AVRUPA BİRLİĞİNDE ÖRGÜTLENME

TARIMDA ÜRETİCİ ÖRGÜTLENMESİ AB ülkelerinde kooperatifçilik 19.yy. da başlamıştır. Tarım kooperatifleri ortaklarının gelirlerini iyileştirmeye ve ürünlerine pazar temin etmeye yardım etmektedirler. Ekonomide ve sosyal alanda sosyo-ekonomik arabulucu olarak görev yaparlar.  Tarımsal örgütlenmenin en yaygın olduğu ve geliştiği ülkelerin başında Avrupa Birliği (AB) ülkeleri gelmektedir. AB’de, tarım kesimine yönelik politikaların oluşturulmasında ve bu politikaların uygulanmasında tarımsal örgütlerin önemli bir yeri vardır. Tarıma dayalı sanayinin yaklaşık %50’si bu örgütler aracılığıyla yürütülmektedir. AB tarımında örgütlenmenin diğer fonksiyonları da; üretimin kalite ve miktar açısından talebe göre ayarlanmasını ve planlanmasını sağlamak, arz yoğunluğunu teşvik etmek ve üyeleri tarafından üretilen ürünlerin pazarda yer almasını sağlamak, üretim maliyetlerini azaltmak, üretici fiyatlarında istikrarı sağlamak ve özellikle su, toprak ve peyzaj kalitesini koruyacak, biyoçeşitliliği muhafaza edecek üretim uygulamalarının, üretim tekniklerinin, çevreyle dost atık yöntemi uygulamalarının yaygınlaştırılmasını sağlamaktır.

TARIMDA ÜRETİCİ ÖRGÜTLENMESİ AB’de üretici örgütleri çiftçilerin gönüllü katılımlarına dayanmakta, ancak devletin onayı ile kurulmaktadır. Kuruluşu için birliğin belli bir üye sayısına ulaşmış olması, asgari bir miktarda ürün pazarlıyor olması, üyelerine çevre dostu üretim yapmaktan, depolama, tasnif, pazarlama, defter tutma ve bütçe tekniğine kadar çeşitli konularda bilgi aktarması ve bir eylem planı yapmış olması gibi gerekmektedir. Üretici örgütleri eylem planında öngördüklerini uygulamak, üye ülke ve topluluk denetimine açık olmak, çalışmalar hakkında gerekli her türlü istatistiği toplamak ve bir işletme fonu kurmakla yükümlüdür. AB’de faaliyet gösteren üretici örgütleri İşletme Fonlarının %54’lük bir oranla yarısından fazlasını üretim ve pazarlamayla ilgili teknik önlemler kapsamında kullanmaktadırlar. Üretici örgütleri İşletme Fonlarının %13’ünü kalitenin artırılması kapsamında kontroller ve bitki koruma önlemleri için harcamakta iken, %11’ini özel çevresel önlemlere, %7’sini satış ve tanıtıma yönelik harcamaktadırlar.

TARIMDA ÜRETİCİ ÖRGÜTLENMESİ Üye devletler üretici örgütlerinin yardım alma şartlarını karşılayıp karşılamadığını belirlemek için yerinde kontrollerle denetlemektedirler. Kontroller örneklemeler şeklinde yapılmaktadır. Bu bağlamda üretici örgütlerinin en az %20’si ve toplam yardım miktarının %30’u denetlenmektedir. Ayrıca örneklemelerde risk analizine göre kontrol sıklığı artırılmaktadır. AB genelinde toplam 1.528 adet üretici örgütü faaliyet göstermektedir (7). İspanya (594), Fransa (311), İtalya (222) ve Yunanistan'da (127) faaliyet gösteren üretici örgütlerinin sayıları diğer ülkelere göre daha fazladır. Üye Ülke Üretici Örgütü Kıbrıs 6 Portekiz 60 Malta 2 İrlanda 16 Polonya 7 Almanya 37 Finlandiya Belçika 18 Macaristan 8 Hollanda 14 Çek Cumhuriyeti Fransa 311 Danimarka 5 İngiltere 75 İsveç İspanya 594 Avusturya İtalya 222 Yunanistan 127 AB (25) 1.528 Kaynak: http://ec.europa.eu/, 2007. Erişim tarihi: 21.05.2013

TARIMDA ÜRETİCİ ÖRGÜTLENMESİ DÜNYA’DA VE AB’DE KOOPERATİFLERİN BAZI ÖNEMLİ EKONOMİK BAŞARILARI (I) Belçika’da eczane kooperatiflerinin ilaç piyasasındaki payı %19,5 dur. Brezilya’da kooperatifler ülkenin toplam ulusal hasılasının %40’ını üretmektedirler. Tarım ürünleri ihracatının %6’sını gerçekleştirmektedir. Kolombiya’da sağlık kooperatifleri nüfusun %16 sına sağlık hizmeti vermektedir. Kahve piyasasının %34 kooperatiflerin elindedir. Danimarka’da tüketici kooperatifleri perakende pazarının %37 sine sahiptirler. Finlandiya’da kooperatifler et ürünlerinin %74’ü, süt ürünlerinin %96’sı, yumurta üretiminin %50’si, ormancılık ürünlerinin %34’ü ve bankacılık sektöründeki toplam mevduatın %34’ünden sorumludurlar.

TARIMDA ÜRETİCİ ÖRGÜTLENMESİ DÜNYA’DA VE AB’DE KOOPERATİFLERİN BAZI ÖNEMLİ EKONOMİK BAŞARILARI (II) Fransa’da toplam mevduatın %60’ına kooperatifler hakimdir. Toplam perakendeci firmaların %25’i kooperatifidir. Macaristan'da, kooperatifler ulusal gıda ve perakende satışlarının %14’üne sahiptirler. Kenya'da, kooperatifler ulusal gelirin %45’ini üretmişlerdir. Kahve piyasasının %70’ine, süt piyasasının %76 sına, pamuk piyasasının %95 ine sahiptirler. Kore balıkçılık kooperatiflerinin Pazar payı %71’dir. Yeni Zelanda da, kooperatifler ulusal gelirin %22 sini üretmektedirler. Kooperatifler süt piyasasının ve ihracatının %95 ine sahiptirler. Et piyasasının %70 ine, kimyasal gübre piyasasının %70 ine ve çiftlik girdilerinin %50 sini temin etmektedirler. İngiltere'de turizm sektöründeki seyahat şirketlerinden en büyüğü bir kooperatiftir.

TARIMDA ÜRETİCİ ÖRGÜTLENMESİ AB Ülkelerinde Kooperatiflerin Satışlarda Payları (%) Kırmızı Et Beyaz Et Yumurta Süt Şeker Pancarı Tahıllar Tüm Meyve Tüm Sebze Belçika - 53 30 75 85 Danimarka 66 52 94 60 70–80 Yunanistan 2 15 20 49 57 3 İspanya 8 22 25 27 47 Fransa 16 68 40 İrlanda 15–20 99 14 18 İtalya 12 35 7 43 Lüksemburg 38 81 79 Hollanda 9 83 63 65 76 73 Avusturya 70 90 100 28 Almanya 80 45–50 Finlandiya 54 97 48 İsveç 33 50 İngiltere 67 24 26 Kaynak: EC, Directorate for Agriculture, 2010. Erişim tarihi: 21.05.2013

TARIMDA ÜRETİCİ ÖRGÜTLENMESİ AB Ülkelerinde Tarımsal Kooperatiflerin Girdi Tedarikinde Payları(%) Destek Oranı (%) Destek Verilen Ürünler Belçika 40 Tüm Girdiler Danimarka 87*, 64** *: Yem **: Gübre Yunanistan İspanya 70 Fransa 45 Yem İrlanda 65 Hollanda 54 Almanya 50 Finlandiya 41 İsveç İngiltere 30 Gübre Portekiz 66 Kredi Kaynak: EC, Directorate for Agriculture, 2010. Erişim tarihi: 21.05.2013

TARIMDA ÜRETİCİ ÖRGÜTLENMESİ AB’DE TARIMSAL ÖRGÜTLENMENİN GENEL GÖRÜNÜMÜ COGECA1 COPA2 CEJA3 AB’DE TARIMSAL ÖRGÜTLER Ekonomik Örgütler Kooperatifler Gruplar/Birlikler ve Topluluklar Mesleki Örgütler Ziraat Odaları Çiftçi Birlikleri Branş Birlikleri

TARIMDA ÜRETİCİ ÖRGÜTLENMESİ 1. COGECA (AB TARIMSAL KOOOPERATİFLER GENEL KOMİTESİ) AB bünyesinde kooperatiflerin üst birliğidir. Üye ülkelerden toplam 39 kooperatif üst kuruluşu üyesi vardır. Bu organizasyon kendi özel konularını, Avrupa Komisyonunda, Bakanlar Konseyinde, Avrupa Parlamentosunda, Ekonomik ve Sosyal Komitede ve Bölgesel Komitede sunar ve tartışılmasını sağlar. COGECA, Kooperatifler ve tarım ile ilgili topluluk politikalarının geliştirilmesi ve hazırlanmasında taraf teşkil etmektedir. COGECA, Kooperatifler arası ilişkilerin geliştirilmesi faaliyetlerinde bulunmaktadır. İhracat ve ithalat yapan kooperatiflerin listesini hazırlamakta, 500 den fazla kooperatifin faaliyetlerinin istatistiklerini tutmakta, kooperatifçilik ile ilgili çalışmalar(vergilendirme, kooperatif hukuku, kooperatif eğitimi) yapmakta ve sempozyumlar düzenlemektedir.

TARIMDA ÜRETİCİ ÖRGÜTLENMESİ 2. COPA (AB TARIMSAL ORGANİZASYONLAR KOMİTESİ) 25 ülkeden toplam 59 çiftçi örgütü üyesi mevcuttur. Bunların içinde ziraat odaları , sendikalar, çiftçi birlikleri ve hatta kooperatifler gibi bir çok çiftçi örgütü vardır. COPA, çok fonksiyonlu ve sürdürülebilir Avrupa Tarım Modelinin geliştiricisi ve savunucusudur. COPA Avrupa komisyonunda temsil edilmektedir. COPA komisyon üyeleri ile OTP ve piyasa düzenleri ve yıllık ürün fiyatları konusunda tartışmalarda bulunmak üzere toplantılar yapar.

TARIMDA ÜRETİCİ ÖRGÜTLENMESİ 3. CEJA (AVRUPA GENÇ ÇİFTÇİLER KONSEYİ Bünyesinde 22 ulusal organizasyon vardır. 1 milyona yakın genç çiftçiyi temsil etmektedir. CEJA Avrupa komisyonunun 24 tarımsal komitesine düzenli olarak katılmaktadır. AMAÇLARI: Avrupa’da kırsal alan ve tarımın geliştirilmesinde etkili olmak, Genç çiftçilerin koşullarını iyileştirmek, Genç çiftçiler arası iletişimi sağlamak, Genç çiftçilerin eğitimi ile ilgili çalışmak, Tarımın rolü konusunda toplumu bilgilendirmek

AVRUPA BİRLİĞİNDE ÖRGÜTLENME MODELLERİ

TARIMDA ÜRETİCİ ÖRGÜTLENMESİ Üye ülkeler üretici örgütlerinin kuruluşunu kolaylaştırmak için, kuruluşunun ilk beş yılında kuruluşu teşvik ve yönetimi kolaylaştırmak için yardım yapabilmekte ve yardım harcamalarının bir kısmını karşılamak üzere doğrudan veya kredi kuruluşları eliyle özel koşullarla kredi açabilmektedir. Buna karşılık, üye ülkeler üretici kuruluşlarının işlevlerini yerine getirmeleri için gerekli önlemleri almakta ve yükümlülüklerini yerine getirmeyen kuruluşlar için yaptırım uygulamaktadırlar. AB bir bütün olmasına rağmen tek tip bir örgütlenme deseni bulmak mümkün değildir. AB’de her ülkenin kendine özgü bir örgütlenme modeli mevcuttur.  

TARIMDA ÜRETİCİ ÖRGÜTLENMESİ ALMANYA Almanya’da çiftçi örgütü olarak iki büyük organizasyon bulunmaktadır. Bunlar; Alman RAİFFEİSEN Birliği ve Alman Çiftçi Birliği’dir. ALMAN RAIFFEISEN BİRLİĞİ 11 Bölgesel Birlik 4 Federal Kooperatif 31 Bölgesel Kooperatif 4044 adet pazarlama, hizmet ve alım tedarik kooperatifi

TARIMDA ÜRETİCİ ÖRGÜTLENMESİ ALMAN ÇİFTÇİ BİRLİĞİ Eyalet Çiftçi Birlikleri Alman Kırsal Gençlik Federasyonu Alman Raiffeisen Birliği Alman Tarım Koleji Mezunları Birliği

TARIMDA ÜRETİCİ ÖRGÜTLENMESİ ALMAN ÇİFTÇİ BİRLİĞİ Bir çok çiftçi organizasyonundan oluşmuştur. Bunların içinde kooperatif birlikleri de vardır. Bu organizasyonun oluşum şeması aşağıda verilmiştir. Birliğin Amaçları; Tarım alanında kabul edilebilir bir ihracat politikası ve uygun bir iş bölümünü desteklemek, Çiftçilerin mesleki sorunlarını çözmek ve yardım programları hazırlamak, Kırsal yapı üzerinde kurulu tarımsal sistemin devamını garanti altına almak. 

TARIMDA ÜRETİCİ ÖRGÜTLENMESİ DANİMARKA TARIM KONSEYİ Danimarka Çiftçi Birlikleri Federasyonu Danimarka Aile İşletmeleri Birliği - Dan. Domuz Konseyi - Dan. Tohum Konseyi - Dan. Şeker Pan.Ür.Kon. - Dan. Süt Hayv. Federasyonu - Dan. Kan. Hay. Fed. - Dan. Sığır ve Et Bordu - Dan.Kürk Üretim Birliği - Meyve ve Sebze Konseyi Danimarka Kooperatifler Federasyonu Danimarka Tarım Kooperatiflerinin organizasyon yapısında üst örgüt olan Tarım Kooperatifleri Federasyonu ve bu federasyona bağlı uzmanlaşmış birlik düzeyinde kooperatif isletmeler yer almaktadır. Üretim sektöründe kooperatiflerin rolü üretimin sürekliliğini ve verimliliğini sağlamaktır. Ürünlerin islenmesi, pazarlanması ve diğer rutin isler, konusunda uzman profesyonel yöneticiler tarafından yerine getirilmektedir. Özel kooperatif yasası yoktur. Kooperatifler de ticaret yasası kapsamındadır.

TARIMDA ÜRETİCİ ÖRGÜTLENMESİ Danimarka’da çiftçi örgütlenmesinin gelişimi dört önemli çiftçi kuruluşunun incelenmesi ile açıklanabilir. 1) Danimarka Çiftçi Birlikleri Federasyonu Ülkemizdeki Ziraat Odaları ile eş değer kuruluşlardır. Amacı; Danimarka tarımının ekonomi içindeki önemini korumak ve teknik bilgi ve yönetimle tarımın gelişmesine katkıda bulunmaktır. Federasyon, diğer tarımsal kuruluşlarla birlikte parlamenterlere tarım hakkında bilgi verir ve siyasi partilerle düzenli toplantılar yapmaktadırlar. 2)Danimarka Çiftçi Aileleri Birlikleri Bu organizasyon da Ülkemizdeki Ziraat Odalarının eşdeğeri olan bir modeldir. Amacı; Çiftçilerin genel menfaatlerini savunmak ve üyelerine ekonomik, sosyal, kültürel, teknik konularda yardımcı olmaktır.

TARIMDA ÜRETİCİ ÖRGÜTLENMESİ 3)Danimarka Kooperatifleri Federasyonu 1899 yılında kurulmuş bir organizasyondur. Federasyon 25 üye kuruluştan meydana gelmektedir. Bunların içinde Tarımsal işleme ve pazarlama kooperatifleri ile birlikte bankacılık, sigortacılık, balıkçılık alanlarında faaliyet gösteren bir çok şirket de federasyona üyedir. Amacı; üyelerinin her türlü girdilerini temin etmek ve ürünlerinin pazarlanmasını sağlamaktır. 4)Danimarka Tarım Konseyi Bu konsey yukarıda sayılan organizasyonların üstünde olan bir oluşumdur. Danimarka tarımında yatırımlar, pazarlama, teknik ve ekonomik işbirliğinin sağlanması ve üyelerinin ortak çıkarlarının korunması konularında çalışmaktadır. Ülke tarım politikasının saptanması ve uygulanmasında konseyin büyük etkinliği bulunmaktadır.

TARIMDA ÜRETİCİ ÖRGÜTLENMESİ FRANSA Fransa’da çiftçi örgütlenmesi çok çeşitli ve geniş kapsamlıdır. Çiftçi örgütlenmesini genel olarak altı (6) ana grup altında toplamak mümkündür. ÇİFTÇİ ORGANİZASYONLARI Ulusal Çiftçi Birlikleri Federasyonu Ulusal Genç Çiftçiler Federasyonu Ziraat Odaları Birliği Ulusal Tarımsal Kooperatif Federasyonu Ulusal Tarımsal Kredi Federasyonu Ulusal Çiftçiler Karşılıklı Yardım

İSRAİL’DE ÖRGÜTLENME MODELİ: CARMEL AGREXCO

TARIMDA ÜRETİCİ ÖRGÜTLENMESİ CARMEL AGREXCO Dünya standartlarında, güvenilir ve sürdürülebilir ürünlerin üretimi, paketlenmesi, uluslar arası pazarlaması amacıyla İsrail’de kurulmuş olan üretici örgütüdür. 100’ün üzerinde tarımsal işletme ürünlerini CARMEL AGREXCO aracılığı ile pazarlamaktadır. Londra, Frankfurt, Paris, Rotterdam, New York, Zürih, Viyana, Madrid ve Milan’da ofisleri bulunan birlik Avrupa, Latin Amerika ve Kuzey Amerika, Japonya, Singapur ile Hong Kong gibi geniş çağlı bir dağıtım ağı aracılığı ile ürünlerinin satışını gerçekleştirmektedir. Carmel,Carmel Bio-Top, Alesia ve Coral olmak üzere 4 ticari markası bulunmaktadır. Üreticilerine günlük olarak ürünlerin fiyat değişimi konusunda bilgiler sunmaktadır. Pazar payı İsrail’de %60 düzeyindedir.

TARIMDA ÜRETİCİ ÖRGÜTLENMESİ

TEŞEKKÜRLER TÜMSİAD Mersin www.gsb.gov.tr