ÖYKÜLERİN YAPISI başlık 4 cümle türü Cümle oranı Yazım kuralları Kısa ve bireyselleştirilmiş

SOSYAL ÖYKÜ Barry ve Burlew (2004) oyun becerileri Delano ve Snell (2006) akranlarla etkileşim Crozier ve Tincani (2005) problem davranışların azaltılması S. Bernard Ripol (2007) duyguları tanımlama

SOSYAL ÖYKÜ+…… Hagiwara ve Myles 1999 Brownel 2002 Bledsoe ve arkadaşları 2003 Kuoch ve Mirenda 2003 Özdemir 2008

ÇALIŞMANIN AMACI Bu çalışmanın amacı; sosyal öykünün akıllı oyuncaklar teknolojisi ile otizmli bir çocuğa basit selamlaşma (merhaba) becerisini kazandırmada, bu becerinin kalıcılığında ve genellenmesinde etkili olup olmadığını incelemektir.

YÖNTEM Tek denekli araştırma modellerinden ABA+izleme+genelleme Bağımlı değişkeni basit selamlaşma becerisi ‘merhabalaşma’ Bağımsız değişkeni akıllı oyuncaklar aracılığı ile uygulanan sosyal öykü

KATILIMCI-HEDEF BECERİ 6 yaş-Atipik otizm tanılı TEDİL Hedef becerinin seçiminde; Öğretmen ile görüşme Ebeveyn ile görüşme Doğal ortamda gözlem

ORTAM VE ARAÇ-GEREÇLER Ebeveyn ve öğretmen ile bilgilendirme toplantısı Ebeveynlerden izin Özel özel eğitim ve rehabilitasyon merkezi Bireysel eğitim sınıfı Kamera sosyal öyküden oluşan senaryo Veri toplama formları Akıllı oyuncaklar

AKILLI OYUNCAKLAR Akıllı oyuncak konsepti, fiziksel oyuncakların yapılandırılmış ve anlamlı bir amaç doğrultusunda teknolojik olarak geliştirilmiş halidir. Yapılandırılmış ve anlamlı amaçlar akıllı oyuncakları klasik elektronik ya da dijital oyuncaklardan ayıran önemli bir özelliktir. Klasik elektronik ya da dijital oyuncaklar teknolojik bileşenleri sadece oyuncağın ilgi çekiciliğini arttırmak için kullanırken, akıllı oyuncaklar çocuklara bilişsel görevleri gerçekleştirebilecekleri teknolojiyle zenginleştirilmiş bir ortam sunarlar.

oztek.metu.edu.tr

ARAÇLARIN HAZIRLANMASI Sosyal öykü-öykü değerlendirme formu Katılımcı ve öğretmeninin ,sosyal becerinin gerçekleştiği doğal ortamın fotoğrafları Proje ekibi tarafından oyuncağın çizimi ve yazılımı

AKILLI OYUNCAKLAR

AKILLI OYUNCAKLAR

UYGULAMA BASAMAKLARI Başlama düzeyi Öğretim Geri çekme İzleme Genelleme

Gözlemciler arası güvenirlik GÜVENİRLİK ANALİZİ Gözlemciler arası güvenirlik Araştırmacı/zihinsel engelliler öğretmeni Tüm oturumların %30 %100 Uygulama güvenirliği Zihinsel engelliler öğretmeni Tüm oturumların %20

VERİLERİN ANALİZİ

B.D Ö.O G.Ç.O İ.O G.O

TARTIŞMA VE SONUÇ

otizmli öğrenciye akıllı oyuncaklarla uygulanan sosyal öykü tekniğinin öğretilmesi amaçlanan sosyal beceri üzerinde olumlu etkileri olduğu yönerge verici cümlelerin çıkartıldığı geri çekme aşamasında, öğrenilen beceride olumsuz yönde değişmenin olmadığı izleme oturumları sonucunda öğrencinin kazandığı sosyal becerinin kalıcı olduğu genelleme oturumları sonucunda çocuğun kazandığı sosyal beceriyi genellediği öğretimin etkili olması, yöntem seçiminde doğru bir kararın verilmesiyle ilişkilendirilmiştir

sosyal öykülerin belirtilen cümle tiplerini dikkate alarak yazılmasının, öğretimin etkili bir şekilde sonlanmasına katkısı olduğu uygulamacının katılımcının özel eğitim öğretmeni olması öğretim oturumları sırasında çocuk ile yetişkin arasındaki iletişimin olumlu olmasını sağlamıştır bunun da öğretimin etkili olmasını sağladığı düşünülmektedir. Görsel sembol ve teknoloji araçlarının kullanıldığı araştırmalarla benzer sonuçlar göstermiştir. Çalışma kullanılan tek denekli deneysel desenin tüm sınırlılıklarını taşımaktadır. Fakat desenin izleme ve genelleme aşamaları ile desteklendiği düşünülmektedir. İleriki çalışmalarda fazla katılımcı sayısı ve sosyal davranış ile çalışmanın desteklenebileceği düşünülmektedir.

TEŞEKKÜRLER