Koruma Önlemi Politikaları: Giriş ve Genel Bakış Agi Kiss Koruma Önlemleri Koordinatörü, Avrupa ve Orta Asya Bölgesi DB Koruma Önlemleri Çalıştayı ANKARA, Mart 30, 2010

İÇERİK Koruma Önlemlerinin kökenleri ve amaçları Hızlı bir genel bakış: 10 + 1 Prosedürler: kim, neyi ne zaman yapıyor OP 4.01’in detayları OP 4.12’nin detayları Değerlendirme

Dünya Bankası’nın Koruma Önlemi Politikalarının Amaçları Zarar vermeyin: insanları ve çevreyi olumsuz etkilerden koruyun İyilik yapın: sosyal eşitliği geliştirin ve çevresel sürdürülebilirliği sağlayın Müşteriye ve Dünya Bankası’na gelebilecek riskleri azaltın ve yönetin Tüm dünyadaki müşterilere hitap edin

2. Koruma Önlemi Politikalarına Genel Bakış

DB “Koruma Önlemi” Politikaları (10+1) Çevresel Politikalar OP 4.01 Çevresel Değerlendirme OP 4.04 Doğal Yaşam Alanları OP 4.09 Zararlı Yönetimi OP 4.36 Ormanlar OP 4.37 Baraj Güvenliği Sosyal Politikalar OP 4.11 Kültürel Kaynaklar OP 4.12 Zorunlu Yeniden Yerleşim OP 4.10 Yerli Halklar Hukuki Politikalar OP 7.50 Uluslararası Su Yolları OP 7.60 İhtilaflı Alanlar BP 17.50 Banka’nın Bilgilerin Açıklanması Politikası The ‘safeguard policies’ are instruments applied by the Bank in its operations to protect the interest of the beneficiaries, clients, shareholders and the Bank. They are linked to one another, and taken collectively, they provide a comprehensive framework for avoiding negative impact on the environment and the livelihood of people. Koruma Önlemi Operasyonel Politikaları, çevresel/sosyal sorunların hepsini kapsamıyor. Koruma Önlemleri tüm Yatırım Operasyonlarına ve DPL kapsamındaki yatırım alt bileşenlerine uygulanıyor

Üç Bölümlü Format Operasyonel Politikalar (OP) – Borçlu ve Banka’nın rolleri ve yükümlülükleri de dahil olmak üzere politika amaçlarının ve operasyonel ilkelerin kısa açıklamaları Banks Prosedürleri (BP) – Borçlu ve Banka tarafından takip edilecek zorunlu prosedürler İyi Uygulama (GP) – Zorunlu olmayan tavsiye niteliğindeki materyaller Artı: Çevresel Değerlendirme ve Gönülsüz Yeniden Yerleşim Kaynak Kitapları Zararlı Yönetimi Kılavuzu Baraj Güvenliği Düzenleyici Çerçevesi Kirlilik Önleme ve Azaltma El Kitabı OPCS Rehberlik Notları

Koruma Önlemi Politikalarının Birbirini Etkileyen İlkeleri Mümkün olduğunda olumsuz etkileri önleyin; ya da en aza indirin, azaltın, telafi edin (bu sıra ile) İnceleme, azaltma ve gözetim düzeyini risk ve etki düzeyine göre ayarlayın Halkı bilgilendirin ve insanların kendilerini etkileyen kararlar alma süreçlerine katılmalarını sağlayın Çevresel ve sosyal hususları proje tanımlamasına, tasarımına ve uygulamasına dahil edin Borçlu kapasitesini güçlendirin = Sürdürülebilir Kalkınmanın İçeriği

OP/BP 4.01: Çevresel Değerlendirme Amaçlar: Karar vericileri, çevresel ve ve sosyal riskler hakkında bilgilendirmek Banka finansmanı için önerilen projelerin çevresel ve sosyal açıdan sağlıklı ve sürdürülebilir olmasını sağlamak (olumlu etkileri arttırmak, olumsuz etkileri önlemek / azaltmak) Şeffaflığı arttırmak ve paydaşların projedeki karar verme süreçlerine katılımlarına yönelik mekanizmalar sağlamak.

OP/BP 4.01: Çevresel Değerlendirme Temel İlkeler ve Unsurlar: Her türlü yatırım kredisine uygulanır (Kalkınma Politikası Kredilerine değil); Bir ayak izi olan her türlü yatırım için ve doğrudan ilişkili Teknik Yardım için tetiklenir DB tarafından finanse edilen bir operasyonun tüm unsurları için (sadece DB tarafından finanse edilen faaliyetler değil)… ve doğrudan ilişkili yatırımlar için uygulanır Şemsiye EA politikası: kapsamlıdır ve diğerlerinin unsurlarını içerir DB ulusal çevre mevzuatına veya uluslararası anlaşmalara aykırı faaliyetleri finanse etmez (Çevresel Etki Değerlendirmesinde tespit edilmelidir) Operasyonların taramasına ve risk düzeyine bağlıdır (Kategori A, B, C) ve Proje Yapısına da bağlıdır (Kategori FI) Gerekli prosedürleri belirler; esasa ilişkin kılavuzluk sağlar Çevresel Değerlendirme Araçları (ayrıntılar daha sonra): Çevresel Etki Değerlendirme Çevresel Yönetim Planı Çevresel Yönetim Çerçevesi

OP 4.04 Doğal Yaşam Alanları Amaçlar: Doğal yaşam alanlarını ve bunların biyolojik çeşitliliğini korumak, devam ettirmek, eski haline getirmek; Doğal yaşam alanlarının insanlara sağladığı hizmetlerin ve ürünlerin sürdürülebilirliğini sağlamak Yerel toplulukları planlama ve uygulamaya dahil etmek Doğal kaynak yönetimine yönelik ihtiyatlı yaklaşım

OP 4.04 (Doğal Yaşam Alanları) Temel Unsurlar Tetikleyiciler: Doğal eko sistemlere (kara, nehir, kıyı) yakın veya bunları etkileme olasılığı olan yatırımlar – etkilerin olumlu yönde olması beklense bile. Özellikle Koruma Altındaki Alanlar, tehdit/tehlike altındaki türler ile ilgili, ancak sadece bunlarla sınırlı değil Kritik ve Kritik Olmayan doğal yaşam alanlarını birbirinden ayırır (listeye değil, kriterlere dayalı olarak): Kritik doğal yaşam alanlarında önemli ölçüde dönüşüme/bozulmaya yol açan operasyonları DB desteklemez Kritik olmayan doğal yaşam alanlarında kaçınılmaz şekilde önemli dönüşüme/bozuluma yol açan operasyonlar için proje tarafından finanse edilen etki azaltma önlemleri, telafi edici “tahsis” dahil olmak üzere EIA/EMP çerçevesinde değerlendirme/etki azaltma (ayrı bir “NH Planı” yok) Etki azaltma önlemleri, müşterinin korumayı uygulama kapasitesini içerir Hazırlık/değerlendirme/denetleme nitelikli uzmanları içerir.

OP 4.09 Zararlı Yönetimi Amaçlar: Sürdürülebilir tarım ve sağlık için Entegre Zararlı Yönetimi (IPM) yaklaşımını desteklemek (biyolojik/çevresel/agronomik kontrol önlemlerinin kullanımını sağlamak, sentetik kimyasallara daha az bağlı olmak) İnsanların maruz kaldığı riskleri ve sağlık risklerini azaltmak Çevre kirliliğini azaltmak Entegre Zararlı Yönetimi ve pestisit düzenleme/izleme için ulusal kapasitenin geliştirilmesine yardımcı olmak

OP 4.09 (Zararlı Yönetimi) Temel Unsurlar Tetikleyiciler: pestisit alımı; pestisit kullanımını gerektirecek veya değiştirecek projeler Çevresel Değerlendirme süreci yoluyla sorunların değerlendirilmesi Çevresel Yönetim Planı veya ayrı bir Zararlı Yönetim Planı yoluyla etki azaltma –sorunların özelliğine ve ölçeğine dayalı olarak Entegre Zararlı Yönetimi kapsamında pestisitler finanse edilebilir (pestisit seçim ve uygulama kriterleri takip edilerek) BP 4.09 yok - Zararlı Yönetim Kılavuzu (online)

OP 4.10: Yerli Halklar IP = coğrafi açıdan ayrı yaşam alanlarına ve tarihsel topraklara bağlı, genellikle farklı bir dile sahip ayrı ve hassas bir sosyal ve kültürel grup Amaçlar: Yerli Halkların insan haklarına, ekonomilerine ve kültürlerine tam olarak saygı gösterilmesini sağlamak Proje geliştirme sırasında Yerli Halklar üzerinde olumsuz etkileri önlemek Tetikleyiciler: Halihazırda veya geçmişte Yerli Halklar tarafından kullanılan bir bölgeyi etkileyen projeler Bazı bölgelerdeki en tartışmalı ve en fazla itiraz edilen OP’lerden birisi; ECA bölgesinde çok az uygulama alanı (sadece Sibirya)

OP/BP 4.11 (Fiziksel Kültürel Kaynaklar) Amaç: Fiziksel Kültürel Kaynaklar (PCR) üzerindeki olumsuz etkileri önlemek/azaltmak (sit alanları, yapılar, tarihsel, paleontolojik, dini veya başka türlü kültürel öneme sahip doğal özellikler Tetikleyiciler: Kültürel miras alanları (veya kültürel açıdan çok zengin alanlar) içerisindeki veya yakınındaki yatırımlar ÇD/ÇYP yoluyla değerlendirme ve etki azaltma (arkeolojik araştırma, gerekirse PCR planı) Etki Azaltma önlemleri tam korumadan kurtarma ve dokümantasyona kadar değişiklik gösterebilir. Uygulama sırasında karşılaşılan maddeler için “buluntu” hükümleri Ulusal kurumlara ve kanunlara bağlılık

OP 4.12 Zorunlu Yeniden Yerleşim Amaçlar: Uygulanabilir durumlarda, taşınmanın önlenmesi/en aza indirilmesi Yerlerinden uzaklaştırılan insanlara proje öncesi yaşam standartlarını iyileştirmede (veya en azından yeniden tesis etmede) yardımcı olmak (bir geliştirme programı olarak yeniden yerleşim Yeniden yerleşimin planlamasında ve uygulanmasında toplum katılımını sağlamak Arazi kullanımlarının yasal olup olmadığına bakılmaksızın insanlara yardım etmek

Sürdürülebilir kalkınmaya katkıda bulunmak -- OP 4.36 Ormanlar Amaçlar: Sürdürülebilir kalkınmaya katkıda bulunmak -- Sürdürülebilir orman yönetimi yoluyla, orman ürünlerine ve hizmetlerine olan talebi karşılamak Toplulukların geleneksel orman alanlarını sürdürülebilir bir şekilde kullanma haklarını korumak/devam ettirmek Küresel çevresel hizmetleri ve ormanların değerini korumak : Mevcut önemli orman alanlarına tecavüzleri önlemek Orman restorasyon projelerinin biyolojik çeşitliliği ve eko sistem işlevlerini korumasını ve geliştirmesini sağlamak

OP/BP 4.36 Ormanlar Temel Unsurlar Tetikleyiciler: Orman restorasyonu; fidanlık geliştirme; orman kullanımında, yönetiminde veya korumasında değişiklik içeren projeler Mevcut ormanların sağlığı ve kalitesi üzerinde olumsuz etkiye sahip olabilecek diğer projeler (OP 4.04 ile çakışıyor) Doğal ormanlara ve fidanlıklara uygulanır Değerlendirme ve etki azaltma: ÇD/ÇYP’de yer alır Ağaç kesimi ; Yerel topluluklar tarafından ve bunların etkili katılımı ile gerçekleştirilmesi koşuluyla Kritik orman / kritik doğal yaşam alanı olarak tanımlanmayan bölgelerde If sorumlu orman yönetimi ilkeleri ve kriterleri ile tutarlı ise (veya bunu sağlamaya yönelik eylem planına bağlı kalınarak) finanse edilebilir Yayılmacı türler riskine dikkat Koruma Önlemlerinin ötesinde: sürdürülebilir orman yönetiminin, politika diyaloguna, CAS’a, vs. dahil edilmesini vurgular (Bu revize OP’nin karmaşıklığı, kapsamlı uluslararası istişarenin bir sonucu mu?)

OP 4.37 Baraj Güvenliği Amaçlar, Temel Unsurlar: Amaçlar: mansaptaki nüfusları, eko sistemleri ve yatırımları, baraj yıkılmasının sonuçlarından korumak; barajların uygun şekilde tasarlanmasını, inşa edilmesini ve izlenmesini sağlamak Tetikleyiciler: Baraj inşaatına veya rehabilitasyonuna yönelik DB proje finansmanı (tam uygulama); DB tarafından finanse edilen bir projenin gerçekleştirilmesinin mevcut bir baraja bağlı olması (“durum tespit”) Değerlendirme ve etki azaltma gereklilikleri büyük ve küçük barajlar arasında farklılık gösteriyor. Yani; Gövde yüksekliği: (15 m + veya 10 m + olup başka risk faktörü olanlar Rezervuar büyüklüğü Yükseklik/büyüklükte daha sonra bir artış olasılığı Yeni bir büyük barajın inşası aşağıdakileri gerektirir: tasarımı ve inşaatı değerlendirecek bağımsız bir uzman paneli; acil durum hazırlık planları da dahil olmak üzere, ayrıntılı uygulama planları Teklif sahiplerinin ön seçimi Tamamlama sonrası düzenli güvenlik kontrolleri Mevcut barajların durum tespiti: Güvenlik durumunun kontrolü/değerlendirmesi Baraj sahibinin işletme ve bakım prosedürlerinin incelenmesi/değerlendirilmesi Bulguları, tavsiyeleri ve düzeltici önlemleri içeren yazılı rapor

OP 7.50: Uluslararası Su Yolları Üzerindeki Projeler (Hukuki SGP) Amaç: projelerin aşağıdakileri olumsuz etkilememesini sağlamak: Uluslararası su yollarının etkili kullanımı ve korunması Banka ile Borçlular arasında ve devletler arasında Tetikleyiciler: uluslararası bir su yolunun kullanımını veya potansiyel olarak kirletilmesini içeren her türlü proje (ölçeği, membası, mansabı ne olursa olsun) Örnek; hidroelektrik, sulama, taşkın kontrol, seyrüsefer, drenaj, atık su/kanalizasyon, endüstriyel tesisler... Ve yukarıdakilerin tümünün detay tasarımı ve mühendisliği Muafiyetler: Mevcut sistemlerde gerçekleştirilecek olan ve su kalitesini/miktarını olumsuz yönde değiştirmeyecek rehabilitasyon çalışmaları (genişletme yok); Su kaynağı araştırmaları ve fizibilite etütleri Mansap tarafındaki ülkelerin çoğunda sadece tali akış Devam eden revizyon: “önemsizlik” hükmünün ilave edilmesi, yer altı suları Gerekli eylem: Diğer nehir kıyısı ülkelerinin erken bilgilendirilmesi (Borçlu tarafından veya Borçlu adına Banka tarafından) ; potansiyel etkiler hakkında bilgiler ile birlikte İlgili bir anlaşmanın veya sözleşmenin mevcut olup olmadığının belirtilmesi Diğer nehir kıyısı ülkelerin itiraz etmesi halinde : karar için LEGVP ve MD’a gider

OP 7.60: İhtilaflı Bölgelerdeki Projeler (Hukuki SGP) Amaç: projelerin aşağıdakileri olumsuz etkilemesinin sağlanması : Banka ile üye devlet arasındaki ilişkilerin Devletler arasındaki ilişkilerin Tetikleyici: İhtilaflı olduğu bilinen proje alanı; Borçlunun sınır ihtilafı içinde olması Gerekli eylem: İlgili ülkelerin anlaşmaya varması halinde projeye devam edilebilir. MOP’ta Banka’nın ihtilafın nihai çözümüne zarar vermeyi amaçlamadığına dair bir feragatname yer alır.

Çevresel Tarama ve Kategori Belirleme ÇDKategorisi Tetikleyiciler/Etki Türü ÇD Aracı A geniş, çeşitli, potansiyel olarak geri dönüşü mümkün olmayan etkiler; önemli ölçekte yeniden yerleşim; doğal yaşam alanlarının dönüşümü; tehlikeli maddeler Tam ÇED; Stratejik ÇD (programlar için) B Daha dar, coğrafi olarak sınırlı, kolaylıkla tespit edilebilir ve azaltılabilir Kısmi ÇD, ÇYP, ÇYÇ, Çevr. Denetim, Tehlike Değerlendirmesi, vs. C İhmal edilebilir veya çok küçük ve kolaylıkla azaltılabilir Yok FI Değerlendirme sırasında bilinemez (alt projeler) ÇYF + alt projeye özgü ÇED, ÇYP, vs. ÇD Kategorisi aynı zamanda projenin yerine bağlıdır : örneğin proje sahasının spesifik özellikleri ve hassasiyeti Alt proje içeren FI kategorisinde olmayan projeler için,: genel proje kategorisi potansiyel alt projeler arasındaki en yüksek kategori esas alınarak belirlenir

Kategori A “göstergeleri” Doğal yaşam alanlarının büyük ölçekli dönüşümü veya bozulumu Önemli miktarlarda orman kesimi, tüketimi ve dönüşümü Kirleticilerin doğrudan deşarjı sonucunda hava, su veya toprağın bozulması Tehlikeli maddelerin ve atıkların üretimi, depolanması, kullanımı veya atılması Önerilen pestisit kullanımı ile ilgili riskler Önemli boyutta yeniden yerleşim veya başka önemli sosyal etkiler

Kategori A örnekleri Büyük ölçekli altyapı : limanlar ve liman geliştirme, ulaştırma (demiryolu, karayolu ve su yolu), büyük ölçekli su kaynakları yönetimi (nehir havzası geliştirme, su iletimi); barajlar ve büyük rezervuarlar, hidroelektrik ve termik santral, madencilik, petrol ve gaz taşımacılığı; Büyük ölçekli tarım, sulama, drenaj ve taşkın kontrolü, su ürünleri yetiştiriciliği; tarımsal sanayiler ve üretim amaçlı ormancılık; Konut projelerini, su arıtma, atık su arıtma tesislerini, katı artık toplama ve bertarafını içeren büyük çaplı kentsel projeler; Endüstriyel kaynaklı kirliliği azaltma, tehlikeli atık yönetimi, endüstriyel tesisler, imalat ve büyük çaplı pestisit kullanımı; ve Ölçeği veya türü ne olursa olsun, kritik veya değerli doğal veya kültürel kaynaklar üzerinde ciddi olumsuz etkilere yol açacak projeler.

OP (Operasyonel Politika) 4.01 Kategori A Örnekleri Plovdiza Barajı, Bulgaristan Kimyasal Madde Depolama, Kosova Rijeka Limanı, Hırvatistan

Kategori A : Gereklilikler Tam Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) (OP 4.01, Ek B’de belirtilen şekilde): Çevresel Değerlendirme projenin uygulanabilir alternatiflerini (hiçbir şey yapılmaması dahil) ve bunların ilgili etkilerini karşılaştırır Çevresel Değerlendirme, dolaylı ve kümülatif etkileri de ele alır. Çevresel Etki Değerlendirmesinin bağımsız bir tarafça hazırlanması (proje hazırlık ve uygulamasında yer almayan) ÇED ile ilgili 2 adet kamuoyu bilgilendirme toplantısı (Görev Tanımları, taslak Rapor) ABD Hükümeti’nin “Pelosi Değişikliğine” tabi (ÇED Kurul’a sunulmadan 120 gün önce açıklanır ÇED Yönetici Özetinin DB Kurulu’na sunulması

Kategori B projeleri çok geniş bir kategori – EA araçları “katı B” Kısmi ÇD veya bağımsız ÇYP gerektirir C’ye yakın “Kontrol Listesi” ÇYP; Çevresel Standartlar A’ya yakın Ayrıntılı ÇEDgerektirir, ancak özel “Kategori A” prosedür gerekliliklerini tetiklemez

Kategori B örnekleri Küçük ölçekli altyapı projeleri; elektrik iletim ve dağıtım şebekeleri; kırsal elektrifikasyon; mini (önemli bir su tutma olmadan su akışı) veya mikro hidroelektrik projeleri; küçük ölçekli temiz yakıtlı termik santraller; yenilenebilir enerji (hidroelektrik dışında); enerji verimliliği ve enerji tasarrufu; kırsal su temini ve sanitasyon; yol rehabilitasyonu, bakımı ve yenilemesi; telekomünikasyon, vs.; Sağlık hizmetlerinin sunulması, HIV-AIDS, eğitim (mevcut okulların/binaların sınırlı düzeyde genişletildiği), tehlikeli maddeler ile karşılaşılabilecek bina onarımı/ rehabilitasyonu (örneğin asbest, depolanmış pestisitler); ve Küçük ölçekli sulama, drenaj, tarımsal ve kırsal kalkınma projeleri, kırsal su temini ve sanitasyon, sulak alan yönetimi ve rehabilitasyonu, küçük ölçekli tarımsal işletmeler, turizm (küçük ölçekli projeler).

Kategori B Proje Örnekleri Hastane Rehabilitasyonu, Türkiye Toprak Sulama Kanalı Rehabilitasyonu, Sırbistan Atıksu Arıtma Tesisi Rehabilitasyonu, Ukrayna

Kategori B: Gereklilikler OP 4.01 tetiklenir; Değerlendirme öncesi bazı ÇD doküman türleri (PCN ISDS incelemesi sırasında kararlaştırılır) istenir 1 kamuoyu bilgilendirme toplantısı – genellikle taslak ÇD dokümanı ile ilgili Alt uçtaki Kategori B projeleri genellikle PCN sonrasında Görev Ekibine/Sektör Yöneticisine devredilir Uygulama sırasında çevresel hususlar genellikle göz ardı edildiği için sorunlar çıkabilir.

Aşağıdaki durumlarda Kategori C değildir … Kategori C: Örnekler Çok küçük bina rehabilitasyonu (örneğin projede değişiklik olmadan) Önemli çevresel riski olmayan ekipmanların temini Teknik Yardım (yatırım işle doğrudan ilişkili olmayan); Kurumsal gelişim/Kapasite Oluşturma/Eğitim Aşağıdaki durumlarda Kategori C değildir … …projenin yeni inşaat veya bina rehabilitasyon çalışmalarını finanse edecek/edebilecek olması …projenin, doğrudan koruma önlemleri politikalarını tetikleyebilecek faaliyetlere yol açabilecek Teknik Yardım veya başka türlü destek sağlaması …yukarıda belirtilenlerden herhangi birinin DB veya Hükümet veya başka bir eş finansör tarafından finanse edilmesi (genel Proje finansman planı kapsamında)

FI Kategorisi: Tanım GEREKLİLİKLER: Bir Finansal Aracı yoluyla alt projeler için kredi kullandırılmasını (veya hibesini) destekleyen projeler Operasyonun “OP 8.30 kapsamında Finansal Aracılık Kredisi” olması gerekir Örnek; KOBİ kredi hatları, toplum odaklı kalkınma, Küçük Hibe Programları, Yeşil Yatırım Programları, vs. GEREKLİLİKLER: Onay öncesinde alt projelerin bilinmemesi; Çevresel Çerçeve Değerlendirme öncesi açıklanır Alt projeler tür, büyüklük, risk düzeyi ve ÇD kategorisi bakımından farklılık gösterebilir … açık şekilde hariç tutulmaması halinde, Kategori A alt projeleri dahil olmak üzere Kategori A alt proje ÇED’leri – Yönetici Özeti DB Kuruluna gider Kurumsal Kapasite ve izleme/denetleme diğer projeler için olduğundan daha da önemlidir Dosyanızda ve CD’nizde yer alan, Finansal Aracılık Kredileri ile ilgili Çevresel Değerlendirme Kaynak Kitabı güncellemesine bakınız

FI Kategorisi Proje Örnekleri Kırsal Eğitim, Romanya İstanbul Belediye Altyapı, Türkiye Yenilenebilir Enerji ve Enerji Verimliliği, Türkiye Sosyal Yatırım Fonu, Romanya

OP/BP 4.01’in Uygulamasındaki Yaygın Sorunlar Ulusal Gereklilikler ile DB gereklilikleri arasındaki farklar (Çevresel Değerlendirme) Hangi projeler için ÇD gerekiyor, buna kim karar veriyor, ÇD içeriği/yapısı (örneğin alternatiflerin analizi; açık ÇYP), ÇD hazırlık zamanlaması, ÇD’yi kim hazırlar (OP 4.01 uyarınca, Kategori A ÇED raporunun bağımsız bir şekilde hazırlanması gerekir).

DB ÇD gerekliliklerinin, tipik ECA ulusal prosedürleri ile entegre edilmesi ULUSAL MEVZUAT Dünya Bankası World Bank Tanımlama / Hazırlık Identification/ Preparation Ön/ Fizibilite Etüdü Pre/Feasibility Study Etki azaltma önlemlerini içeren Ön ÇED Preliminary EIA incl. mitigation measures ÇD/ÇYP Değerlendirme Appraisal Implementation Uygulama Detay Tasarım İhale Dok. Detail Design Bidding Docs Nihai ÇED Final EIA Çevre Ruhsatı (İzleme) Env. Permit (Monitoring) Construction Permit İnşaat Ruhsatı

Bir taslak ÇDiçin ne kadar iyidir? İdeal olarak, nihaiye yakın, ancak en azından: “gülme testini” geçmelidir (R. Hoffer) Önemli çevresel riskleri tespit etmek ve anlamak için (veya güvenilir bir şekilde ortadan kaldırmak için) yeterli olmalıdır– özellikle “kural bozanlar” Potansiyel itibar riskleri Paydaşlar ile etkili istişare için yeterli olmalıdır

X Her şey toprak hakkında Yeniden Yerleşim Kamulaştırma OP 4.12 Göstergeleri: Fiziksel ayak izi olan yatırım (arazi ihtiyacı olan) Yeni altyapı inşaatı veya genişletme yatırımı; arazi kullanım değişiklikleri Arazinin başka birinin kullanımında olması Yasal veya yasadışı/kayıt dışı; kalıcı veya düzensiz; yerinde tespit! X Yeniden Yerleşim Kamulaştırma

OP 4.12’yi Tetikleyen Etkiler Arazinin veya araziye dayalı varlıkların kaybı Araziye veya araziye dayalı varlıklara erişimin kaybı Barınma olanaklarının kaybı / evin taşınması Gelir kaynaklarının veya geçim kaynaklarının kaybı (etkilenen insanlar başka bir yere taşınması gereksin veya gerekmesin) Yasal olarak belirlenmiş parklara ve koruma alanlarına erişimin sınırlanması ve bunun sonucunda etkilenen insanların geçim kaynakları üzerinde olumsuz etkilerin doğması

OP 4.12 aşağıdakiler için uygulanır : Etkilenen toplam insan sayısı veya etkilerin önem/ciddiyet derecesi ne olursa olsun, arazi edinimini kapsayan tüm projeler Finansman kaynağı ne olursa olsun, arazi edinimini içeren projenin tüm bileşenleri Arazi edinimini kapsayan ve aşağıdaki özellikleri taşıyan diğer faaliyetler : Banka tarafından desteklenen bir proje ile doğrudan ve önemli ölçüde ilişkili olmak, Proje dokümanlarında belirtilen amaçlara ulaşmak için gerekli olmak, ve Proje ile eşzamanlı olarak gerçekleştirilmek veya planlanmak Hem özel hem de kamu mülkiyetli araziler Hem kamu yatırımları hem özel yatırımlar

of land acquisition/involuntary resettlement The many faces of land acquisition/involuntary resettlement

OP 4.12 aşağıdakiler için uygulanmaz : Arazinin veya araziye dayalı kaynakların kaybı ile ilişkili olmayan gelir kaybı (örneğin personel azaltma) Topluluk esaslı doğal kaynak yönetiminden kaynaklanan erişim kısıtlamaları (DB uygun karar verme sürecini belirler) Sürdürülebilirliğin arttırılması amacıyla doğal kaynakların ulusal veya bölgesel ölçekte düzenlenmesi (örneğin sulak alan yönetimi, balık çiftliklerinin yönetimi, arazi kullanım planlaması) (Arnavutluk Sahil Kuşağı Projesi sonrasında dipnot 8 açıklığa kavuşturulmaktadır) Arazi tapulama projelerinde özel taraflar arasındaki ihtilaflar OP 4.12’nin ötesinde: “… borçlunun bir sosyal değerlendirme yaparak özellikle yoksul ve hassas grupları etkileyenler olmak üzere olumsuz sosyal etkileri en aza indirmeye veya azaltmaya yönelik önlemleri uygulaması iyi uygulamadır.”

OP 4.12 ile ulusal kanunlar arasında yaygın görülen boşluklar ve çatışmalar KİM UYGUN: DB gayrıresmi kullanıcılara (gecekondu sahipleri, izinsiz kullanıcılar) tazminat / yardım sağlanmasını gerektiriyor KIYMET TAKDİRİ: DB, arazilerin/varlıkların yenileme değerine gerektiriyor TAZMİNATIN ÖTESİNDE: DB, geçim kaynaklarının yeniden tesis edilmesi için yardım edilmesini gerektiriyor (proje sonucunda eski durumlarından daha kötü duruma düşmemeleri için) ZAMANLAMA: DB tazminatın/yardımın uygulama başlamadan önce tam olarak verilmesini gerektiriyor

Projeniz bir yeni inşaat (veya genişletme) çalışmasını destekleyecek ancak henüz nerede olacağını bilmiyorsunuz? SEÇENEKLER: En güvenli ve en esnek : kamulaştırma olasılığının olabileceğini varsayın veya tahmin edin –OP 4.12’yi tetikleyin ve Yeniden Yerleşim Politika Çerçevesini hazırlayın Daha riskli ve daha sınırlandırıcı: Müşteri ile kamulaştırma gerektiren alt projelerin hariç bırakılacağını teyit edin –OP 4.12’yi tetiklemeyin. Müşterinin, Kamulaştırmanın geniş kapsamını anlamasını sağlayın İşletim El Kitabın, Hukuki Anlaşmaya dahil edin İzleme/denetleme ihtiyacı Daha sonraki değişiklik 1. derece yeniden yapılandırma anlamına gelecektir!! Bir sorunu fark etmemek, Teftiş Paneline gidilmesi ile sonuçlanabilir!!

Yeniden Yerleşim Araçları Yeniden Yerleşim Politika Çerçevesi (RPF) Yeniden Yerleşim Eylem Planı (RAP) Süreç Çerçevesi (PF) Yeniden Yerleşim Araçları ile ilgili Ayrı Sunum

BİLİYOR MUYDUNUZ? Koruma Önlemi Politikaları, finansman kaynağı ne olursa olsun tüm proje faaliyetlerine uygulanır (DB, Hükümet, eş- finansör) Koruma Önlemi Politikaları proje sınırlarının hemen dışındaki “etki alanlarında” da uygulanır (kapsam belirleme aşamasında belirlenir) Bazı Koruma Önlemi Politikaları, beklene etkiler olumlu olsa bile devreye girer (örneğin Doğal Yaşam Alanları, Ormanlar, Yerli Halklar) Yatırımlar ile doğrudan ilişkili olmaları halinde, Teknik Yardım projeleri Koruma Önlemi Politikalarını tetikleyebilir. Koruma Önlemi Politikalarına uyum herkesin sorumluluğudur.

Kim neyi ne zaman yapar?

OP/BP 4.01- Sorumluluk Dağılımı: Bank ile Borçlu arasında Dünya Bankası Projeyi tarar ve ÇD kategorisini belirler Banka’nın ÇD koşullarını Borçluya bildirir ÇD raporlarını inceler ve onay (“no objection”) verir (Durum Tespit araçları) Raporu InfoShop’ta yayınlar ÇD/ÇYP uygulamasını denetler Uygulama sırasında karşılıklı kabul edilebilir değişiklikler yapar Borçlu Ulusal kanunlara ve DB OP’lerine uygun olarak ÇD/ÇYP/ÇYÇ hazırlar ve uygular Projeden etkilenen gruplar ve yerel STK’lar ile istişare yapar Taslak ve nihai belgeleri ülkede açıklar Banka’nın ve kamuoyunun taleplerine karşılık verir ÇYP uygulamasını izler Ulusal kanunlara uyumu sağlar Proje Ekibi Koruma Önlemleri Birimi

Kilit Roller – Kim Neyi Yapar? Dünya Bankası DB Kurulu (Donör ve Borçlu ülkeleri temsil eder) ihtiyaçları tespit eder ve politikaları onaylar Operasyonel Politika ve Ülke Hizmetleri Birimi (OPCS) ve Hukuk Bölümü (LEG): OP ve BP’leri hazırlar, yorumlanmak ve uyum için Banka çapında uygulanacak standartları belirler, Yönetim ve Kurul’a rapor verir ECA Bölgesi Koruma Önlemleri Birimi: (Görev Ekibi ile ve gerektiğinde ECA Üst Yönetimi ve/veya OPCS, LEG ile istişare halinde): her bir proje için, hangi OP’lerin uygulanacağını, ilgili ÇD kategorisini ve spesifik uyum gerekliliklerini belirler; “Durum Tespit” araçlarını” belirler (bunun için görevlendirme yapabilir); Değerlendirme dokümanlarını ve Hukuki dokümanları onaylar; DB Görev Ekibi: uygun tetikleme / tarama işlemleri için Borçlu ve Koruma Önlemleri birimi ile birlikte çalışır; proje döngüsü boyunca Borçluya uyum ile ilgili bilgi verir; “Durum Tespit” araçlarını ve Müşteri kapasitesini değerlendirir; bilgi ve belgeleri açıklar (Infoshop yoluyla); proje döngüsü boyunca Yönetime doğrulama ve raporlama yapar Kalite Güvencesi Grubu (QACU) ve İç Değerlendirme Grubu (IEG): Koruma önlemleri ile ilgili olarak DB personelinin ve Yönetimin performansını ve operasyonların kalitesini gözden geçirir (geçerlilik, uyum, uygulama, etki) Teftiş Paneli: Etkilenen insanlar tarafından sunulan şikayetleri soruşturur; DB Kuruluna bağımsız bir şekilde rapor verir (tavsiyelerde bulunur)

Proje Ekibi RSC ve Koruma Önlemleri İnceleme Ekibi aşağıdakileri içerir (ilgisine göre): Çevre Uzmanı Sosyal Uzman Sektör Yöneticisi ile istişare halinde Görev Ekibi Lideri tarafından seçilir Proje bütçesinden süreye göre karşılanır RSC ve Koruma Önlemleri İnceleme Ekibi Aşağıdakileri içerir: Çevresel Koruma Önlemleri İnceleyici Sosyal Koruma Önlemleri İnceleyici RSC tarafından seçilir Koruma Önlemleri Bütçesinden süreye göre karşılanır (ECAVP)

Koruma Önlemleri Birimi*: Proje Ekibi: PCN-ISDS hazırlar; ISDS gözden geçirme toplantısı talep eder; ÇD kategorisini önerir Risk Tanımlama Çalışma Belgesini hazırlar Müşteriye kılavuzluk/yardım sağlar; B kategorisindeki projelerin çoğunun Çevresel Değerlendirmeleri için Görev Tanımlarını inceler ve onaylar PAD hazırlar – çevresel/sosyal analizler ve Ek 10 dahil olmak üzere Değerlendirme öncesi: açıklama ve bilgilendirme gerekliliklerinin yerine getirilmesini sağlar (Hukukçu ile birlikte) prepares müzakere paketini hazırlar –çevresel hükümler dahil olmak üzere EMP uygulamasını denetler ve A-M, ISR ve ICR’da belgeler Koruma Önlemleri Birimi*: ISDS’i inceler/onaylar / ÇD Kategorisini teyit eder RIW’i inceler / görüş bildirir Proje Ekibine rehberlik/yardım sağlar; Kategori A projelerinin Çevresel Değerlendirmesi için Görev Tanımlarını inceler/onaylar Değerlendirme Aşaması ISDS’lerini ve Değerlendirme paketini onaylar –tüm gereklilikler karşılanıyorsa- (veya bu görevi Sektör Yöneticisine verir) Müzakere paketini onaylar (bu görev Sektör Yöneticisine verilmemiş ise) A-M ve ICR’ları seçici bir şekilde inceler; Proje Ekibine tavsiyelerde bulunur Tematik incelemeler yapar, OPCS ile iletişim kurar, vs.

Tipik bir Proje Döngüsündeki Basit Koruma Önlemleri (SG) Adımları SM’ne aktarma SM’ne aktarma PCN ve PCN aşaması ISDS’in hazırlanması PCN incelemesi toplantısı Taslak PAD ve Değerlendirme Aşaması ISDS’in hazırlanması QER Takip SG toplantısı (?) PCN aşaması ISDS toplantısı ve onay– Geçici EA kategorisi; Koruma Önlemi gerekliliklerinin kararlaştırılması SM’ne aktarma Değerlendirme aşaması ISDS toplantısı ve onay EA/EMP; RPF/RAP hazırlama Koruma Önlemi uygulama ve denetleme/ raporlama Karar Toplantısı ÇD/ÇYP & RFP/RAP açıklama ve bilgilendirme Uygulama Nihai ÇD/ÇYP; RFP/RAP açıklama Değerlendirme Yürürlük Müzakereler

Süreçteki Temel Adımlar Eylem Kim ve ne zaman Amaç PCN aşaması ISDS inceleme toplantısı Proje Ekibi taslak ISDS’i hazırlar; toplantı için J.A ile irtibat kurar… tercihen PCN inceleme toplantısından önce Kategorinin kararlaştırılması; Koruma Önlemlerinin tetiklenmesi; Koruma Önlemi uyum gerekliliklerinin açıklığa kavuşturulması RPF ve/veya RAP, ÇD/ÇYP’nin hazırlanması, açıklanması ve kamuoyu bilgilendirme Borçlu tarafından, Banka’nın desteği ile.. DEĞERLENDİRMEDEN ÇOK ÖNCE (Kurul’dan 120 gün önce) Çevresel ve sosyal risklerin tespiti; azaltılmalarının/yönetilmelerinin sağlanması; etki azaltma maliyetlerinin tahmini Değerlendirme aşaması ISDS inceleme toplantısı Proje Ekibi Değerlendirme aşaması ISDS’i incelemeye sunar; toplantı için J.A ile irtibat kurar Değerlendirmeye devam edilebilmesi için, Koruma Önlemi uyum gerekliliklerinin karşılandığının teyit edilmesi; Nihai RPF/RAP; ÇD/EÇYP’nin açıklanması Borçlu ülke içinde, Proje Ekibi InfoShop’ta Şeffaflık RAP ve ÇYP uygulamasının izlenmesi/denetlenmesi Borçlu, Proje Ekibi Uyumun devam ettiğinin yeti edilmesi; sorunların tespiti ve giderilmesi; ilave finansmanın gerekçelendirilmesi

Koruma Önlemlerinin Onaylanamsı OP 4.12: Dan Gibson OP 7.50: Nina Eejima OP 4.37: Alessandro Palmieri RSC (A.K.) Onay Sorumluluğu: PCN ve Değerlendirme Aşaması ISDS Tüm Kategori A ÇED Görev Tanımları ve raporları Seçilen Kategori B* ÇD/ÇYP Seçilen * RFP, RAP, PF Karar Paketleri Müzakere Paketleri Proje Transferi: RSC, proje ekibi ve Sektör Yöneticisinin kararlaştırması ile PCN’den sonra herhangi bir zamanda yapılabilir (Portal’daki işaret kutusu) Daha sonra RSC onayı gerekmez – sadece Sektör Yöneticisi onayı Kurumsal Risk Projeleri: OPCS katılımı Pelosi Değişikliği: Çevresel Etki Değerlendirmesi Kurul’a sunulmadan 120 gün önce ülke içinde ve InfoShop’ta açıklanır İnsan çevresi üzerinde önemli olumsuz etkisi olan projeler (tipik olarak Kategori A) projeler için ABD Hükümetinin (DB değil) koşulu *PCN ISDS inceleme toplantısında kararlaştırılır

Koruma Önlemleri ve Risk Yönetimi Bir giriş noktası olarak Koruma Önlemleri – masa konur, somut veriler gerekir, tercihler açık yapılır Koruma Önlemleri: gereklidir ancak yeterli değildir, özellikle sosyal riskler için (Çevresel Koruma Önlemi politikaları oldukça kapsamlı; Sosyal Koruma Önlemi politikaları oldukça dar) Olumsuz etki riski - “itibar riski” Eskiden kalan projeler ve ilave yatırımlar için “durum tespit” yaklaşımı Teftiş Paneli’nin rolü– olumlu ve olumsuz (amaçlar/ esas - usul)

Ülke Sistemlerinin Kullanımı (OP 4.00) İlke olarak: Bazı DB Kurul üyeleri için yüksek öncelikli, diğerleri için geri gidiş AB üye/aday devletleri için çok önemli değil (?) Proje düzeyinden sektörel/ulusal düzeye Uygulamada Koruma Önlemleri Tanısal İncelemesi : “Eşdeğerlik” ve “Kabul Edilebilirlik” ve “Boşluk Doldurma” DB itibari gerekliliklerini değiştirmiyor, Pelosi, vs. Sonuçta genel yaklaşımdan ne kadar farklı? Uygulamada, iç/dış müşterilerden sınırlı talep

DEĞERLENDİRME

URGENT FAST ASAP RUSH Immediately NEEDED TODAY PRIORITY COB Soonest Neye ihtiyaç duyulduğunu erkenden anlayabilirseniz ve önceden planlama yaparsanız, koruma önlemlerine uyum çok daha kolay ve etkili olur … Pronto! Quick Turnaround RUSH COB Minister’s Request FAST Reminder En büyük baş ağrısı sorunları geriye doğru çözmeye çalışmaktan kaynaklanıyor URGENT ASAP NEEDED TODAY this afternoon Soonest PRIORITY Board Date Immediately Needed Yesterday 2 saatlik (veya 24 saatlik) dönüş süresi Koruma Önlemi incelemesi için hizmet standardı değildir Hurry Due today O v e r d u e Pelosi deadline

TEŞEKKÜRLER