Kurak ve Yarı Kurak Alanlarda Çözümlemeler Prof.Dr.Özden GÖRÜCÜ KSÜ Orman Fakültesi 20 Şubat 2012 Ankara

Kurak ve Yarı Kurak Alan Yönetim Konsepti Sürdürülebilir Alan Yönetimi Su ve Biyolojik Çeşitliliğin Sürdürülebilir Kullanımı Kapasite Geliştirme Toplum Temelli Ekosistem Yönetimi

Risk(Proaktif) Yönetimi Kriz(Reaktif) Yönetimi KURAKLIK YÖNETİMİ Risk(Proaktif) Yönetimi Kriz(Reaktif) Yönetimi 1.Entegre havza yönetimi 1.İlave fiziksel yatırımlar(baraj,gölet) 2.Optimum sulama programları 2.Havzalararası ve Ülkelerarası su transferi 3.Tarımda etkin sulama 3.Deniz sularının tuzsuzlaştırılması 4.Marjinal nitelikli suların kullanımı 4.Bulut tohumlama 5.Modern su dağıtımı 5.Su hasadı

Kurak ve Yarı Kurak Alan Yönetiminde Teknolojik Değişim Rijit teknolojilerden Esnek ve yerel koşullara-ihtiyaçlara cevap verebilen en iyi uygulamalara geçiş Tekli-ferdi önlemlerden Entegre ve kombine önlemlere geçiş Yapısal konulara odaklanma ve pahalı uygulamalardan Ucuz ve kolay tarımsal,vegetatif ve yönetsel uygulamalara geçiş Ekzotik Sürdürülebilir Arazi Yönetiminden Mevcut uygulamalar ve yerel inovasyonlar ile küresel tecrübelere yönelme Yüzeysel akış ve evaporasyon ile yüksek su kayıplarından Etkin ve verimli su kullanımı,sulu tarım uygulamaları ve gelişmiş su üretimine geçiş Geleneksel yeşil anlayışından Katılımcı yeşil ekonomiye geçiş

Kurak ve Yarı Kurak Alan Yönetiminde Politika,Kurumsal Yapı ve Yönetsel Değişim Arazi degradasyonunun etkileri ve göstergelerini teşhis etmekten Arazi degradasyonunun radikal nedenlerine ve iyileştirmeye geçiş Degrade olmuş arazinin rehabilitasyonuna odaklanmaktan Arazi degradasyonunu önleme veya azaltmaya ve ekosistem hizmetlerini genişletmeye odaklanmak İzole edilmiş başarılı sürdürülebilir arazi yönetimi yaklaşımlarından Büyük ölçekli en iyi uygulamalara geçiş(teknoloji ve metot olarak) Yerel planlama ve uygulamalardan Çok paydaşlı planlama ve havza düzeyinde uygulamalara geçiş Teknolojinin yukarıdan aşağıya transferinden İnsan merkezli öğrenme yaklaşımına geçiş Sosyal müzakerelere açılmayan yasal düzenlemelerden Müzakere edilmiş ve sosyal olarak kabul edilebilir yasal düzenlemelere geçiş

Arazi degradasyonu ve çölleşmeye odaklanmaktan Kurak ve Yarı Kurak Alan Yönetiminde Bilgi Yönetimi ve Kapasite Geliştirmede Değişim Arazi degradasyonu ve çölleşmeye odaklanmaktan Sürdürülebilir arazi yönetimine geçiş Zayıf bilginin arazi yönetimindeki etkisinden Ekosistem hizmetlerinin alaniçi ve alandışı etkileri ile arazi degradasyonu ve sürdürülebilir arazi yönetiminin izlenmesi/değerlendirilmesi süreçlerinde ortak hareket Zayıf danışmanlık hizmetlerinden Güçlü kırsal danışmanlık hizmetlerine yatırım Kapasite geliştirme konusunda zayıf bilinçten Kapasite geliştirme konusunda eğitim ve bilinçlendirme çabalarına odaklanma Sürdürülebilir arazi yönetimi bilgisinin zayıf kullanımından Yerel ve havza düzeyinde bilgiye dayalı karar süreçlerine geçiş

Kurak ve Yarı Kurak Alan Yönetiminde Yatırımlardaki Değişim Uygun olmayan veya çelişkili ekonomik yapılar ile sürdürülebilir arazi yönetimine yatırımı olumsuz etkileyen fiyat politikalarından Sürdürülebilir arazi yönetiminde özel yatırımları mali yönden teşvik etmek ve süreçleri kolaylaştırmaya geçiş Sürdürülebilir arazi yönetimi ile ilgili devlet ve özel sektör yatırımlarının kontrol edilememesinden İyi tanımlanmış yatırım programları çerçevesinde izlenebilir bütçelere geçiş Koordinasyonu zayıf,bütçesi düşük ve iş paketleri dağınık projelerden Paris Deklerasyonu(bütçe desteği ve sepet fonlama) hükümlerine göre Sürdürülebilir arazi yönetimi programlarına ilişkin spesifik bütçe havuzlarına geçiş

Model 1. Su Üretimi Odaklı Havza Yönetiminde Çok Kriterli Analiz: Analitik Hiyerarşi Süreci (Görücü,2011) Ekosistem Uygunluk Kriterleri(hektar/yıl) Su Üretimi(1-5 puan) Kriter Ağırlığı:%50 Kriter En Düşük Puanı:0.50 Kriter En Yüksek Puanı:2.50 Kriter Ort.Puanı:1.50 Odun Üretimi(1-5 puan) Kriter Ağırlığı:%30 Kriter En Düşük Puanı:0.30 Kriter En Yüksek Puanı:1.50 Kriter Ort.Puanı:0.90 Rekreasyon+Ekoturizm Hiz. (1-5 puan) Kriter Ağırlığı:%10 Kriter En Düşük Puanı:0.10 Kriter En Yüksek Puanı:0.50 Kriter Ort.Puanı:0.30 Karbon Depolama(1-5 puan) Alt Kriterler ve Atanan Puanlar 1-4000 m3 1 1-5 m3 1 1-5 ziyaretçi 1 1-30 ton 1 4001-8000 m3 2 6-10 m3 2 6-10 ziyaretçi 2 31-60 ton 2 8001-12000 m3 3 11-15 m3 3 11-15 ziyaretçi 3 61-90 ton 3 12001-16000 m3 4 16-20 m3 4 16-20 ziyaretçi 4 91-120 ton 4 16001 + m3 5 21 + m3 5 21 + ziyaretçi 5 121 + ton 5 Ağırlıklı Kriter Puanları(Kriter Ağırlığı x Alt Kriter Puanı) ve Kriter Toplam Uygunluk Puanı 1-4000 m3 0.50x1=0.50 1-5 m3 0.30x1=0.30 1-5 ziyaretçi 0.10x1=0.10 1-30 ton 0.10x1=0.10 4001-8000 m3 0.50x2=1.00 6-10 m3 0.30x2=0.60 6-10 ziyaretçi 0.10x2=0.20 31-60 ton 0.10x2=0.20 8001-12000 m3 0.50x3=1.50 11-15 m3 0.30x3=0.90 11-15 ziyaretçi 0.10x3=0.30 61-90 ton 0.10x3=0.30 12001-16000 m3 0.50x4=2.00 16-20 m3 0.30x4=1.20 16-20 ziyaretçi 0.10x4=0.40 91-120 ton 0.10x4=0.40 16001+ m3 0.50x5=2.50 21+ m3 0.30x5=1.50 21+ ziyaretçi 0.10x5=0.50 120 + ton 0.10x5=0.50 KTUP 7.50 4.50 1.50 GTUP 15.00

Model 1 Türevli Senaryo 1 ve Senaryo 2 (Görücü,2011) Odun Üretimi :6-10 m3 Rekreasyon ve Ekoturizm Hizmetleri :21 + ziyaretçi Karbon Depolama :91-120 ton Senaryo 2: Su Üretimi :8001-12000 m3 Rekreasyon+Ekoturizm Hizmetleri :11-15 ziyaretçi Karbon Depolama :31-60 ton Su Üretimi ? Odun Üretimi ? Uygunluk Kriterlerine Atanmış Puanlar: Odun Üretimi :2 puan Rekreasyon+Ekoturizm Hiz. :5 puan Karbon Depolama :4 puan Ağırlıklı Kriter Puanları : Odun Üretimi :2x0.30=0.60 Rekreasyon+Ekoturizm Hiz. :5x0.10=0.50 Karbon Depolama :4x0.10=0.40 Su Üretimi :3 puan Rekreasyon+Ekoturizm Hiz. :3 puan Karbon Depolama :2 puan Su Üretimi :3x0.50=1.50 Rekreasyon+Ekoturizm Hiz. :3x0.10=0.30 Karbon Depolama :2x0.10=0.20 Kriter Toplam Uygunluk Puanı(KTUP): 0.60+0.50+0.40=1.50 1.50+0.30+0.20=2.00 Genel Toplam Uygunluk Puanı(GTUP): 15.00 Su Üretimi: 7.50x1.50/15.00=0.75 →4001-8000 m3/ha/yıl Odun Üretimi: 4.50x2.00/15.00=0.60 →6-10 m3/ha/yıl

Teşekkürler