AVRUPA’DA YENİLİKLER HAZIRLAYAN: ÖZHAN AKSAÇ

AVRUPA’DA YENİLİKLER YENİ BULUŞLAR VE SONUÇLARI KEŞİFLER VE SONUÇLARI RÖNESANS REFORM AYDINLANMA ÇAĞI SANAYİ İNKILABI AKILCILIK VE BİLİM

YENİ BULUŞLAR VE SONUÇLARI BARUT VE TOP KAĞIT VE MATBAA PUSULA

BARUT Barut , Ortaçağ’da Çinliler tarafından eğlencelerde kullanılırdı.Daha sonra barutu Türkler ve Müslümanlar kullandı.Haçlı seferleri sırasında da Avrupalılara geçti. Barutun önemi, ateşli silahlarda kullanılmaya başlanması özellikle topla birlikte artmıştır.

TOP (SİLAH) İlk top Endülüs Emevileri, İtalyanlar, İngilizler, Macarlar ve Osmanlılarca kullanılmıştır. Fatih Sultan Mehmet İstanbul’un fethinde toplardan büyük ölçüde yararlanmıştır.Topun kullanımı İstanbul’un fethi ile daha da yaygınlaşır. Topu en çok geliştiren Osmanlılar ve Macarlar olmuştur. Topun kullanımı askerlikte yeni teknik sınıflara da yol açmıştır.

UYARI TOP VE BARUT BİRLİKTE KULLANILMIŞTIR.BU FEODAL REJİMİN (DEREBEYLİĞİN) YIKILMASINA NEDEN OLMUŞTUR.

KAĞIT İlk önce Çinliler ipekten kağıt yapmışlardır. Talas Savaşı Asya toplumlarından Uygurlar tarafından öğrenilmiştir.Uygurlar pamuktan kağıt yapmışlardır.Haçlı seferleriyle Avrupa’ya geçmiştir.Avrupalılar selülozdan kağıt yapmışlardır.

MATBAA İlk matbaa Çinlilerce bulunmuş,Uygurlarca öğrenilerek geliştirilmiş,Haçlı seferleri ile Avrupa’ya geçmiştir. 1440 yılında Felemenkli Jan Kostar,1450 yılında da Alman Jan Gutenberk matbaayı geliştirerek son şeklini vermişlerdir. Osmanlılara matbaa Lale Devri’nde (1727)gelmiştir.Matbaa Batıdan alınan ilk teknik araçtır. İLKEL MATBAA MAKİNELERİ

UYARI MATBAA KAĞITLA DEĞER KAZANMIŞ RÖNESANS, REFORM, BİLİM VE TEKNİKTEKİ GELİŞMELERİ HAZIRLAYIP HIZLANDIRMIŞTIR.

PUSULA Avrupalılar pusulayı Haçlı Seferleri sırasında Müslümanlardan öğrenmişler ve geliştirmişlerdir. Yön saptamaya yaradığı için Coğrafi Keşiflere neden olmuştur. Yeni kıtaların bulunmasında etkilidir. İLK PUSULA

UYARI COĞRAFİ KEŞİFLERİ İLK ÖNCE PORTEKİZLİLER VE İSPANYOLLAR BAŞLATMIŞTIR.

COĞRAFİ KEŞİFLER NEDENLERİ: Pusulanın bulunması. Gemiciliğin gelişmesi. Coğrafya ve harita bilgilerinde ilerlenmesi. İstanbul’un fethi ile ipek yolunun denetime Türklerin eline geçmiştir.Avrupalılar kendilerine yeni yollar aramaya başlamışlardır. Avrupalıların Hristiyanlığı yayma isteği.

BÜYÜK COĞRAFYA KEŞİFLERİ 1487’de Bartelmi Diaz Afrika’nın güneyine Fırtınalar Burnu adını vererek Hindistan’a ulaşmıştır. 1498’de Vasko Dö Gama Hindistan’a ulaşmış Fırtınalar Burnu’nun adını Ümit Burnu olarak değiştirmiştir. 1519-1522 arasında Macellan ve arkadaşı Delkano Dünyanın yuvarlaklığını kanıtlamıştır. 1771’de Ceymis Kuk Avusturalya kıtasını bulmuştur.

AMERİKA’NIN KEŞFİ 1492’de Kristof Kolomb batıya giderek farkında olmadan Amerika’yı bulmuş,Hindistan zannetmiştir. 1507’de Ameriko Vespuçi, Kristof Kolomb’un bulup Hindistan sandığı,Amerika’ya adını vermiştir. 1532’de Almagro ve Pizarro Güney Amerika’nın batı kıyılarını keşfetmişlerdir.

UYARI Coğrafi keşifler başladığında Osmanlı Devleti dünyanın en güçlü devletidir. Fakat çeşitli nedenlerle coğrafi keşiflere katılmamıştır.

OSMANLI DEVLETİ’NİN KEŞİFLERE KATILMAMA NEDENLERİ: İpek ve Baharat yollarının Osmanlıların denetiminde olması. Ekonomik açıdan güçlü olmaları. Denizlerdeki sömürgecilikten çok karalarda genişlemeyi amaçlamaları. Okyanuslara açılacak büyük gemilerden yoksun olmaları. Deniz ve denizciliğin gelecekteki önemini kavrayamamaları.

COĞRAFİ KEŞİFLERİN SONUÇLARI Dünya’nın yuvarlak olduğu anlaşılmıştır. Eski dünya kıtalarının yanı sıra yeni dünya kıtaları bulunmuştur.Amerika gibi. Dünya deniz ticareti okyanuslara geçmiş , Akdeniz ticareti önemini yitirmiştir. İpek ve Baharat yolları önemini yitirmiştir. Büyük sömürge imparatorlukları kurulmuştur. Hristiyanlık yayılmıştır. Keşfedilen yerlere göçler olmuştur. Avrupalıların zenginleşmesiyle Reform ve Rönesans hız kazanır.

UYARI Coğrafi keşiflerle Dünya’nın yuvarlaklığının kanıtlanması,Hristiyanların düşüncelerini değiştirdi.Matbaa ile de kutsal kitapları İncil’i öğrenmeye başladılar.tüm bunlar Reform hareketlerine yol açtı.

RÖNESANS ANTİK YUNAN’IN ETKİSİYLE 15. VE 16. YÜZYILLARDA AVRUPA’DA GÖRÜLEN; EDEBİYAT,GÜZEL SANATLAR VE BİLİM ALANINDAKİ GELİŞMELERDİR. KELİME ANLAMI YENİDEN DOĞUŞTUR.İTALYA’DA BAŞLAYIP TÜM AVRUPA ÜLKELERİNE YAYILMIŞTIR.

RÖNESANS NEDENLERİ: Matbaanın ve kağıdın kullanımı ve etkisiyle yeni fikir ve düşüncelerin topluma yayılması. Coğrafi keşifler sonucu Avrupa’da zengin bir sınıfın ortaya çıkması. İtalya’daki kültür sanat faaliyetleri.(Rönesans önce İtalya’da başlar.)

RÖNESANS’IN İTALYA’DA BAŞLAMA NEDENLERİ: İtalya’nın coğrafi durumu nedeniyle tarihsel geçmişi. İslam uygarlığının İspanya aracılığıyla bıraktığı kültürel miras. Akdeniz ticareti nedeniyle var olan ekonomik gücü. Şehir devletleri şeklindeki parçalı yönetim. Geçmişten bu yana demokratik bir yönetimin olması.

Diğer Avrupa Ülkelerinde Rönesans Fransa’da Rönesans’a krallar öncülük etti. Piyer Lesko en önemli Rönesans sanatçısıdır. Almanya’da Rönesans Hümanizim ile başladı. Martin Luter (Luther) ve Erasmus dinsel konuları incelediler. Albert Dürer dini tablolar yaptı. İngiltere’de Şekspir (Shakespeare), İspanya’da Servantes ünlü eserler yazdılar.

RÖNESANS SONUÇLARI: İslam ülkelerinin önüne Avrupa ülkelerinde bilim, sanat, edebiyat alanlarında yeni bir dünya görüşü ortaya çıktı. Skolastik düşünce yıkıldı.Serbest düşünceli bir ortam oluştu. Deney ve gözleme dayanan pozitif düşünce ortaya çıktı. Kilise otoritesinde zayıflamalar oldu.Bu durum Reform hareketlerini başlattı. Avrupa ülkeleri bilim,sanat ve medeniyet alanlarında geçtiler.

REFORM Rönesans’a bağlı olarak 16.yüzyılda,Hristıyan-lığın Katolik mezhebinde yapılan değişiklikler ve düzeltmelerdir.Reform sözcüğü ilk kez dini değişiklik anlamında kullanılmıştır.(Reform önce Almanya’da başlar.)

REFORM NEDENLERİ: Katolik kilisesinin bozulması. Matbaanın etkisi. Rönesans’ın etkisi. Endülijans meselesi. Ekonomik durumun etkisi. Haçlı seferlerinin etkisi. Siyasi durumun etkisi.

REFORM’UN ALMANYA’DA BAŞLAMA NEDENLERİ: Kilisenin halka aşırı baskısı. Almanya’da siyasi birliğin olmayışı. Modern matbaanın ilk kez Almanya’da kullanılmasıyla halkın erken aydınlatılması. Rönesans hareketlerinin dini konularla başlaması ve Martin Luter’in İncil’i Almancaya çevirmesi. Alman İmparatoru Şarlken’in kilise ile işbirliği yaparak halka baskı uygulaması. O dönemde Osmanlı ve Fransa ile yapılan savaşların etkisi.

REFORM SONUÇLARI: Avrupa’da yeni mezhepler ortaya çıktı.En önemlisi Protestanlık mezhebidir. Avrupa’da mezhep birliği bozuldu.Papanın etkisi azaldı.Katolik kilisesi kendini yeniden ıslah etti. Engizisyon mahkemesi kuruldu. Eğitim ve öğretim kiliseden alındı.Laik eğitim kurumları oluşturuldu. Kilise malları yağma edilerek güçlü preslikler kuruldu.

OTUZ YIL SAVAŞLARI (1618-1648) Mezhep mücadeleleri 17.yüzyılda da devam etti.Almanya ve İspanya’ya karşı İsveç,Danimarka,Fransa savaşmıştır.Almanya savaşta yenilgiye uğramıştır.Vestfalya antlaşması ile savaşlar son bulur. Sonucunda Protestanlık Almanya’da resmen tanınmıştır.yeni güçlü hükümetler ortaya çıkmıştır.

AYDINLANMA ÇAĞI Aydınlanma,17.ve18.yüzyılda Avrupa’da ortaya çıkan ve her konuda akla öncülük taşıyan bir düşünce sistemidir.Bu sistemin etkisiyle felsefe ve bilimde büyük gelişmeler yaşanır. Bu dönemde deney ve gözlem önem kazanmıştır.Doğa bilimlerinde de büyük bir gelişme sağlanmıştır.

AYDINLANMA ÇAĞININ GELİŞMESİ Aydınlanma çağı akla önem verdiği için insan beynine yönelik gelişmeleri beraberinde getirmiştir.

BİLİM ADAMLARI VE BULUŞLAR Galile, kiliseye ters düşen görüşleriyle dünyanın yuvarlak olduğunu kanıtladı.Fizik alanında çalışmalar yaptı. Descartes analitik geometriyi geliştirdi. J. J. Rousseau yazılarıyla; Mozart,Bach gibi düşünürler besteleriyle çağa damgalarını vurmuşlardır. Newton fizik ve matematik alanında önemli çalışmalar yapmıştır. Kopernik Dünyanın Güneş etrafında dolaştığını kanıtlamıştır.

AYDINLANMA ÇAĞININ SONUNDA Bilim ve teknolojinin gelişmesiyle birlikte Sanayi İnkılabı’nın temelleri atıldı. Bu dönemde sosyal bilimlerde akılcı görüş benimsendi.Edebiyat eserlerinde toplumsal konular işlendi. Güzel sanatlarda gelişmeler oldu. Eski çağlardaki düşünce sistemi değişti.Avrupa’daki siyasal ve sosyal değişmeler ABD’nin kurulmasında Fransız İhtilali’nin başlamasında etkili olmuştur.

SANAYİ İNKILABI (ENDÜSTRİ DEVRİMİ) El emeğine dayalı atölye üretiminden, seri üretime geçmeye sanayi inkılabı denir. Aletin yerine makinenin geçmesidir. Endüstri devrimi Avrupa’da uzun bir birikimin sonucunda ortaya çıkmıştır.

SANAYİ İNKILABI’NI ETKİLEYENLER: Yeniçağ’da coğrafi keşifler sonucu Avrupa’ya hammadde getirilmiş,sermaye birikimi olmuştur. Rönesans hareketleri bilimi geliştirmiş, bilim tekniğe uyarlanarak Yeniçağ’daki birikimler Yakınçağ’a yansımıştır.

SANAYİ İNKILABI İLE…1 DOKUMA SANAYİ YANINDA TARIM, KİMYA VE MADENCİLİK DE GELİŞTİ.BUNLARI,DEMİR ÇELİK ALANINDAKİ GELİŞMELER İZLEDİ.

SANAYİ İNKILABI İLE…2 İNSAN GÜCÜNÜN YERİNİ MAKİNE ALDI.KÜÇÜK ATÖLYELER YERİNE BÜYÜK FABRİKALAR KURULDU.

SANAYİ İNKILABI İLE…3 BUHAR GÜCÜYLE ÇALIŞAN LOKOMOTİF VE ÇELİK GEMİLERİN İCADI ULAŞTIRMADA DÖNÜM NOKTASI OLDU.

SANAYİ İNKILABI İLE…4 SÜVEYŞ VE PANAMA KANALI’NIN AÇILMASI İLE DENİZ ULAŞIMI KOLAYLAŞTI.UZAK ÜLKELERDEN BOL VE UCUZ MALIN GETİRİLMESİ SAĞLANDI.İÇ VE DIŞ TİCARET CANLANDI.

SANAYİ İNKILABI İLE…5 PAZAR YERİ VE HAMMADDE ARAYIŞI ÖNEM KAZANMIŞTIR.BU NEDENLE SÖMÜRGECİLİK FAALİYETLERİNE HIZ VERDİLER.

SANAYİ İNKILABI İLE…6 19. YÜZYILIN SONUNA DOĞRU ELEKTİRİK ENERJİSİ ÖNEM KAZANDI.SANAYİ İNKILABI’NIN ETKİLERİ VE SONUÇLARI GÜNÜMÜZE ULAŞTI.

UYARI Sanayi devrimi; buhar gücünün endüstriye uygulanması,buharla işleyen makinelerin çoğalması,kısa sürede çok mal üreten fabrikaların kurulması ile endüstri ve buna bağlı ticaretin değişmesidir.

SANAYİ İNKILABI İLK KEZ 1750-1830 YILLARI ARASINDA İNGİLTERE’DE ÖZELLİKLE VE ÖNCELİKLE DOKUMA ALANINDA GÖRÜLMÜŞ,DAHA SONRA ENDÜSTRİNİN TÜM ALANLARINA SIÇRAMIŞTIR.

SANAYİ İNKILABINI İLK GERÇEKLEŞTİREN ÜLKE İNGİLTERE’DİR SANAYİ İNKILABINI İLK GERÇEKLEŞTİREN ÜLKE İNGİLTERE’DİR.İNGİLTERE’Yİ DİĞER AVRUPA ÜLKELERİ ÖZELLİKLE ALMANYA İZLEMİŞTİR.SİYASİ BİRLİĞİNİ TAMAMLADIKTAN SONRA BU DURUM REKABET YARATARAK BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI’NA GİDEN YOLU AÇMIŞTIR.

SANAYİ İNKILABI SONUNDA Bol, ucuz ve kaliteli üretim sağlandı. Hammadde ve pazar ihtiyacı ortaya çıktı. Büyük sermaye birikimleri oldu, büyük şirketler kuruldu. Sömürgecilik gelişti. Kapitalizm,sosyalizm ve emperyalizm gibi akımlar doğdu. Devletlerarası rekabet arttı. Birinci Dünya savaşı’na giden yolun başlangıcı oldu.

SANAYİ DEVRİMİ VE OSMANLI DEVLETİNE ETKİSİ Sanayi devrimi sonucunda Osmanlı Devleti’nde küçük atölyeler ortadan kalkmış,işsizlik artmış,dış ticarette denge bozulmuştur.

AKILCILIK VE BİLİM BİLİM NEDİR?

BİLİM BİLİM, uzun çalışmalar sonucunda ortaya çıkan sistemli bilgiler bütünüdür. BİLİM,çeşitli konularda gözlem ve deneye dayanarak gerçekleri ortaya koyan düzenli bilgidir. BİLİM, bütün insanları ortak düşüncede birleştiren üretim elemanlarıdır.

AKILCILIK VE BİLİM Bilimin ortaya koyduğu ürünlerin yani bilgilerin, gözlenebilir ve denenebilir olması gerekir.Bu bize insan aklının kavrayabileceği olayların bilim kapsamında olduğunu gösterir.

BİLİM VE İNSAN İnsanoğlu bilim sayesinde çevresine egemen olma, yaşamı kolaylaştırma ve toplumsal işlevlerini rahatça yerine getirebilme imkanı kazanır.

DÜNYA’DA BİLİM HIZLA GELİŞEN BİLİM ÜLKELERİN GELİŞMİŞLİK SEVİYESİNİ BELİRLEYİCİ BİR ETKENDİR. BİLİM TEKNOLOJİDEN, TEKNOLOJİ DE GELİŞMİŞLİK SEVİYESİNDEN AYRI DÜŞÜNÜLEMEZ. BİLİM GÜNÜMÜZDE GELİŞME HIZINI ARTTIRMIŞTIR.

BİZE DÜŞEN ! Bilime önem veren milletler teknolojik alanda da ileri giderler. Atatürk’ün “ Hayatta en hakiki mürşit ilimdir, fendir.” Sözü onun insan aklına , çağdaş bilime ve teknolojiye ne kadar önem verdiğini gösterir. Bizler çağdaş uygarlık düzeyinin üzerine çıkmak istiyorsak, bilime, bilimsel düşünceye , teknolojiye önem vermeli yılmadan, yorulmadan çalışmalıyız.

HAYATTA EN HAKİKİ MÜRŞİT İLİMDİR. M.K. ATATÜRK

AVRUPA’DA YENİLİKLER SORULAR

SORU 1: Yeniçağ’da Avrupa’da meydana gelen teknik buluşların, ana kaynağı hangi uygarlıktır? a) Çin b)İran c)Hint d)Mezopotamya

SORU 2: Aşağıdaki savaşlardan hangileri, kağıdın Çin’in dışındaki toplumlarca öğrenilmesinde etkili olmuştur? a) Nihavend-Yedi yıl b) Haçlı Seferleri-Talas c) Talas-Yüzyıl d) Dandanakan-Haçlı Seferleri

SORU 3: Aşağıdakilerden hangisi, barutun ateşli silahlarda kullanılmasının sonuçlarından biri değildir? a) Derebeylik rejimi yıkılmıştır. b) Merkezi krallıklar güçlenmiştir. c) Savaş yöntemleri değişmiştir. d) Kilisenin gücü kırılmıştır.

SORU 4: Aşağıdakilerden hangisi Coğrafi keşiflerin nedenlerinden birisi değildir? a) Pusulanın geliştirilmesi b) Gemicilik tekniğinin ilerlemesi c) Zengin olma duygusu d)Artan nüfusa iş bulma düşüncesi

SORU 5:. Hangisi Sanayi inkılabının sonuçlarındandır SORU 5: Hangisi Sanayi inkılabının sonuçlarındandır? a) El tezgahlarının ve küçük atölyelerin kapanması. b) Özgürlükçü fikirlerin Avrupa’da yayılması. c) Sömürgeciliğin başlaması. d) Feodalitenin güçlenmesi.

SORU 6: Coğrafi keşifleri ilk başlatan toplumlar aşağıdakilerden hangileridir? a)Belçika-Hollanda b)Portekiz-İspanya c)İngiltere-Fransa d)İtalya-Almanya PİRİ REİS’iN HARİTASI

SORU 7: Osmanlı devletinin coğrafi keşiflerde bulunmamasının nedeni aşağıdakilerden hangisi değildir? a)İpek ve Baharat yollarına sahip olması. b)Büyük gemilerinin olmaması. c)Denizciliğin önemini kavrayamamaları. d)Tershanelerinin dışa bağımlı olması

SORU 8: I. Haçlı Seferleri (Orta Çağ) II SORU 8: I.Haçlı Seferleri (Orta Çağ) II.Coğrafi Keşifler (Yeni Çağ) Yukarıdaki verilenlerin ortak yapılış sebebi aşağıdakilerden hangisidir? a)Kutsal kentleri almak. b)Hristiyanlığı yaymak. c)Feodaliteyi yıkmak d)Doğunun zenginliklerine kavuşmak.

SORU 9:. Rönesans’ın başladığı yer. aşağıdakilerden hangisidir SORU 9: Rönesans’ın başladığı yer aşağıdakilerden hangisidir? a) Almanya b) Fransa c) İngiltere d) İtalya

SORU 10: Aşağıdakilerden hangisi Reform’un sonuçlarıyla ilgili doğru bir bilgi değildir? a) Papanın etkisi azaldı. b) Avrupa’da mezhep birliği sağlandı. c) Katolik kilisesi kendini yeniden düzeltti. d) Kilise malları yağmalandı.

SORU 11: Aşağıdakilerden hangisi coğrafi keşiflerin nedenlerinden biri olarak gösterilemez? a) Yeni kıtaların keşfedilmesi b) Pusulanın icadı ve gemicilik sanatının ilerlemesi c) Hristiyanlığı yayma düşüncesi d) Coğrafya bilgisinde meydana gelen gelişmeler.

SORU 12: Aşağıdakilerden hangisi Sanayi İnkılabının sonuçları arasında gösterilebilir? a) Hammadde ve Pazar ihtiyacı sona erdi . b)Devletlerarası rekabet azaldı. c) Sömürgecilik gelişti. d) Büyük şirketler kapandı.

SORU 13: 15. ve 16. yüzyıllarda Avrupa ülkelerinde görülen edebiyat, sanat, bilim ve teknik alanındaki gelişmelere ne ad verilir? a) Reform b) Sanayi İnkılabı c) Coğrafi Keşifler d) Rönesans

SORU 14: Yeniçağda yaşanan aşağıdaki gelişmelerden hangisi Osmanlı ekonomisini olumsuz yönde etkilemiştir? a) Aydınlanma çağı b) Coğrafi keşifler c) Avrupa’da kağıdın ucuzlaması d) Derebeyliklerin zayıflaması

SORU 15: Yeniçağda Laik Devlet anlayışı ilk kez hangi olaydan sonra ortaya çıkmıştır? a) Coğrafi Keşifler b) Rönesans c) Reform d) Haçlı Seferleri

Cevaplar Cevap 1: a Cevap 9: d Cevap 2: b Cevap 10: b Cevap 3: c